giải pháp mở rộng tín dụng ưu đãi học sinh, sinh viên tại ngân hàng chính sách xã hội chi nhánh vĩnh long

BỘ TÀI CHÍNH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH-MARKETING
---------------

TĂNG THỊ THANH TÂM

GIẢI PHÁP MỞ RỘNG TÍN DỤNG ƯU ĐÃI HỌC
SINH-SINH VIÊN TẠI NGÂN HÀNG
CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH VĨNH LONG
LUẬN VĂN THẠC SỸ

Chuyên ngành: Tài chính-Ngân hàng
Mã số: 60340201

GVHD: PGS.TS NGUYỄN ĐĂNG DỜN

TP. HCM, tháng 05/2015


BỘ TÀI CHÍNH
TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÀI CHÍNH-MARKETING
---------------

TĂNG THỊ THANH TÂM

GIẢI PHÁP MỞ RỘNG TÍN DỤNG ƯU ĐÃI HỌC
SINH-SINH VIÊN TẠI NGÂN HÀNG
CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH VĨNH LONG
Chuyên ngành: Tài chính-Ngân hàng
Mã số: 60340201

GVHD: PGS.TS NGUYỄN ĐĂNG DỜN


NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................

Tp. HCM, ngày …… tháng …… năm 2015
Giáo viên hướng dẫn

PGS.TS Nguyễn Đăng Dờn


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

MỤC LỤC
MỤC LỤC ....................................................................................................................... i
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................................... v

LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ vi
TÓM TẮT..................................................................................................................... vii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ............................................................................... ix
DANH MỤC HÌNH ....................................................................................................... x
DANH MỤC BẢNG ..................................................................................................... xi
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ............................................................................................... xii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................................ 1
1.TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ................................................................................ 1
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................................ 3
3. PHẠM VI, ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU .................................................................. 3

3.1. Phạm vi nghiên cứu................................................................................... 3
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu ............................................................................... 3
3.3. Giới hạn thời gian nghiên cứu................................................................... 4
4. PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................... 4

4.1. Phƣơng pháp luận...................................................................................... 4
4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu........................................................................... 4
4.2.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu ..................................................................... 4
4.2.2. Phƣơng pháp phân tích ............................................................................... 4
5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI .......................................... 5
6. BỐ CỤC CỦA NGHIÊN CỨU ................................................................................... 5
CHƢƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG ƢU ĐÃI ................................................. 6
-i-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

HỌC SINH - SINH VIÊN .............................................................................................. 6
1.1. TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG ....................................................... 6

1.1.1. Khái niệm, mở rộng tín dụng ................................................................. 6
1.1.2. Bản chất của tín dụng ............................................................................. 6
1.1.3. Tín dụng ngân hàng................................................................................ 7
1.1.4.Tín dụng đối với học sinh, sinh viên....................................................... 7
1.1.4.1. Phạm vi áp dụng ...................................................................................... 7
1.1.4.2. Đối tƣợng vay vốn ................................................................................... 8
1.1.4.3. Điều kiện đƣợc vay vốn .......................................................................... 8
1.1.4.4. Phƣơng thức cho vay ............................................................................... 8
1.1.4.5. Thủ tục và quy trình cho vay ................................................................... 9
1.1.4.6. Lãi suất cho vay ..................................................................................... 11
1.1.4.7. Mức vốn cho vay ................................................................................... 11
1.1.4.8. Thời hạn cho vay ................................................................................... 12
1.1.4.9. Trả nợ ngân hàng ................................................................................... 13
1.1.4.10. Tổ chức giải ngân ................................................................................ 13
1.1.4.11. Giảm lãi tiền vay ................................................................................. 14
1.1.4.12. Gia hạn nợ ........................................................................................... 14

1.1.5. Sự cần thiết của tín dụng ƣu đãi đối với học sinh sinh viên ................ 14
1.2. MỤC TIÊU, Ý NGHĨA CỦA CHÍNH SÁCH TÍN DỤNG ƢU ĐÃI HSSV......... 18
1.3 CÁC CHỈ TIÊU VỀ HIỆU QUẢ CHO VAY HSSV CÓ HOÀN CẢNH KHÓ
KHĂN ............................................................................................................................ 21

1.3.1. Khái niệm hiệu quả cho vay học sinh, sinh viên ................................. 21
1.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả cho vay đối với học sinh, sinh viên ... 21

-ii-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

1.3.2.1. Hệ số thu nợ cho vay HSSV có hoàn cảnh khó khăn ............................ 21
1.3.2.2. Tỷ lệ HSSV vay vốn thoát khỏi khó khăn ............................................. 22
1.3.2.3. Tỷ lệ nợ quá hạn .................................................................................... 22
1.3.2.4. Qui mô tín dụng đối với HSSV có hoàn cảnh khó khăn ....................... 23
1.4. CƠ SỞ KHÁCH QUAN ĐỀ RA CHÍNH SÁCH TÍN DỤNG ƢU ĐÃI ĐỐI VỚI
HSSV ............................................................................................................................. 24
1.5. CÁC NGHIÊN CỨU TRƢỚC ĐÂY ..................................................................... 27

1.5.1 Tín dụng học sinh sinh viên - nhìn từ kinh nghiệm quốc tế ................. 29
1.5.2. Tổng quan về chính sách tín dụng học sinh sinh viên ở Việt Nam ..... 32
CHƢƠNG 2:THỰC TRẠNG VỐN TÍN DỤNG ƢU ĐÃI HỌC SINH SINH VIÊN
TẠI NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH VĨNH LONG ............... 36
2.1.TỔNG QUAN VỀ KINH TẾ - XÃ HỘI TỈNH VĨNH LONG ............................... 36

2.1.1.Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên tỉnh Vĩnh Long ............................... 36
2.1.2. Điều kiện kinh tế-xã hội tỉnh Vĩnh Long ............................................. 37
2.1.2.1.Về nông nghiệp ...................................................................................... 37
2.1.2.2.Về công nghiệp ....................................................................................... 38
2.1.2.3. Sản phẩm công nghiệp .......................................................................... 39
2.1.2.4. Tiềm năng du lịch .................................................................................. 40
2.1.2.5.Nguồn nhân lực ...................................................................................... 40
2.2 KHÁI QUÁT VỀ NGÂN HÀNG CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CHI NHÁNH VĨNH
LONG ............................................................................................................................ 41

2.2.1. Sự ra đời của Ngân hàng CSXH chi nhánh Vĩnh Long ....................... 41
2.2.2. Cơ cấu tổ chức của chi nhánh NHCSXH chi nhánh Vĩnh Long ......... 41
2.2.2.1. Cơ cấu tổ chức ....................................................................................... 41
2.2.2.2.Chức năng và nhiệm vụ của NHCSXH chi nhánh Vĩnh Long............... 43
-iii-

Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

2.3.THỰC TRẠNG VỐN TÍN DỤNG ƢU ĐÃI HỌC SINH SINH VIÊN TRÊN ĐỊA
BÀN TỈNH VĨNH LONG ............................................................................................. 45
2.4. HIỆU QUẢ TÍN DỤNG CHO VAY ĐỐI VỚI HỌC SINH, SINH VIÊN CÓ
HOÀN CẢNH KHÓ KHĂN ......................................................................................... 70

2.4.1. Về mặt kinh tế ...................................................................................... 70
2.4.2. Về mặt xã hội ....................................................................................... 72
2.5. TỒN TẠI VÀ NGUYÊN NHÂN ........................................................................... 73
CHƢƠNG 3:MỘT SỐ GIẢI PHÁP MỞ RỘNG TÍN DỤNG ƢU ĐÃI CHO HỌC
SINH SINH VIÊN ........................................................................................................ 79
3.1. GIẢI PHÁP VỀ VỐN VÀ THỜI GIAN TRẢ NỢ ................................................ 79

3.1.1 Về nguồn vốn ........................................................................................ 79
3.1.2. Thời gian trả nợ .................................................................................... 81
3.2. GIẢI PHÁP VỀ KHẢ NĂNG VAY VỐN ............................................................ 81
3.3. GIẢI PHÁP VỀ MỨC CHO VAY THEO BẬC HỌC, NGÀNH HỌC CỦA
HSSV ............................................................................................................................. 82
3.4. NÂNG CAO KHẢ NĂNG THU HỒI NỢ VAY ................................................... 82
3.5. CÔNG TÁC THÔNG TIN TUYÊN TRUYỀN CHƢƠNG TRÌNH CHO VAY
HSSV ............................................................................................................................. 83
3.6. SỰ PHỐI HỢP GIỮA CÁC BAN NGÀNH .......................................................... 84
3.7. NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG GIÁO DỤC ĐÀO TẠO......................................... 86
3.8. SỰ THAM GIA CỦA CÁC NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ............................... 86
3.9. VIỆC CHUYỂN ĐỔI CHÍNH SÁCH .................................................................... 87
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................................................... 88
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 93

PHỤ LỤC ..................................................................................................................... 95

-iv-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ: “Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinhsinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long” là kết quả của quá
trình học tập, tự nghiên cứu của bản thân, các số liệu trong luận văn đƣợc thu thập từ thực
tế, có nguồn gốc rõ ràng, trung thực. Kết quả nghiên cứu này chƣa từng đƣợc công bố
trong bất kỳ luận văn nào trƣớc đây.
Tp.HCM, ngày

tháng

Tác giả

Tăng Thị Thanh Tâm

-v-

năm 2015


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

LỜI CẢM ƠN
Tôi chân thành cám ơn Trƣờng Đại học Tài chính Marketing đã tạo điều kiện cho
tôi đƣợc tham gia học tập, trao dồi kiến thức để nâng cao nghiệp vụ chuyên môn của mình

trong công tác, cám ơn quý Thầy Cô trƣờng Đại học Tài chính Marketing đã trực tiếp,
giảng dạy và truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báo trong thời gian qua.
Để hoàn thành đƣợc luận văn này tôi xin kính lời cảm ơn sâu sắc đến thầy PGS.TS.
Nguyễn Đăng Dờn ngƣời hƣớng dẫn khoa học, đã dành nhiều thời gian hƣớng dẫn, góp ý
giúp tôi trong suốt thời gian thực hiện đề tài.
Tôi chân thành cám ơn Ban Giám đốc, và phòng Kế hoạch Nghiệp vụ Tín dụng
Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Vĩnh Long, đã hỗ trợ tôi thu thập số liệu để thực
hiện luận văn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn đến những hộ gia đình có con đang theo học đại học, cao
đẳng, trung cấp trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long nơi tôi đến phỏng vấn, đã cung cấp nhiều
thông tin hữu ích cho quá trình hoàn thành luận văn của tôi.
Cuối cùng, tôi xin chân thành cám ơn gia đình, bạn bè đồng nghiệp đã tạo điều kiện
và thời gian cũng nhƣ góp ý để tôi hoàn thành luận văn.
Tp.HCM, ngày

tháng

năm 2015

Tác giả

Tăng Thị Thanh Tâm

-vi-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

TÓM TẮT
Đầu tƣ cho giáo dục là quốc sách hàng đầu của Chính phủ, HSSV là một trong những

nguồn nhân lực quan trọng của đất nƣớc, đƣa đất nƣớc sánh vai cùng các cƣờng quốc năm
châu.Vì vậy, đầu tƣ cho nguồn nhân lực này là rất quan trọng. Nhƣng đối với những gia
đình có thu nhập khá trở lên thì không gì đáng lo về việc cho con em đi học, còn đối với
những gia đình nông dân nghèo, thu nhập thấp có hoàn cảnh khó khăn thì việc cho con em
họ đi học là một vấn đề nan giải. Những năm trƣớc đây phần đông ngƣời dân nghèo chỉ lo
đƣợc cho con mình học hết chƣơng trình phổ thông, không dám nghĩ đến chuyện cho con
học lên cao trở thành bác sỹ, kỹ sƣ, bởi nguyên nhân chủ yếu là hoàn cảnh gia đình còn
nghèo khó, không đủ kinh phí phục vụ cho việc học tập suốt mấy năm ở thành thị. Thế
nhƣng ngày nay đã khác, nhất là từ khi NHCSXH triển khai thực hiện chƣơng trình tín
dụng cho HSSV, là một hành trình của đồng vốn tín dụng chính sách, đáp ứng đƣợc sự
phát triển về giáo dục và nguyện vọng của nhân dân. Đa số hộ nghèo và gia đình có hoàn
cảnh khó khăn đều cho rằng, nếu không có chính sách mới của Nhà nƣớc về tín dụng
HSSV thì con em họ khó bƣớc chân tới trƣờng đại học, cao đẳng, hoặc phải bỏ học giữa
chừng vì gặp khó khăn về kinh tế.
Hƣớng về tƣơng lai đất nƣớc, Chính phủ đã ban hành chƣơng trình cho vay HSSV có
hoàn cảnh khó khăn để hỗ trợ một phần chi phí học tập cho những mầm xanh của đất nƣớc.
Đây là nguồn động lực rất lớn giúp các em vƣợt qua những khó khăn trong học tập cũng
nhƣ vơi bớt một phần nỗi lo về tài chính của các bậc phụ huynh, khi chăm lo cho con mình
đang theo học các ngành nghề tại các trƣờng cao đẳng hay đại học.
Chƣơng trình cho vay HSSV là một chủ trƣơng lớn của Chính phủ góp phần trong
việc phát triển giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực có chất lƣợng cho đất nƣớc trong quá trình
công nghiệp hoá hiện đại hoá. Nhờ đƣợc hỗ trợ vốn vay, HSSV có điều kiện tập trung vào
học tập, chất lƣợng đào tạo đƣợc nâng lên.
Đề tài “Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh-sinh viên tại Ngân hàng
Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long” đƣợc thực hiện với mục tiêu tìm hiểu thực
trạng vốn tính dụng ƣu đãi cho học sinh -sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi
nhánh Vĩnh Long. Qua đó biết đƣợc nhu cầu vay vốn của HSSV và gia đình để trang trải
-vii-

Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

chi phí cho việc học tập của HSSV là quan trọng và cần thiết. Tuy nhiên nguồn vốn đó
chƣa đáp ứng đƣợc hết nhu cầu vay của HSSV và gia đình, mà chỉ đáp ứng đƣợc một phần
chi phí cho việc học tập của các em, từ đó đƣa ra những giải pháp nhằm mở rộng vốn tín
dụng ƣu đãi cho học sinh -sinh viên.
Sử dụng phƣơng pháp thống kê, phân tích tổng hợp, phƣơng pháp biểu đồ, so sánh
và đánh giá thực trạng vốn tín dụng ƣu đãi đối với HSSV từ năm 2010 đến năm 2014, từ
những phân tích đánh giá trên đƣa ra một số kiến nghị nhằm mở rộng tín dụng ƣu đãi cho
HSSV, đồng thời kết hợp với điều tra khảo sát và phỏng vấn trực tiếp một số hộ gia đình
có con em đang theo học tại các trƣờng nghề, cao đẳng, đại học trên địa tỉnh Vĩnh Long để
biết đƣợc những kiến nghị đề xuất từ phía ngƣời thụ hƣởng chính sách này, nhằm đem lại
hiệu quả về tín dụng ƣu đãi cho HSSV.
Bên cạnh những kết quả đạt đƣợc vẫn còn những tồn tại hạn chế ở phần thực trạng,
tác giả đƣa ra một số giải pháp mở rộng nhằm nâng cao tín dụng ƣu đãi cho HSSV, đem lại
nguồn nhân lực chất lƣợng cao cho đất nƣớc trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nƣớc, từ đó đƣa ra kết luận và một số kiến nghị đề xuất nhằm hoàn thiện hơn nữa chính
sách này.

-viii-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
-NHTM: Ngân hàng thƣơng mại
- NHTMCP: Ngân hàng Thƣơng mại Cổ phần
-NHCSXH: Ngân hàng chính sách xã hội
-HSSV: Học sinh sinh viên
-NH: Ngân hàng

- NHNN&PTNT; Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn
-TK&VV: Tiết kiệm và vay vốn
-UBND: Ủy ban nhân dân
- HĐQT: Hội đồng quản trị
-PGD: Phòng giao dịch
- SV: Sinh viên
- ĐH: Đại học
- CĐ: Cao đẳng
- TCCN: Trung cấp chuyên nghiệp
- LĐTB - XH: Lao động thƣơng binh - xã hội
- GD - ĐT: Giáo dục - đào tạo
- SXKD: Sản xuất kinh doanh
- ĐBSCL: Đồng bằng sông cửu long
-DTTSĐBKK:Dân tộc thiểu số đặt biệt khó khăn
-DTTSĐSKKĐBSCL:Dân tộc thiểu số đời sống khó khăn vùng đồng bằng sông Cửu Long
-HN VỀ NHÀ: Hộ nghèo về nhà
-TNVKK: Thƣơng nhân vùng khói khăn
-NS&VSMTNT: Nƣớc sạch và vệ sinh môi trƣờng nông thôn
-ix-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

DANH MỤC HÌNH
Hình 1: Quy trình cho vay ............................................................................................. 9
Hình 2: Chính sách miễn/giảm học phí cho học sinh, sinh viên ................................. 20
Hình 3: Sơ đồ cơ cấu tổ chức của NHCSXH Vĩnh Long ............................................ 43

-x-

Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

DANH MỤC BẢNG
Bảng 1: Tăng trƣởng nguồn vốn qua các năm từ năm 2010 đến năm 2014................. 47
Bảng 2: Nguồn vốn và tín dụng đạt đƣợc trong 5 năm triển khai chƣơng trình tín dụng
HSSV từ năm 2010 đến 2014 ....................................................................................... 52
Bảng 3: Cơ cấu dƣ nợ theo đối tƣợng thụ hƣởng từ năm 2010 đến năm 2014 ............ 57
Bảng 4: Kết quả cho vay HSSV có hoàn cảnh khó khăn năm 2014 ............................ 60
Bảng 5: Cơ cấu dƣ nợ theo trình độ đào tạo từ năm 2010 đến năm 2014 .................... 62
Bảng 6: Doanh số cho vay tính dụng theo chƣơng trình từ năm 2010 đến năm 2014 . 65

-xi-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ số 1: Tăng trƣởng nguồn vốn từ năm 2010 đến năm 2014 thể hiện qua biểu
đồ .................................................................................................................................. 48
Biểu đồ số 2: Kết cấu nguồn vốn năm 2014 ................................................................. 50
Biểu đồ số 3: Doanh số cho vay, thu nợ, dƣ nợ qua 05 năm (2010-2014) ................... 53
Biểu đồ số 4: Cơ cấu dƣ nợ theo đối tƣợng thụ hƣởng từ năm 2010 đến năm 2014 thể
hiện qua biểu đồ ............................................................................................................ 58
Biểu đồ số 5: Kết quả cho vay HSSV có hoàn cảnh khó khăn năm 2014 thể hiện qua
biểu đồ .......................................................................................................................... 61
Biểu đồ số 6: Cơ cấu dƣ nợ theo trình độ đào tạo thể hiện qua biểu đồ....................... 63
Biểu đồ số 7: Tỷ trọng kiến nghị đề xuất của hộ gia đình thể hiện qua biểu đồ: ......... 70

-xii-

Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

MỞ ĐẦU
1.TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI
Tại các quốc gia đang phát triển nói riêng và trên thế giới nói chung, tín dụng
ngân hàng là một trong những nguồn vốn quan trọng cho phát triển kinh tế. Tín dụng
ngân hàng tăng trƣởng lành mạnh là điều kiện tiền đề quan trọng giúp cho các doanh
nghiệp mở rộng sản xuất, gia tăng sản lƣợng, từ đó thúc đẩy toàn bộ nền kinh tế phát
triển. Ðồng thời, khi cơ cấu tín dụng đƣợc hình thành phù hợp với định hƣớng, mục tiêu
phát triển kinh tế xã hội, phù hợp với đặc thù hoạt động kinh doanh của ngân hàng
thƣơng mại (NHTM) có tác động tích cực, thúc đẩy các doanh nghiệp hoạt động hiệu
quả, nâng cao chất lƣợng hoạt động ngân hàng và tạo tiền đề cho tăng trƣởng và phát
triển kinh tế.
Nếu nguồn vốn đƣợc sử dụng hiệu quả ngoài việc làm giàu cho bản thân cho gia
đình, còn làm giàu cho xã hội, đối với giáo dục đại học nguồn vốn này đặc biệt quan
trọng. Hiện nay, chi phí cho giáo dục đại học đối với mỗi gia đình là không nhỏ, một số
gia đình không đủ khả năng chăm lo học hành cho con em mình trong suốt quãng đời đi
học, bởi phần lớn đời sống của ngƣời dân Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn, nhất là
những gia đình ở nông thôn, vùng sâu, vùng xa và các dân tộc thiểu số. Vì vậy, hàng
năm số lƣợng học sinh - sinh viên (HSSV) nghèo phải nghỉ học do không có đủ tiền
trang trải chi phí học tập rất lớn, mà vai trò của HSSV đối với xã hội là rất quan trọng vì
thế hệ của hôm nay chính là tƣơng lai đất nƣớc ngày mai, thế hệ trẻ đƣợc kỳ vọng là
chủ nhân tƣơng lai của đất nƣớc. Việt Nam đang trên con đƣờng công nghiệp hóa, hiện
đại hóa và lực lƣợng lao động trẻ có trình độ là rất cần thiết cho sự phát triển của xã hội.
Vì vậy, Đại hội Đảng lần thứ XI đã khẳng định: “Phát triển khoa học và công nghệ
cùng với phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là nền tảng và động lực
đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc”.
Đầu tƣ cho giáo dục là quốc sách hàng đầu của Chính phủ, HSSV là một trong

những nguồn nhân lực quan trọng của đất nƣớc, đƣa đất nƣớc sánh vai cùng các cƣờng
quốc năm châu.Vì vậy, đầu tƣ cho nguồn nhân lực này là rất quan trọng. Nhƣng đối với
những gia đình có thu nhập khá trở lên thì không gì đáng lo về việc cho con em đi học,
-1-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

còn đối với những gia đình nông dân nghèo, thu nhập thấp có hoàn cảnh khó khăn thì
việc cho con em họ đi học là một vấn đề nan giải. Những năm trƣớc đây phần đông
ngƣời dân nghèo chỉ lo đƣợc cho con mình học hết chƣơng trình phổ thông, không dám
nghĩ đến chuyện cho con học lên cao trở thành bác sỹ, kỹ sƣ, bởi nguyên nhân chủ yếu
là hoàn cảnh gia đình còn nghèo khó, không đủ kinh phí phục vụ cho việc học tập suốt
mấy năm ở thành thị. Thế nhƣng ngày nay đã khác, nhất là từ khi ngân hàng chính sách
xã hội (NHCSXH) triển khai thực hiện hƣơng trình tín dụng cho HSSV, là một hành
trình của đồng vốn tín dụng chính sách, đáp ứng đƣợc sự phát triển về giáo dục và
nguyện vọng của nhân dân. Đa số hộ nghèo và gia đình có hoàn cảnh khó khăn đều cho
rằng, nếu không có chính sách mới của Nhà nƣớc về tín dụng HSSV thì con em họ khó
bƣớc chân tới trƣờng đại học, cao đẳng, hoặc phải bỏ học giữa chừng vì gặp khó khăn
về kinh tế.
Hƣớng về tƣơng lai đất nƣớc, Chính phủ đã ban hành chƣơng trình cho vay HSSV
có hoàn cảnh khó khăn để hỗ trợ một phần chi phí học tập cho những mầm xanh của đất
nƣớc. Đây là nguồn động lực rất lớn giúp các em vƣợt qua những khó khăn trong học
tập cũng nhƣ vơi bớt một phần nỗi lo về tài chính của các bậc phụ huynh, khi chăm lo
cho con mình đang theo học các ngành nghề tại các trƣờng cao đẳng hay đại học.
Chƣơng trình cho vay HSSV là một chủ trƣơng lớn của Chính phủ góp phần trong
việc phát triển giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực có chất lƣợng cho đất nƣớc trong quá
trình công nghiệp hoá hiện đại hoá. Nhờ đƣợc hỗ trợ vốn vay, HSSV có điều kiện tập
trung vào học tập, chất lƣợng đào tạo đƣợc nâng lên.
Chính sách tín dụng ƣu đãi cho học tập đƣợc triển khai cách đây hơn 10 năm theo

Quyết định số 51/1998/QĐ-TTg ngày 02-3-1998 của Thủ tƣớng Chính phủ về việc
thành lập Quỹ tín dụng đào tạo. Để hoàn thiện hơn chính sách này từ đầu năm 2003
NHCSXH Việt Nam đƣợc thành lập, chính sách cho vay vốn học tập đối với HSSV có
hoàn cảnh khó khăn từ Ngân hàng Công thƣơng Việt Nam đƣợc chuyển giao cho
NHCSXH đảm nhận.
Ngân hàng Chính sách Xã hội là nơi giải quyết cho vay vốn đối với HSSV và gia
đình. Chính sách này ra đời có ý nghĩa to lớn đối với những gia đình thuộc diện nghèo
và cận nghèo có con em đang theo học nghề, trung cấp chuyên nghiệp, cao đẳng, đại
-2-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

học, mở ra niềm hy vọng mới cho các em. Từ đây phần lớn các em không còn phải
nghỉ học do không có tiền trang trải chi phí học tập, đƣợc theo học những ngành nghề
mà các em hằng mơ ƣớc. Nhƣ vậy, việc thực hiện vốn tín dụng ƣu đãi cho HSSV là chủ
trƣơng đúng đắn của Đảng và Nhà nƣớc trong công cuộc xã hội hóa giáo dục, là nền
tảng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội trong tƣơng lai, tiến tới một nƣớc Việt
Nam phát triển bền vững trên con đƣờng hội nhập kinh tế quốc tế. Sau hơn 10 năm thực
hiện, chƣơng trình tín dụng HSSV đã đi vào cuộc sống, trở thành điểm tựa cho biết bao
HSSV nghèo, có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục đến trƣờng để có cơ hội tìm đƣợc việc
làm trong tƣơng lai.
Là công chức công tác trong ngành giáo dục, tiếp cận nhiều với HSSV có hoàn
cảnh khó khăn về kinh tế, khi phải lo toan chi phí cho việc học, nhận thức đƣợc tầm
quan trọng về nguồn vốn để trang trải cho học tập đối với HSSV nghèo là cần thiết vì
vậy đề tài nghiên cứu: “Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh-sinh viên tại
Ngân hàng Chính sách Xã hội Chi nhánh Vĩnh Long” đƣợc thực hiện.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
- Nghiên cứu tổng quan về tín dụng ƣu đãi học sinh, sinh viên tại Ngân hàng
Chính sách Xã hội Chi nhánh Vĩnh Long.

- Đánh giá thực trạng vốn tín dụng ƣu đãi cho HSSV trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long
từ năm 2010 đến năm 2014, phân tích những thành tựu đạt đƣợc, những hạn chế, tồn tại
và nguyên nhân.
- Trên cơ sở đó tác giả đề xuất một số giải pháp cơ bản mở rộng tín dụng ƣu đãi
cho HSSV.
3. PHẠM VI, ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
3.1. Phạm vi nghiên cứu
Ðề tài tập trung những vấn đề lý luận và thực tiễn về tín dụng ƣu đãi đối với
HSSV.
3.2. Đối tƣợng nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu về thực trạng cho vay tín dụng ƣu đãi đối với HSSV tại Ngân
hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long.
-3-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

3.3. Giới hạn thời gian nghiên cứu
* Về không gian: Nghiên cứu phân tích số liệu tại Ngân hàng Chính sách Xã hội
chi nhánh Vĩnh Long.
* Về thời gian: Số liệu đƣợc thu thập phục vụ cho nghiên cứu từ năm 2010 đến
2014.
4. PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
4.1. Phƣơng pháp luận
- Cơ sở khách quan đề ra chính sách tín dụng ƣu đãi đối với HSSV.
- Mục tiêu, ý nghĩa của chính sách tín dụng HSSV.
4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
4.2.1. Phương pháp thu thập số liệu
 Số liệu thứ cấp
Các số liệu về hoạt động tín dụng đƣợc thu thập trực tiếp từ các bảng kết quả

hoạt động kinh doanh, báo cáo tài chính, bảng báo cáo thƣờng niên tại NHCSXH chi
nhánh Vĩnh Long.
Thu thập số liệu từ các cơ quan hữu quan: Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Lao
động Thƣơng binh và Xã hội, Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long, các nghiên cứu có liên
quan.
 Số liệu sơ cấp
Thông qua việc phỏng vấn, điều tra một số hộ gia đình có con em đang theo
học tại các trƣờng nghề, cao đẳng, đại học trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long
4.2.2. Phương pháp phân tích
Sử dụng phƣơng pháp diễn dịch trừu tƣợng để trình bày các lý thuyết về tín
dụng ngân hàng thƣơng mại, chính sách cho vay đối với HSSV, phƣơng pháp phân tích
qui nạp, phƣơng pháp biểu đồ, thống kê so sánh và đánh giá thực trạng vốn tín dụng ƣu
đãi đối với HSSV từ năm 2010 đến năm 2014, đồng thời kết hợp với điều tra khảo sát
và phỏng vấn trực tiếp một số hộ gia đình có con em đang theo học tại các trƣờng nghề,
-4-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

cao đẳng, đại học trên địa tỉnh Vĩnh Long để biết đƣợc những kiến nghị đề xuất từ phía
ngƣời thụ hƣởng chính sách này nhằm đem lại hiệu quả về tín dụng ƣu đãi cho HSSV.
Từ những phân tích đánh giá trên đƣa ra một số giải pháp cơ bản nhằm mở rộng
tín dụng ƣu đãi cho HSSV.
5. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
Kết quả mong đợi sau khi hoàn thành luận văn này:
Ðề tài nghiên cứu thực trạng và giải pháp mở rộng cho vay tín dụng ƣu đãi của
HSSV từ năm 2010 đến năm 2014 và phân tích đánh giá hiệu quả những tồn tại để đƣa
ra một số các giải pháp kiến nghị khắc phục. Vì vậy, đây là đề tài nghiên cứu không
những có ý nghĩa đối với NHCSXH chi nhánh Vĩnh Long mà còn có ý nghĩa đối với
NHCSXH Việt Nam trong việc mở rộng tín dụng ƣu đãi đối với HSSV.

6. BỐ CỤC CỦA NGHIÊN CỨU
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm 03 chƣơng.
Chƣơng 1: Tổng quan về tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên.
Chƣơng 2: Thực trạng vốn tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng
Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long.
Chƣơng 3: Một số giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi cho học sinh sinh viên.

-5-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

CHƢƠNG 1:TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG ƢU ĐÃI
HỌC SINH - SINH VIÊN
1.1. TỔNG QUAN VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG
1.1.1. Khái niệm, mở rộng tín dụng
Tín dụng là quan hệ vay mƣợn, quan hệ sử dụng vốn lẫn nhau giữa ngƣời đi vay
và ngƣời cho vay dựa trên nguyên tắc hoàn trả có thời hạn, có lãi.
Qua đó các quan hệ tín dụng dù biểu hiện dƣới hình thức nào thì cũng mang các
đặc trƣng sau:
+ Chỉ thay đổi quyền sử dụng song không làm thay đổi quyền sở hữu vốn tín
dụng.
+ Thời hạn sử dụng vốn tín dụng đƣợc xác định dựa trên sự thỏa thuận giữa các
bên tham gia quan hệ tín dụng.
+ Chủ sở hữu vốn tín dụng đƣợc nhận một phần thu nhập dƣới hình thức lợi tức
tín dụng.
Mở rộng tín dụng ngoài những yếu tố mang tính khách quan tác động đến quy mô và
cơ cấu khoản vay nhƣ: vị trí ngân hàng, tình hình kinh tế, chính trị, xã hội thì những vấn đề
bên trong ngân hàng nhƣ chính sách khách hàng, dịch vụ ngân hàng cung cấp, công tác
thông tin tuyên truyền, mở rộng mạng lƣới là những nhân tố đóng vay trò rất quan trọng

trong việc mở rộng hoạt động tín dụng. Mục tiêu cuối cùng của các chính sách đó chính là
nhằm thỏa mãn một cách tối đa nhu cầu của khách hàng, qua đó thu hút khách hàng quan
hệ tín dụng với ngân hàng.
1.1.2. Bản chất của tín dụng
Tín dụng là hệ thống quan hệ kinh tế phát sinh giữa ngƣời đi vay và ngƣời cho
vay, nhờ quan hệ ấy mà vốn tiền tệ đƣợc vận động từ chủ thể này sang chủ thể khác để
sử dụng cho các nhu cầu khác nhau trong nền kinh tế xã hội.

-6-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

1.1.3. Tín dụng ngân hàng
Tín dụng ngân hàng là quan hệ tín dụng giữa các ngân hàng với các xí nghiệp, tổ
chức kinh tế, các tổ chức và cá nhân đƣợc thực hiện dƣới hình thức ngân hàng đứng ra
huy động vốn bằng tiền và cho vay (cấp tín dụng) đối với các đối tƣợng nói trên.
*Ðặc điểm của tín dụng ngân hàng:
+ Ngân hàng huy động vốn và cho vay bằng tiền.
+ Trong tín dụng ngân hàng ngƣời cho vay là các NH, ngƣời đi vay là các nhà
doanh nghiệp, các cá nhân…
+ Tín dụng ngân hàng vừa là tín dụng mang tính chất sản xuất kinh doanh gắn
với hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, vừa là tín dụng tiêu dùng, vì
vậy quá trình vận động và phát triển của tín dụng ngân hàng không hoàn toàn phù hợp
với quá trình phát triển của sản xuất và lƣu thông hàng hóa.
* Tác dụng của tín dụng ngân hàng :
+ Tín dụng ngân hàng có thể cung ứng vốn cho nền kinh tế với số lƣợng rất lớn,
với nhiều thời hạn khác nhau, với nhiều loại hình và qui mô hoạt động khác nhau, nhờ
đó giúp các doanh nghiệp không những có vốn để kinh doanh mà còn có vốn để mở
rộng đầu tƣ, đổi mới thiết bị, nhằm nâng cao năng lực sản xuất, nhƣ vậy tín dụng ngân

hàng có tác dụng thúc đẩy tốc độ phát triển của nền kinh tế.
+ Hoạt động của tín dụng ngân hàng còn có tác động và ảnh hƣởng lớn đối với
tình hình lƣu thông tiền tệ của đất nƣớc. Nhờ hoạt động của tín dụng ngân hàng mà vốn
tiền tệ của xã hội đƣợc huy động và sử dụng tối đa cho nhu cầu phát triển kinh tế, nó
vừa có tác dụng thúc đẩy nhanh tốc độ chu chuyển vốn, vừa làm cho các chu chuyển
tiền tệ đƣợc tập trung phần lớn qua hệ thống ngân hàng. Nó đã góp phần ổn định lƣu
thông tiền tệ, ổn định giá cả thị trƣờng.
1.1.4.Tín dụng đối với học sinh, sinh viên
1.1.4.1. Phạm vi áp dụng
Chính sách tín dụng đối với HSSV đƣợc áp dụng để hỗ trợ cho HSSV, có hoàn cảnh
khó khăn góp phần trang trải chi phí cho việc học tập, sinh hoạt của HSSV trong thời gian
-7-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

theo học tại trƣờng bao gồm: tiền học phí, chi phí mua sắm sách vở, phƣơng tiện học tập,
chi phí ăn, ở, đi lại.
1.1.4.2. Đối tượng vay vốn
Ðối tƣợng đƣợc vay chƣơng trình tín dụng HSSV theo quy định tại Quyết định
157/2007/QÐ-TTg ngày 27/9/2007 của Thủ tƣớng Chính phủ, bao gồm HSSV có hoàn
cảnh khó khăn theo học tại các trƣờng đại học (hoặc tƣơng đƣơng đại học), cao đẳng,
trung cấp chuyên nghiệp và tại các cơ sở đào tạo nghề đƣợc thành lập và hoạt động theo
quy định của pháp luật Việt Nam cụ thể:
- Học sinh-sinh viên mồ côi cả cha lẫn mẹ hoặc chỉ mồ côi cha hoặc mẹ nhƣng
ngƣời còn lại không có khả năng lao động.
- Học sinh-sinh viên là thành viên của hộ gia đình thuộc một trong các đối tƣợng:
+ Hộ nghèo theo tiêu chuẩn quy định của pháp luật.
+ Hộ gia đình có mức thu nhập bình quân đầu ngƣời tối đa bằng 150% mức thu
nhập bình quân đầu ngƣời của hộ gia đình nghèo theo quy định của pháp luật.

- Học sinh-sinh viên mà gia đình gặp khó khăn về tài chính do tai nạn, bệnh tật,
thiên tai, hoả hoạn, dịch bệnh trong thời gian theo học có xác nhận của Ủy ban nhân
dân xã, phƣờng, thị trấn nơi cƣ trú.
1.1.4.3. Điều kiện được vay vốn
Học sinh-sinh viên đang sinh sống trong hộ gia đình cƣ trú hợp pháp tại địa
phƣơng nơi cho vay có đủ các tiêu chuẩn quy định về đối tƣợng đƣợc vay vốn.
Ðối với HSSV năm thứ nhất phải có giấy báo trúng tuyển hoặc giấy xác nhận
đƣợc vào học của nhà trƣờng.
Ðối với HSSV từ năm thứ hai trở đi phải có xác nhận của nhà trƣờng về việc đang
theo học tại trƣờng và không bị xử phạt hành chính trở lên về các hành vi: cờ bạc,
nghiện hút, trộm cắp, buôn lậu.
1.1.4.4. Phương thức cho vay
Việc cho vay đối với HSSV đƣợc thực hiện theo phƣơng thức cho vay thông qua
hộ gia đình. Ðại diện hộ gia đình là ngƣời trực tiếp vay vốn và có trách nhiệm trả nợ
-8-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

NHCSXH. Trƣờng hợp HSSV mồ côi cả cha lẫn mẹ hoặc chỉ mồ côi cha hoặc mẹ
nhƣng ngƣời còn lại không có khả năng lao động, đƣợc trực tiếp vay vốn tại NHCSXH
nơi nhà trƣờng đóng trụ sở.
Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện giao dịch cho vay đối với HSSV
1.1.4.5. Thủ tục và quy trình cho vay
 Thủ tục cho vay
 Ðối với hộ gia đình:
- Giấy đề nghị vay vốn kiêm Khế ƣớc nhận nợ (mẫu số 01/TD) kèm giấy xác nhận
của nhà trƣờng (bản chính) hoặc giấy báo nhập học (bản chính hoặc bản phôtô có công
chứng).
- Danh sách hộ gia đình có HSSV đề nghị vay vốn với NHCSXH

(mẫu 03/TD).
- Biên bản họp tổ TK&VV (mẫu số 10/TD).
- Thông báo kết quả phê duyệt cho vay (mẫu số 04/TD).
 Ðối với HSSV mồ côi vay trực tiếp tại NHCSXH
Giấy đề nghị vay vốn kiêm khế ƣớc nhận nợ (mẫu số 01/TD) kèm giấy xác nhận
của nhà trƣờng (bản chính) hoặc giấy báo nhập học (bản chính hoặc phôtô có công
chứng).
 Sơ đồ quy trình cho vay
Hộ nghèo

1
1
7

Tổ TK & VV

1
2
2

8

6
1
Tổ chức chính trị xã
hội cấp xã

1
NHCSXH

4
1

UBND cấp xã
3
1

5
1

Hình 1: Quy trình cho vay
-9-


Giải pháp mở rộng tín dụng ƣu đãi học sinh sinh viên tại Ngân hàng Chính sách Xã hội chi nhánh Vĩnh Long

(1): Khi có nhu cầu vay vốn,ngƣời vay viết giấy đề nghị vay vốn 01/TD
(2): Tổ TK&VV cùng tổ chức chính trị-xã hội tổ chức họp để bình xét những hộ
nghèo đủ điều kiện vay vốn, lập danh sách mẫu 03/TD trình UBND cấp xã xác nhận là
đối tƣợng đƣợc vay và cƣ trú hợp pháp tại xã.
(3): Tổ TK&VV gửi hồ sơ đề nghị vay vốn tới NH.
(4): Ngân hàng phê duyệt cho vay và thông báo tới UBND cấp xã (mẫu 04/TD)
(5): UBND cấp xã thông báo cho tổ chức chính trị- xã hội cấp xã.
(6): Tổ chức chính trị-xã hội cấp xã thông báo cho tổ TK&VV.
(7): Tổ TK&VV thông báo tổ viên/hộ gia đình vay vốn biết danh sách hộ đƣợc
vay, thời gian và địa chỉ giải ngân.
(8): Ngân hàng giải ngân đến ngƣời vay.
 Mô tả quy trình cho vay
 Ðối với hộ gia đình:
- Ngƣời vay viết giấy đề nghị vay vốn (mẫu số 01/TD) kèm giấy xác nhận của nhà

trƣờng hoặc giấy báo nhập học gửi cho Tổ TK & VV.
- Tổ TK &VV nhận đƣợc hồ sơ xin vay của ngƣời vay, tiến hành họp Tổ để bình
xét cho vay, kiểm tra các yếu tố trên giấy đề nghị vay vốn, đối chiếu với đối tƣợng xin
vay đúng với chính sách vay vốn của Chính phủ.
- Trƣờng hợp ngƣời vay chƣa là thành viên của Tổ TK&VV thì Tổ TK&VV tại
thôn đang hoạt động hiện nay tổ chức kết nạp thành viên bổ sung hoặc thành lập Tổ
mới nếu đủ điều kiện. Nếu chỉ có từ 01 đến 04 ngƣời vay mới thì kết nạp bổ sung vào
Tổ cũ kể cả Tổ đã có 50 thành viên. Sau đó lập danh sách hộ gia đình đề nghị vay vốn
NHCSXH (mẫu 03/TD) kèm giấy đề nghị vay vốn, giấy xác nhận của nhà trƣờng hoặc
giấy báo nhập học trình UNND cấp xã xác nhận.
- Sau khi có xác nhận của UBND cấp xã, Tổ TK&VV gửi toàn bộ hồ sơ đề nghị
vay vốn cho NHCSXH để làm thủ tục phê duyệt cho vay.

-10-