kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp tư nhân xây dựng hoàng yến

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

HUỲNH ÁI LINH

KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ
KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN
XÂY DỰNG HOÀNG YẾN

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
Ngành: Kế toán
Mã số ngành: 52340301

Tháng 12 - Năm 2014


TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH

HUỲNH ÁI LINH

KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT
QUẢ KINH DOANH TẠI DOANH NGHỆP
TƢ NHÂN XÂY DỰNG HOÀNG YẾN

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP
NGÀNH KẾ TOÁN
Mã số ngành: 52340301

CÁN BỘ HƢỚNG DẪN
LÊ TRẦN PHƢỚC HUY

Tháng 12 - Năm 2014


LỜI CẢM TẠ
Trong suốt quá trình học tập, các thầy cô trƣờng Đại học Cần Thơ nói chung
và quý thầy cô khoa Kinh tế & Quản trị kinh doanh nói riêng đã truyền đạt cho
em rất nhiều kiến thức, cùng với những kinh nghiệm thực tế có đƣợc trong quá
trình thực tập tại Doanh nghiệp tƣ nhân xây dựng Hoàng Yến để hoàn thành bài
luận văn tốt nghiệp của mình. Có đƣợc kết quả này, ngoài sự cố gắng và nổ lực
của bản thân, em còn nhận đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ, thông cảm và hƣớng dẫn rất
nhiệt tình của các thầy cô cũng nhƣ các anh chị trong Doanh nghiệp tƣ nhân xây
dựng Hoàng Yến.
Em xin chân thành cám ơn tất cả quý thầy cô khoa Kinh tế & Quản trị kinh
doanh trƣờng Đại học Cần Thơ, đặc biệt là thầy Lê Trần Phƣớc Huy đã trực tiếp
hƣớng dẫn cho em và đóng góp ý kiến rất nhiệt tình để em có thể hoàn thành tốt
bài luận văn tốt nghiệp của mình.
Em cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành đến lãnh đạo, các anh chị tại Doanh
nghiệp tƣ nhân xây dựng Hoàng Yến đã tạo mọi điều kiện và tận tình giúp đỡ em
trong suốt thời gian thực tập vừa qua tại doanh nghiệp.
Cuối cùng, em xin kính chúc tất cả quý thầy cô khoa Kinh tế & quản trị kinh
doanh trƣờng Đại học Cần Thơ, Ban lãnh đạo và các anh chị tại Doanh nghiệp tƣ
nhân xây dựng Hoàng Yến luôn luôn dồi dào sức khỏe, gặp nhiều may mắn và
thành đạt trong mọi lĩnh vực, em xin chân thành cảm ơn.
Cần Thơ, ngày.....tháng.....năm 2014
Sinh viên thực hiện

Huỳnh Ái Linh

i

LỜI CAM KẾT
Tôi xin cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu
thập và kết quả phân tích là trung thực, kết quả nghiên cứu đề tài không trùng với
bất kỳ luận văn cùng cấp nào khác.
Cẩn Thơ, ngày.....tháng.....năm 2014
Sinh viên thực hiện

Huỳnh Ái Linh

ii


NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Cần Thơ, ngày…..tháng…..năm 2014
Thủ trƣởng đơn vị

iii


BẢN NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
(1) Họ và tên người hướng dẫn: Lê Trần Phước Huy
(2) Học vị: Đại học
(3) Chuyên ngành: Kế toán
(4) Cơ quan công tác: Khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh Trường Đại Học
Cần Thơ

(5) Tên học viên: Huznh Ái Linh
(6) Mã số sinh viên: 41118614
(7) Chuyên ngành: Kế toán
(8) Tên đề tài: Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại Doanh
nghiệp tư nhân xây dựng Hoàng Yến
NỘI DUNG NHẬN XÉT
(1) Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------(2) Về hình thức
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------(3) Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------iv


(4) Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------(5) Nội dung và các kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu,…)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------(6) Các nhận xét khác
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------(7) Kết luận (Cần ghi rõ mức độ đồng { hay không đồng ý nội dung đề tài và
các yêu cầu chỉnh sửa,…)
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Cần Thơ, ngày.....tháng.....năm 2014

NGƢỜI NHẬN XÉT

v


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN PHẢN BIỆN
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Cần Thơ, ngày.....tháng.....năm 2014

NGƢỜI NHẬN XÉT

vi

MỤC LỤC
.......................................................................................................................... Trang
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU ..................................................................................1
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI ....................................................................................1
1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU .............................................................................1
1.2.1 Mục tiêu chung ............................................................................................. 1
1.2.2 Mục tiêu cụ thể ............................................................................................. 2
1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU .................................................................................2
1.3.1 Phạm vi không gian .......................................................................................2
1.3.2 Phạm vi thời gian ............................................................................................2
1.3.3 Đối tƣợng nghiên cứu ....................................................................................2
CHƢƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..........3
2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN .............................................................................................3
2.1.1 Khái niệm bán hàng, xác định kết quả kinh doanh và mối quan hệ giữa bán
hàng và xác định kết quả kinh doanh...................................................................... 3
2.1.1.1 Khái niệm bán hàng .................................................................................... 3
2.1.1.2 Khái niệm xác định kết quả kinh doanh ..................................................... 3
2.1.1.3 Mối quan hệ giữa bán hàng và xác định kết quả kinh doanh ..................... 4
2.1.2 Vai trò, yêu cầu, nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh
doanh 4
2.1.2.1 Vai trò ..........................................................................................................4
2.1.2.2 Yêu cầu ........................................................................................................4
2.1.2.3 Nhiệm vụ......................................................................................................4
2.1.3 Chứng từ kế toán thƣờng sử dụng ................................................................ 5
2.1.4 Kế toán doanh thu bán hàng ......................................................................... 5
2.1.4.1 Khái niệm ................................................................................................... 5
2.1.4.2 Điều kiện ghi nhận doanh thu .................................................................... 5
2.1.4.3 Tài khoản sử dụng........................................................................................6

2.1.4.4 Nguyên tắc hạch toán ...................................................................................6
2.1.4.5 Sơ đồ hạch toán ............................................................................................6
2.1.5 Kế toán các khoản giảm trừ ............................................................................7
2.1.5.1 Chiết khấu thƣơng mại.................................................................................7
2.1.5.2 Giảm giá hàng bán .......................................................................................8
2.1.5.3 Hàng bán bị trả lại ........................................................................................9
2.1.6 Các phƣơng pháp tính giá vốn hàng xuất kho .............................................. 9
2.1.7 Kế toán giá vốn hàng bán .............................................................................10
vii


2.1.7.1 Khái niệm ................................................................................................. 10
2.1.7.2 Tài khoản sử dụng.................................................................................... 10
2.1.7.3 Sơ đồ hạch toán ......................................................................................... 11
2.1.8 Kế toán chi phí quản lý kinh doanh ............................................................ 12
2.1.8.1 Chi phí bán hàng ........................................................................................12
2.1.8.2 Chi phí quản lý doanh nghiệp ....................................................................13
2.1.9 Kế toán doanh thu tài chính, chi phí tài chính ............................................ 15
2.1.9.1 Kế toán doanh thu tài chính .......................................................................15
2.1.9.2 Kế toán chi phí tài chính ............................................................................16
2.1.10 Kế toán thu nhập khác, chi phí khác .......................................................... 17
2.1.10.1 Kế toán thu nhập khác .............................................................................17
2.1.10.2 Kế toán chi phí khác ................................................................................18
2.1.11 Kế toán chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp ..............................................19
2.1.12 Kế toán xác định kết quả kinh doanh..........................................................20
2.1.13 Các tỷ số tài chính .......................................................................................23
2.1.13.1 Tỷ số lợi nhuận ròng trên tổng tài sản (ROA) .........................................23
2.1.13.2 Tỷ số lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu (ROE) ...................................23
2.1.13.3 Tỷ số ợi nhuận ròng trên doanh thu (ROS) .............................................23
2.2 PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................................24

2.2.1 Phƣơng pháp thu thập số liệu........................................................................24
2.2.2 Phƣơng pháp phân tích số liệu ......................................................................24
CHƢƠNG 3: TỔNG QUAN VỀ DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN XÂY DỰNG
HOÀNG YẾN ..................................................................................................... 26
3.1 GIỚI THIỆU CHUNG VỀ DOANH NGHIỆP ............................................. 26
3.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của doanh nghiệp .................................... 26
3.1.2 Đặc điểm và ngành nghề kinh doanh ......................................................... 26
3.1.2.1 Đặc điểm .................................................................................................. 26
3.1.2.2 Ngành nghề kinh doanh ........................................................................... 27
3.1.3 Nhiệm vụ, chức năng của doanh nghiệp .......................................................27
3.1.3.1 Nhiệm vụ....................................................................................................27
3.1.3.2 Chức năng ..................................................................................................27
3.1.4 Cơ cấu tổ chức bộ máy trong doanh nghiệp .................................................28
3.1.4.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý ...................................................................28
3.1.4.2 Sơ đồ tổ chƣc bộ máy kế toán ....................................................................29
3.2 TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG TẠI DOANH NGHIỆP .. 29
3.2.1 Chế độ kế toán áp dụng ...............................................................................29
viii


3.2.2 Hình thức sổ sách kế toán ............................................................................30
3.2.3 Các phƣơng pháp kế toán áp dụng ...............................................................31
3.3 KHÁI QUÁT TÌNH HÌNH HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA DOANH
NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2011 - 2013 VÀ 6 THÁNG ĐẦU NĂM 2013, 2014 .....32
3.4 THUẬN LỢI, KHÓ KHĂN VÀ ĐỊNH HƢỚNG PHÁT TRIỂN CỦA
DOANH NGHIỆP . ...............................................................................................35
3.4.1 Thuận lợi .......................................................................................................35
3.4.2 Khó khăn .......................................................................................................36
3.4.3 Định hƣớng phát triển ...................................................................................36
CHƢƠNG 4: CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT

QUẢ KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP TƢ NHÂN XÂY DỰNG
HOÀNG YẾN ......................................................................................................37
4.1 KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI
DOANH NGHIỆP .................................................................................................37
4.1.1 Kế toán giá vốn hàng bán .............................................................................37
4.1.2 Kế toán doanh thu bán hàng .........................................................................40
4.1.3 Kế toán chi phí bán hàng ..............................................................................43
4.1.4 Kế toán chi phí quản lý doanh nghiệp ..........................................................45
4.1.5 Kế toán doanh thu tài chính ..........................................................................47
4.1.6 Kế toán chi phí tài chính ...............................................................................49
4.1.7 Kế toán thu nhập khác ..................................................................................51
4.18 Kế toán chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp .................................................52
4.1.9 Kế toán xác định kết quả doanh nghiệp ........................................................53
4.2 PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH BIẾN ĐỘNG DOANH THU, CHI PHÍ, LỢI
NHUẬN CỦA DOANH NGHIỆP GIAI ĐOẠN 2011 - 2013 VÀ PHÂN TÍCH
CÁC TỶ SỐ TÀI CHÍNH .....................................................................................54
4.2.1 Phân tích tình hình biến động doanh thu, chi phí, lợi nhuận của doanh
nghiệp.....................................................................................................................54
4.2.2 Phân tích các tỷ số tài chính .........................................................................59
CHƢƠNG 5 NHẬN XÉT VÀ GIẢI PHÁP .......................................................65
5.1 NHẬN XÉT CHUNG VỀ CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ XÁC
ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP..................................65
5.1.1 Ƣu điểm ........................................................................................................65
5.1.2 Nhƣợc điểm ..................................................................................................66
5.2 GIẢI PHÁP GIÖP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN BÁN HÀNG VÀ
XÁC ĐỊNH KẾT QUẢ KINH DOANH TẠI DOANH NGHIỆP ........................67
ix


CHƢƠNG 6 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.......................................................68

6.1 KẾT LUẬN......................................................................................................68
6.2 KIẾN NGHỊ .....................................................................................................69
TÀI LIỆU THAM KHẢO .....................................................................................70
PHỤ LỤC .................................................................................................... 71 - 102

x


DANH MỤC BẢNG
.............................................................................................................................. Trang
Bảng 3.1: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh tại Doanh nghiệp tƣ
nhân xây dựng Hoàng Yến giai đoạn 2011 - 2013 ................................................. 32
Bảng 3.2: Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh tại Doanh nghiệp tƣ
nhân xây dựng Hoàng Yến 6 tháng đầu năm 2013, 2014 ....................................... 34
Bảng 4.1: Bảng phân tích tình hình biến động doanh thu giai đoạn 2011 2013 ........................................................................................................................ 54
Bảng 4.2: Bảng phân tích tình hình biến động chi phí giai đoạn 2011 2013 ........................................................................................................................ 55
Bảng 4.3: Bảng phân tích tình hình biến động lợi nhuận giai đoạn 2011 - 2013
................................................................................................................................. 57
Bảng 4.4: Bảng cân đối kế toán tại Doanh nghiệp tƣ nhân xây dựng
Hoàng Yến giai đoạn 2011 - 2013 .......................................................................... 59
Bảng 4.5: Bảng tổng hợp luân chuyển hàng tồn kho tại Doanh nghiệp tƣ
nhân xây dựng Hoàng Yến 2010 - 2013 ................................................................. 61
Bảng 4.6: Bảng tỷ số khả năng thanh toán lãi vay tại Doanh nghiệp tƣ
nhân xây dựng Hoàng Yến giai đoạn 2011 - 2013 ................................................. 62
Bảng 4.7: Bảng thể hiện các tỷ số tài chính của Doanh nghiệp tƣ nhân xây
dựng Hoàng Yến giai đoạn 2011 - 2013 ................................................................. 63

xi

DANH MỤC HÌNH
............................................................................................................................ Trang
Hình 2.1: Sơ đồ hạch toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ ...................... 6
Hình 2.2: Sơ đồ hạch toán chiết khấu thƣơng mại .................................................. 7
Hình 2.3: Sơ đồ hạch toán giảm giá hàng bán ......................................................... 8
Hình 2.4: Sơ đồ hạch toán hàng bán bị trả lại.......................................................... 9
Hình 2.5: Sơ đồ hạch toán vốn hàng bán ................................................................ 11
Hình 2.6: Sơ đồ hạch toán chi phí bán hàng ........................................................... 13
Hình 2.7: Sơ đồ hạch toán chi phí quản lý doanh nghiệp ....................................... 15
Hình 2.8: Sơ đồ hạch toán doanh thu tài chính ....................................................... 16
Hình 2.9: Sơ đồ hạch toán chi phí tài chính............................................................ 17
Hình 2.10: Sơ đồ hạch toán thu nhập khác ............................................................. 18
Hình 2.11: Sơ đồ hạch toán chi phí khác ................................................................ 19
Hình 2.12: Sơ đồ hạch toán chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp ........................... 20
Hình 2.13: Sơ đồ hạch toán xác định kết quả kinh doanh ...................................... 22

xii


DANH MỤC VIẾT TẮT
BHTN: bảo hiểm thất nghiệp
BHXH: bảo hiểm xã hội
BHYT: bảo hiểm y tế
CKTM: chiết khấu thƣơng mại
GGHB: giảm giá hàng bán
GTGT: giá trị gia tăng
HH: hàng hóa
HT: hạch toán
KH: khách hàng
KPCĐ: kinh phí công đoàn

KQKD: kết quả kinh doanh
NH: ngân hàng
QLDN: quản lý doanh nghiệp
TK: tài khoản
TNDN: thu nhập doanh nghiệp
TQ: thủ quỹ
TSCĐ: tài sản cố định

xiii


CHƢƠNG 1
GIỚI THIỆU
1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Trong nền kinh tế thị trƣờng hiện nay, bất kỳ doanh nghiệp nào muốn tồn
tại và phát triển bền vững đều cần phải có những chính sách, những biện pháp
tích cực phù hợp với từng loại doanh nghiệp, nhằm thúc đẩy cho quá trình
kinh doanh ngày càng phát triển, có điều kiện để mở rộng thị trƣờng và đạt
đƣợc nhiều lợi nhuận nhƣ mong muốn, nhiệm vụ đặt ra trƣớc mắt của các
doanh nghiệp nói chung và doanh nghiệp kinh doanh hàng hóa nói riêng, tình
hình mua bán hàng hóa cũng nhƣ kết quả hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp cần đƣợc quan tâm và quản lý chặt chẽ.
Trên thực tế, đối với một doanh nghiệp, dù hoạt động ở bất kỳ lĩnh vực
nào thì mục tiêu cuối cùng cũng đều muốn đạt đƣợc mức lợi nhuận cao nhất,
tiêu biểu đối với doanh nghiệp kinh doanh hàng hóa, việc tổ chức tốt công tác
kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh là vô cùng quan trọng trong
việc thực hiện mục tiêu đó, vì thế khâu kế toán bán hàng luôn là mối quan tâm
hàng đầu của các nhà quản lý trong doanh nghiệp, bởi vì nó có tác động trực
tiếp đến số lƣợng hàng hóa tiêu thụ ra thị trƣờng ảnh hƣởng đến kết quả hoạt
động kinh doanh của doanh nghiệp làm biến động doanh thu cũng nhƣ lợi

nhuận mà doanh nghiệp mong muốn. Do đó, việc thực hiện tốt công tác kế
toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp là hết sức cần
thiết và quan trọng.
Công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh là một trong
những khâu của công tác kế toán chịu sự tác động từ các yếu tố bên trong lẫn
bên ngoài doanh nghiệp, vì thế, nó đòi hỏi ngƣời làm kế toán phải có đầy đủ
năng lực, trình độ chuyên môn cũng nhƣ tích lũy đƣợc nhiều kinh nghiệm
trong việc thực hiện công tác của một kế toán có liên quan đến mua bán hàng
hóa nhằm đƣa ra đƣợc những đề xuất, chính sách thích hợp để thúc đẩy quá
trình kinh doanh hàng hóa ngày một phát triển, đồng thời làm tăng doanh thu
và lợi nhuận cho doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp có thể cạnh tranh lành
mạnh với các doanh nghiệp đối thủ và ngày càng khẳng vị trí của mình trên thị
trƣờng.
Nhận thức đƣợc tầm quan trọng của công tác kế toán bán hàng và xác
định kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp nên em đã mạnh dạn quyết định
chọn đề tài "Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại Doanh
nghiệp tƣ nhân xây dựng Hoàng Yến" làm đề tài cho luận văn tốt nghiệp
của mình.

1


1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1.2.1 Mục tiêu chung
Đánh giá công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại
doanh nghiệp tƣ nhân xây dựng Hoàng Yến. Từ đó, đƣa ra một số giải pháp
nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh,
đồng thời nâng cao đƣợc doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp trong
tƣơng lai.
1.2.2 Mục tiêu cụ thể

- Thực hiện công tác hạch toán kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh
doanh.
- Đánh giá thực trạng công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh
doanh tại doanh nghiệp.
- Phân tích tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
- Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán bán hàng và
xác định kết quả kinh doanh tại doanh nghiệp.
1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU
1.3.1 Phạm vi không gian
Đề tài đƣợc thực hiện trong phạm vi Doanh nghiệp tƣ nhân xây dựng
Hoàng Yến.
1.3.2 Phạm vi thời gian
- Thời gian thực hiện đề tài: tháng 8/2014 - tháng 12/2014
- Đề tài sử dụng số liệu kế toán của doanh nghiệp qua các năm 2011,
2012, 2013 và 6 tháng đầu năm 2013, 2014
1.3.3 Đối tƣợng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về công tác kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh
doanh tại Doanh nghiệp tƣ nhân xây dựng Hoàng Yến.

2


CHƢƠNG 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1 CƠ SỞ LÝ LUẬN
2.1.1 Khái niệm bán hàng, xác định kết quả kinh doanh và mối quan
hệ giữa bán hàng và xác định kết quả kinh doanh
2.1.1.1 Khái niệm bán hàng
Bán hàng là khâu cuối cùng của quá trình hoạt động kinh doanh của các
doanh nghiệp thƣơng mại, đây là quá trình chuyển giao quyền sở hữu hàng

hóa giữa khách hàng (ngƣời mua) và doanh nghiệp (ngƣời bán) thu tiền hoặc
đƣợc quyền thu tiền.
Xét về gốc độ kinh tế: bán hàng là quá trình hàng hóa của doanh nghiệp
chuyển từ hình thái vật chất sang hình thái tiền tệ. Quá trình bán hàng của các
doanh nghiệp nói chung có các đặc điểm sau:
- Có sự trao đổi, thỏa thuận giữa bên mua - bên bán
- Có sự thay đổi quyền sở hữu hàng hóa từ bên bán chuyển sang bên mua
Về mặt tổ chức kỹ thuật, bán hàng là quá trình kinh tế bao gồm từ việc tổ
chức đến công tác thực hiện việc trao đổi mua bán hàng hóa thông qua các
khâu nghiệp vụ kinh tế kỹ thuật, các hành vi mua bán cụ thể nhằm thực hiện
chức năng và nhiệm vụ của doanh nghiệp thƣơng mại, thể hiện khả năng và
trình độ của doanh nghiệp trong việc thực hiện mục tiêu của mình cũng nhƣ
đáp ứng cho các nhu cầu sản xuất và tiêu dùng xã hội.
2.1.1.2 Khái niệm xác định kết quả kinh doanh
Xác định kết quả kinh doanh là việc so sánh giữa chi phí đã bỏ ra ban đầu
và thu nhập kinh doanh thu về đƣợc trong kỳ. Nếu thu nhập đạt đƣợc lớn hơn
chi phí bỏ ra thì kết quả kinh doanh sẽ là lãi, ngƣợc lại sẽ là lỗ. Việc xác định
kết quả kinh doanh thƣờng đƣợc thực hiện vào cuối kỳ kinh doanh có thể là
cuối tháng, cuối quý hoặc cuối năm, tùy theo từng đặc điểm hàng hóa kinh
doanh và yêu cầu quản lý trong từng doanh nghiệp.
Trong quá trình tiêu thụ, kinh doanh hàng hóa, các doanh nghiệp cung cấp
cho khách hàng một lƣợng hàng hóa nhất định và nhận lại từ khách hàng một
khoản gọi là doanh thu bán hàng, số doanh thu này là cơ sở để doanh nghiệp
xác định kết quả kinh doanh của mình.

3


2.1.1.3 Mối quan hệ giữa bán hàng và xác định kết quả kinh doanh
Bán hàng và xác định kết quả kinh doanh có mối quan hệ mật thiết với

nhau vì bán hàng là khâu cuối cùng của quá trình kinh doanh trong doanh
nghiệp còn xác đinh kết quả kinh doanh là căn cứ rất quan trọng cho doanh
nghiệp trong quyết định có nên tiêu thụ hàng hóa nữa hay không. Mặt khác,
kết quả kinh doanh là mục đích cuối cùng của doanh nghiệp còn bán hàng là
phƣơng tiện trực tiếp để thực hiện mục đích đó.
2.1.2 Vai trò, yêu cầu, nhiệm vụ của kế toán bán hàng và xác định kết
quả kinh doanh
2.1.2.1 Vai trò
Bán hàng và xác định kết quả kinh doanh không chỉ có vai trò quan trọng
đối với bản thân mỗi doanh nghiệp mà còn đối với sự phát triển chung của
toàn bộ nền kinh tế xã hội. Đối với doanh nghiệp, hoạt động bán hàng chính là
điều kiện để doanh nghiệp tồn tại và phát triển, bởi vì chỉ khi bán đƣợc hàng
thì doanh nghiệp mới có đƣợc doanh thu để bù lỗ cho các khoản chi phí đã bỏ
ra, có điều kiện để mở rộng sản xuất kinh doanh, nâng cao đời sống ngƣời lao
động, tạo ra nguồn tích lũy cho nền kinh tế nƣớc nhà. Việc xác định chính xác
kết quả kinh doanh là cơ sở để xác định chính xác hiệu quả hoạt động của các
doanh nghiệp đối với Nhà nƣớc thông qua việc nộp thuế, phí, lệ phí vào ngân
sách Nhà nƣớc, xác định cơ cấu chi phí hợp lý và sử dụng có hiệu quả số lợi
nhuận thu đƣợc hài hòa giữa lợi ích kinh tế Nhà nƣớc, doanh nghiệp và ngƣời
lao động.
2.1.2.2 Yêu cầu
Yêu cầu đối với kế toán bán hàng là phải giám sát chặt chẽ hàng hóa tiêu
thụ trên tất cả các phƣơng diện: số lƣợng, chất lƣợng, tránh hiện tƣợng mất
mát , hƣ hỏng hay tham ô lãng phí, kiểm tra tính hợp lý của các khoản chi phí
đồng thời phân bổ chính xác cho đúng hàng bán để xác định kết quả kinh
doanh, phải quản lý chặt chẽ tình hình thanh toán của khách hàng, yêu cầu
thanh toán đúng hình thức, đúng hạn để tránh mất mát và thiếu hụt vốn.
2.1.2.3 Nhiệm vụ
Để đáp ứng kịp thời yêu cầu trên kế toán bán hàng và xác định KQKD
phải thực hiện tốt những nhiệm vụ sau:

- Ghi chép đầy đủ, kịp thời sự biến động tăng, giảm của từng loại, nhóm
hàng hóa trên cả hai phƣơng diện số lƣợng và giá trị.
- Giám sát chặt chẽ quá trình bán hàng, ghi chép đầy đủ, trung thực các
khoản chi phí, thu nhập về bán hàng, tính toán chính xác giá vốn hàng bán để

4


xác định kết quả kinh doanh đạt hiệu quả.
- Cung cấp thông tin cần thiết, kịp thời, đầy đủ về tình hình bán hàng và
xác định kết quả kinh doanh của từng loại hàng hóa phục vụ hoạt động quản lý
tình hình bán hàng của doanh nghiệp.
- Theo dõi tình hình công nợ và thanh toán công nợ phải thu ngƣời mua.
Định kỳ phân tích kinh tế đối với hoạt động bán hàng và đƣa ra các chính sách
điều chỉnh thích hợp với thị trƣờng.
2.1.3 Chứng từ kế toán thƣờng sử dụng
Các chứng từ kế toán thƣờng sử dụng trong kế toán bán hàng và xác định
kết quả kinh doanh là:
- Hóa đơn GTGT
- Phiếu nhập kho
- Phiếu xuất kho
- Phiếu thu
- Phiếu chi
- Bảng kê bán lẻ hàng hóa
- Các chứng từ thanh toán khác,...
2.1.4 Kế toán doanh thu bán hàng
2.1.4.1 Khái niệm
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là toàn bộ số tiền thu đƣợc hoặc
sẽ thu đƣợc từ các hoạt động giao dịch và các nghiệp vụ phát sinh doanh thu
nhƣ: bán sản phẩm, hàng hóa, cung cấp dịch vụ cho khách hàng kể cả các

khoản phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán (nếu có).
Kế toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là nhằm phản ánh tình
hình doanh thu bán hàng cung cấp dịch vụ phát sinh và tình hình kết chuyển
doanh thu bán hàng thuần trong kỳ.
2.1.4.2 Điều kiện ghi nhận doanh thu
Doanh thu đƣợc ghi nhận khi đồng thời thỏa mãn các điều kiện:
- Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với
quyền sở hữu hàng hóa hoặc sản phẩm cho ngƣời mua.
- Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa hoặc quyền
kiểm soát hàng hóa nhƣ ngƣời có quyền sở hữu hàng hóa đó.
- Doanh thu đƣợc xác định tƣơng đối chắc chắn.
5


- Doanh nghiệp sẽ thu đƣợc hoặc thu đƣợc lợi ích kinh tế từ giao dịch bán
hàng.
- Xác định đƣợc chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
2.1.4.3 Tài khoản sử dụng
Kế toán sử dụng TK 511 "Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ".
Tài khoản 511 có các tài khoản cấp 2:
- 5111: Doanh thu bán hàng hóa
- 5113: Doanh thu cung cấp dịch vụ
Bên Nợ:
- Trị giá hàng bán bị trả lại, khoản giảm giá hàng bán, khoản chiết khấu
thƣơng mại kết chuyển cuối kỳ.
- Kết chuyển doanh thu thuần sang tài khoản 911 "xác định kết quả kinh
doanh".
Bên Có:
- Doanh thu bán hàng phát sinh.
TK 511 không có số dƣ cuối kỳ.

Doanh nghiệp không sử dụng TK 512 "doanh thu nội bộ".
2.1.4.4 Nguyên tắc hạch toán
TK 511 "doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ" chỉ phản ánh doanh
thu của khối lƣợng sản phẩm, hàng hóa đã bán, dịch vụ đã cung cấp đƣợc xác
định đã tiêu thụ trong kỳ không phân biệt đã thu tiền hay chƣa thu tiền.
- Doanh nghiệp nộp thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ nên doanh
thu bán hàng phản ánh theo giá bán chƣa có thuế GTGT.
2.1.4.5 Sơ đồ hạch toán
TK 521 531 532

TK 511

TK 111 112 131
(3)

(1)

TK 911

TK 3331
(2)

6


Hình 2.1: Sơ đồ hạch toán doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
Nguồn: Trần Quốc Dũng. 2009, Bài giảng Kế toán tài chính, Đại học Cần Thơ.

(1) Kết chuyển các khoản CKTM, GGHB, HBBTL cuối kỳ
(2) Kết chuyển doanh thu thuần

(3) Ghi nhận doanh thu đã thu bằng tiền hoặc chưa thu tiền
2.1.5 Kế toán các khoản giảm trừ doanh thu
Các khoản giảm trừ doanh thu bao gồm: chiết khấu thƣơng mại, giảm giá
hàng bán, hàng bán bị trả lại và các loại thuế làm giảm doanh thu.
2.1.5.1 Chiết khấu thương mại
a) Khái niệm
Chiết khấu thƣơng mại là khoản mà doanh nghiệp giảm giá cho
khách hàng trong trƣờng hợp mua hàng với số lƣợng lớn có thỏa thuận trong
hợp đồng mua bán.
b) Tài khoản sử dụng
Kế toán sử dụng TK 521 "chiết khấu thƣơng mại"
Bên Nợ:
- Khoản chiết khấu đã chấp nhận cho khách hàng hƣởng.
Bên Có:
- Kết chuyển toàn bộ khoản CKTM qua bên Nợ TK 511 cuối kỳ.
TK 521 không có số dƣ cuối kỳ.
c) Sơ đồ hạch toán
TK 511

TK 521

TK 111, 112, 131

(2)
(1)

TK 3331

Hình 2.2: Sơ đồ hạch toán chiết khấu thương mại
Nguồn: Trần Quốc Dũng. 2009, Bài giảng Kế toán tài chính, Đại học Cần Thơ.

7


(1) Khoản chiết khấu thương mại giảm trừ cho khách hàng
(2) Cuối kỳ, kết chuyển khoản CKTM sang TK doanh thu
2.1.5.2 Giảm giá hàng bán
a) Khái niệm
Giảm giá hàng bán là khoản mà doanh nghiệp chấp nhận giảm giá cho
ngƣời mua vì lý do hàng kém phẩm chất hay không đúng quy cách, mẫu mã,...
nhƣ trên hợp đồng đã thỏa thuận.
b) Tài khoản sử dụng
Kế toán sử dụng TK 532 "Giảm giá hàng bán"
Bên Nợ:
- Các khoản giảm giá đƣợc chấp nhận khi hàng bị kém chất lƣợng,
mất phẩm chất hoặc sai quy cách trên hợp đồng thỏa thuận.
Bên Có:
- Kết chuyển các khoản giảm giá sang TK 511 cuối kỳ.
TK 532 không có số dƣ cuối kỳ.
c) Sơ đồ hạch toán
TK 111, 112, 131

TK 532

TK 511
(2)

(1)

TK 3331

Hình 2.3: Sơ đồ hạch toán giảm giá hàng bán
Nguồn: Trần Quốc Dũng. 2009, Bài giảng Kế toán tài chính, Đại học Cần Thơ.

(1) Khoản giảm giá hàng bán cho khách hàng
(2) Cuối kỳ, kết chuyển khoản GGHB sang TK doanh thu

8


2.1.5.3 Hàng bán bị trả lại
a) Khái niệm
Hàng bán bị trả lại là trị giá số hàng đã tiêu thụ nhƣng bị khách hàng
trả lại do sai quy cách, phẩm chất, không đúng só lƣợng, chủng loại hoặc vi
phạm hợp đồng mua bán.
b) Tài khoản sử dụng
Kế toán sử dụng TK 531 "Hàng bán bị trả lại"
Bên Nợ:
- Trị giá thành phẩm, hàng hóa bị trả lại
Bên Có:
- Kết chuyển sang TK 511 cuối kỳ.
TK 531 không có số dƣ cuối kỳ.
c) Sơ đồ hạch toán
TK 111, 112, 131

TK 531

TK 511

(2)

(1
)

TK 3331

Hình 2.4: Sơ đồ hạch toán hàng bán bị trả lại
Nguồn: Trần Quốc Dũng. 2009, Bài giảng Kế toán tài chính, Đại học Cần Thơ.

(1) Thanh toán cho khách hàng về số hàng trả lại
(2) Cuối kỳ, kết chuyển trị giá hàng bán bị trả lại sang TK doanh thu
2.1.6 Các phƣơng pháp tính giá vốn hàng xuất kho để bán
Các phƣơng pháp tính giá vốn hàng xuất kho để bán bao gồm:
- Phƣơng pháp nhập trƣớc - xuất trƣớc (FIFO)
- Phƣơng pháp nhập sau - xuất trƣớc (LIFO)
- Phƣơng pháp bình quân gia quyền
- Phƣơng pháp đơn giá đích danh
- Phƣơng pháp đơn giá hạch toán
9


Doanh nghiệp áp dụng phƣơng pháp bình quân gia quyền. Phƣơng pháp
này căn cứ vào giá trị hàng tồn kho đầu kỳ và giá trị hàng nhập trong kỳ để
tính giá bình quân của một đơn vị hàng hóa. Sau đó tính giá hàng hóa xuất kho
bằng cách lấy số lƣợng hàng hóa xuất kho nhân với giá đơn vị bình quân. Nếu
giá đơn vị bình quân đƣợc tính theo từng lần nhập hàng thì gọi là bình quân
gia quyền liên hoàn. Nếu giá đơn vị bình quân chỉ đƣợc tính một lần lúc cuối
kỳ thì gọi là bình quân gia quyền cuối kỳ.
Công thức:
Giá mua hàng
hóa mua

Trong
trong
kỳđó:

=

Trong đó:
Đơn giá bình
quân gia
quyền

Số lƣợng hàng hóa
xuất kho trong kỳ

x

Giá mua thực tế hàng
tốn kho đầu kỳ
=

Số lƣợng hàng
tồn kho đầu kỳ

+

+

Đơn giá mua bình
quân gia quyền

(2.1)

Giá mua thực tế
hàng nhập trong kỳ

Số lƣợng hàng
nhập trong kỳ

(2.2
)

2.1.7 Giá vốn hàng bán
2.1.7.1 Khái niệm
Giá vốn hàng bán là trị giá vốn của hàng hóa, dịch vụ đã tiêu thụ trong kỳ.
Giá vốn hàng bán là giá vốn thực tế xuất kho (gồm cả chi phí mua hàng
phân bổ cho số hàng hóa đã bán trong kỳ đối với doanh nghiệp thƣơng mại,
hoặc là giá thành thực tế sản phẩm, lao vụ, dịch vụ đối với doanh nghiệp sản
xuất) xác định là đã tiêu thụ, đƣợc tính vào giá vốn để xác định KQKD trong
kỳ.
2.1.7.2 Tài khoản sử dụng
Kế toán sử dụng tài khoản 632 "Giá vốn hàng bán"
Bên Nợ:
- Phản ánh giá vốn của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ đã tiêu thụ trong kỳ.
- Phản ánh khoản hao hụt, mất mát của hàng tồn kho sau khi trừ (-) phần
bồi thƣờng do trách nhiệm cá nhân gây ra.
- Phản ánh chi phí tự xây dựng, tự chế TSCĐ vƣợt trên mức bình thƣờng
không đƣợc tính vào nguyên giá TSCĐ hữu hình tự xây dựng, tự chế hoàn
thành.
10