Công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trên địa bàn hà tĩnh luận văn ths khoa học chính trị

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
------------------------------

TRẦN QUỐC ĐẠT

CÔNG TÁC GIÁO DỤC LÝ TƯỞNG CÁCH MẠNG
CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HÀ TĨNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH TRỊ HỌC

Hà Nội - 2014


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
------------------------------

TRẦN QUỐC ĐẠT

CÔNG TÁC GIÁO DỤC LÝ TƯỞNG CÁCH MẠNG
CHO THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HÀ TĨNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Chính trị học
Mã số: 60 31 02 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. Hà Quang Ngọc

Hà Nội - 2014

LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi,
được thực hiện dưới sự hướng dẫn của TS. Hà Quang Ngọc. Các số liệu và
trích dẫn trong luận văn là trung thực. Kết quả nghiên cứu của luận văn
không trùng với các công trình khác.
Tác giả Luận văn

Trần Quốc Đạt


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
Chương 1: Sơ sở lý luận của công tác giáo dục lý tưởng .................................. 8
1.1. Một số khái niệm cơ bản................................................................................. 8
1.2. Mục đích, nguyên tắc, những yếu tố tác động đến giáo dục lý tưởng
cách mạng cho thanh niên .................................................................................... 14
1.3. Quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng
cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác giáo dục lý tưởng cách mạng
cho thanh niên ....................................................................................................... 23
1.3.1. Quan điểm của Chủ nghĩa Mác – Lênin về công tác giáo dục lý tưởng
cách mạng cho thanh niên ....................................................................................... 23
1.3.2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về giáo dục lý tưởng cách mạng cho
thanh niên ................................................................................................................ 27
1.3.3. Quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam về giáo dục lý tưởng cách mạng
cho thế hệ trẻ ........................................................................................................... 29
Chương 2: Thực trạng công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên
trên địa bàn Hà Tĩnh ............................................................................................ 35
2.1. Tình hình thanh niên Việt Nam trong những năm đổi mới ......................... 35
2.2. Đặc điểm, tình hình Hà Tĩnh và thanh niên Hà Tĩnh .................................. 37

2.2.1. Đặc điểm, tình hình Hà Tĩnh ........................................................................ 37
2.2.2. Một số nét khái quát về thanh niên Hà Tĩnh ................................................. 38
2.3. Thực trạng công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trên
địa bàn Hà Tĩnh ..................................................................................................... 42
2.3.1. Những kết quả đạt được trong công tác lãnh đạo công tác thanh niên ......... 42
2.4. Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh với công tác giáo dục lý tưởng
cách mạng cho thanh niên .................................................................................... 50
2.4.1. Không ngừng đổi mới nội dung giáo dục lý tưởng cách mạng .................... 50
2.4.2. Chú trọng phương pháp và hình thức giáo dục phù hợp .............................. 53
2.4.3. Phát huy vai trò cán bộ Đoàn trong công tác giáo dục thanh niên ............... 55


2.5. Một số hạn chế trong công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho
thanh niên .............................................................................................................. 56
2.6. Nguyên nhân ................................................................................................... 58
2.6.1. Nguyên nhân của những ưu điểm ................................................................. 58
2.6.2. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................................. 58
Chương 3. Một số giải pháp và kiến nghị về công tác giáo dục lý tưởng
cách mạng cho thanh niên trên địa bàn Hà Tĩnh .............................................. 61
3.1. Nguyên tắc, yêu cầu ........................................................................................ 61
3.1.1. Một số nguyên tắc định hướng ..................................................................... 61
3.1.2. Yêu cầu ......................................................................................................... 62
3.2. Các giải pháp ................................................................................................... 64
3.2.1. Xác định rõ những nội dung cần bồi dưỡng, giáo dục lý tưởng cách mạng
cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay ................................................................. 64
3.2.2. Đổi mới hình thức, phương pháp giáo dục lý tưởng cách mạng cho
thanh niên ................................................................................................................ 73
3.2.3. Tăng cường vai trò lãnh đạo của cấp uỷ Đảng, quản lý của nhà nước,
sự phối hợp của các ban, ngành đoàn thể trong giáo dục lý tưởng thanh niên ....... 76
3.2.4. Phát huy chức năng, vai trò của tổ chức Đoàn thanh niên, Hội liên hiệp

thanh niên trong giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên .............................. 79
3.3. Một số kiến nghị đề xuất ................................................................................ 86
3.3.1. Những nội dung đề xuất, kiến nghị với cấp uỷ Đảng ................................... 86
3.3.2. Những nội dung đề xuất, kiến nghị phối hợp với các ngành, đoàn thể ........ 88
3.3.3. Đối với Đoàn thanh niên, Hội LHTN các cấp .............................................. 91
KẾT LUẬN ............................................................................................................ 94
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 97


DANH MỤC VIẾT TẮT
BCH

Ban Chấp hành

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

CNH

Công nghiệp hoá

ĐVTN

Đoàn viên thanh niên

LHTN

Liên hiệp thanh niên

MTTQ

Mặt trận Tổ quốc

HĐND

Hội đồng nhân dân

HĐH

Hiện đại hoá

THPT

Trung học phổ thông

THCN

Trung học chuyên nghiệp

TNCS

Thanh niên cộng sản

TNXP

Thanh niên xung phong

UBND

Uỷ ban nhân dân

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong Di chúc để lại cho toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta, Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã căn dặn về trách nhiệm của Đảng với thanh niên là: “Đảng cần phải
chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa
kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa “chuyên”; "bồi dưỡng thế hệ cách
mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết". Thanh niên Việt
Nam là lực lượng hùng hậu, có tiềm năng to lớn, có đóng góp quan trọng trong
quá trình xây dựng, phát triển đất nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng
sản Việt Nam luôn đánh giá cao vai trò của thế hệ trẻ; quan tâm giáo dục, động
viên, phát huy mọi khả năng của thế hệ trẻ phục vụ cho sự nghiệp cách mạng của
Đảng, của dân tộc.
Đảng và nhân dân ta luôn đặt niềm tin và kỳ vọng lớn lao vào lực lượng
thanh niên, xác định thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai
của của đất nước, là một trong những nhân tố quyết định tương lai, vận mệnh
của dân tộc; công tác thanh niên là một trong những yếu tố quyết định thành bại
của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập quốc tế và xây
dựng chủ nghĩa xã hội. Sau gần 30 năm đổi mới đất nước, nhiều chủ trương,
đường lối về công tác thanh niên được Đảng ban hành, Nhà nước cụ thể hóa
thành chính sách, pháp luật về thanh niên và công tác thanh niên, qua đó đã tạo
được những điều kiện tốt nhất để thế hệ tương lai của đất nước phấn đấu vươn lên.
Đứng trước yêu cầu của sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại
hóa, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế hiện nay, đa số thanh niên

ý thức rõ trách nhiệm của mình đối với Tổ quốc và nhân dân, ra sức phấn đấu lao
động, học tập, rèn luyện về mọi mặt với khát vọng cống hiến hết mình vì tương
lai tươi sáng của dân tộc. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một bộ phận thanh
thiếu niên phai nhạt lý tưởng cách mạng, suy thóai về đạo đức, lối sống, mắc tệ
1


nạn xã hội, vi phạm pháp luật. Diễn biến tình hình tư tưởng và những vấn đề tiêu
cực mới nảy sinh trong thanh thiếu niên gây lo lắng cho toàn xã hội. Việc tăng
cường giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh thiếu
niên là yêu cầu cấp thiết, góp phần hình thành lớp thanh niên vừa “hồng” vừa
“chuyên”, giàu lòng yêu nước, yêu chủ nghĩa xã hội, có bản lĩnh chính trị, ý thức
chấp hành pháp luật, có đạo đức cách mạng và lối sống đẹp, có ước mơ, hoài
bão, khát vọng đưa đất nước vươn lên đáp ứng nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Giáo dục đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lý tưởng cách mạng cho thanh niên
là công tác quan trọng, thường xuyên, liên tục của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh.
Trong những năm gần đây, các cấp bộ Đoàn đã có nhiều sáng tạo, đổi mới trong
công tác giáo dục, thực hiện tốt chức năng Đoàn là trường học xã hội chủ nghĩa
của thanh niên. Tuy nhiên, công tác giáo dục của Đoàn còn những hạn chế nhất
định chưa tác động đến hết các đối tượng thanh thiếu niên, những kết quả đạt
được thiếu bền vững.
Hà Tĩnh là vùng đất địa linh nhân kiệt, trong các giai đoạn lịch sử, thanh
niên Hà Tĩnh luôn phát huy truyền thống của quê hương đất nước đóng góp xứng
đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. Với một lực lượng
gần 30 vạn thanh niên chiếm 23,1% dân số, 52% lực lượng lao động, thanh niên
Hà Tĩnh đã và đang tham gia tích cực vào tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại
hóa quê hương đất nước.
Nằm trong bối cảnh chung của tình hình thanh niên cả nước, thanh niên
Hà Tĩnh có những cơ hội lớn để vươn lên cùng với cấp uỷ, chính quyền và nhân

dân thực hiện mục tiêu xây dựng Hà Tĩnh trở thành tỉnh có công nghiệp, nông
nghiệp và dịch vụ phát triển. Phát huy truyền thống quê hương cách mạng, thời
gian qua thanh niên Hà Tĩnh có bước trưởng thành nhanh chóng, phần lớn thanh
niên sống có lý tưởng, niềm tin vào sự lãnh đạo và sự phát triển nhanh của tỉnh

2


nhà; không ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ học vấn chuyên môn,
nghiệp vụ; sẳn sàng đảm nhận những việc mới, biết chia sẽ, chung sức cùng
cộng đồng xã hội.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh lần thứ XVII, nhiệm kỳ 20102015, xác định “tăng cường công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, chú trọng công
tác giáo dục truyền thống, giáo dục đạo đức cách mạng, lối sống cho cán bộ, đảng
viên và nhân dân, nhất là tầng lớp thanh thiếu niên”. Để thực hiện nhiệm vụ trên
đồng thời cụ thể hóa định hướng của Đoàn cấp trên, Đoàn thanh niên Hà Tĩnh xác
định đẩy mạnh công tác giáo dục toàn diện nhằm hình thành lớp thanh niên sống
có hoài bão, lý tưởng, có bản lĩnh, tri thức, sức khoẻ, giàu lòng yêu quê hương, đất
nước, năng động, sáng tạo, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Hà Tĩnh sớm trở
thành tỉnh có công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ phát triển, góp phần thực hiện
thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Để góp phần phân tích, đánh giá tổng thể về công tác giáo dục của thanh
niên nói chung, đặc biệt là giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trên địa
bàn Hà Tĩnh nói riêng, tôi chọn đề tài “Công tác giáo dục lý tưởng cách mạng
cho thanh niên trên địa bàn Hà Tĩnh” cho luận văn Thạc sĩ Chính trị học của
mình. Đây cũng là một trong các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất
lượng công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu nhi Hà Tĩnh thời gian tới.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Về giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ là một trong những vấn đề
lớn có tính lý luận sâu sắc thu hút nhiều nhà khoa học, học giả tham gia nghiên
cứu dưới các góc độ khác nhau. Có thể kể đến một số công trình cơ bản như:

Báo cáo khoa học đề tài cấp Bộ: “Đoàn thanh niên với việc xây dựng lối
sống cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay”, cuả Đỗ Ngọc Hà làm chủ nhiệm,
được thực hiện năm 2003; “một số vấn đề về lối sống đạo đức, chuẩn giá trị xã
hội”, Huỳnh Khái Vinh, năm 2001; “xây dựng lối sống, đạo đức và chuẩn mực
3


giá trị xã hội mới trong điều kiện kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ
nghĩa”, Nguyễn Duy Quý, năm 2006; “giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh
niên hiện nay”, Phạm Đình Nghiệp, năm 2001; “quan hệ kinh tế và đạo đức với
việc xây dựng đạo đức mới cho thế hệ trẻ hiện nay ở Việt Nam”, Doãn Thị Chín,
năm 2004; Báo cáo khoa học đề tài cấp Bộ “đoàn thanh niên với việc xây dựng
lối sống cho thanh niên trong giai đoạn hiện nay; “lý tưởng đạo đức và việc giáo
dục lý tưởng đạo đức cho thanh niên trong điều kiện hiện nay”, Đoàn Văn
Khiêm, năm 2001; “giáo dục các giá trị truyền thống dân tộc cho thanh niên hiện
nay”, Bùi Ngọc Minh, năm 2004.
Đối với địa bàn Hà Tĩnh, nghiên cứu về công tác giáo dục cho thế hệ trẻ
có một số công trình khoa học như: “thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng
dạy môn giáo dục công dân trong các trường THPT ở Hà Tĩnh hiện nay”, của
Ban Tuyên giáo Tỉnh uỷ Hà Tĩnh, năm 2011. Ngoài ra có một số công trình
nghiên cứu thực trạng giải pháp nâng cao chất lượng công tác giáo dục cho thanh
niên trên địa bàn một số huyện của Hà Tĩnh. Các báo cáo chuyên đề thực trạng
và giải pháp nâng cao chất lượng công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho đoàn
viên thanh niên của Ban Thường vụ Tỉnh đoàn Hà Tĩnh.
Trong các công trình khoa học trên, các tác giả đã phân tích, đánh giá thực
trạng biểu hiện của đạo đức, lối sống của thanh niên. Những biểu hiện đó được
xem xét, phân tích qua định hướng giá trị sống của thanh niên, qua việc tham gia
các phong trào hoạt động của đoàn thanh niên; qua lao động, các hoạt động học
tập ở nhà trường, trong các sinh hoạt văn hóa, văn nghệ, vui chơi giải trí. Công tác
giáo dục lý tưởng cách mạng luôn nhận được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước,

của các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội, đặc biệt, của Đoàn thanh niên,
Hội liên hiệp thanh niên….Bên cạnh đó, công tác giáo dục lý tưởng cách mạng
cho thế hệ trẻ còn gặp những khó khăn như: nguồn lực hạn chế, các biện pháp thu
hút sự hoạt động của thanh niên chưa phong phú, đa dạng, chưa đáp ứng được nhu
cầu, sở thích, điều kiện sống của nhiều đối tượng thanh niên khác nhau.
4


Các hướng nghiên cứu này đã làm rõ thực trạng, những yếu tố tác động,
trách nhiệm của các chủ thể trong giao dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ.
Song nghiên cứu tác động của các chủ thể từ vai trò của cấp uỷ, chính quyền địa
phương và Đoàn thanh niên đến nâng cao nhận thức lý luận, bồi dưỡng lý tưởng
cách mạng cho thanh niên trong bối cảnh hiện nay thì chưa nghiên cứu một cách
toàn diện, sâu sắc đặc biệt là trên địa bàn Hà Tĩnh.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Bằng nghiên cứu, phân tích thực tiễn, luận văn làm rõ thực trạng công tác
giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên nói chung và trên địa bàn Hà Tĩnh
nói riêng. Trên cơ sở đó rút ra nguyên nhân, các yếu tố tác động và vai trò, trách
nhiệm của các chủ thể trong giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên. Từ đó
xác định các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục lý tưởng
cách mạng cho thanh niên trên địa bàn Hà Tĩnh.
Nội dung đề tài cũng là cơ sở để tổ chức Đoàn các cấp có cái nhìn tổng
thể hơn về tính chất, tầm quan trọng của công tác giáo dục lý tưởng cách mạng
cho thanh niên trong bối cảnh hiện nay. Các giải pháp và kiến nghị được nêu ra
là căn cứ để tổ chức Đoàn, Hội trên địa bàn tham khảo, áp dụng trong quá trình
thực hiện nhiệm vụ công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu niên.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu quan điểm Chủ nghĩa Mác – Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh,
Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác giáo dục thanh niên; thực

trạng, nguyên nhân, các yếu tố tác động đến công tác giáo dục lý tưởng cách
mạng cho thanh niên.
Làm rõ thực trạng công tác giáo dục lý tưởng cách mạng nói chung và
công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trên địa bàn Hà Tĩnh. Từ
đó đề xuất các giải pháp, kiến nghị thực hiện.
5


4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trên địa
bàn Hà Tĩnh; trách nhiệm của các chủ thể như cấp uỷ, chính quyền các cấp, các
ban, ngành liên quan trong trong lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp, tạo điều kiện cho
công tác giáo dục thanh niên; vai trò, chức năng của tổ chức Đoàn, Hội trong
thực hiện công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trên địa bàn Hà
Tĩnh trong giai đoạn hiện nay.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Dựa trên lý luận Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm
của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ tỉnh Hà Tĩnh về vị trí, vai trò của thanh
niên, công tác thanh niên đối với sự nghiệp cách mạng.
Luận văn sử dụng phương pháp khảo sát, thống kê xã hội học đánh giá
thực trạng công tác giáo dục lý tưởng đối với thanh niên. Ngoài ra luận văn còn
sử dụng phương pháp phân tích, so sánh, tổng hợp; thu thập tài liệu, nghiên cứu,
phân tích, tổng hợp tư liệu.
6. Đóng góp của luận văn
Luận văn là đề tài nghiên cứu khoa học đầu tiên về thực trạng, giải pháp
nâng cao công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trên địa bàn Hà
Tĩnh; nêu bật vai trò các chủ thể tác động đến công tác giáo dục lý tưởng cách
mạng cho thanh niên trong thơi kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước và hội nhập quốc tế sâu sắc. Đề tài cũng nêu lên vai trò giáo dục lý tưởng
cách mạng trong việc nâng cao nhận thức chính trị của thanh niên từ đó phát huy

vai trò tính tích cực chính trị của thành niên trong xây dựng quê hương, đất nước.
Từ đánh giá thực trạng về công tác giáo dục, qua phân tích nghiên cứu
thực tiễn đề xuất một số giải pháp cho cấp uỷ, chính quyền và tổ chức Đoàn các
cấp nhằm nâng cao chất lượng công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh
niên trong giai đoạn hiện nay.
6


7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục viết
tắt, luận văn gồm có 3 chương, 8 tiết, cụ thể như sau: Chương 1, cơ sở lý luận
của công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên; chương 2, thực trạng
công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trên địa bàn Hà Tĩnh;
chương 3, một số giải pháp và kiến nghị về công tác giáo dục lý tưởng cách
mạng cho thanh niên trên địa bàn Hà Tĩnh.

7


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA CÔNG TÁC GIÁO DỤC LÝ TƢỞNG
CÁCH MẠNG CHO THANH NIÊN
1.1. Một số khái niệm cơ bản
1.1.1. Lý tƣởng
Theo Từ điển Tiếng Việt năm 1997 của Nhà xuất bản Đà Nẵng thì Lý tưởng
được hiểu là mục đích cao nhất, tốt đẹp nhất mà người ta phấn đấu để đạt tới.
Theo quan điểm Triết học: Lý tưởng là sự phản ứng đặc thù hiện thực
khách quan vào ý thức con người hoặc một nhóm xã hội nào đó dưới một hình
mẫu, một mô hình toàn diện. Nội dung của lý tưởng, vì vậy được quy định bởi các
quan hệ sản xuất thống trị cùng những đặc điểm tinh thần tâm lý của nhân cách.

Dưới góc độ tâm lý học: Lý tưởng được xem là một bộ phận hợp thành
quan trọng của xu hướng nhân cách, cùng với nhu cầu, hứng thú, thế giới quan,
niềm tin...Vì thế lý tưởng là một mục tiêu cao đẹp, một hình ảnh mẫu mực,
tương đối hoàn chỉnh, có sức lôi cuốn con người vươn tới nó.
Để tiếp cận với bản chất khái niệm của lý tưởng, cần tìm hiểu thêm những
đặc điểm của nó. Lý tưởng có tính hiện thực vì những hình ảnh lý tưởng bao giờ
cũng được xây dựng từ những chất liệu vốn có trong hiện thực, nó có sức mạnh
thúc đẩy con người hoạt động để đạt mục đích hiện thực.
Lý tưởng còn mang tính xã hội - lịch sử, vì không ai có thể vượt ra khỏi
thời đại của mình. Hoạt động của con người bao giờ cũng diễn ra trong những
điều kiện cụ thể của một xã hội cụ thể. Sống và hoạt động trong hoàn cảnh cụ thể
đó, mỗi con người thường xuyên phân tích, đánh giá, chọn lọc, hệ thống và khái
quát hóa thực tại để đi đến xây dựng cho bản thân một hình ảnh hoàn hảo, mẫu
mực, làm kim chỉ nam cho mọi hoạt động của mình.
8


Lý tưởng là một bộ phận hợp thành của của ý thức con người, song sự tồn
tại của lý tưởng đối với mỗi con người là một hiện tượng khách quan. Có thể cái
hình mẫu hoàn thiện đối với mỗi con người cụ thể là khác nhau, không hoàn toàn
giống nhau, song đã là con người xã hội, ai cũng có lý tưởng riêng mình.
Lý tưởng vừa là mục tiêu cao cả mà con người hướng tới, vừa là một động
lực thôi thúc con người hành động. Thiếu lý tưởng, con người cảm thấy mình
mất phương hướng, thiếu niềm tin và cảm thấy cuộc đời nhạt nhẽo, vô vị. Chính
lý tưởng khơi dậy sự nổ lực nhận thức, sự nồng nhiệt của tình cảm, sự mãnh liệt
của ý chí và quyết tâm trong hành động giúp con người vươn tới mục tiêu cao cả
đó, bất chấp gian khổ, hi sinh. Như vậy, trong lý tưởng đã có sự thống nhất giữa
các yếu tố: Nhận thức, tình cảm, ý chí, hành động. Nhờ đó, lý tưởng vừa có tác
dụng như ngọn đèn định hướng, vừa như một động lực mạnh mẽ thúc đẩy con

người hành động một cách thông minh, sáng tạo, quả cảm để đạt tới mục tiêu cao
cả mà mình đã lựa chọn, ấp ủ và tôn vinh.
1.1.2. Lý tƣởng cách mạng
Lý tưởng cách mạng là những khát khao, nguyện vọng của mỗi người và
toàn thể dân tộc Việt Nam về độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Lý tưởng cách mạng được hiểu là lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH. Đó
chính là nội dung cốt lõi nhất. Theo quan điểm lịch sử - cụ thể và quan điểm phát
triển, nội dung của lý tưởng cách mạng trong từng giai đoạn cách mạng có thể
khác nhau về mức độ, tầm quan trọng, song cái “bất biến” trong mọi thời kỳ của
lý tưởng cách mạng, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, là độc lập
dân tộc gắn với CNXH. Nếu như trong cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân, thể
hệ trẻ Việt Nam thấm nhuần chân lý “không có gì quý hơn độc lập tự do” và
hướng tới một xã hội “ấm no, hạnh phúc”, thì ngày nay lý tưởng xã hội của
chúng ta là “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

9


Lý tưởng cách mạng được Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắc đến trong hệ thống
tư tưởng của Người về chăm lo sự nghiệp “bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời
sau”. Đạo đức cách mạng, chí khí cách mạng, đường cách mạng, Đảng cách
mạng, công tác cách mạng, cán bộ cách mạng, tư cách người cách mạng là
những phạm trù được Hồ Chí Minh dùng trong các bài nói, bài viết của mình để
truyền bá lý tưởng xã hội chủ nghĩa, lý tưởng cộng sản và phong trào công nhân
và phong trào yêu nước Việt Nam trước đây, cũng như trong quá trình lãnh đạo
cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân tiến lên CNXH sau này.
Xét về mặt cấu trúc, người ta phân chia lý tưởng cách mạng theo các cách
khác nhau, ở đây trong phạm vi luận văn chỉ đề cập đến lý tưởng cách mạng bao
gồm lý tưởng xã hội và lý tưởng cá nhân. Đối với Việt Nam hiện nay, toàn thể
dân tộc ta trong đó có thế hệ trẻ, đang phấn đấu xây dựng xã hội chủ nghĩa: dân

giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, dưới sự lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Việt Nam. Chủ thể và đồng thời là sản phẩm của quá trình đó là
những con người mới xã hội chủ nghĩa.
Nói về chức năng của lý tưởng cách mạng, có thể xem xét nó dưới các góc
độ sau:
Thứ nhất, với tư cách là “hình chiếu tinh thần” của hiện tại vào tương lai,
lý tưởng quyết định nội dung của những mục tiêu mà mỗi người đặc ra cho
mình.
Thứ hai, khi được xét như là quan niệm về cái hoàn thiện được hình thành
trong mỗi cá nhân, thì lý tưởng lại được xem như là tiêu biểu, là thước đo để cá
nhân đó tự đánh giá mình.
Thứ ba, lý tưởng cách mạng, do bản thân nó chứa đựng tính chân lý khách
quan, khoa học, nên không chỉ là một hiện tượng của ý thức thuần tuý, mà trở
thành một động lực thực sự của hoạt động tinh thần và hoạt động thực tiễn cụ thể
của con người hướng tới việc hiện thực hóa lý tưởng đó. Từ đó, một hệ luận trực
10


tiếp được rút ra là nhiệm vụ của công tác giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế
hệ trẻ Việt Nam trong điều kiện hiện nay là phải cụ thể hóa nội dung làm sáng tỏ
cơ sở khoa học của lý tưởng đó, cùng việc tìm tòi những hình thức, phương pháp
phong phú đa dạng để từng bước hiện thực hóa lý tưởng cách mạng phù hợp với
đặc điểm của từng thời kỳ, gắn với thực hiện những công việc cụ thể hàng ngày
của mỗi người.
1.1.3. Thanh niên
Theo luật Thanh niên ban hành năm 2005, thì Thanh niên là công dân
Việt Nam từ đủ mười sáu tuổi đến ba mươi tuổi.
Thanh niên là khái niệm dùng để chỉ một nhóm nhân khẩu - xã hội với
một độ tuổi xác định, với những tâm sinh lý đặc thù và có một vai trò quan trọng
trong các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Về độ tuổi thông thường được tính từ khoảng 15 đến 30 tuổi. Tuy nhiên
cách xác định độ tuổi thanh niên cũng không giống nhau ở các quốc gia, dân tộc
khác nhau vào những thời kỳ khác nhau. Hiện nay ở Việt Nam độ tuổi thanh
niên được xác định từ 15 đến 30 tuổi.
Thanh niên là lớp người đang phát triển cả về thể chất, cả về tâm lý tinh
thần, cả về nhu cầu tình cảm, trí tuệ và tài năng, ước mơ và lý tưởng, tư duy và
tính cách. Đó cũng là thời kỳ hình thành những định hướng giá trị của cuộc sống
đang trưởng thành về nhân cách.
Đặc điểm tâm lý nổi bật của thanh niên: yêu cái mới, chọn cái đẹp, luôn
hướng tới tương lai, nhạy cảm với thực tiễn, dễ tiếp nhận với các giá trị cách tân
và đổi mới, hăng hái xung phong, luôn đi đầu trong cuộc đấu tranh chống lại
những gì là cũ kỹ, lỗi thời, lạc hậu...
Thanh niên là một nhóm nhân khẩu xã hội đặc thù, chiếm số đông trong
dân cư, đan xen trong các giai tầng, cơ cấu xã hội và cơ cấu nghề nghiệp. Thanh

11


niên không phải là một giai cấp (như các nhà xã hội học tư sản khẳng định),
nhưng lại thường xuyên chịu ảnh hưởng của các quan hệ giai cấp, của dư luận xã
hội, của lối sống cộng đồng. Vì thế có người cho rằng thanh niên là tấm gương
phản chiếu của hình ảnh xã hội.
Thanh niên là lớp người trẻ tuổi, có sức khỏe và trí tuệ, có những đóng góp
trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thanh niên rất nhạy bén
với những các mới, tiến bộ khoa học mới nhưng cũng rất dễ mắc phải những sai
lầm trong nhận thức của mình. Trong sự phát triển của đất nước hiện nay thanh
niên đóng một vai trò rất quan trọng với vị trí là người chủ tương lai của đất
nước. Vì vậy khẩu hiệu “đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên” luôn
luôn là khẩu hiệu của thanh niên Việt nam trong mọi hoàn cảnh lịch sử của đất
nước.

Thanh niên là lực lượng lao động dự trữ của xã hội, là tài nguyên vô giá
của mỗi quốc gia, dân tộc, là lực lượng tích cực tham gia vào quá trình phát triển
kinh tế, văn hóa, xã hội. Chính vì vậy trong công cuộc cải tạo xã hội, lực lượng
chính trị nào nắm được thanh niên, lực lượng ấy sẽ dành phần thắng trong tay.
Lịch sử cách mạng dân tộc Việt Nam đã chứng minh cho chân lý đó.
1.1.4. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là tổ chức chính trị xã hội của thanh niên Việt
Nam do Đảng cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo
và rèn luyện. Đoàn bao gồm những thanh niên tiên tiến, tự nguyện phấn đấu vì
sự nghiệp xây dựng đất nước Việt Nam dân giàu nước mạnh, xã hội công bằng,
dân chủ, văn minh theo định hướng XHCN.
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là thành viên của hệ thống chính trị, hoạt động
trong khuôn khổ hiến pháp và pháp luật của nước cộng hòa XHCN Việt Nam.
Đoàn phối hợp với các cơ quan, đoàn thể và các tổ chức xã hội, các tập thể lao
động để chăm lo, giáo dục, đào tạo và bảo vệ thanh thiếu nhi. Tổ chức cho Đoàn
12


viên, thanh niên tham gia vào quản lý nhà nước và xã hội. Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh hoạt động theo nguyên tắc tập trung dân chủ, tập thể lãnh đạo cá nhân phụ
trách.
Được xây dựng rèn luyện và trưởng thành qua các thời kỳ đấu tranh cách
mạng, Đoàn tập hợp đông đảo thanh niên phát huy truyền thống anh hùng cách
mạng, góp phần cho sự nghiệp giải phóng dân tộc thống nhất đất nước, xây dựng
và bảo vệ tổ quốc.
Bước vào thời kỳ mới, Đoàn tiếp tục phát huy những truyền thống quý
báu của dân tộc và bản chất tốt đẹp của mình, kế tục trung thành sự nghiệp cách
mạng vẻ vang của Đảng, tổ chức động viên đoàn viên, thanh niên đi đầu trong
công cuộc xây dựng CNH, HĐH đất nước và bảo vệ nước Việt Nam XHCN.
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng, là đội quân xung

kích trong các hoạt động của Đảng, là trường học XHCN của thanh niên, đại
diện chăm lo bảo vệ quyền lợi hợp pháp của tuổi trẻ, phụ trách Đội thiếu niên
tiền phong Hồ Chí Minh, là lực lượng nòng cốt trong các phong trào thanh niên
và các tổ chức thanh niên Việt Nam.
Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đoàn kết, hợp tác bình đẳng với các tổ chức
thanh niên tiến bộ trên thế giới, phấn đấu vì tương lai và hạnh phúc của tuổi trẻ,
vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
1.1.5. Giáo dục lý tƣởng cách mạng
Giáo dục là một hiện tượng xã hội, là quá trình tác động có mục đích, có
kế hoạch, ảnh hưởng tự giác chủ động đến con người đưa đến sự hình thành và
phát triển tâm lý, ý thức, nhân cách.
Giáo dục được hiểu theo nhiều nghĩa. Theo nghĩa rộng, giáo dục là toàn
bộ tác động của các chủ thể xã hội (gia đình, nhà trường, xã hội) đến con người.

13


Theo nghĩa hẹp, giáo dục được hiểu là quá trình tác động đến tư tưởng,
đạo đức, hành vi của con người. Các phương diện hợp thành của nó là: Giáo dục
chính trị, tư tưởng; giáo dục đạo đức; giáo dục pháp luật; giáo dục kinh tế; giáo
dục thẩm mỹ; giáo dục truyền thống; giáo dục sinh thái; giáo dục về giới.
Thuật ngữ giáo dục lý tưởng cách mạng ở đây được sử dụng đồng nghĩa
với thuật ngữ giáo dục Cộng sản chủ nghĩa, do V.I.Lênin sử dụng lần đầu tiên vào
tháng 4-1920 tại Đại hội IX của Đảng Cộng sản Nga. Tuy nhiên, ý tưởng về sự
cần thiết phải giáo dục theo tinh thần Cộng sản cho giai cấp công nhân đã được
Mác và Ăng-ghen nêu lên từ năm 1848, khi các ông viết “tuyên ngôn của Đảng
cộng sản”. Thực chất của tư tưởng này là khẳng định trong giai cấp công nhân và
nhân dân lao động niềm tin vào sự thắng lợi của lý tưởng Cộng sản chủ nghĩa.
1.2. Mục đích, nguyên tắc, những yếu tố tác động đến giáo dục lý tƣởng
cách mạng cho thanh niên

1.2.1. Mục đích của giáo dục lý tƣởng cách mạng cho thanh niên
Giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên là quá trình tác động của các
chủ thể giáo dục, xã hội và cá nhân để chuyển hóa những ngyên tắc, yêu cầu,
chuẩn mực, giá trị đạo đức - xã hội thành những giá trị phấn đấu để đạt mục tiêu
của mỗi thanh niên. Quá trình giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên trong
tổ chức Đoàn là làm cho thanh niên thấm nhuần sâu sắc thế giới quan MácLênin, tư tưởng đạo đức cách mạng của Hồ Chí Minh, tính chân lý khách quan
của các giá trị đạo đức nhân văn, nhằm thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc và chủ
nghĩa xã hội. Thông qua việc tếp cận với cuộc đấu tranh cách mạng của dân tộc
và hoạt động của cá nhân để cung cố niềm tin và lẽ sống, lý tưởng sống, lối sống
theo con đương chủ nghĩa xã hội. Thanh niên phải thấm nhuần chủ trương, chính
sách của Đảng, biết sống và làm việc theo pháp luật, có kỹ cương nền nếp, có
văn hóa trong các mối quan hệ giữa con người với tự nhiên, giữa xã hội và giữa
con người với nhau.

14


Mục đích của giáo dục lý tưởng cách mạng là hình thành trong mỗi thành
viên của xã hội xã hội chủ nghĩa những phẩm chất cá nhân quan trọng nhất, biểu
hiện ở thế giới quan khoa học, ở niềm tin vào sự thắng lợi của CNHX trên đất
nước ta và ở những hành vi nhằm thực hiện nhiệm vụ xây dựng xã hội mới: Độc
lập dân tộc, dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Nội dung của
giáo dục lý tưởng cách mạng được xác định bởi những phương hướng hình thành
phẩm chất nhân cách của mỗi con người trẻ.
Quá trình giáo dục chính trị - tư tưởng hình thành bản lĩnh chính trị, giác
ngộ xã hội chủ nghĩa, nắm vững tinh thần của Chủ nghĩa Mác – Lênin và tư
tưởng Hồ Chí Minh. Quá trình giáo dục truyền thống hình thành tình cảm yêu
quê hương đất nước, trung thành với Tổ quốc với dân tộc, tinh thần quốc tế chân
chính và tình hữu nghị, hợp tác giữa các dân tộc, giữa những người lao động và
nhân loại tiến bộ. Những phẩm chất như yêu lao động, tiết kiệm, quý trọng thời

gian và của cải vật chất của xã hội, ý thức tự giác tham gia những hoạt động của
tập thể, hoạt động xã hội được hình thành thông qua giáo dục lao động. Tư duy
kinh tế - kỷ thuật, ý thức về năng suất, chất lượng, hiệu quả, năng lực tiếp thị
được hình thành trên cơ sở giáo dục kinh tế.
Như vậy mục đích chung nhất về yêu cầu của nội dung và hình thức giáo
dục thế hệ trẻ theo tinh thần của lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội,
theo những chuẩn mực của đạo đức cách mạng và nâng cao tính tích cực chính
trị - xã hội, tính tích cực lao động của mỗi cá nhân.
1.2.2. Nguyên tắc của giáo dục lý tƣởng cách mạng cho than niên
Nguyễn tắc của giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ được phân
thành 2 nhóm: Nhóm nội dung và nhóm hình thức, phương pháp.
Nhóm nội dung gồm những nguyên tắc tính Đảng, tính khách quan, quan
điểm lịch sử - cụ thể, quan điểm thực tiễn. Nhóm hình thức, phương pháp gồm

15


những nguyên tắc: cá thể hóa, cách tiếp cận hệ thống, tính triệt để, liên tục, tính
kế thừa, tính thuyết phục, tính trực quan.
Nguyên tắc chủ đạo trong giáo dục là nguyên tắc Đảng. Thực chất nguyên
tắc này là đánh giá các hiện tượng của đời sống xã hội trên trên lập trường của
chủ nghĩa Mác – Lênin và tưởng Hồ Chí Minh, kiên quyết đấu tranh bảo vệ và
khẳng định lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân lao động, lợi ích của thế
hệ trẻ.
Nguyên tắc khách quan trong giáo dục lý tưởng cách mạng. Nhìn thẳng
vào sự thật, trong đó có cả thành tựu, và những thiếu sót, sai lầm, cả thuận lợi và
khó khăn trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở nước ta, từ đó định hướng cho hoạt
động thực tiễn của lớp trẻ.
Nguyên tắc về quan điểm lịch sử - cụ thể là một nguyên tắc quan trọng.
Tính cụ thể của chân lý là linh hốn sống của Chủ nghĩa Mác-Lênin. Vì vậy trong

giáo dục lý tưởng cách mạng cho thế hệ trẻ, cần phải đặc biệt chú ý đến điều
kiện lịch sử - cụ thể hiện nay của đất nước: Đang trong trạng thái quá độ về tất
cả các phương diện: kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội.
Quan điểm thực tiễn trong giáo dục, đảm bảo mối liên hệ của nó với cuộc
sống là một nội dung mang tính nguyên tắc. Có nghĩa là phải tiến hành giáo dục
lý tưởng cho thế hệ trẻ thông qua việc tổ chức các hoạt động thực tiễn và tổ chức
các chương trình hành động cách mạng.
Nguyên tắc cá thể hóa trong phương pháp giáo dục xuất phát từ thực tế:
mỗi người sống trong điều kiện xã hội, địa lý và có những đặc điểm tâm lý riêng,
với trình độ kiến thức, kinh nghiệm sống cụ thể...Bên cạnh đó, tính hệ thống,
tính triệt để và tính kế thừa là những đòi hỏi mang tính nguyên tắc trong việc xác
định các hình thức, phương pháp giáo dục.

16


1.2.3. Những yếu tố tác động đến giáo lý tưởng cách mạng cho thanh niên
1.2.3.1. Những yếu tố khách quan
1.2.3.1.1. Tác động của cơ chế thị trường
Cơ chế kinh tế thị trường mang lại những lợi ích to lớn cho sự phát triển
xã hội, là điều kiện thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng và đạt đến những giá trị cao
hơn về đời sống tinh thần xã hội. Công tác giáo dục cho thế hệ trẻ cũng được
hưởng những giá trị tích cực do cơ chế thị trường mang lại. Các điều kiện vật
chất phục vụ cho công tác giáo dục cho thanh niên được đáp ứng ngày càng đầy
đủ hơn. Thanh niên có điều kiện tốt hơn trong tiếp cận với những thành tựu về
khoa học công nghệ, tiếp xúc tốt hơn với các giá trị văn hóa từ bên ngoài, bổ
sung, xây dựng những giá trị đạo đức mới.
Song bên cạnh đó, chính mặt trái của cơ chế thị trường đang gây ra những
bất cập trong thực hiện các nội dung của giáo dục. Với các quy luật trong cơ chế
thị trường tạo nên sự minh bạch trong các mối quan hệ xã hội, là điều kiện tốt

cho con người thực hiện tốt chức phận của mình trong quan hệ với người khác,
với xã hội. Đồng thời, cơ chế đó cũng đặt con người trước sự so tính các lợi ích
và thanh niên cũng không ngoại lệ. Khi các lợi ích này được hiểu không đúng sẽ
đưa đến cho con người những tác hại, đặc biệt là những người trẻ. Những yếu tố
này tác động đến thanh niên hình thành nên cách thức lựa chọn các giá trị theo
lối thực dụng. Một bộ phận thanh niên chỉ cần quan tâm đến những gì có lợi ích
trước mắt và họ trực tiếp thấy được, còn những giá trị về truyền thống, đặc biệt
các chuẩn mực để xác lập vị trí và thực hiện bổn phận cá nhân trước cộng đồng,
xã hội hay thái độ đối xử đúng mực với các vấn đề xã hội sẽ không được người
học chú trọng.
Trong điều kiện tác động bởi cơ chế thị trường, các giá trị văn hóa đang
có sự chuyển hóa. Những giá trị mới được thiết lập song chưa hoàn chỉnh và

17


chưa có sự kiểm duyệt của xã hội. Xu hướng của một bộ phận trong giới trẻ, là
tiếp nhận cái mới, coi nhẹ và thậm chí quay lưng với các giá trị truyền thống,
những chuẩn mực xã hội mà họ coi là sự bó hẹp.
1.2.3.1.2. Tác động của cuộc cách mạng khoa học công nghệ
Cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật - công nghệ hiện đại đã tạo ra những
dòng thác thông tin (tri thức), làm cho khối lượng thông tin tăng lên rất nhanh;
nội dung và chất lượng thông tin biến đổi hết sức mau chóng. Nội dung này đặt
thanh niên trước cơ hội lớn trong tiếp cận thông tin, lựa chọn hình thức giải trí đa
dạng. Đồng thời cũng đặt ra cho công tác tập hợp, định hướng giáo dục thanh
niên trước những khó khăn nhất định. Với công nghệ kỷ thuật số được cài đặt
các phần mềm giải trí sinh động, đa dạng đã tác động, làm thay đổi thói quen của
thanh niên, chi phối lực lượng trẻ tham tham các hoạt động tập thể, hoạt động xã
hội do tổ chức Đoàn, Hội tổ chức.
Một sản phẩm đặc trưng nhất của khoa học công nghệ tác động sâu sắc

đến thanh niên đó là Internet, mạng xã hội và các phương tiện truyền thông hiện
đại. Các số liệu thống kê và các nghiên cứu gần đây đều nhất trí khẳng định một
xu hướng là tỷ lệ thanh niên Việt Nam sử dụng Internet, mạng xã hội và các
phương tiện truyền thông, thông tin hiện đại nhất là điện thoại di động đa năng
ngày càng gia tăng, đây là xu hướng được dự báo sẽ còn tiếp tục tiếp diễn và
tăng cường trong thời gian tới. Thực trạng trên giúp thanh niên tiếp cận những
cái mới một cách nhanh chóng, có phương tiện hữu ích trong học tập và giải trí
nhưng nó đặt ra vấn đề thế hệ trẻ bị chi phối, lệ thuộc thậm chí “nghiện” các
phương tiện trên.
1.2.3.1.3. Tác động của quá trình toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế
Quá trình toàn cầu hóa là yêu cầu khách quan không một quốc gia dân tộc
nào có thể đứng ngoài xu thế chung đó được. Ngày nay, toàn cầu hóa không chỉ
còn là một hiện tượng, một quá trình nhất thời, đơn lẻ mà chính là một xu thế tất
18


yếu trong lịch sử thế giới hiện đại. Quá trìn toàn cầu hóa cũng có tính hai mặt
vừa thuận lợi nhưng cũng có không ít thách thức cho mỗi quan gia, đặc biệt là
yêu cầu giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Trong khi đó lực lượng trẻ những kiến
thức có được cùng với tâm lý thích khám phá, tìm hiểu cái mới, nhạy cảm với
công nghệ thông tin cùng với khả năng ngoại ngữ, thì tiếp cận được gần như mọi
loại thông tin. Nhờ tăng cường giao lưu, tiếp xúc, tiếp nhận ảnh hưởng của các
yếu tố quốc tế mang tính thời đại, năng lực hội nhập và tính tích cực xã hội của
thế hệ thanh niên hiện nay được nâng cao; tri thức về thế giới, năng lực làm chủ
các công nghệ hiện đại và các kỹ năng sống được tăng cường; hiểu biết về các
nền văn hóa, bao gồm cả nền văn hóa dân tộc và cong người Việt Nam cũng
được cải thiện. Những thông tin mà lớp trẻ tiếp cận, có những nội dung nhạy
cảm, không chính thống trong khi khả năng kiểm chứng của bản thân thanh niên
có những khó khăn. Do vậy, nhiều thế lực lợi dụng hạn chế này để tuyên truyền,
kích động, thực hiện chiến lược diễn biến hoà bình, xem lực lượng trẻ là đối

tượng tạo chuyển hóa. Ngoài ra, thanh niên còn đứng trước những trào lưu giải
trí mới có sức hấp dẫn điều này đặt ra yêu cần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc,
hoà nhập mà không hoà tan.
1.2.3.1.4. Hệ thống cơ sở vật chất phục vụ công tác giáo dục
Điều kiện vật chất và trang thiết bị kỹ thuật phục vụ cho công tác giáo dục
thanh niên, hệ thống tài liệu, sách báo cũng là một trong những yếu tố làm ảnh
hưởng đến chất lượng giáo dục lý tưởng cách mạng cho thanh niên hiện nay.
Thực tế cho thấy rằng trong các buổi sinh hoạt Đoàn, Hội, các hoạt động tập
trung, các diễn đàn, toạ đàm nếu có đầy đủ các hệ thống máy tính, máy chiếu hỗ
trợ, âm thanh và hội trường phù hợp thì chất lượng các hoạt động đó rất tốt, gây
được sự chú ý, tập trung của thanh niên. Ngoài ra nguồn lực để hỗ trợ các hoạt
động tập huấn nâng cao kỹ năng, năng lực cho đội ngũ báo cáo viên của tổ chức
Đoàn cũng là yếu tố tác động đến công tác giáo dục thanh niên.

19