Khu Vực Công Và Tài Chính Công

KHU VỰC CÔNG VÀ
TÀI CHÍNH CÔNG
CHƯƠNG 1
PGS.TS. SỬ ĐÌNH THÀNH

11/25/15

1


NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
 Khu vực công
 Khái niệm và đặc điểm tài chính công
 Sự phát triển tài chính công
 Bản chất và chức năng tài chính công
 Vai trò tài chính công

11/25/15

2


KHU VỰC CÔNG
 Nền kinh tế chia ra thành 2 khu vực: khu vực công

và khu vực tư.
 Theo Stiglitz, khu vực công:



Hệ thống các cơ quan quyền lực: Hành pháp, tư

pháp và lập pháp.
Hệ thống các đơn vị kinh tế của nhà nước: Các
doanh nghiệp nhà nước và các đơn vị công ích.
Bạn có thể nêu ra một vài loại hình doanh nghiệp công
ích ở Việt Nam.

11/25/15

3


KHU VỰC CÔNG VÀ CÁC VẤN ĐỀ
KINH TẾ CƠ BẢN
 Sản xuất cái gì?
 Sản xuất như thế nào ?
 Cung cấp cho ai?


Tại sao phải giải quyết các vấn đề đó

11/25/15

4


KHU VỰC CÔNG VÀ CÁC VẤN ĐỀ KINH TẾ
CƠ BẢN
 Khu vực tư giải quyết các vấn đề cơ bản chủ yếu

dựa vào cơ chế thị trường.

 Khu vực công giải quyết các vấn đề cơ bản chủ
yếu dựa vào chính sách lựa chọn công .
 Nền kinh tế thị trường kết hợp giữa 2 cơ chế:



Thất bại thị trường
Tái phân phối

11/25/15

5


KHU VỰC CÔNG VÀ VAI TRÒ CHÍNH
PHỦ
 Kinh tế thị trường tự do cạnh tranh: chủ trương

“bàn tay vô hình” điều tiết nền kinh tế.


Nhà nước và thị trường: “Lassez – faire”

 Kinh tế thị trường hiện đại:
 Giai đoạn 1950-1970: đề cao vai trò nhà nước
(công nghiệp hóa hướng nội).
 Giai đoạn 1970-1990: đề cao vai trò thị trường
(chính sách tự do hóa).
 Giai đoạn hiện nay: phối hợp giữa thị trường và
chính phủ.

11/25/15

6


KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM TÀI CHÍNH
CÔNG
 Harvey Rosen: lĩnh vực kinh tế học phân tích

chính sách thuế và chính sách chi tiêu của chính
phủ .
 Francoi Adam: lĩnh vực nghiên cứu quản lý tài
chính của các tổ chức công quyền .
 Phân biệt tài chính công và tài chính nhà nước

11/25/15

7


KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM TÀI CHÍNH
CÔNG
 Sự khác biệt 2 khái niệm này bắt nguồn từ phát

triển của nền kinh tế thị trường và vai trò của
chính phủ .
 Tải chính nhà nước: tài chính công + các doanh
nghiệp nhà nước .
 Tài chính công của Việt nam: quỹ ngân sách nhà
nước, các quỹ ngoài ngân sách nhà nước + các

định chế tài chính công ( trường học, bênh viện…)

11/25/15

8


KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC ĐIỂM TÀI CHÍNH
CÔNG
 Tài chính công có các đặc điểm:




Thuộc sở hữu nhà nước.
Cung cấp hàng hóa công “ Free - rider”.
Quản lý minh bạch và công khai ( dân chủ) .

11/25/15

9


SỰ PHÁT TRIỂN TÀI CHÍNH CÔNG
 Tài chính công cổ điển: hoạt động trong bối cảnh nền

kinh tế thị trường tự do cạnh tranh.
 Quy mô tài chính công nhỏ
 Tính trung lập: không can thiệp vào kinh tế, hoạt
động độc lập với quá trình kinh tế ( lập kế hoạch…)

 Thuế là nguồn thu quan trọng của tài chính công


11/25/15

Công trái không là nguồn thu cơ bản và lâu dài của
tài chính công.

10


SỰ PHÁT TRIỂN TÀI CHÍNH CÔNG
 Tài chính công hiện đại hoạt động trong bối cảnh:




Kinh tế không ổn định
Hội nhập kinh tế và liên kết
Sự can thiệp của chính phủ

11/25/15

11


SỰ PHÁT TRIỂN TÀI CHÍNH CÔNG
 Tài chính hiện đại :






Quy mô tăng
Phi trung lập ( can thiệp và độc lập tương đối)
Đa dạng các nguồn tài trợ
Mang đặc tính toàn cầu và tương đồng.

11/25/15

12


SỰ PHÁT TRIỂN TÀI CHÍNH CÔNG

11/25/15

13


BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG
TÀI CHÍNH CÔNG
 Bản chất tài chính công:



bản chất kinh tế và
bản chất chính trị

11/25/15

14


BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG
TÀI CHÍNH CÔNG
 Bản chất kinh tế :

Thu chi tài chính tài chính công:




Nguồn lực giới hạn
Lợi ích và chi phí
Hài hòa lợi ích khu vực công và khhu vực tư.

11/25/15

15


BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG
TÀI CHÍNH CÔNG
 Bản chất chính trị :

Thu chi tài chính tài chính công:




Quyền lực chính trị của nhà nước .
Thực hiện các chính sách của nhà nước .
Ý đồ của các nhà chính trị.

 Chính trị quyết định kinh tế hay ngược lại?

11/25/15

16


BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG
TÀI CHÍNH CÔNG
 Chức năng tài chính công:





Huy động nguồn lực.
Phân bổ nguồn lực.
Tái phân phối thu nhập
Giám sát

11/25/15

17

BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG
TÀI CHÍNH CÔNG
 Huy động nguồn lực:



Các công cụ /hình thức huy động.
Giới hạn mức huy động ( kỷ luật tài khóa tổng thể).

t=


ICOR × g y − s + a
1− s

Bạn có nhận xét gì về công thức trên và tính kỷ
luật tài khóa tổng thể?

11/25/15

18


BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG
TÀI CHÍNH CÔNG
 Vay nợ của chính phủ:




Chèn lấn đâu tư
Chèn lấn xuất khẩu.
Tại sao có sự chèn lấn?

11/25/15

19


BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG
TÀI CHÍNH CƠNG
 Phân bổ nguồn lực



Lựa chọn mục tiêu
Xác lập mục tiêu ưu tiên và đánh đổi.
Nguồn lực tài
chính công

Chi tiêu công

Huy
động

Phân bổ

Các quỹ tiền tệ
chuyên dùng của
tài chính công

Nguồn lực tài
chính của khu vực
tài chính doanh
nghiệp và hộ gia
đình

11/25/15

Hàng hóa, dòch
vụ công

20


BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG
TÀI CHÍNH CÔNG
 Tái phân phối thu nhập:



Đánh thuế
Phân bổ và chuyển giao nguồn lực.



11/25/15

Cung cấp hàng hóa công
Trợ cấp ( giá, lương thực…)

21


BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG
TÀI CHÍNH CƠNG
 Tái phân phối thu nhập:
Nhóm người có thu nhập cao

Tái phân
phối thu
nhập
thông qua
các khoản
chi chuyển
giao

Quỹ
ngân
sách

Thu thuế

Nhóm người có
thu nhập trung bình

Nhóm người có thu nhập
thấp, nghèo

11/25/15

22


BẢN CHẤT VÀ CHỨC NĂNG
TÀI CHÍNH CÔNG
 Giám sát



Tuân thủ
Đánh giá kết quả

11/25/15

23


VAI TRÒ TÀI CHÍNH CÔNG
 Cung cấp hàng hóa công
 Định hướng sự phát triển khu vực tư
 Điều chỉnh khu vực tư

11/25/15

24


Nhắc lại
 Khu vực công

 Tài chính công và sự phát triển
 Bản chất và chức năng tài chính công.

11/25/15

25