Tình hình thanh toán quốc tế tại Ngân hàng Ngoại Thương chi nhánh Hà Tĩnh

LỜI NÓI ĐẦU
Trải qua gần 15 năm phát triển và trưởng thành Ngân hàng Ngoại thương
Việt Nam chi nhánh Hà Tĩnh (Vietcombank Hà Tĩnh) đã khẳng định được vị trí
của mình so với các Ngân hàng thương mại trên địa bàn. Với lợi thế về vốn,
công nghệ và các sản phẩm dịch vụ mang nhiều tiện ích, Vietcombank Hà Tĩnh
đã có được một thị phần tương đối ổn định, đã thu hút được nhiều khách hàng
đến giao dịch tại Ngân hàng qua việc huy động vốn, cho vay và làm các dịch vụ
thanh toán.
Hiện nay, hoạt động thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Ngoại
thương chi nhánh Hà Tĩnh có vai trò đặc biệt quan trọng trong hoạt động kinh
doanh của chi nhánh. Vì vậy nâng cao chất lượng thanh toán quốc tế sẽ góp phần
tạo điều kiện cho việc mở rộng hoạt động xuất nhập khẩu, phát triển sản xuất
trong nước, đẩy mạnh xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài. Thấy được tính cấp
thiết của vấn đề đó nên tôi đã chọn đề tài cho báo cáo thực tập giữa khóa là:
“Tình hình thanh toán quốc tế tại Ngân hàng Ngoại Thương chi nhánh Hà
Tĩnh”. Bài viết bao gồm 3 phần:
Phần 1: Tổng quan về ngân hàng TMCP Ngoại Thương chi nhánh Hà Tĩnh
Phần 2: Tình hình thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương chi
nhánh Hà Tĩnh
Phần 3: Một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động thanh toán quốc tế
tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương chi nhánh Hà Tĩnh
Trong quá trình làm bài không thể tránh khỏi những thiếu sót, tôi rất mong nhận
được ý kiến đóng góp từ các thầy cô để bài viết được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!


Chương I: TỔNG QUAN VỀ NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI
THƯƠNG CHI NHÁNH HÀ TĨNH
1.

Lịch sử hình thành và phát triển

Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Hà Tĩnh (Vietcombank Hà Tĩnh) là một

trong số những chi nhánh của Ngân hàng Ngoại Thương Việt Nam (nay là Ngân
hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam). Tháng 11 năm 1993, phòng Giao dịch
Ngân hàng Ngoại Thương chi nhánh Hà Tĩnh (Trực thuộc chi nhánh Ngân hàng
Ngoại Thương Vinh) ra đời theo QĐ số 114/TCCB của tổng giám đốc Ngân
hàng Ngoại Thương Việt Nam. Đến tháng 6 năm 1994, phòng Giao dịch thị xã
Hà Tĩnh có quyết định chuyển thành chi nhánh Ngân hàng TMCP Ngoại Thương
Hà Tĩnh trực thuộc Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam theo quyết định
số 115/TCCB của Tổng giám đốc Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam.
Vietcombank Hà Tĩnh trở thành thành viên thứ 17 của Ngân hàng TMCP Ngoại
Thương Việt Nam và là ngân hàng thương mại thứ 3 có mặt ở Hà Tĩnh.
Trải qua 15 năm hoạt động, chi nhánh Ngân hàng TMCP Ngoại Thương
Hà Tĩnh đã có được những bước phát triển mạnh mẽ. Năm 1994, Vietcombank
Hà Tĩnh chỉ có 16 cán bộ với trình độ và năng lực còn bất cập, trụ sở hoạt động
phải thuê mượn, điều kiện làm việc sức khó khăn thì hiện nay Vietcombank Hà
Tĩnh đã có trụ sở làm việc riêng với 110 cán bộ công nhân viên chức (85% trình
độ đại học) và 4 phòng giao dịch khắp nơi trên địa bàn Hà Tĩnh. Với lợi thế về
vốn, công nghệ và các sản phẩm dịch vụ mang nhiều tiện ích, Vietcombank Hà
Tĩnh đã có một thị phần tương đối ổn định, thu hút được khách hàng đến giao
dịch tai Ngân hàng thông qua việc huy động vốn, cho vay và làm các dịch vụ
thanh toán… Vietcombank Hà Tĩnh là chi nhánh đi đầu trong việc chấp hành chủ
trương, chính sách của Đảng, Nhà nước. Vietcombank Hà Tĩnh liên tục được


phong tặng là chi bộ Đảng trong sạch, vững mạnh. Năm 2005, Chi nhánh được
ngân hàng Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam tặng cờ đơn vị dẫn đầu về công
tác phát triển mạng lưới.
Ngày 2 tháng 6 năm 2008, Ngân hàng Ngoại Thương đã chính thức
chuyển đổi thành một ngân hàng thương mại cổ phần. Vietcombank Hà Tĩnh

bước vào thời kỳ thực hiện đề án tái cơ cấu mà trọng tâm là nâng cao năng lực
tài chính, quản trị rủi ro, tiếp tục đổi mới công nghệ và đưa nhiều tiện ích để
phục vụ khách hàng tốt hơn. Chi nhánh Ngân hàng TMCP Ngoại thương Hà
Tĩnh đang từng bước xây dựng cho mình một chiến lược phát triển phù hợp với
tình hình kinh tế - chính trị - xã hội hiện nay.
2.

Cơ cấu tổ chức
Căn cứ vào quyết định số 116 ngày 31/05/1994 của Tổng giám đốc Ngân

hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam, chi nhánh Ngân hàng TMCP Ngoại
Thương Hà Tĩnh chính thức được thành lập. Chi nhánh đã coi việc xây dựng tổ
chức bộ máy và công tác cán bộ là nhiệm vụ cấp bách, quan trọng và là nhiệm vụ
chiến lược lâu dài. Chi nhánh đặt vấn đề chất lượng cán bộ lên hàng đầu, tuyển
dụng đến đâu, đào tạo nghiệp vụ ngay đến đó, vừa đáp ứng kịp thời nhu cầu
công việc hiện tại và phục vụ cho kế hoạch phát triển trong tương lai. Hiện ngân
hàng TMCP Ngoại Thương Hà Tĩnh có 110 cán bộ công nhân viên chức với 45
nam và 65 nữ, trong đó 85% đạt trình độ đại học, 80% có trình độ cơ bản về vi
tính, ngoại ngữ (Nguồn: Theo PhòngHành chính Nhân sự - Vietcombank Hà
Tĩnh)
Ngân hàng TMCP Ngoại thương chi nhánh Hà Tĩnh là chi nhánh cấp 1
của Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam. Cơ cấu tổ chức chi nhánh Ngân
hàng TMCP Hà Tĩnh bao gồm một Ban giám đốc, gồm 4 người (1 Giám đốc và


3 Phó giám đốc) và 9 phòng ban liên quan, quy định cụ thể về chức năng và
nhiệm vụ riêng của mỗi phòng:
- Phòng Quan hệ khách hàng gồm 12 người, là phòng nghiệp vụ giao dịch
trực tiếp với khách hàng để khai thác vốn, đồng thời quảng cáo, tiếp thị giới
thiệu và bán các sản phẩm dịch vụ ngân hàng.

- Phòng Hành chính – Nhân sự gồm 6 người, thực hiện công tác tổ chức cán
bộ và đào tạo, quản lý nhân sự tại các chi nhánh.
- Phòng kế toán – Thanh toán gồm 10 người, xử lý hoạch toán trên các giao
dịch và thực hiện nghiệp vụ về thanh toán xuất nhập khẩu và kinh doanh ngoại tệ
của ngân hàng
- Phòng ngân quỹ gồm 4 người, có chức năng quản lý an toàn kho quỹ, quản
lý tiền mặt theo quy định của pháp luật.
- Phòng quản lý nội bộ gồm 6 người, tham mưu cho ban giám đốc về hoạt
động của ngân hàng, quản lý giám sát danh mục cho vay đầu tư đảm bảo tuân
thủ các giới hạn tín dụng cho từng khách hàng.
- Tổ tổng hợp gồm 5 người, cung cấp và quản lý thông tin liên quan đến ngân
hàng.
- Phòng kiểm tra nội bộ gồm 7 người, chịu trách nhiệm thanh tra kiểm soát
tình hình hoạt động của ngân hàng và cán bộ công nhân viên tại Ngân hàng.
- Phòng giao dịch gồm 45 người, thực hiện các giao dịch trực tiếp với khách
hàng.
- Phòng kinh doanh dịch vụ gồm 11 người, là phòng tư vấn dịch vụ, bảo lãnh
thị trường chứng khoán…và các dịch vụ liên quan.


Các phòng ban đều có mối quan hệ mật thiết với nhau và nằm dưới sự điều hành
của Ban giám đốc và các trưởng phó phòng liên quan. Cơ cấu tổ chức tại
Vietcombank Hà Tĩnh được mô tả bằng sơ đồ sau đây:
Biểu đồ 1: Cơ cấu tổ chức chi nhánh Ngân hàng TMCP
Ngoại Thương Hà Tĩnh

GIÁM ĐỐC

PHÓ GIÁM ĐỐC

PHÒNG
QUAN
HỆ
KHÁCH
HÀNG

PHÓ GIÁM ĐỐC

PHÒNG
GIAO
DỊCH

PHÒNG

TỔ

NGÂN

TỔNG

QUỸ

HỢP

PHÒNG
KINH
DOANH
DỊCH
VỤ

PHÓ GIÁM ĐỐC

PHÒNG
KẾ
TOÁN
THANH
TOÁN

PHÒNG
HÀNH
CHÍNH
NHÂN
SỰ

PHÒNG
QUẢN
LÝ NỢ

PHÒNG
KIỂM
TRA NỘI
BỘ

(Nguồn: Theo Quy chế quản lý cán bộ, nhân viên ngân hàng TMCP Ngoại
Thương chi nhánh Hà Tĩnh - Phòng Hành chính nhân sự)


Cơ cấu bộ máy hành chính tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương chi nhánh
Hà Tĩnh đã tạo ra môi trường làm việc linh hoạt, thoải mái và tạo điều kiện thuận
lợi cho các phòng ban phát huy tốt sở trường và nghiệp vụ.

3.

Các hoạt động kinh doanh chính

Tình hình hoạt động kinh doanh Vietcombank Hà Tĩnh
Hoạt động kinh doanh của Vietcombank Hà Tĩnh đã đạt được nhiều thành
tựu đáng kể. Tổng thu nhập tăng qua các năm và hoạt động kinh doanh đưa lại số
lãi khá lớn (Năm 2008 lãi 59 tỷ đồng, gấp 1,7 lần năm 2006)
Bảng 1 : Báo cáo kết quả kinh doanh Vietcombank Hà Tĩnh
năm 2006, 2007 và 2008 (Đơn vị: Tỷ VND)
Năm 2006

Năm 2007

Năm 2008

Chỉ tiêu

Tổng thu nhập
Thu lãi tiền gửi
Thu lãi tiền vay
Thu lãi khác
Tổng chi phí
Chi lãi tiền gửi
Chi lãi tiền vay
Chi lãi khác
Lãi
Thuế
Lãi ròng

Số tiền

Tăng giảm

Số tiền

225
55
165
5
165
45
82
38
60
26
34

(%)
25
37,5
20,4
66,67
16,18
28,57
6,49
26,67
57,89
-

270
60
200
10
200
50
100
50
70
27
43

Tăng giảm
(%)
20
9
21,21
100
21,21
11,11
21,95
31,75
16,67
30,3

Số tiền
330
75
240
15

244
60
120
64
86
27
59

(Nguồn: Báo cáo hoạt động kinh doanh năm 2006, 2007 và 2008
Vietcombank Hà Tĩnh)
Các hoạt động kinh doanh chính

Tăng giảm
(%)
22,2
25
20
50
22
20
20
28
22,9
37,2


Các hoạt động kinh doanh chính của Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Hà
Tĩnh bao gồm:


Hoạt động huy động vốn cho vay



Hoạt động đầu tư tín dụng



Hoạt động thanh toán, kinh doanh ngoại tệ và dịch vụ

Với các hoạt động kinh doanh nói trên ngân hàng TMCP Ngoại Thương
Hà Tĩnh đã đạt được những thành quả đáng kể trong những năm vừa qua.


Hoạt động huy động vốn cho vay

Đối với Vietcombank Hà Tĩnh cũng như các ngân hàng khác, hoạt động
tín dụng là hoạt động chủ yếu, quyết định sự tồn tại và phát triển của các ngân
hàng thương mại trên địa bàn. Chi nhánh đã đề ra nhiệm vụ quan trọng là tích
cực huy động vốn cho vay, đáp ứng tốt các về vốn tín dụng của nền kinh tế địa
phương. Hoạt động huy động vốn cho vay tăng qua các năm và được thể hiện
thông qua Biểu đồ 2 sau đây:


(Nguồn: Báo cáo tổng kết cuối năm 1994 – 2008 Vietcombank Hà Tĩnh)
Nếu nguồn vốn huy động tại chỗ năm 1994 là 10,7 tỷ quy VND thì đến năm
2004 nguồn vốn huy động đã lên đến 490,4 tỷ quy VND, gấp hơn 45 lần so với
số vốn những năm đầu thành lập. Đến cuối năm 2008 tổng nguồn vốn huy động
tại chỗ của Vietcombank Hà Tĩnh là 941 tỷ quy VND, tăng 35,7% so với năm
2007, chiếm trên 15,4% thị phần toàn tỉnh (Nguồn: Ngân hàng Nhà Nước Việt

Nam). Như vậy nhờ nắm bắt sâu sát tình hình, đặc điểm về môi trường kinh
doanh, chi nhánh đã tổ chức thực hiện có hiệu quả các giải pháp huy động vốn
hiệu quả như: đa dạng hóa các hình thức huy động vốn cả bằng tiền đồng Việt
Nam và ngoại tệ, tích cực mở rộng và phát triển các dịch vụ ngân hàng tới mọi


đối tượng khách hàng, ứng dụng các công nghệ Ngân hàng tiên tiến, đẩy mạnh
thực hiện chính sách khách hàng, tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền,
tạo lập phong cách giao tiếp, phục vụ cởi mở, tận tình và tạo thuận lợi tối đa cho
khách hàng trong quan hệ, giao dịch… Các biện pháp trên đã góp phần thu hút
số lượng khách hàng ngày càng nhiều và mở rộng thị phần huy động vốn.


Hoạt động đầu tư tín dụng

Hoạt động đầu tư tín dụng của Vietcombank Hà Tĩnh hỗ trợ cho hoạt động
sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp mọi thành phần kinh tế. Chi nhánh
luôn tích cực tìm kiếm và tiếp xúc với khách hàng để xem xét, thẩm định các dự
án, tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng trong quan hệ vay vốn; chính sách lãi
suất linh hoạt, phù hợp với từng đối tượng khách hàng; mở rông cho vay đối với
doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp ngoài quốc doanh… nên dư nợ cho
vay và chất lượng tín dụng ngày càng được nâng cao. Tình hình đầu tư tín dụng
được thể hiện qua bảng sau:
Bảng 2: Tình hình đầu tư tín dụng tại Vietcombank Hà Tĩnh
(đơn vị: tỷ quy VND)
Năm

2006

2007

2008

Doanh số cho vay

1260

1518

2047

- Ngắn hạn

1125

1188

1787

- Trung và dài hạn
Tổng dư nợ

135
554,4

330
860,6

260
1216

314

434,2

597,5

240,4

426,4

618,9

- Ngắn hạn
- Trung và dài hạn

Nợ quá hạn
4,5
24,9
34
(Nguồn Báo cáo tổng kết cuối năm 2006, năm 2007 và năm 2008)


Doanh số cho vay tăng qua các năm, năm sau cao hơn năm trước. Nếu doanh số
cho vay năm 2006 là 1.260 tỷ quy VND thì doanh số cho vay năm 2007 quy
VND đạt 1.518 tỷ đồng, tăng 20,5% so với năm 2006, trong đó doanh số cho vay
ngắn hạn quy VND đạt 1188 tỷ đồng, doanh số cho vay trung và dài hạn quy
VND đạt 330 tỷ đồng. Năm 2008, doanh số cho vay đạt 2.047 tỷ quy VND, tăng
34,9% so với năm 2007, trong đó doanh số cho vay ngắn hạn đạt 1.787 tỷ quy
VND, gấp gần 7 lần so với doanh số cho vay trung và dài hạn. Như vậy, theo số

liệu từ Bảng 2, nguồn vốn cho vay ngắn hạn đang chiếm tỷ trọng lớn hơn so với
nguồn vốn cho vay trung và dài hạn. Năm 2006, tổng dư nợ là 554,4 tỷ quy VND
nhưng đến 31/12/2007 tổng dư nợ quy VND đạt 860,6 tỷ quy VND tăng 55,2%
so với năm 2006. Cơ cấu dư nợ cho vay ngày càng chuyển biến tích cực theo
hướng tăng tỷ trọng cho vay trung và dài hạn. Năm 2006, tổng dư nợ trung và
dài hạn chỉ chiếm 43,4% thì đến năm 2008, tỷ lệ dư nợ trung và dài hạn đạt
50,9%, chiếm đa số trong tổng cơ cấu dư nợ. Như vậy, điểm nổi bật trong hoạt
động tín dụng tại chi nhánh là việc đa dạng hóa các hình thức cho vay, đối tượng
cho vay. Từ chỗ hoạt động cho vay tập trung chủ yếu vào các doanh nghiệp Nhà
nước hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh thương mại và dịch vụ, đến nay đã
vươn tới tất cả các lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh của mọi thành phần kinh tế
từ cho vay kinh doanh thương mại, du lịch, dịch vụ, vận tải…Tỷ lệ nợ quá
hạn/tổng dư nợ năm 2006, 2007 và 2008 lần luợt là 0,83%; 2,9% và 2,8%, đạt
chuẩn ngân hàng (tỷ lệ nợ quá hạn/ tổng dư nợ < 3%). Mặc dù môi trường kinh
doanh gặp nhiều khó khăn, các doanh nghiệp vốn tự có bé, hiệu quả kinh doanh
đạt thấp nên rủi ro tín dụng trong hoạt động của chi nhánh lớn. Nhưng với sự
năng động, sáng tạo trong chỉ đạo, điều hành và sự phấn đấu tích cực của đội ngũ


cán bộ nghiệp vụ nên đã hạn chế rủi ro đến mức thấp nhất, chất lượng tín dụng
ngày càng được nâng lên.


Hoạt động thanh toán, kinh doanh ngoại tệ và dịch vụ

Hoạt động thanh toán quốc tế, kinh doanh ngoại tệ và các sản phẩm đa tiện
ích là những ưu thế truyền thống của Ngân hàng TMCP Ngoại Thương.
Bảng 3: Tình hình thanh toán xuất nhập khẩu tại Vietcombank Hà
Tĩnh (Đơn vị: Triệu USD)
Năm

Doanh số xuất nhập khẩu

2006
40

2007
33,6

2008
60,3

- Xuất khẩu

27

25,7

32,4

- Nhập khẩu

13

7,9

27,9

(Nguồn: Báo cáo tổng kết cuối năm 2006, 2007 và 2008)
Thanh toán xuất nhập khẩu 2008 đạt khoảng 61 triệu USD, tăng 96,6% so với
năm 2007, chiếm trên 5,1% thị phần toàn tỉnh (Nguồn: Ngân hàng Nhà Nước

Việt Nam)
Bảng 4: Doanh số mua bán ngoại tệ năm 2006, 2007 và 2008
(Đơn vị: Triệu USD)
Năm
Doanh số mua bán ngoại tệ

2006
40

2007
73

2008
149,3

(Nguồn: Báo cáo tổng kết năm 2006, năm 2007 và năm 2008)
Doanh số mua – bán ngoại tệ không ngừng được mở rộng, năm 2006 chỉ đạt 40
triệu USD thì đến năm 2008 đạt trên 149 triệu USD, tăng 104%, gấp hơn 2 lần
so với năm 2007.


Về lĩnh vực dịch vụ Vietcombank Hà Tĩnh là ngân hàng đầu tiên tại tỉnh
triển khai dịch vụ thẻ ATM, đến nay hoạt động thẻ luôn được chú trọng và phát
triển về cả số lượng lẫn chất lượng và doanh số thanh toán. Năm 2008, Chi
nhánh đã tăng cường việc lắp máy tự động ATM, đưa số máy vào sử dụng tại địa
bàn là 11 máy nhằm phục vụ ngày càng tốt về dịch vụ thanh toán cho khách
hàng. Số lượng phát hành khoảng hơn 31.300 thẻ chiếm gần 54,3% thị phần
(Nguồn: Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam). Theo báo cáo tổng kết 6 tháng đầu
năm 2009 số lượng phát hành thẻ đạt 35.000 thẻ với 14 máy ATM trên khắp địa
bàn toàn tỉnh.

Bảng 5: Tình hình thanh toán qua hệ thống ATM tại
Vietcombank Hà Tĩnh (Đơn vị: Tỷ VND)
Năm
Số luợng thẻ phát hành
Doanh số thanh toán

2008

6 tháng đầu năm

31.300
285

2009
35.000
320

- Rút tiền

167

189

- Chuyển khoản

118

131

(Nguồn: Báo cáo tổng kết năm 2008 và 6 tháng đầu năm 2009)

Doanh số thanh toán qua hệ thống ATM của chi nhánh năm 2008 đạt 285 tỷ
đồng, theo báo cáo tổng kết 6 tháng đầu năm 2009 con số này đã lên đến 320 tỷ
đồng trong đó rút tiền 189 tỷ VND, chuyển khoản 131 tỷ VND.
Mặc dù năm 2008 là một năm đầy biến động, tình hình kinh tế trong nước
và thế giới diễn biến phức tạp, ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng kinh tế và
kiềm chế lạm phát. Tuy nhiên được sự chỉ đạo của Ngân hàng Nhà Nước và
Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam, Vietcombank Hà Tĩnh đã tiến hành


những hoạt động kinh doanh linh hoạt tiếp tục đạt được những thành tựu mới với
các chỉ tiêu thực hiện tăng cao.


Chương II: HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI
NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG CHI NHÁNH HÀ TĨNH
1.

Hoạt động thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương chi

nhánh Hà Tĩnh
Hoạt động thanh toán quốc tế tại Ngân hàng TMCP Hà Tĩnh hiện nay khá
phát triển. Chi nhánh ngân hàng sẵn sàng cung cấp đầy đủ các dịch vụ thanh toán
quốc tế cho khách hàng, bao gồm: dịch vụ chuyển tiền quốc tế, dịch vụ nhờ thu
xuất nhập khẩu, thư tín dụng L/C, chiết khấu chứng từ xuất nhập khẩu, dịch vụ
bảo lãnh quốc tế. Mức phí dịch vụ thanh toán quốc tế tại Vietcombank Hà Tĩnh
là cơ bản và kèm theo đó khách hàng sẽ được hưởng những dịch vụ tốt nhất.
Việc thanh toán tại Chi nhánh diễn ra nhanh chóng và thuận lợi do Vietcombank
có quan hệ đại lý với nhiều nước trên thế giới. Trên đây là vài nét sơ lược về tình
hình thanh toán quốc tế tại Vietcombank Hà Tĩnh, để hiểu thêm, chúng ta sẽ đi
sâu nghiên cứu tình hình thanh toán xuất nhập khẩu tại chi nhánh Vietcombank

Hà Tĩnh trong ba năm gần đây.
1.1.

Thanh toán xuất khẩu

Thanh toán xuất khẩu là một trong những nghiệp vụ lâu đời của Ngân
hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam nói chung cũng như tại Chi nhánh Ngân
hàng TMCP Ngoại Thương tại Hà Tĩnh nói riêng. Hoạt động thanh toán xuất
khẩu đã tại Ngân hàng này đã tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất
khẩu hàng hóa ra nước ngoài.




Cơ cấu mặt hàng chủ lực thanh toán qua Vietcombank Hà Tĩnh
Các mặt hàng chủ yếu được thanh toán tại Vietcombank Hà Tĩnh bao

gồm thủy sản, khoáng sản, nguyên liệu giấy và chè. Cơ cấu các mặt hàng
được thể hiện thông qua bảng sau:
Bảng 6: Cơ cấu các mặt hàng chủ lực thanh toán qua
Vietcombank Hà Tĩnh năm 2008(Đơn vị: Triệu USD)
Mặt hàng
Thủy sản
Khoáng sản
Nguyên liệu giấy
Chè

Doanh số thanh toán
qua VCB Hà Tĩnh
18,1

13,2
1,5
2,2

Tỷ lệ % so với
VCB Hà Tĩnh
55,86%
40,74%
4,6%
6,8%

(Nguồn: Báo cáo tổng kết cuối năm 2006, 2007 và 2008)
Mặt hàng thủy sản chiếm tỷ trọng cao nhất với 55,86%, tiếp theo đó là khoáng
sản 40,74%, nguyên liệu giấy và chè lần lượt là 4,6% và 6,8%. Hà Tĩnh thuộc
ven duyên hải miền trung, đó là lý do tại sao tại Hà Tĩnh xuất khẩu thủy sản
chiếm tỷ trọng lớn nhất. Bên cạnh đó, khoáng sản cũng là mặt hàng có nhiều
tiềm năng xuất khẩu trong tương lai khi mỏ sắt Thạch Khê – Hà Tĩnh, một trong
những mỏ sắt có trữ lượng lớn nhất trong cả nước được đi vào khai thác, doanh
số thanh toán xuất khẩu của khoáng sản chắc chắn sẽ tăng cao.


Một số thị trường có doanh số thanh toán xuất khẩu cao

Thị trường xuất khẩu chính của các doanh nghiệp tại Hà Tĩnh là Nhật Bản,
Trung Quốc và Đài Loan, trong đó thanh toán xuất khẩu với Nhật Bản chiếm
khoảng 40% (Nguồn: Báo cáo cuối năm 2008). Mặt hàng xuất khẩu qua thị
trường Nhật Bản chủ yếu là thủy sản và nguyên liệu giấy. Các doanh nghiệp như


Công ty xuất nhập khẩu thủy sản Nam Hà Tĩnh, Công ty TNHH trồng rừng và

sản xuất nguyên liệu giấy HANVIHA Việt Nhật và Công ty cổ phần chè là
những công ty xuất khẩu thanh toán chủ yếu qua Ngân hàng Vietcombank Hà
Tĩnh. Đặc biệt, công ty cổ phần xuất nhập khẩu thủy sản Nam Hà Tĩnh chiếm tỷ
trọng lớn nhất và chủ yếu thanh toán qua hình thức chuyển tiền bằng điện (T/T).


Tình hình thanh toán xuất khẩu

Nhìn chung, doanh số thanh toán xuất khẩu qua Vietcombank Hà Tĩnh ổn
định qua các năm và có xu hướng tăng. Thực trạng thanh toán xuất khẩu được
thể hiện qua bảng sau:
Bảng 7: Báo cáo thanh toán xuất khẩu qua 3 năm
2006, 2007 và 2008 (Đơn vị: triệu USD)
Năm

Năm 2006

Năm 2007

Năm 2008

Chuyển tiền

−

17

26,4

L/C, nhờ thu

−

8,7

6

Tổng

27

25,7

32,4

Tăng trưởng so

−

- 4,8%

26,37%

với năm trước
Thị phần trên địa

−

90%

bàn, thành phố

(Nguồn: Báo cáo tổng kết cuối năm 2006, 2007 và 2008)
Năm 2006, doanh số thanh toán xuất khẩu qua Ngân hàng Ngoại Thương chi
nhánh Hà Tĩnh (VCB Hà Tĩnh) đạt 27 triệu USD. Tuy nhiên đến năm 2007,
doanh số xuất khẩu chỉ đạt 25,7 triệu USD, giảm 4,8%, trong đó hình thức
chuyển tiền đạt 17 triệu USD, gấp 2 lần so với hình thức thanh toán chứng từ


L/C và hình thức nhờ thu. Nguyên nhân doanh số xuất khẩu vào năm 2007 giảm
là do thị trường tài chính thế giới bắt đầu lâm vào khủng hoảng, ảnh hưởng
nghiêm trọng tới tình trạng xuất khẩu tại Việt Nam nói chung và Hà Tĩnh nói
riêng. Tuy nhiên đến năm 2008, doanh số xuất khẩu của VCB Hà Tĩnh dần hồi
phục, đạt 32,4 triệu USD, tăng 26,07% so với cùng kỳ năm trước. Hình thức
chuyển tiền vẫn là hình thức phổ biến trong thanh toán xuất khẩu, đạt con số
26,4 triệu USD, gấp 4 lần các hình thức còn lại. Như vậy với nghiệp vụ thanh
toán xuất khẩu tại Vietcombank Hà Tĩnh, chuyển tiền vẫn là hình thức chủ yếu
và phổ biến hơn bởi vì các doanh nghiệp tại Hà Tĩnh đã xây dựng mối quan hệ
làm ăn buôn bán uy tín trên các thị trường như Trung Quốc, Nhật Bản và Đài
Loan. Do đó, các doanh nghiệp lựa chọn hình thức chuyển tiền bởi đặc tính tiện
lợi và nhanh chóng của hình thức này. Trước tình trạng khủng hoảng kinh tế lan
rộng, Vietcombank Hà Tĩnh đã có những đổi mới trong công tác nghiệp vụ và
phương thức hoạt động do đó, Ngân hàng TMCP Hà Tĩnh đạt được những con số
đáng kể, giành được phần lớn thị phần (90%) trên địa bàn toàn tỉnh vào năm
2008.

(Nguồn: Ngân hàng Nhà Nước Việt Nam)


Viecombank Hà Tĩnh là ngân hàng trực tiếp thực hiện các dịch vụ ngân

hàng đối ngoại. Chi nhánh tích cực tham mưu, tư vấn cho khách hàng trong hoạt
động thanh toán xuất khẩu, lựa chọn đối tác kinh doanh, đáp ứng tốt các yêu cầu
của khách hàng về các nghiệp vụ ngân hàng đối ngoại như mua bán ngoại tệ, bảo
lãnh, mở và thanh toán thư tín dụng. Tuy doanh số chưa lớn, nhưng hoạt động
thanh toán xuất khẩu luôn đảm bảo an toàn, chính xác và kịp thời, không để xảy
ra sai sót, nhầm lẫm do vậy nhận được sự tín tưởng tuyết đối của khách hàng khi
đến với chi nhánh. Để phát triển các công tác thanh toán và dịch vụ, hàng loạt
các chương trình, đề án công nghệ đã được chi nhánh Vietcombank Hà Tĩnh
cũng triển khai đem lại cho khách hàng nhiều cơ hội tốt trong kinh doanh. Trong
đó phải kể đến mạng thanh toán viễn thông quốc tế, chương trình ngân hàng bán
lẻ, chương trình quản lý vốn, chương trình quản lý tín dụng, thực hiện bảo mật
thông tin về khách hàng và bảo quản chữ kí về khách hàng trên mạng máy tính
phục vụ cho giao dịch gửi tiền một nơi, rút ở nhiều nơi.
Như vậy ngoài những nghiệp vụ thanh toán xuất khẩu cơ bản,
Vietcombank Hà Tĩnh còn cung cấp cho doanh nghiệp những dịch vụ và thông
tin cần thiết để tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp được thanh toán
một cách nhanh chóng và tìm kiếm đối tác tin cậy. Do đó, trong tương lai
Vietcombank Hà Tĩnh sẽ ngày một hoàn thiện hệ thống thanh toán xuất khẩu để
đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của các doanh nghiệp.
1.2.

Thanh toán nhập khẩu

Phần lớn hàng hóa nhập khẩu vào địa bàn Hà Tĩnh đều được thanh toán
thông qua Ngân hàng Vietcombank Hà Tĩnh. Minh chứng cho điều đó là vào
năm 2008, thị phần thanh toán xuất nhập khẩu của Vietcombank Hà Tĩnh đạt
90% (Biểu đồ 1).




Các mặt hàng chủ lực thanh toán qua Vietcombank Hà Tĩnh

Các doanh nghiệp nhập khẩu các mặt hàng như thiết bị điện tử, linh kiện
điện tử, thuốc. Trong đó các doanh nghiệp như Công ty cổ phần gang thép, Công
ty cổ phần Thủy điện Hương Sơn, Công ty cổ phần muối và Công ty cổ phần
Dược là những công ty nhập khẩu thường xuyên thanh toán qua Vietcombank
Hà Tĩnh, đặc biệt Công ty cổ phần gang thép chiếm tỷ lệ thanh toán nhập khẩu
lớn nhất và chủ yếu thanh toán bằng L/C.


Một số thị trường có doanh số thanh toán xuất khẩu cao

Các doanh nghiệp tại Hà Tĩnh nhập khẩu hàng hóa chủ yếu từ thị trường
Trung Quốc (Khoảng 68% hàng hóa có xuất xứ từ Trung Quốc). Các mặt hàng
này chủ yếu là các loại linh kiện điện tử và muối.

(Nguồn: Báo cáo tổng kết cuối năm 2008)




Tình hình thanh toán nhập khẩu

Tình hình thanh toán nhập khẩu được thể hiện qua bảng sau:
Bảng 8: Thanh toán nhập khẩu qua 3 năm 2006, 2007 và 2008
(Đơn vị: triệu USD)
Năm

Năm 2006

Năm 2007

Năm 2008

Chuyển tiền

−

3,6

11,4

L/C, nhờ thu

−

4,3

16,5

Tổng

13

7,9

27,9

Tăng trưởng so

với năm trước
−
- 39,23%
253%
Thị phần trên
địa bàn, thành
−
−
90%
phố
(Nguồn: Báo cáo tổng kết cuối năm 2006, 2007 và 2008)
Năm 2007, doanh số thanh toán nhập khẩu qua Ngân hàng Ngoại Thương chi
nhánh Hà Tĩnh đạt 7,9 triệu USD, giảm 39,23% so với năm 2006. Trong đó, hình
thức chuyển tiền chiếm 45,57% và các hình thức L/C và nhờ thu chiếm 54,43%.
Năm 2008, doanh số nhập khẩu của VCB Hà Tĩnh đạt 27,9 triệu USD, gấp hơn 3
lần so với con số này năm 2007, tăng 253% so với năm 2007. Trong đó, chuyển
tiền chiếm 40,86% và hình thức L/C và nhờ thu chiếm 59,14%. Như vậy trái với
nghiệp vụ thanh toán xuất khẩu, trong nghiệp vụ thanh toán nhập khẩu, hình thức
thanh toán bằng chứng từ L/C phổ biến hơn và chiếm tỷ lệ lớn hơn. Việc nâng
cấp hệ thống thông tin và đưa vào khai thác hệ thống SWIFT an toàn, hiệu quả
đã tạo điều kiện cho việc thông báo L/C tại Ngân hàng đạt hiệu quả cao, đảm bảo
nhanh chóng và chính xác hơn. Vì thế hoạt động thanh toán hàng xuất khẩu bằng
phương thức tín dụng chứng từ ngày càng phát triển cả về chất lượng và số


lượng. Năm 2007, số lượng L/C thông báo và thanh toán đều giảm nhẹ và trong
tháng 2 và tháng 3 năm 2008, hình thức tài trợ thương mại (L/C và nhờ thu) hầu
như không diễn ra tại Chi nhánh Vietcombank Hà Tĩnh (Phụ lục 1, Báo cáo
thanh toán quốc tế 2008). Nguyên nhân chủ yếu do trong năm này thị trường
kinh tế và tài chính có nhiều biến động. Tuy còn chiếm tỷ trọng nhỏ trong thanh

toán quốc tế tại ngân hàng song tốc độ phát triển của phương thức này lại khá
nhanh và góp phần vào việc mang lại nguồn thu ngoại tệ cho ngân hàng. Với giá
dịch vụ khá rẻ so với các chi nhánh của các ngân hàng Việt Nam khác trên địa
bàn tỉnh, với nguồn ngoại tệ dồi dào, tạo điều kiện cho vay hoặc bán ngoại tệ cho
doanh nghiệp thanh toán L/C nhập khẩu, ngân hàng Ngoại Thương nói chung và
chi nhánh Hà Tĩnh nói riêng đã thực sự thu hút được sự chú ý và sự lựa chọn của
khách hàng do mạng lưới đại lý rộng khắp.
Tuy nhiên bên cạnh đó thanh toán xuất khẩu còn gặp một số khó khăn
nhất định. Việc xác định mức ký quỹ cho khách hàng còn chưa đồng nhất cả về
tổ chức và tiêu chí. Các thông tin để quyết định hạn mức miễn giảm ký quỹ cho
khách hàng còn hạn chế và hiệu quả còn thấp. Tình trạng thiếu ngoại tệ để thanh
toán L/C có giá trị lớn dẫn đến có một số L/C bị thanh toán chậm từ 3 – 6 ngày
dẫn đến việc nước ngoài đòi lãi phạt chậm trả vẫn còn xảy ra tuy không phải là
tình trạng phổ biến. Việc xử lý nghiệp vụ tại chi nhánh còn phụ thuộc quá nhiều
vào ý kiến của khách hàng. Chi nhánh và khách hàng chưa có được thỏa thuận
trong việc cung ứng dịch vụ cũng như sử dụng dịch vụ nhằm làm rõ nghĩa vụ và
trách nhiệm của các bên.
Trong quan hệ thanh toán hàng nhập khẩu qua chi nhánh hiện nay, bên
cạnh những khách hàng có kiến thức và biết giữ gìn chữ “ tín “ với bạn hàng của
họ, có tinh thần hợp tác, tôn trọng cam kết với ngân hàng phục vụ mình, đáng


tiếc còn một số khách hàng có thể chưa am hiểu về buôn bán ngoại thương,
không có đủ kiến thức về thanh toán quốc tế, kinh doanh theo thời vụ, tính lợi
trước mắt, bỏ qua thông lệ quốc tế biến ngân hàng thành nơi gánh chịu các tranh
chấp kể cả tranh chấp thương mại (tranh chấp hàng hóa), làm mất uy tín của
ngân hàng.
Cán bộ thanh toán chưa quan tâm đến diễn biến giá cả, cũng như tình hình
thị trường để có thể thận trọng hơn ngay từ khi mở L/C để khuyến cáo khách
hàng và trong việc kiểm tra chứng từ trước khi thông báo cho nước ngoài cũng

như thông báo cho khách hàng nhập khẩu.
Tuy còn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc trong hoạt động thanh toán xuất
nhập khẩu, Chi nhánh Vietcombank Hà Tĩnh cần cố gắng khắc phục để đạt được
những thành công mới trong tương lai.
2.

Đánh giá
2.1

Thành quả
Từ lâu nay, nghiệp vụ thanh toán quốc tế của Vietcombank Hà Tĩnh luôn

ở vị trí đứng đầu và dành được sự quan tâm chú ý của khách hàng là các doanh
nghiệp, các tổ chức kinh tế hay các cá nhân. Sau 15 năm hoạt động, với vai trò
tiên phong, đi đầu trong công tác thanh toán quốc tế, Chi nhánh đã và đang xây
dựng, hoàn thiện và phát triển các sản phẩm, dịch vụ thanh toán quốc tế đối với
cá doanh nghiệp ngoài quốc doanh vừa và nhỏ. Vietcombank Hà Tĩnh đã không
ngừng cố gắng, tích cực tìm kiếm khách hàng mới và tìm hướng đi mới theo
hướng tiếp cận sát hơn với thị trường, nâng cao tính năng động, sáng tạo và chủ
động trong hoạt động kinh doanh. Chi nhánh đã thay đổi chủ trương chủ yếu tập
trung vào các doanh nghiệp Nhà nước sang các doanh nghiệp thuộc các thành


phần kinh tế khác nhau. Chi nhánh có kế hoạch, định hướng kinh doanh trong
từng thời kì rất rõ ràng, được phân bổ tới từng phòng ban cụ thể.
Vietcombank Hà Tĩnh đã xây dựng được hệ thống thanh toán khắp địa bàn
Hà Tĩnh với 4 phòng giao dịch tại các huyện, thị xã trong toàn tỉnh, góp phần
đáp ứng nhu cầu giao dịch ngày càng cao của các doanh nghiệp. Nghiệp vụ
thanh toán quốc tế theo phương thức tín dụng chứng từ tại Ngân hàng quy chuẩn,
có thể trực tiếp tác nghiệp với các ngân hàng nước ngoài. Tại Viecombank Hà

Tĩnh thời gian giao dịch rất rõ ràng và thực hiện chặt chẽ, thao tác thanh toán
quốc tế quy chuẩn, giao dịch trong ngày, luôn đáp ứng được nhu cầu của khách
hàng về tôc độ xử lí cũng như chất lượng giao dịch. Cho tới nay số lượng khách
hàng sử dụng dịch vụ của Ngân hàng đã là hơn 60 doanh nghiệp lớn nhỏ.
Thanh toán bằng tín dụng chứng từ là phương thức chiếm tỷ trọng lớn nhất
trong thanh toán quốc tế tại Vietcombank Hà Tĩnh và đã đóp góp một phần
không nhỏ vào phí thanh toán quốc tế và doanh thu cho hoạt động thanh toán
quốc tế tại Ngân hàng
Như vậy, Vietcombank Hà Tĩnh đã giành được những thành tựu nhất định
trong lĩnh vực thanh toán quốc tế. Những thành tựu đó đã góp phần khẳng định
vị trí đứng đầu của Vietcombank Hà Tĩnh trên địa bàn. Chính vì thế,
Vietcombank Hà Tĩnh cần phát huy những thế mạnh của mình để đảm bảo phát
triển bền vững trong dài hạn.
2.2 Hạn chế
Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, hoạt động thanh toán quốc tế vẫn
còn tồn tại một số bất cập như sau:
Thứ nhất là giải pháp phát triển thanh toán chưa được quan tâm đúng mức.
Ví dụ như công nghệ hỗ trợ cho thanh toán xuất nhập khẩu không đáng kể, các
bảng biểu báo cáo thống kê có những nghiệp vụ phải xử lý thủ công, thông tin
quản lý, theo dõi hoạt động thanh toán nghèo nàn làm cho một số khách hàng lớn


đã chuyển sang sử dụng dịch vụ của một số ngân hàng thương mại khác mới mở
chi nhánh trên địa bàn.
Bên cạnh đó, các sản phẩm thanh toán mới chỉ dừng lại ở các sản phẩm
truyền thống như thanh toán xuất nhập khẩu, chuyển tiền. Chưa có sự bứt phá,
đầu tư nghiên cứu phát triển các sản phẩm tài trợ thương mại mới.
Hoạt động của ngân hàng đại lý chưa đáp ứng được yêu cầu giao dịch với
khối lượng giao dịch lớn, bộ chứng từ phức tạp. Biểu phí dịch vụ hiện hành chưa
thực sự phù hợp với từng đối tượng khách hàng giao dịch cũng như theo kịp các

sản phẩm mới.
Qua phân tích và đánh giá tình hình hoạt động thanh toán xuất nhập khẩu
của Vietcombank Hà Tĩnh, chúng ta đã phần nào hiểu sâu hơn về hoạt động
thanh toán xuất nhập khẩu tại đây. Vietcombank Hà Tĩnh cần tiếp tục phát huy
thế mạnh của một ngân hàng thương mại lâu đời và từng bước khắc phục những
hạn chế, những khó khăn mà Chi nhánh đang phải đối mặt để đáp ứng nhu cầu
thanh toán xuất nhập khẩu của các doannh nghiệp trên địa bàn toàn tình. Trong
xu thế mở cửa mạnh mẽ như hiện nay, việc phát triển hoạt động thanh toán quốc
tế là rất cần thiết là là một trong những yếu tố quyết định sự thành công và phát
triển của các ngân hàng nói chung và Chi nhánh Ngân hàng TMCP Hà Tĩnh nói
riêng.


Chương III: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO HIỆU
QUẢ HOẠT ĐỘNG THANH TOÁN QUỐC TẾ TẠI NGÂN
HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG CHI NHÁNH HÀ TĨNH
1. Phương hướng phát triển của hoạt động thanh toán quốc tế tại ngân
hàng TMCP Ngoại Thương chi nhánh Hà Tĩnh
1.1.

Định hướng nhiệm vụ ngành Ngân hàng năm 2009

Để góp phần thực hiện Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2009,
Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã xác định mục tiêu, định hướng trọng tâm trong
hoạt động ngân hàng năm 2009 như sau:
 Tiếp tục đổi mới và nâng cao hiệu quả điều hành chính sách
tiền tệ theo nguyên tắc thị trường nhằm ổn định tiền tệ, kiềm chế lạm
phát và góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.
 Hoàn thiện hệ thống pháp luật về tiền tệ và ngân hàng với
những yêu cầu và chuẩn mực mới, đáp ứng nhu cầu đổi mới hoạt động

ngân hàng trong điều kiện hội nhập quốc tế.
 Cơ cấu lại tổ chức, bộ máy và nâng cao hiệu quả hoạt động
thanh tra, giám sát ngành ngân hàng.
 Đẩy nhanh chương trình tái cơ cấu, nâng cao năng lực hoạt
động và khả năng cạnh tranh của các tổ chức tín dụng trong nước. Đẩy
nhanh quá trình hiện đại hoá công nghệ ngân hàng, hệ thống thanh
toán, hệ thống thông tin ngân hàng.
 Củng cố, sắp xếp lại bộ máy tổ chức, điều chỉnh chức năng,
nhiệm vụ của các đơn vị thuộc NHNN. Tập trung thực hiện các nhiệm
vụ về cải cách hành chính, các thủ tục… Đẩy mạnh công tác tuyên
truyền và các mặt hoạt động của ngành Ngân hàng.