Mô hình Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali

Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
MỞ ĐẦU
Chiến tranh, động đất, hạn hán, và những thảm họa khác từ thiên nhiên có thể xảy ra
là những nguyên nhân chính gây ra nạn đói, nghèo, bệnh tật… ở khắp nơi trên thế giới. Thử
nghĩ, cứ 5 giây thì lại có một đứa trẻ chết vì đói. Hàng đêm, không biết có bao nhiêu số phận
nằm co ro cố đi vào giấc ngủ để quên đi cái đói. Cứ mỗi giây trôi qua sẽ lại là một sự khác
biệt lớn về mạng sống con người. Để có thể thấy rằng sự sống của con người phụ thuộc rất
nhiều vào thực phẩm và hàng hóa cứu trợ của những tổ chức, những nhà hảo tâm. Điều này
cũng đồng thời phụ thuộc vào khả năng phản ứng nhanh của một tổ chức và khả năng chạy
đua với thời gian để có thể vận chuyển và phân phối hàng viện trợ đúng lúc, đúng chỗ.
Chính vì thế hoạt động viện trợ cứu đói và khắc phục những hậu quả từ thảm họa là nhiệm
vụ không của riêng ai mà là trách nhiệm chung của cả cộng đồng. Có rất nhiều tổ chức và
những nhà tình nguyện cùng đóng góp vào hoạt động cứu trợ nhưng trong khuôn khổ của đề
tài này, nhóm chúng tôi chỉ đề cập đến tổ chức WFP với hoạt động logistics trong quá trình
vận chuyển và phân phối hàng viện trợ đến những nạn nhân của nạn đói ở những nơi gặp
thảm họa. Sở dĩ chúng tôi chọn phân tích chuỗi logistics của tổ chức WFP vì hiện nay, đây là
tổ chức cứu trợ lương thực hoạt động có tổ chức, quy mô lớn và hiệu quả nhất trên thế giới
với sự hậu thuẫn của Liên hiệp quốc và sự tín nhiệm của hàng ngàn tổ chức, nhà hảo tâm
trên toàn cầu.
Trong giới hạn bài viết này, qua những thông tin sẵn có và tìm hiểu thêm, nhóm
chúng tôi đi sâu nghiên cứu về mô hình “Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại
Somali”, từ đó phân tích tìm ra những ưu điểm cũng như những điểm còn hạn chế trong quá
trình vận chuyển và phân phối của chuỗi cung ứng nhằm có những biện pháp khắc phục kịp
thời để chuỗi cung ứng có thể hoạt động một cách tốt và hiệu quả nhất.
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 1
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
KÝ HIỆU VIẾT TẮT
FAO Food and Agriculture Organization of
the United Nations
Tổ chức Nông Lương thế giới của
LHQ

IFAD The International Fund for Agricultural
Development
Quỹ Quốc tế Phát triển Nông nghiệp
PRRO
Protracted Relief and Recovery Operations
Chương Trình Tái Thiết và Viện Trợ
UNCAS The United Nations Common Air
Services
Dịch vụ hang không viện trợ LHQ
WB The World Bank Ngân hàng thế giới
WFP The World Food Programme Chương trình lương thực thế giới
UNICEF The United Nations Children's Fund Quỹ Nhi đồng Liên hiệp quốc
UNDP
The United Nations Development
Programme Chương trính Phát Triển LHQ
POVs
Private Voluntary Organizations
Các tổ chức tình nguyện cá nhân
UN The United Nations Liên Hiệp Quốc (LHQ)
UNESCO
United Nations Educational, Scientific
and Cultural Organization
Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn
hóa của LHQ
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 2
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
CHƯƠNG I : GIỚI THIỆU CHUNG VỀ TỔ CHỨC
1.1. Thông tin chung về WFP
• WFP là Chương trình Lương thực Thế giới của LHQ
• Tên tiếng Anh là: World Food Programme

• Là một trong 4 tổ chức của Liên hợp quốc (LHQ) có trụ sở đặt tại Rome, Italy chịu
trách nhiệm về các vấn đề lương thực và nông nghiệp đối với các nước đang phát
triển.
• Thành lập năm 1963.
• WFP có tới 10.587 nhân viên làm việc trong nhiều lĩnh vực.
• WFP được đặt dưới quyền quản trị của Ủy ban chính sách và Chương trình viện trợ
lương thực (CFA). CFA họp 2 lần mỗi năm để xem xét chính sách viện trợ lương
thực, công tác quản trị, hoạt động, nguồn vốn và chính sách tài trợ. CFA gồm đại diện
của các nước thành viên được bầu theo nhiệm kỳ 3 năm. Đứng đầu WFP là Giám
đốc điều hành, do Tổng thư ký LHQ chỉ định theo nhiệm kỳ 5 năm.
1.2. Mục tiêu hoạt động của tổ chức:
WFP tập trung vào việc giảm đói nghèo thông qua việc tạo việc làm và tạo thu nhập
cho người dân, khôi phục hạ tầng cơ sở nông thôn, bảo vệ môi trường và giúp đỡ những
người dễ bị tổn thương như phụ nữ và trẻ em.
1.3. Vai trò chủ yếu của tổ chức:
WFP giữ vai trò kép của mình là một kênh quốc tế quan trọng về cung cấp lương thực
cứu trợ và là tổ chức cung cấp viện trợ lương thực chủ yếu để hỗ trợ các hoạt động phát
triển. Đây là nguồn viện trợ không hoàn lại lớn nhất trong hệ thống LHQ cho các nước đang
phát triển.
1.4. Tình hình hoạt động của WFP:
Vào năm 2006, WFP đã phân phối 4 triệu tấn thực phẩm cho 87.8 triệu người trong
78 quốc gia; 63.4 triệu người đã được hỗ trợ trong các tình trạng khẩn cấp, bao gồm nạn
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 3
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
nhân các quốc gia có chiến tranh, thảm hoạ, thiên tai và các quốc gia nền kinh tế suy thoái
như Kenya, Lebanon và Sudan.
Chi phí trực tiếp đã đạt tới 2.9 tỷ USD, với hầu hết số tiền được chi trong khoản tình
trạng khẩn cấp và viện trợ trực tiếp. Hoạt động quốc gia lớn nhất của WFP là Sudan, nơi mà
chương trình cứu trợ đã đạt tới 6.4 triệu người, xếp theo sau đó, thứ hai và thứ ba lần lượt là
Ethiopia và Kenya.

Trong năm 2007, tổ chức viện trợ của WFP ở Sudan yêu cầu khoảng 685 triệu USD
để cung cấp thực phẩm cho 5.5 triệu người, đối tuợng của WFP tập trung vào phụ nữ và trẻ
em, với mục tiêu ngăn chặn nạn đói của trẻ em
1.5. Ngân sách hoạt động
Ngân sách hoạt động chính của WFP do 3 nguồn cung cấp:
• Ngân sách thường kỳ;
• Ngân sách do các nước tham gia công ước viện trợ lương thực đóng góp;
• Ngân sách dự trữ lương thực khẩn cấp quốc tế (500.000 tấn/năm).
1.6. Các đối tác của WFP
WFP không thể tự mình mà có thể chống nạn nghèo đói toàn cầu. Sự liên kết và hợp
tác với chính phủ các nước, bộ phận còn lại của tổ chức LHQ và các tổ chức phi chính phủ là
điều hết sức cần thiết cho các hoạt động của WFP. Các đối tác của WFP gồm :
• Chính phủ của các quốc gia: là các đối tác chính của WFP. WFP tiến hành bàn bạc
với các lãnh đạo quốc gia và địa phương tại mọi giai đoạn của quá trình cứu trợ.
• Các cơ quan có trụ sở đặt tại Rom: Cùng với Chương trình Nông lương LHQ
(FAO), Quỹ Quốc tế về phát triển nông nghiệp (IFAD), WFP đã lập nên bộ ba liên
minh ở Rome. WFP, FOA và IFAD thường kết hợp chuyên môn của họ vào vấn đề
nông nghiệp, hỗ trợ lương thực và phát triển nông thôn.
• Các cơ quan trong LH: WFP thường kết hợp chặt chẽ với các cơ quan trong LHQ và
phụ thuộc vào các tổ chức thành viên này về vấn đề tư vấn kỹ thuật và nguồn viện trợ
phi thực phẩm và tình hình phát triển. Ngoài FOA và IFAD, các cơ quan tổ chức
trong LHQ còn bao gồm: WB, UNESCO, UNDP, WHO ….
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 4
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
• Các tổ chức phi chính phủ khác: các cơ quan tổ chức này có thể thay mặt WFP làm
nhiệm vụ vận chuyển, lưu trữ và phân phối hàng hóa.
• Các đối tác công ty: WFP luôn theo đuổi tìm kiếm các quỹ đóng góp thêm và tận
dụng các chuyên môn quý báu từ các công ty tư nhân hoạt động trong các lĩnh vực
như vận tải, thực phẩm, công nghệ thông tin và viễn thông, logistics, tài chính và
nhân sự. Một trong những đối tác lớn góp phần hỗ trợ cho hoạt động logistics của

WFP đó là Tập đoàn chuyển phát nhanh TNT.
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 5
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
CHƯƠNG II : TỔNG QUAN VỀ VIỆN TRỢ QUỐC TẾ
2.1. Sự cần thiết phải thực hiện viện trợ tại các khu vực có thảm họa:
Thảm họa là một sự phá vỡ những chức năng bình thường của cộng đồng, gây ảnh
hưởng trực tiếp vào con người, công việc, môi trường sống, vượt quá khả năng phản ứng lại
của địa phương.
Theo thống kê của Liên Hợp Quốc, riêng trong năm 2007 vừa qua, có hơn 16.517
người bị thiệt mạng bởi các thảm họa từ thiên nhiên như lũ lụt, hạn hán, giông bão, nắng
nóng, lở tuyết.... Những trận động đất mạnh trên thế giới đã cướp đi nhiều sinh mạng con
người trong vài chục năm trở lại đây. Những đợt hạn hán lâu ngày, những cơn sóng thần chết
người, bão lốc xoáy nhiệt đới, mưa lũ kéo dài và các hiện tượng khác như đất sụt, lở đất, lở
tuyết, băng hà cũng không ngừng xảy ra, dẫn đến sự thay đổi không ngừng của thời tiết và
gây nên hậu quả là nạn đói, bệnh tật trên toàn thế giới.
Hậu quả của thảm họa xảy ra ở một quốc gia nhưng ảnh hưởng đến những vùng lân
cận, đến cả một khu vực, và cả thế giới. Do vậy việc thực hiện viện trợ là thực sự cần thiết
nhằm cứu người người thoát khỏi nạn đói, khát và bệnh tật hoành hành. Bên cạnh đó, thực
hiện hiện viện trợ nhằm nêu cao tinh thần tương thân tương ái, gắn chặt mối quan hệ quốc tế,
nhằm ổn định nền kinh tế lẫn chính trị của quốc gia , tạo sự bình ổn trên toàn thế giới.
2.2. Tổng quan về hoạt động viện trợ quốc tế:
Trước những thảm họa mà thiên nhiên và con người gây ra, thì hoạt động viện trợ
càng diễn ra mạnh mẽ nhằm ứng phó và cứu trợ đến những con người trong những thảm họa
này. Mặc dù biết rằng hoạt động viện trợ diễn ra dưới nhiều hình thức và dưới những dạng
khác nhau tùy vào hoàn cảnh quốc gia đó, tuy nhiên, chết chóc, nạn đói, bệnh tật là những
hậu quả không thể tránh khỏi trong những thảm họa.
Trong hoạt động cứu đói thì logistics của thế giới thứ nhất và thế giới thứ ba gặp
nhau. Tình huống chúng ta có là các quốc gia với kỹ thuật logistics tiên tiến hoạt động tại các
khu vực tận cùng của bên kia thái cực. Nỗ lực cứu tế cũng mang đến một cái nhìn về hoạt
động logistics đại chúng và phi lợi nhuận. Trong giới hạn bài nghiên cứu chúng tôi sẽ tổng

Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 6
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
quan về Logistics cho hoạt động cứu trợ nạn đói để từ đó chuyên sâu vào hoạt động cứu đói
của tổ chức WFP ở Somali
Cứu trợ là sự can thiệp của nước ngoài vào một xã hội nhằm mục đích giúp người
dân địa phương. Các thức tiến hành công tác này có thể giúp đỡ và cũng có thể làm tổn
thương cho xã hội đó. Việc phân phối hàng miễn phí có thể phá vỡ ngành nông nghiệp và hệ
thống logistics địa phương đang tồn tại, làm trì hoãn sự phát triển và cản trở khả năng trở
nên tự lập của các khu vực đó
Cứu trợ lương thực là một tổ chức lớn làm nhiệm vụ vận chuyển hàng tỉ USD thực
phẩm mỗi năm. Có khoảng hơn 100 cơ quan cứu trợ trên khắp thế giới, với ngân sách hàng
năm của mỗi tổ chức hơn 1 tỉ USD và hầu như mọi chính phủ trên thế giới đều giữ vai trò là
người hiến tặng, người nhận hay người tham gia. Năm 2001, ngân sách hoạt động của
Chương trình lương thực thế giới của LHQ chỉ khoảng gần 2 tỉ USD. Các giám đốc logistics
đảm trách công tác cứu trợ phải nhận biết được họ sẽ làm việc trong điều kiện môi trường
thế nào, bởi vì điều đó sẽ quyết định việc lên kế hoạch chiến lược.
2.3. Phân loại nạn đói
• Nạn đói do thiên tai: do các hiện tượng tự nhiên gây ra dẫn đến việc thiếu lương
thực như hạn hán, lũ lụt, động đất, sóng thần ….
• Nạn đói do chính trị: thì phức tạp hơn nhiều. Đôi khi, các nạn đói do thiên tại bị
chiến tranh làm cho trầm trọng hơn. Nạn đói xảy ra ở khi có mâu thuẫn về quân sự trở
nên gay gắt đến nỗi cư dân bị cấm trồng trọt hay nhập khẩu hàng hóa. Những người tị
nạn phải rời khỏi hay bỏ trốn khỏi nhà của họ và chịu nguy cơ chết đói bởi vì họ bị
đẩy vào tình thế có rất ít sự cảnh báo, không có nơi để mà định cư hay phương tiện để
hỗ trợ. Khi có nhiều người đi khắp nơi mà không đi về đâu thì các nhân viên cứu trợ
phải đưa họ đến nơi có thực phẩm hay ngăn họ lại và mang thức ăn đến cho họ.
2.4. Những đặc điểm của chuỗi cung ứng cứu trợ
Chuỗi cung ứng cứu trợ đặc biệt ở 4 lý do sau :
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 7
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường

Thứ nhất, những hoạt động như vậy xuất hiện ở khắp nơi trên thế giới, chúng thường
diễn ra ở những nước kém phát triển nơi mà chưa có cơ sở hạ tầng tốt và cách xa các đường
giao thông chính .
Thứ hai, người tiêu dùng sản phẩm cuối cùng không phải là khách hàng của người
cung ứng cũng như người vận chuyển.
Thứ ba, chuỗi cung ứng cứu trợ là sự kết hợp giữa các yếu tố của chuỗi cung ứng
thương mại và chuỗi cung ứng quân đội.
Thứ tư, môi trường chính trị đóng vai trò chủ chốt trong toàn bộ hoạt động. Sức mạnh
về chính trị và kinh tế (đôi khi là cả sức mạnh về quân sự) của chính phủ trong khu vực xảy
ra nạn đói hay các thảm họa khác là rất quan trọng.
Ngoài ra, các nhân viên cứu trợ nạn đói phải tìm cách hoạt động trong khu vực quân
sự để giúp đỡ các nạn nhân và bảo vệ chính bản thân họ. Hoạt động cứu trợ ở Somali là một
ví dụ điển hình về nghệ thuật ngoại giao khéo léo được sử dụng đề đảm bảo nhu cầu cho
nhân viên cứu trợ ngay giữa cuộc nội chiến ở Sudan. LHQ đã sử dụng những nhà ngoại giao
cấp cao để thuyết phục hai bên thương lượng về một hệ thống nhờ đó các nỗ lực cứu trợ có
thể hoạt động trong cả hai khu vực mà không có sự thành kiến hay thiên vị nào. Các cơ quan
cứu trợ thông báo cho mọi người biết về những gì họ đang làm.
2.5. Các loại chuỗi cung ứng trong hoạt động cứu trợ
Nguồn gốc sơ khai của logistics bắt nguồn từ các hoạt động hậu cần của quân đội và
sau này được phát triển và ứng dụng vào các hoạt động cung ứng trong thương mại và viện
trợ. Tại Somali, WFP đã ứng dụng toàn bộ các chức năng của chuỗi cung ứng của quân đội,
thương mại và viện trợ vào hoạt động viện trợ của mình. Phân tích sâu hơn, chúng ta sẽ thấy
được vai trò của quân đội, thương mại và viện trợ trong chuỗi cung ứng hàng viện trợ của
WFP.
2.5.1. Logistics trong quân đội:
Quân đội thường đóng vai trò hỗ trợ các hoạt động nhân đạo cho các tổ chức phi
chính phủ như WFP. Các hoạt động thu mua, hỗ trợ y tế, tiếp xúc với cộng đồng địa phương,
bảo vệ sức khỏe vả nguồn nước, giải quyết các vấn đề về dân tỵ nạn và bảo vệ an toàn tính
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 8
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường

mạng, tài sản và hàng viện trợ là những thế mạnh mà quân đội có thể đóng góp vào chuỗi
cung ứng hàng viện trợ. Với môt cơ cấu tồ chức tốt và lực lượng hùng hậu, quân đội có khả
năng phản ứng nhanh với những tình hình khẩn cấp hơn bất cứ một tổ chức nhân đạo nào.
Như đã nói ở trên, tại Somali có nhiều phe phái và nhóm vũ trang xung đột lẫn nhau,
nên việc phối hợp giữa WFP và các lực lượng quân đội là một việc làm khó khăn và nguy
hiểm hơn bất cứ hoạt động viện trợ quốc tế nào của WFP. Dựa trên khả năng đáp ứng của
quân đội, WFP đã xây dựng một mối quan hệ với quân đội tại Somali để hỗ trợ các hoạt
động viện trợ của mình. Hiện tại, WFP chỉ có thể liên lạc các nhóm vũ trang địa phương để
xin phép được tiến hành các hoạt động viện trợ và nhờ sự giúp đỡ của lực lượng này trong
việc hộ tống hàng hóa và đảm bản an ninh trong khu vực đang tiến hành viện trợ nhân đạo.
2.5.2. Logistics trong thương mại:
Thông qua các kênh hợp tác và viện trợ, các doanh nhân và tập đoàn kinh tế đóng một
vai trò hợp tác quan trọng trong việc đấu tranh với nạn đói trên thế giới. Thông qua các hoạt
động quyên góp bằng tài chính hoặc hàng hóa, như thức ăn, phương tiện vận chuyển, thiết bị
vi tính, các công ty, tập đoàn kinh tế đã giúp giảm bớt sự khan hiếm các nguồn hàng trong
quá trình cung ứng hàng viện trợ.
Và thông qua hình thức viện trợ bằng dịch vụ, WFP tận dụng sự chuyên nghiệp của
các công ty trong nhiều lĩnh vực quan trọng vào hoạt động trong các chương trình của mình,
cụ thể là tại Somali. Đổi lại sự giúp đỡ đó, các tập đoàn có thể khuyến khích và lấy lòng tin
của nhân viên, khách hàng và cổ đông của mình theo tôn chỉ hoạt động công ty là bảo vệ
cuộc sống của con người.
Trong năm 2007, WFP đã nhận được sự hỗ trợ rất lớn của các tổ chức, công ty như:
• Tập đoàn Citigroup: tập đoàn đã đưa ra một giải pháp mới để phát triển mạng lưới hỗ
trợ khẩn cấp của WFP. Đây là mạng lưới nội bộ dành cho những công ty đã quyền
góp, viện trợ bằng tiền của, dịch vụ và hàng hóa trước cho những trường hợp khẩn
cấp. Ngoài ra, Citigroup cũng cung cấp một dự án SENAC, đây là một ứng dụng
nhằm cải thiện tình hình đánh giá nhu cầu hỗ trợ khẩn cấp của WFP, và quản lý
nguồn thông tin trước thảm họa.
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 9
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường

• TNT cung cấp cho WFP theo nhiều cách khác nhau và giá trị khác nhau, từ các kiến
thức tuyên truyền, thực hành cung ứng và vận chuyển khẩn cấp bằng máy bay. Hơn
một nửa nhân viên TNT đã trở thành những đối tác giữ vai trò là tình nguyện viên,
chuyên viên phụ trách, …
• Ngoài ra con có nhiều tổ chức, tập đoàn kinh tế viện trợ cho hoạt động của WFP như
Unilever, ID…
2.5.1. Logistics trong viện trợ
Hoạt động viện trợ cũng có những nhu cầu giống như việc hợp tác lẫn nhau, hệ thống
thông tin lôgic và có thể nhìn thấy được như các yếu tố logistics của quân đội và thương mại.
Hoạt động viện trợ này nhấn mạnh đến việc cứu đói và bảo vệ mạng sống con người. Viện
trợ thường xa khu vực giao thông chính trong những vùng kém phát triển với cơ sở hạ tầng
chưa hình thành. Các khu vực hầu như chưa được biết đến nếu không có nhu cầu viện trợ.
Việc vận chuyển và cung cấp thông tin thì cũng không đáng tin cậy và chưa hoàn chỉnh…
Việc cắt giảm thời gian thì phụ thuộc chủ yếu vào khả năng đánh giá, thu gom hàng và phân
phối.
Một ví dụ điển hình cho sự kết hợp các hình thức quân sự, thương mại và viện trợ.
Trong chuỗi cung ứng của mình, WFP hợp tác với công ty logistics TPG của Hà Lan để áp
dụng những cải tiến trong hoạt động logistics vào chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP.
Bằng cách đưa thêm những dịch vụ mới dựa trên chuỗi logistics cũ của WFP, TPG đã cắt
giảm chi phí phân phối và điều hành.
CHƯƠNG III : CHUỖI CUNG ỨNG CỨU TRỢ
LƯƠNG THỰC TẠI ĐẤT NƯỚC SOMALI
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 10
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
3.1. Tổng quan về đất nước Somali
3.1.1. Vị trí địa lý
Somali nằm trên bờ biển đông của
châu Phi và phía Bắc đường xích đạo
giữa phía Bắc vịnh Aden. Phía đông giáp
Ấn Độ Dương. Cùng với Ethiopia,

Eritrea, và Djibout tạo thành Mỏm vịnh
châu Phi. Phía Tây Bắc giáp biên giới
Djibout, phía tây giáp Ethiopia, và phía
Tây Nam giáp Kenya. Somali có bờ biển
dài nhất châu Phi.
3.1.2. Tình hình kinh tế-chính trị, văn hóa-xã hội
Somali là một quốc gia không có chính phủ chính thức kể từ sự sụp đổ của Tổng
thống Siad Barre vào năm 1991. Đến tháng 1 năm 2004 đại diện của 22 phe phái của Somali
đồng ý thành lập một chính phủ liên bang chuyển tiếp. Điều này có thể làm lạc quan hơn về
tình hình chính trị tại Somali, tuy nhiên Liên Hiệp Quốc đã đánh giá Somali là một trong
những nước nghèo nhất trên thế giới và tình hình an ninh lương thực trong 15 năm qua vẫn
bất ổn và bị nạn đói đe dọa. Theo ước tính năm 2005 dân số của Somali là 8.591.629 triệu
người trong đó 70 % dân số bị đói, ¼ trẻ em chết trước khi chúng được năm tuổi và tuổi thọ
trung bình chỉ là 46 tuổi.
Somali là đất nước thiếu hụt về lương thực, thu nhập thấp và kém phát triển. Tình
hình này ngày càng trầm trọng hơn khi các cuộc tranh giành nội bộ, cơn nghèo đói, mất an
toàn, và bão lụt dọc dòng sông Juba diễn ra thường xuyên. Somali mất ổn định chính trị
trong nhiều năm, các cuộc chiến tranh vũ trang và chiếm đóng diễn ra thường xuyên, đặc
biệt là tại khu vực Mogadishu- thủ đô của Somali .
3.1.3. Nguyên nhân gây ra nạn đói ở Somali
Có ba nguyên nhân chính gây ra nạn đói tại Somali:
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 11
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
Thứ nhất, các cuộc đấu tranh phe phái đã và đang tàn phá lục địa Phi châu và chính
bản thân Somali. Tiền đồ của Somali đang được chèo lái bởi các đảng phái chính trị chia rẽ
sâu sắc; thiếu sự lãnh đạo; không có chính phủ ổn định; Chính phủ đang trong thời kì quá độ
và mang tính nghị viện; có quá nhiều phe phái và tiểu phe phái hiện đang tranh giành quyền
lực. Điều này đã đẩy nhiều người vào tình trạng không có nhà và không có lương thực.
Thứ hai, điều kiện thời tiết, yếu tố chính của khí hậu là quanh năm thời tiết nóng,
những ngọn gió theo từng mùa, và những trận mưa bất thường và sự khô hạn có định kỳ nên

diễn ra tình trạng thiếu lương thực. Hiện tượng El Nino đã và đang góp phần gây nên nạn lụt
lội khốc liệt ở Somali.
Thứ ba là về mặt kinh tế. Somali có một nền kinh tế vô cùng lạc hậu. Nông nghiệp
đóng vai trò rất quan trọng. Chăn nuôi chiếm khoảng 40% GDP và 65% tổng sản lượng xuất
khẩu, nhưng một số quốc gia cấm nhập khẩu gia súc từ Somali. Gia súc, da thú, cá, than củi
và chuối là những mặt hàng xuất khẩu chính của Somali. Phần lớn lãnh thổ Somali là sa mạc,
cùng với một số nơi bị lũ lụt hàng năm. Nhiều nhà khoa học tin rằng sự ấm lên của toàn cầu
đang làm thay đổi kiểu thời tiết và ảnh hưởng tới lượng mưa tại những khu vực quan trọng.
Trong khi đó đường, lúa, miến, bắp, qat (một loại ma túy nhẹ) và máy móc là những
mặt hàng nhập khẩu chính. Dân du canh du cư và bán du canh du cư, những người sống dựa
vào chăn nuôi chiếm một bộ phận lớn dân số. Sự ảnh hưởng của các cuộc nội chiến đang
diễn ra và sự kình địch của các phe phái đã và đang cản trở sự phát triển kinh tế và cam kết
viện trợ quốc tế.
Ngoài ba nguyên nhân chính trên thì các nguyên nhân sau đây cũng góp phần gây nên
nạn đói ở Somali triền miên:
• Nạn phá rừng và chăn thả quá mức;
• Sử dụng nguồn nước bị ô nhiễm gây nên những vấn đề về sức khỏe;
• Xói mòn đất và sa mạc hóa.
3.2. Các hoạt động của WFP tại Somali:
Từ 1991 đến 1999 WFP đã phân phối tổng cộng 113.310 tấn lương thực thông qua
chuỗi các hoạt động hỗ trợ khẩn cấp. Kề từ năm 1999, WFP đã tiến hành thực hiện Chương
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 12
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
Trình Tái Thiết và Viện Trợ cho Somali (PRRO). Nó vừa xây dựng một khung tái thiết đất
nước Somali vừa duy trì sự viện trợ linh hoạt đến các vùng thảm họa.
Chương trình PRRO hiện tại hoạt động từ tháng 8/2006 đến tháng 7/2008. WFP đã cung cấp
hơn 107.000 tấn đến cho khoảng 1.8 triệu người dân Somali trong khoảng giữa tháng 1 và
tháng 7 năm 2008.
Mục tiêu của PRRO là nhằm cứu sống người dân, bảo vệ các phương kế sinh nhai,
trong khi đó hợp tác với chính phủ và các phe phái để đảm bảo sự ổn định về chính trị và an

ninh lương thực.
Những hoạt động chính của PRRO gồm: cứu đói khẩn cấp cho các vùng có thảm họa,
cung cấp thức ăn cho các trường học, cung cấp thức ăn cho các chương trình đào tạo nghề và
xóa mù chữ cho phụ nữ, bảo vệ nguồn nước, bảo vệ tài sản quý, hỗ trợ các chương trình dinh
dưỡng và sức khỏe và các hỗ trợ khác hướng về cộng đồng.
3.3. Những khó khăn về hoạt động logistics của WFP tại Somali
Logistics cho hoạt động cứu đói nói chung và ở Somali nói riêng là một họat động
phức tạp nó bao gồm việc kết hợp các hoạt động logistics với sự hiểu biết về cấu trúc chính
trị, xã hội và kinh tế của vùng cần giúp đỡ. Nạn đói ở Somali không chỉ do thiên tai gây ra
mà còn do chính trị nên hoạt động logistics ở đây gặp nhiều khó khăn và phức tạp.
• Về chính trị xã hội : Mội trường Somali hiện nay đang rất bất ổn.
+Vùng được nhận viện trợ không đảm bảo an ninh. Hàng hóa viện trợ có thể đến
vùng bị chiến tranh, loạn lạc, vùng có nạn đói khát, hoặc các vùng bị thiên tai. Quá trình
vận chuyển có thể gặp các nguy hiểm như gặp phải bom, mìn trong vùng có chiến sự,
cướp hàng viện trợ, sự tấn công của các nhóm vũ trang khác nhau… Cùng với nạn cướp
biển hoành hành, điểm đến của hàng viện trợ thường là những nơi hẻo lánh và khó khăn
đã khiến cho hoạt động viện trợ kém hiệu quả
+Somali là một nơi không có chính phủ, do đó để vận chuyển một lượng lớn thực
phẩm cứu trợ, WFP đã phải sử dụng hình thức đút lót cho các tư lệnh của các nhóm vũ
trang để có thể đưa thực phẩm đến được những người đang chết đói.
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 13
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
• Về thời tiết : Thời tiết bất ổn, thường xảy ra hạn hán, lũ lụt ảnh hưởng đến công tác
dự báo và hoạt động cứu trợ.
• Về địa hình: địa hình phức tạp, khó tiếp cận, gây khó khăn cho công tác vận chuyển
các nguồn thực phẩm đến nơi cần thiết.
• Về ngôn ngữ và thuật ngữ: giữa WFP và tổ chức tại địa phương cần viện trợ cũng
rất khác nhau, khiến cho sự kết hợp trở nên khó khăn hơn. Chẳng hạn, khi Ủy ban
cứu trợ và phục hồi của Somali (PRRO) đưa ra bản tính toán nguồn lương thực cần
thiết để viện trợ, sự đo đạc, thống kê của họ là các con số của hộ gia đình chứ không

phải là cá nhân. Trong khi WFP cũng như các cơ quan tổ chức ở Châu Âu thống kê
theo đầu người. Điều này khiến cho các nhân viên tại trụ sở WFP khó có thể hiểu và
đáp ứng đúng số lượng.
• Về cơ sở hạ tầng và thông tin liên lạc: Việc các trận bão và lũ lụt đánh vào Somlia
liên tục cộng với việc giao tranh giữa các phe phái đã gây tổn thất nặng nề cho các
CSHT và hệ thống thông tin ở Somali. Hơn nữa, CSHT của các vùng cần viện trợ
khẩn cấp của Somali hiện chưa được xây dựng hoặc chỉ mới xây dựng còn rất thô sơ.
Điều này gây không ít khó khăn cho các công tác cứu trợ và hoạt động logistics.
• Về tôn giáo, Somali là một quốc gia Hồi giáo nên các quy tắc luật lệ đặt ra là rất khó
khăn, phức tạp.
• Những đòi hỏi về chuỗi logistics trong quá trình cung ứng hàng viện trợ rất phức
tạp. Việc dự báo và lên kế hoạch còn phải tính đến trường hợp cân hụt hàng hóa giữa
nguồn hàng và người nhận trong trường hợp hàng hóa bị đánh cắp. Việc lập kế hoạch
logistics phải ước lượng được việc tổn thất bao nhiêu lương thực trước khi nó đến
được người nhận, chỉ khi nào cung cấp đủ hàng hóa đến nỗi mà không cần phải tấn
công các nhân viên cứu trợ để cướp lương thực thì những người đang chết đói mới có
đủ lương thực để ăn.
• Phương pháp phân phối lương thực tại một khu vực nhất định làm cho chi phí vận
chuyển giảm xuống nhưng nó lại góp phần biến người dân đang đói thành dân tỵ nạn
khi họ phải đi một đoạn đường dài để lấy được thức ăn.
3.4. Chuỗi logistics cho họat động cứu trợ tại Somali
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 14
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
3.4.1. Giai đọan chuẩn bị
Khi thảm họa xảy ra thì việc cung ứng hàng hóa đến đúng nơi và vào đúng thời điểm
là điều rất quan trọng. Do vậy việc lên kế hoạch trước khi một thảm họa xảy ra sẽ giúp cho
quá trình gom hàng và vận chuyển hiệu quả hơn.
Có hai loại hình kế hoạch:
Kế hoạch chiến lược: nó chỉ ra những nguồn lực cần thiết và giúp các nhà hoạch
định xem xét điểm mạnh và điểm yếu của hệ thống dựa trên con số của những thảm họa

tương tự và những dữ liệu trong quá khứ để lên kế hoạch về:
• Nguồn lực;
• Nơi lưu kho;
• Yêu cầu vận chuyển;
• Các giải pháp thay thế.
Kế hoạch chiến thuật: đặt ra trong ngắn hạn và hoạch định hoạt động hàng ngày hàng
tuần. Khi có thảm họa xảy ra thì hoạt động viện trợ nhân đạo được tiến hành nhằm đáp ứng
nhu cầu hiện tại. Trong từng trường hợp cụ thể, WFP cần phải hoạch định các hoạt động cứu
trợ nhằm đảm bảo hiệu quả cho toàn chuỗi. WFP phải tính toán:
• Khả năng đáp ứng của các sân bay, cảng cũng như các dịch vụ hậu cần
• Số lượng phương tiện vận chuyển đường bộ cần thiết
• Số lượng hạn chế các máy bay lên thẳng tại mỗi giai đoạn
• Sự đáp ứng lưu kho trong trường hợp khẩn cấp
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 15
Chuẩn
bị
Đánh giá/
Kêu gọi
Huy động
nguồn lực
Thu mua
hàng hóa

Đóng gói

Vận chuyển
/Phân phối

Lưu kho/
Quản lý kho

Điểm
phân phối
mở rộng
Phân phối

đến người

hưởng lợi
Liên lạc, hợp tác và phối hợp
Giám sát, đánh giá và báo cáo
Các dự báo phải bao gồm trợ cấp cho
trường hợp cân hụt hàng hóa giữa nguồn
hàng và người nhận. Tại Somalia, các
nguồn cung cấp bị đánh cắp là điều không
thể phòng tránh, nhưng lượng thực phẩm
thì vẫn được tính. Việc lập kế hoạch
logistics chỉ có thể ước lượng được việc
sẽ tổn thất đi bao nhiêu thực phẩm trước
khi nó đến được người nhận và từ đó lên
kế hoạch.
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
Các thông số này được các chuyên gia của WFP tính toán chi tiết trong từng trường
hợp.
3.4.2. Đánh giá và kêu gọi viện trợ:
Để đáp ứng đủ và kịp thời các yêu cầu cấp thiết cần đánh giá tình hình dưới nhiều
khía cạnh khác nhau.
• Trước hết phải đánh giá được số lượng và
nhu cầu của những người dân bị thiên tai
để biết được khu vực nào bị thiệt hại

nặng nề nhất phải cứu đói khẩn cấp sẽ
được ưu tiên viện trợ trước. Trong trường
hợp khẩn cấp nhất thì cần thiết phải phân
phối những hàng hóa, món hàng chính
xác để đáp ứng những nhu cầu tồn tại tức
thời hay cải thiện điều kiện sinh hoạt của
dân cư bị tác động.
• Đánh giá mức độ thiệt hại về cơ sở hạ tầng của từng khu vực địa phương để xác định
và lựa chọn tuyến đường thuận tiện cho việc vận chuyển hàng cứu trợ. Tùy thuộc vào
địa hình và vị trí địa lý để sử dụng những phương tiện vận chuyển phù hợp. Hầu hết
các POVs ký hợp đồng với các xe tải địa phương hay thuê xe của các cơ quan cứu trợ
khác.
• Đánh giá về tình hình an ninh, chính trị quân sự để đảm bảo an toàn cho đoàn cứu trợ
và tránh tình trạng thất thoát hàng hóa vì yếu tố an toàn luôn được đặt lên hàng đầu.
Có một số vùng ở Somali thường xảy ra các cuộc đấu tranh phe phái, nội chiến và
cướp bóc do đó gây khó khăn cho công tác cứu trợ. Do đó, phải phối hợp với cơ quan
chức trách và người dân địa phương đảm bảo việc cứu tế đạt hiệu quả hơn.
Sau đây là bảng thống kê dư báo về số lượng người được cứu trợ và số lượng lương thực cần
đáp ứng trong nửa năm đầu 2008.
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 16
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
DANH MỤC NGƯỜI
HƯỞNG LỢI
THỰC PHẨM YÊU CẦU
(TẤN)
Người di cư trong nước 527,000 92,535
Nguồn thực phẩm cho trường học 125,000 6,277
Nguồn thực phẩm cho đào tạo, huấn luyện 379,000 17,713
Viện trợ chung 619,000 27,749
Chương trình viện trợ chọn lọc 466000 38,803

(Nguồn : www.wfp.org)
Theo đánh giá và số liệu thống kê năm 2008, tại Somali số người cần viện trợ lên đến
2,1 triệu người; theo kế hoạch, số lương thực phải cung ứng là 185000 tấn. WFP đã lên kế
hoạch kêu gọi viện trợ từ các nhà hảo tâm ở các quốc gia và các khu vực trên thế giới. Thông
thường, WFP kêu gọi viện trợ dưới 2 hình thức chủ yếu :
• Viện trợ theo yêu cầu : hình thức “xin – cho”, nghĩa là theo dự báo và đánh giá nhu
cầu, WFP sẽ chủ động tìm đến các nhà hảo tâm và nhà viện trợ. Hình thức viện trợ
này chủ yếu hướng đến các nước phát triển như là Mỹ, Canada, Úc, Đức, Nhật, …
Đây là những quốc gia có khả năng hỗ trợ về tài chính, thông tin liên lạc, phương tiện
vận chuyển…
• Viện trợ tùy thuộc vào khả năng của nước viện trợ: nhằm vào các nước có khả năng
thấp hơn, viện trợ những hàng hóa mà họ dư thừa và sẵn có (quần áo ấm, đồ gia dụng,
gạo,…) Ví dụ như đối với Ai Cập, Ả rập, Venezuala,… Các quốc gia này cũng đóng
vai trò chính trong việc cung ứng lực lượng tình nguyện.
Ví dụ : Tại kế hoạch cung cấp và hỗ trợ thực phẩm cho Somali giai đoạn 1/8/2006 –
31/3/2009, Sau khi đánh giá tình hình và dự báo các nhu cầu cần thiết, WFP lên kế hoạch
kêu gọi từng quốc gia và tổ chức như sau:
Tổ chức hiến tặng
Số tiền yêu
cầu (USD)
Theo phần trăm
Ngân hàng phát triển Châu Phi 505,138 0.11
Bỉ 642,674 0.14
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 17
Nhóm Metro B GVHD: Th.S Hoàng Lâm Cường
Đan Mạch 988,142 0.21
Phần Lan 1,937,928 0.41
Hy Lạp 131,803 0.03
Ý 548,493 0.12
LUXEMBOURG 874,145 0.18

Na Uy 3,190,530 0.67
Các tổ chức cá nhân 1,185,435 0.25
Nga 1,000,000 0.21
Ả rập Xê Út 3,329,939 0.7
Tây Ban Nha 454,883 0.1
Thụy Điển 42,955 0.01
Thụy Sỹ 2,582,385 0.54
Thổ Nhĩ Kỳ 400,000 0.08
Liên Hiệp Anh 5,964,215 1.25
Liên Hiệp Quốc 2,525,308 0.53
Hoa Kỳ 94,832,955 19.93
VENEZUELA 500,000 0.11
Tổ chức đa phương 5,476,043 1.15
Tồn đầu từ các hoạt động trước 2,042,432 0.43
Cá nguồn thu khác 31,818 0.01
(Nguồn : www.wfp.org)
3.4.3. Huy động nguồn lực:
Trước khi đối phó với các thảm họa, WFP đã thiết lập các nguồn lực cơ động về tài
chính và nhân sự.
Chuỗi cung ứng hàng viện trợ của WFP tại Somali Trang 18