nghiên cứu về tính phòng ngừa rủi ro trú ẩn an toàn của vàng đối với cổ phiếu tại thị trường việt nam

B
TR

NGă

GIÁO D CăVẨă ẨOăT O
I H C KINH T TP. H

CHÍ MINH

NGUY N TU N ANH

NGHIÊN C U V TÍNH PHÒNG NG A R I RO TRÚ N AN TOÀN C AăVẨNGă
I V I C PHI U
T I TH TR
NG VI T NAM
Chuyên ngành: Tài chính ậ Ngân hàng
Mã s : 60340201

LU NăV NăTH CăS ăKINHăT
Ng

ih

ng d n khoa h c:

PGS.TS. PHAN TH BÍCH NGUY T

TP. H Chí Minh ậ 2015

L IăCAMă OAN
Tôi xin cam đoan Lu n v n th c s Kinh t v i đ tài “Vàng là tài s n phòng ng a r i
ro hay tài s n trú n an toàn đ i v i c phi u t i th tr ng Vi t Nam” là công trình
nghiên c u c a riêng tôi d i s h ng d n c a PGS.TS Phan Th Bích Nguy t.
Các s li u, k t qu trong lu n v n là trung th c và ch a t ng đ
b t k công trình nào khác.

c ai công b trong

Tôi s ch u trách nhi m v n i dung đã trình bày trong lu n v n này.

TP. H Chí Minh, 2015
Tác gi

Nguy n Tu n Anh


M CL C
TRANG PH BÌA ...........................................................................................................
L IăCAMă OAN ............................................................................................................
M C L C ........................................................................................................................
DANH M C CÁC B NG ..............................................................................................
DOANH M C CÁC HÌNH ............................................................................................
TÓM T T ...................................................................................................................... 1
CH

NGă1.ăGI I THI Uă

TÀI............................................................................ 2

1.1 Lý do ch năđ tài .................................................................................... 2
1.2 M c tiêu và câu h i nghiên c u ............................................................ 4
1.3ă

iăt

ngăvƠăph

ngăphápănghiênăc u ............................................... 4

1.4 ụăngh a c a lu năv n ............................................................................. 5
1.5 B c c c a lu năv n ............................................................................... 5
CH

NG 2: N N T NG LÝ THUY T VÀ T NG QUAN CÁC NGHIÊN

C U TR

C ÂY ...................................................................................................... 7
2.1 Vai trò c a vàng ................................................................................. 7
2.2 T ng quan các nghiên c u th c nghi mătr

CH

NGă3:ăPH

căđơy ....................... 10

NGăPHỄPăNGHIểNăC U ...................................................... 17

3.1 Các gi thi t nghiên c u ...................................................................... 17
3.2 Mô hình nghiên c u ............................................................................. 19
3.3 D li u nghiên c u ............................................................................... 21


CH

NGă4:ăK T QU NGUYÊN C U ................................................................ 23
4.1 Th ng kê mô t ..................................................................................... 23
4.1.1 Di n bi n c a giá vàng và t giá n m 2004-2014.......................... 23
4.1.2 Th ng kê mô t d li u .................................................................. 26
4.2 K t qu mô hình................................................................................... 31
4.3 Ki măđ nh k t qu nghiên c u ........................................................... 39
4.3.1 Ki m đ nh đa c ng tuy n ............................................................... 39
4.3.2 Ki m tính d ng – Ki m đ nh Augmented Dickey - Fuller ............ 39

CH

4.3.3 Ki m đ nh ph

ng sai thay đ i – Ki m đ nh White ...................... 44

4.3.4 Ki m đ nh t t

ng quan – Ki m đ nh Breusch – Godfrey .......... 48

4.3.5 Ki m đ nh t t

ng quan – Ki m đ nh Breusch – Godfrey .......... 52

NGă5:ăK T LU N .......................................................................................... 55
5.1 K t lu n v k t qu nghiên c u .......................................................... 55
5.2 Nh ngăđi m h n ch c a lu năv n ..................................................... 56
5.3 Nh ng g iăỦăchoăh

ng nghiên c u ti p theo ................................... 57

DANH M C TÀI LI U THAM KH O .......................................................................
PH L C


DANH M C CÁC CH
Ch vi t t t
ADF

VI T T T

Cách vi t t tăđ yăđ
Augmented Dickey-Fuller


DANH M C CÁC B NG
B ng 2.1: Tóm t t các k t qu nghiên c u th c nghi m tr

c đây .............................. 15

B ng 3.1: Các gi thuy t ............................................................................................... 21
B ng 4.1: Th ng kê mô t t su t sinh l i c a C phi u và Vàng ................................ 30
B ng 4.2: Ma tr n t

ng quan t su t sinh l i c phi u và vàng

th tr

ng Vi t Nam,

Trung Qu c, M ............................................................................................................ 31
B ng 4.3: K t qu h i quy OLS: C phi u đ i v i vàng bao g m cú s c gi m c c đi m
(phân v 5%). ................................................................................................................. 32
B ng 4.4 K t qu h i quy OLS: C phi u đ i v i vàng bao g m cú s c gi m c c đi m
(phân v 2.5%) ............................................................................................................... 44
B ng 4.5: K t qu h i quy OLS: C phi u đ i v i vàng bao g m cú s c gi m c c đi m
(phân v 1%) .................................................................................................................. 35
B ng 4.6: K t qu h i quy OLS: Tác đ ng đ ng th i c a c phi u lên vàng bao g m
toàn b m u và 2 m u nh và cú s c tiêu c c c c đi m (phân v 5%) ......................... 36
B ng 4.7: K t qu h i quy OLS: Tác đ ng đ ng th i c a c phi u lên vàng bao g m
toàn b m u và 2 m u nh và cú s c tiêu c c c c đi m (phân v 2.5%) ...................... 37
B ng 4.8: K t qu h i quy OLS: Tác đ ng đ ng th i c a c phi u lên vàng bao g m
toàn b m u và 2 m u nh và cú s c tiêu c c c c đi m (phân v 1%) ......................... 39
B ng 4.9: K t qu ki m tra tính d ng đ i v i các bi n t i th tr

ng Vi t Nam.......... 41

B ng 4.10: K t qu ki m tra tính d ng đ i v i các bi n t i th tr

ng Trung Qu c .... 42

B ng 4.11: K t qu ki m tra tính d ng đ i v i các bi n t i th tr

ng M .................. 43

B ng 4.12: K t qu ki m đ nh White - Tr

ng h p C phi u đ i v i vàng bao g m cú

s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) và đ tr 2 ............................................... 44


B ng 4.13: K t qu ki m đ nh White - Tr

ng h p C phi u đ i v i vàng bao g m cú

s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) toàn b m u và không bao g m 2 đ tr 45
B ng 4.14: K t qu ki m đ nh White - Tr

ng h p c phi u đ i v i vàng bao g m cú

s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) v i th i k nghiên c u 1 (01/2004 –
08/2011) và không bao g m 2 đ tr ............................................................................ 46
B ng 4.15: K t qu ki m đ nh White - Tr

ng h p c phi u đ i v i vàng bao g m cú

s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) v i th i k nghiên c u 2 (09/2011 –
06/2014) và không bao g m 2 đ tr ............................................................................ 47
B ng 4.16: K t qu Ki m đ nh Breusch – Godfrey - Tr

ng h p C phi u đ i v i vàng

bao g m cú s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) và đ tr 2 ........................... 48

B ng 4.17: K t qu Ki m đ nh Breusch – Godfrey - Tr

ng h p C phi u đ i v i vàng

bao g m cú s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) toàn b m u và không bao
g m 2 đ tr .................................................................................................................. 49
B ng 4.18: K t qu Ki m đ nh Breusch – Godfrey - Tr

ng h p c phi u đ i v i vàng

bao g m cú s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) v i th i k nghiên c u 1
(01/2004 – 08/2011) và không bao g m 2 đ tr .......................................................... 50
B ng 4.19: K t qu Ki m đ nh Breusch – Godfrey - Tr

ng h p c phi u đ i v i vàng

bao g m cú s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) v i th i k nghiên c u 1
(09/2011 – 06/2014) và không bao g m 2 đ tr .......................................................... 51
B ng 4.20: K t qu Ki m đ nh Jarque - Bera - Tr

ng h p C phi u đ i v i vàng bao

g m cú s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) và đ tr 2 .................................. 52
B ng 4.21: K t qu Ki m đ nh Jarque - Bera - Tr

ng h p C phi u đ i v i vàng bao

g m cú s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) toàn b m u và không bao g m 2
đ tr .............................................................................................................................. 52

B ng 4.22: K t qu Ki m đ nh Jarque - Bera - Tr

ng h p c phi u đ i v i vàng bao

g m cú s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) v i th i k nghiên c u 1 (01/2004
– 08/2011) và không bao g m 2 đ tr ......................................................................... 53
B ng 4.23: K t qu Ki m đ nh Jarque - Bera - Tr

ng h p c phi u đ i v i vàng bao

g m cú s c gi m c c đi m (phân v 5%, 2.5%, 1%) v i th i k nghiên c u 2 (09/2011
– 06/2014) và không bao g m 2 đ tr ......................................................................... 54


DANH M C CÁC HÌNH
Hình 4.1: Bi u đ th i gian c a giá vàng và ch s giá c phi u t i th tr

ng Vi t Nam

(01/2004-06/2014)......................................................................................................... 24
Hình 4.2: Bi u đ th i gian c a giá vàng và ch s giá c phi u t i th tr

ng Trung

Qu c (01/2004-06/2014)).............................................................................................. 24
Hình 4.3: Bi u đ th i gian c a giá vàng và ch s giá c phi u t i th tr

ng M

(01/2004-06/2014)......................................................................................................... 25
Hình 4.4: Bi u đ th i gian c a giá vàng t i th tr

ng Vi t Nam, Trung Qu c, M

(01/2004-06/2014)......................................................................................................... 25
Hình 4.5: Bi u đ th i gian c a ch s giá c phi u t i t i th tr

ng Vi t Nam, Trung

Qu c, M (01/2004-06/2014) ....................................................................................... 26
Hình 4.6: K t qu th ng kê mô t c a bi n Rvang (VND) ........................................... 27
Hình 4.7: K t qu th ng kê mô t c a bi n Rvang (CNY) ........................................... 27
Hình 4.8: K t qu th ng kê mô t c a bi n Rvang (USD)............................................ 28
Hình 4.9: K t qu th ng kê mô t c a bi n RCPVN .................................................... 28
Hình 4.10: K t qu th ng kê mô t c a bi n RCPTQ ................................................... 29
Hình 4.11: K t qu th ng kê mô t c a bi n RCPMY .................................................. 29


-1-

TÓM T T
V i mong mu n ki m đ nh vai trò c a vàng đ i v i c phi u t i th tr

ng Vi t Nam,

tác gi th c hi n đ tài “Nghiên c u tính phòng ng a r i ro - trú n an toàn c a vàng
đ i v i c phi u t i th tr

ng Vi t Nam” đ làm lu n v n t t nghi p chuyên ngành tài

chính c a mình. V i d li u nghiên c u g m t su t sinh l i c a vàng và các ch s
ch ng khoán t i th tr

ng Vi t Nam, Trung Qu c và M t tháng 01 n m 2004 đ n

tháng 06 n m 2014, tác gi s d ng mô hình h i quy đ ng đ ki m tra các gi thi t v
tính phòng ng a r i ro và trú n an toàn c a vàng đ i v i c phi u t i th tr

ng Vi t

Nam, Trung Qu c và M .
K t qu nghiên c u cho th y m t đi u thú v r ng vàng là không ph i là tài s n phòng
ng a r i ro nh ng là tài s n trú n an toàn đ i v i c phi u t i th tr
tính đ n các cú s c tiêu c c c a th tr

ng Vi t Nam có

ng c phi u (các m c phân v 5%, 2,5%, 1%).

i u này hàm ý r ng, các nhà đ u t Vi t Nam có th xem xét đ a vàng vào danh m c
đ u t đ có th h n ch đ
tr

ng c phi u r i vào kh ng ho ng.

th tr
tr

c các kho n l do s gi m giá c phi u gây ra khi th

ng c phi u n đ nh tránh đ

ng, t ng s d o dai c a th tr

ng th i, tính trú n an toàn c a vàng s giúp
c các bi n đ ng l n c a do s suy gi m c a th

ng tr

c các bi n c kinh t tiêu c c x y ra.

Bên c nh đó, tác gi c ng th y r ng vàng không ph i là tài s n phòng ng a r i ro
không ch riêng đ i v i c phi u t i th tr

ng Vi t Nam c v i th tr

ng Trung Qu c

và M . Tuy nhiên, vàng ch là tài s n trú n an toàn đ i v i c phi u t i th tr
Nam mà không ph i đ i v i th tr

ng Vi t

ng Trung Qu c và M .

T khóa: mô hình h i quy đ ng, vàng, tài s n phòng ng a, tài s n trú n an toàn.


-2-

CH
1.1

NGă1:ăGI I THI Uă

TÀI

Lý do ch năđ tài:

Kh ng ho ng kinh t toàn c u 2008 - 2009 đã đi qua nh ng khi nhìn l i ta không th
ph nh n r ng đây là cu c kh ng ho ng tr m tr ng và đ l i h u qu n ng n nh t
trong l ch s tài chính th gi i. Cu c kh ng ho ng b t ngu n t tình tr ng bong bóng
c a th tr

ng nhà đ t

M và đã nh h

ng n ng n đ n nhi u n

c trên th gi i. S

s p đ c a các cây c th trong n n tài chính t gi i nh AIG, Lehmon Brother…đã
làm th tr

ng tài chính th gi i suy s p và r i vào kh ng ho ng, trong đó th tr

phi u là ch u nh h

ng n ng n nh t v i s gi m đi m nghiêm tr ng c a các ch s uy

tín trên th gi i nh S&P 500, Down Jones... Th tr
Nam m c dù ch a hòa nh p sâu vào th tr

Nhìn l i m t th i hoàng kim c a th tr

ng c phi u n

c nhà b chao đ o.

ng c phi u Vi t Nam giai đo n 2006 -2007,

c xem là có “s phát tri n đ t phá” c a th tr

2006 th i k đ u c a giai đo n th nh v

ng c phi u non tr c a Vi t

ng tài chính th gi i nh ng nh ng h l y

tiêu c c t cu c kh ng ho ng c ng đã làm th tr

th i k đ

ng c

ng c phi u Vi t Nam. N m

ng c a TTCK Vi t Nam, kh i l

ng v n hóa

t ng g p 15 l n trong 1 n m, VN-Index cu i n m t ng 2,5 l n so v i đ u n m. T ng
giá tr v n hóa đ t 13,8 t USD cu i n m 2006 (chi m 22,7 % GDP) giá tr c phi u
cho các nhà đ u t n
v n hóa th tr

c ngoài đang n m gi đ t kho ng 4 t đô, chi m 16,4% m c

ng. Ti p đ n n m 2007 là th i k bùng n c a c phi u Vi t Nam v i

s xác l p k lu t m i c a VNIndex t i m c 1,170.67 đi m đ a TTCK Vi t Nam tr
thành m t trong nh ng th tr
này.

ng tr

ng có t c đ phát tri n b c nh t th gi i trong giai đo n

c nh ng tri n v ng đ y h a h n c a n n kinh t trong n

ít có nhà đ u t nào l i ngh r ng s t ng tr
ng

i đ u đ ti n vào th tr

c và th gi i

ng này l i d ng l i, vì v y h u h t m i

ng c phi u đ tìm ki m l i nhu n. Khi cu c kh ng

ho ng x y ra, t t c nh ng thành qu đ t đ

c trong giai đo n 2006 -2007 g n nh b

tiêu tan, ch s c phi u Vi t Nam gi m nh th ng không phanh t m c k lu t VN


-3-

Index 1,170.67 đi m đ t đ

c trong n m 2007 xu ng còn kho ng 800 đi m vào cu i

n m 2008, đi u này không d ng l i khi sang n m 2009 th tr

ng ch m đáy VN Index

ch còn kho ng 235 đi m vào tháng 2/2009. S suy gi m nhanh chóng c a th tr

ng

c phi u đã làm các nhà đ u t lâm vào c nh thua l nghiêm tr ng. Các thành qu mà
các danh m c c phi u đã đ t đ

c tr

d ch gi m, tính thanh kho n c a th tr

c c t th tr

ng c phi u, th tr

c đây đ u tiêu tan, kh i l
ng th p. Ng

ng và giá tr giao

c l i v i nh ng thành qu tiêu

ng vàng l i có s phát tri n đáng k trong giai đo n

kh ng ho ng. N u cu i n m 2007, giá vàng

Vi t Nam dao đ ng

m c 1,618,000

VND/ Ch thì đ n n m 2008, n m b t đ u kh ng ho ng giá vàng dao đ ng
1,782,000 VND/Ch , đ n n m 2009 giá vàng dao đ ng
đ n n m 2010 giá vàng giao đ ng

m c

m c 26,740,000 VND/Ch ,

m c 36,080,000 VND/ Ch …N u các nhà đ u t

đ u t vào vàng vào n m 2006 và n m gi nó đ n n m 2010 và xa h n thì ch c h n h

đã có đ

c m t m c t su t sinh l i đáng k . Nh ng th c t t i Vi t Nam, các nhà đ u

t l i ch a quan tâm nhi u đ n lo i tài s n tuy t v i này, vàng v n ch đóng vai trò nh
m t lo i kim lo i quý, m t trang s c, m t tài s n l u gi giá tr mà ch a th hi n đ

c

m t vai trò n i b c c a nó là tài s n đ u t . Câu h i đ t ra chuy n gì s x y ra n u các
nhà đ u t xem vàng nh m t tài s n đ u t và b sung vàng vào danh m c đ u t c a
h , li u vi c này có làm gi m thi u nh ng m t mát mà các nhà đ u t đã ch u khi ch
đ u t vào th tr
hay không.

ng c phi u trong nh ng giai đo n thì tr

ng suy gi m nghiêm tr ng

i u này thôi thúc tác gi th c hi n đ tài “Vàng là tài s n phòng ng a r i

ro hay là tài s n trú n an toàn đ i v i c phi u t i th tr

ng Vi t Nam” đ cung c p

cho các nhà đ u t m t cách nhìn m i và th c ti n v vai trò c a vàng trong ho t đ ng
đ ut .


-4-

1.2

M c tiêu nghiên c u và câu h i nghiên c u

M c tiêu nghiên c u c a lu n v n là nghiên c u li u vàng là tài s n phòng ng a r i ro
hay tài s n trú n an toàn đ i v i c phi u t i th tr

ng c phi u Vi t Nam và tính trú

n an toàn c a vàng có khác nhau trong ng n h n và trong dài h n hay không. Xu
h

ng giá vàng có nh h

ng đ n tính ch t phòng ng a r i ro hay tính ch t trú n an

toàn c a vàng đ i v i c phi u t i thì tr

ng Vi t Nam hay không. Bên c nh đó lu n

v n c ng tìm hi u li u tính ch t phòng ng a r i ro hay trú n an toàn c a vàng đ i v i
c phi u t i th tr

ng Vi t Nam có khác nhau so v i m t s th tr

không, đ i di n cho th tr
tr

ng khác hay

ng c phi u phát tri n lâu đ i là M và đ i di n cho th

ng c phi u c a qu c gia đang lên hi n này là Trung Qu c.

gi i quy t m c tiêu

trên, lu n v n t p trung vào các câu h i nghiên c u sau:
Th nh t, vàng là tài s n phòng ng a r i ro hay trú n an toàn đ i v i c phi u t i th
tr

ng c phi u Vi t Nam?

Th hai, tính trú n an toàn và phòng ng a r i ro c a vàng đ i v i c phi u t i th
tr

ng Vi t Nam có b nh h

ng b i xu h

ng giá vàng hay không?

Th ba, có s khác nhau nào gi a tính ch t phòng ng a r i ro và trú n an toàn c a
vàng đ i v i c phi u t i th tr
di n cho th tr

ng Vi t Nam so v i các th tr

ng c phi u lâu đ i là M và th tr

ng khác, c th đ i

ng c phi u đang lên g n đây là

Trung Qu c hay không?
1.3

iăt

ng và ph

ngăphápănghiênăc u

D a trên n n t ng các nghiên c u tr

c đây c a các tác gi Dirk Baur và Brian Lucey

(2010), lu n v n s đ a ra các gi thuy t v tài s n phòng ng a r i ro và tài s n tính trú
n an toàn, sau đó s dùng các mô hình h i quy đ ng (dynamics regression model) đ
ki m tra các gi thuy t này d a trên m u nghiên c u. Mô hình nghiên c u s xem xét
đ n các cú s c tiêu c c c c đi m c a th tr

ng c phi u b ng cách thêm các bi n t

su t sinh l i âm c c đi m c a c phi u t i các m c phân v 5%, 2.5%, 1% đ có th
đ a ra k t lu n v tính trú n an toàn c a vàng. Bên c nh đó, mô hình c ng xét đ n tác


-5-

đ ng tr c a các bi n đ có th ph n nh chính xác và thích h p các tác đ ng tr c a
các bi n đ c l p lên bi n ph thu c là t su t sinh l i c a vàng đ xem xét s khác
nhau c a tính phòng ng a r i ro và tính trú n an toàn và c a vàng đ i v i c phi u
trong ng n h n và dài h n.
D a trên đ th bi n đ ng t ng gi m c a giá vàng, d li u giá vàng s đ

c chia thành

hai th i k nghiên c u khác nhau, th i k th nh t t tháng 01/2004 – 08/2011 (th i k
giá vàng có xu h

ng t ng v trung bình), th i k th hai t tháng 09/2011 – 06/2014

(th i k giá vàng có xu h

ng gi m v trung bình) đ tìm hi u tác đ ng c a xu h

ng

giá vàng đ n tính phòng ng a r i ro hay trú n an toàn c a vàng đ i v i c phi u. D
li u ph c v cho lu n v n bao g m giá vàng th gi i theo ngày t tháng 01/2004 –
06/2014 đ

c l y t website www.gold.org – website chính th c c a H i đ ng vàng

th gi i và d li u c phi u bao g m ch s VNindex theo ngày t tháng 01/2004 đ n
tháng 06/2014 đ
ch s

c l y t website www.cophieu.68.vn, ch s S&P 500 theo ngày và

SSE theo ngày t

tháng 01/2004 đ n tháng 06/2014 đ

c l y t

website

www.finance.yahoo.com. Ngoài ra lu n v n còn dùng đ n ph n m m Eview 6 và excel
đ x lý d li u.
1.4

ụăngh aăc a lu năv n

Lu n v n ki m tra xem li u vàng là tài s n trú n an toàn hay tài s n phòng ng a r i ro
đ i v i c phi u t i th tr

ng Vi t Nam, qua đó cung c p cho các nhà đ u t cách nhìn

th c ti n v vai trò tài s n s n đ u t c a vàng đ i v i c phi u t i th tr

ng Vi t Nam

và g i ý vàng là m t lo i tài s n đ u t nên đ a vào danh m c đ giúp gi m thi u các
tác đ ng b t l i khi th tr
1.5

ng r i vào suy thoái.

B c c lu năv n

B c c c a lu n v n s bao g m 5 ch

ng v i c u trúc nh sau:


-6-

Ch

ng 1: Gi i thi u đ tài. Trong ch

ng này tác gi làm rõ lý do th c hi n lu n v n,

m c tiêu và các v n đ c n nghiên c u, ph

ng pháp nghiên c u và ý ngh a c a lu n

v n.
Ch

ng 2: N n t ng lý thuy t và t ng quan các nghiên c u tr

c đây. Trong ch

này tác gi cung c p các c s lý lu n và h th ng các nghiên c u tr

ng

c đây c a các

nhà nghiên c u trên th gi i v m i liên h gi a tính phòng ng a r i ro và trú n an
toàn c a vàng đ i v i c phi u. Trên c s nh ng b ng ch ng th c nghi m này tác gi
xây d ng ph
Ch

ng 3: Ph

ng pháp nghiên c u c a đ tài.
ng pháp nghiên c u. Trong ph n này tác gi trình bày các gi thi t

nghiên c u và mô hình nghiên c u, đ ng th i mô t các bi n đ

c s d ng và làm rõ

cách th c thu th p và x lý d li u.
Ch

ng 4: Các k t qu nghiên c u

Ch

ng 5: K t lu n. Trong ch

ng này tác gi tóm t t và đ a ra k t lu n chung cho

toàn b n i dung lu n v n, đ ng th i xác đ nh nh ng đi m h n ch c a đ tài đ ti p
t c hoàn thi n nh ng đi m này trong các nghiên c u ti p theo.

-7-

CH
2.1

NGă2:ăN N T NG LÝ THUY T VÀ T NG
QUAN CÁC NGHIÊN C UăTR
Că ÂY

Vai trò c a vàng

 Vàng là tài s n phòng ng a r i ro đ i v i t giá
Không gi ng nh các lo i ti n t c a các n
đ ng Yên…th

ng g n li n v i s ki m soát b i chính ph c a đ ng ti n n

n n kinh t c a n
đ ng ti n n

c hi n nay nh đ ng đôla M , đôla Úc,

c đó, s t ng gi m c a n n kinh t s

nh h

c đó và

ng đ n giá tr c a

c đó, vàng là m t lo i tài s n đ c bi t b i nó mang tính ch t là ph

ti n trao đ i nh ng l i không ch u s ki m soát hay nh h

ng

ng b i n n kinh t c th

nào.
Trong đi u ki n th tr

ng g p suy thoái hay l m phát, vàng luôn là ph

qu đ ch ng l i các đi u ki n kinh t b t l i.
tr b t n, vàng là lo i tài s n tích tr duy nh t t
đ ng ti n khác, b i vàng luôn gi đ

ng ti n hi u

c bi t trong b i c nh tình hình chính
ng đ i an toàn h n so v i các lo i

c giá tr c a mình d

i b t k hoàn c nh nào,

trong khi đó giá tr các đ ng ti n khác s b thay đ i theo di n bi n chính tr .
Nhi u nghiên c u trong th c t phát hi t ra r ng khi đ ng ti n USD đi xu ng, vàng có
xu h

ng t ng giá là cho vai trò là công c phòng ng a r i ro c a vàng đ i v i các bi n

đ ng ti n t tiêu c c ngày càng gia t ng. M i quan h gi a vàng và đ ng đô la là m t
phát hi n thú v trong bài nghiên c u c a Stephen A Baker và Roger C Van Tassel
(1984), hai ông ch ra r ng m t s thay đ i trong giá vàng có th đ

c gi i thích b i

các giá c hàng hóa, s thay đ i trong giá dola M và t l l m phát t

ng lai. M i

quan h ngh ch bi n c a giá vàng và giá đ ng đola là m t phát hi n thú v đ i v i các
nhà đ u c vàng.


-8-

Vào tháng 01/2002 m t n ph m c a H i đ ng vàng th gi i đ
quan đi m v i các tác gi nghiên c u tr

c phát hành có cùng

c đây là vàng là m t công c phòng ng a r i

ro đ i v i l m phát và bi n đ ng c a đ ng đola M . T sau tuyên b c a H i đ ng
vàng th gi i (2002), đã có nhi u tác gi đi nghiên c u m i quan h này.

i n hình là

nghiên c u c a Capie Mills và các c ng s (2005), h đã dùng th c nghi m và ch ng
t r ng vàng là m t công c phòng ng a r i ro, h tìm th y đ

c kh n ng phòng ng a

t giá đ i v i vàng. Sjaastad (2008) đã phát hi n ra r ng s t ng gi m c a đ ng Euro
và Yên Nh t đ i v i đ ng đola M đ u nh h

ng sâu s c lên giá vàng. T

ng t ,

Kuntara Pukthuanthong và Richard Rool (2001) đã ch ra r ng không ch có đ ng đô la
có m i t

ng quan âm v i giá vàng mà ngay c đ ng Euro,Yên Nh t và B ng Anh

c ng có m i quan h này.
 Vàng là tài s n phòng ng a r i ro đ i v i l m phát
H i đ ng vàng th gi i (2005) tuyên b vàng là rào c n hi u qu ch ng l m phát, có
t

ng quan ngh ch v i đ ng đôla M và do đó là ti n t trú n ch ng l i l m phát t t.

N u vàng là hàng rào hoàn h o trong n i b m t qu c gia thì giá vàng tính theo đ ng
ti n n

c đó nên t ng

m ct

ng t nh ch s giá trong n

c. N u vàng là hàng rào

hoàn h o bên ngoài m t qu c gia thì giá vàng tính theo đ ng tiên n
t

ng t nh t giá n

c đó. Vàng đ

c đó nên t ng

c coi là hàng rào ch ng l i l m phát n u thay

đ i trong l i nhu n đ u t vàng có th bù đ p đ

c nh ng thay đ i trong m c giá

chung c a m t qu c gia c th . Sherman (1986), Jaffe (1989), Chua và c ng s (1990)
đã ch ng minh r ng vàng là m t hàng rào hi u qu ch ng l i l m phát, tình tr ng b t
n chính tr và r i ro ti n t .


-9-

 Vàng là tài s n phòng ng a r i ro và trú n an toàn đ i v i th tr
Th tr

ng vàng và th th tr

nhau. Khi th tr
đi m và ng

ng ch ng khoán th

ng có m i t

ng ch ng khoán t ng đi m thì th tr

c l i. Nhi u nghiên c u tr

ng ch ng khoán

ng quan ngh ch v i

ng vàng có xu h

ng gi m

c đây đã tìm ra r t nhi u b ng ch ng ch ng

t vai trò trú n an toàn và phòng ng a r i ro c a vàng. Baur và Lucey (2010) ti n hành
nghiên c u m i quan h
và trái phi u trên th tr

n đ nh và thay đ i theo th i gian gi a TSSL c a các c phi u
ng M , Anh,

c và TSSL c a vàng đ đi u tra xem li u r ng

vàng là m t công c phòng ng a hay là m t kênh trú n an toàn? V i ph

ng pháp ti p

c n d a trên m t mô hình GARCH b t đ i x ng trong giai đo n m u kéo dài t
30/11/1995 đ n 30/06/2005, TSSL c a vàng đ
và trái phi u và hai đi u ki n t

ng tác này đ

c h i quy d a trên TSSL c a c phi u
c ki m tra đ xem li u r ng vàng có

th c s ho t đ ng nh là m t kênh trú n an toàn n u th tr

ng c phi u ho c trái

phi u s t gi m ho c có TSSL c c k âm hay không. Các phân tích th c nghi m t p
trung vào ba th tr

ng tài chính l n (M , Anh và

c) b ng ba đ n v ti n t khác

nhau (U.S. dollar, U.K. pound and the Euro) đ ki m tra s khác nhau và gi ng nhau
trong vai trò c a vàng trên 3 th tr

ng này. H nh n th y r ng vàng là m t kênh trú n

an toàn đ i v i c phi u t i M , Anh và

c. Vàng c ng là m t công c phòng ng a

đ i v i ch ng khoán t i Anh và M .
D a trên nghiên c u c a Baur và Lucey (2010), Baur và McDermott (2010) c ng ki m
tra gi thi t cho r ng vàng nh là m t kênh trú n an toàn đ i v i c phi u c a h u h t
các n

c m i n i và các n

c phát tri n. H đã tìm th y b ng ch ng cho th y vàng v a

là công c phòng ng a, v a là kênh trú n an toàn đ i v i h u h t các th tr
khoán phát tri n

ng ch ng

Châu Âu và M , đ c bi t là trong giai đo n đ nh đi m c a cu c

kh ng ho ng tài chính g n đây.


- 10 -

T ng quan các nghiên c u th c nghi m tr

2.2

Nh ng nh h
c phi u

căđơy

ng tiêu c c t cu c kh ng ho ng tài chính 2008-2009 đã làm th tr

ng

h u h t các qu c gia th gi i r i suy gi m nghiêm tr ng cùng v i s gia

t ng đáng k c a giá vàng trong th i gian trên đã t o đ ng l c cho các nhà kinh t đi
ki m tra xem li u vàng có ph i tài s n đ u t phù h p đ gi m thi u các kho n l c a
c phi u trên th tr

ng tài chính hay không.

 Vàng là tài s n phòng ng a r i ro đ i v i ti n t , ch ng khoán và giá d u
Brian Lucey, Edel Tully và Valerio Poti (2004) nghiên c u kh n ng phòng ng a c a
vàng đ i v i ch ng khoán b ng cách thi t l p và so sánh s khác bi t gi a t tr ng t i
u c a các tài s n trong m t danh m c g m vàng-ch ng khoán khi các t tr ng này
đ

c xác đ nh b ng hai ph

k v ng – ph
- ph

ng pháp khác nhau: ph

ng sai c a Markowitz và ph

ng pháp t i u hóa t tr ng theo

ng pháp t i u hóa t tr ng theo k v ng

ng sai - đ nghiêng. Bài nghiên c u xác đ nh t tr ng t i u đ i v i danh m c

g m vàng và m t s ch s ch ng khoán nh NYSE Composite, NASDAQ Composite,
TOPIX, FTSE... v i m u nghiên c u l n l

t là d li u theo quý, tháng và tu n c a các

ch s trên trong su t giai đo n t 1988-2003.
K t qu tính toán t tr ng t i u cho th y vàng hi n di n trong h u h t các danh m c
t i u v i t tr ng dao đ ng t 2%-25% đ i v i c hai ph
đ

ng pháp xác đ nh t tr ng

c áp d ng. K t qu này cho th y vai trò c a vàng nh là công c phòng ng a ch ng

l i bi n đ ng trong th tr

ng ch ng khoán.

Forrest Capie, Terence C Mills, và Geoffrey Wood (2005) xem xét vàng có th là m t
công c phòng ng a hi u qu ch ng l i bi n đ ng đ ng đô la M b ng cách tính toán
m t h s co dãn cho m t mô hình ph n ánh s thay đ i c a vàng đ i v i nh ng bi n

đ ng trong t giá h i đoái, sau đó đo l
trong bài nghiên c u đ

ng ch t l

c l y theo tu n t th tr

ng phòng ng a c a nó. D li u
ng London trong giai đo n t n m

1971 đ n tháng 6/ 2002 và m t vài giai đo n nh khác, đ c bi t chú ý đ n đ c tính


- 11 -

phòng ng a c a vàng trong giai đo n kh ng ho ng kinh t và chính tr . Trong b d
li u, giá vàng có m c đ bi n đ ng m nh h n các quan sát trong t giá h i đoái nên
các tác gi quy t đ nh bi n đ i nh ng chu i này b ng cách l y logarit, đ

n đ nh các

bi n. Nh ng thay đ i khác nhau c a giá vàng trong th p niên 70, và ch đ t giá khác
nhau t 1971-2002, câu h i đ

c đ t ra ti p theo là li u m i quan h gi a vàng và t

giá có thay đ i theo th i gian hay không.

nghiên c u đi u này, các tác gi dùng

nh ng đ th phân tán c a lô ga rit giá vàng đ i v i m i t giá h i đoái.
K t qu thu đ
ng

c cho th y, giá vàng đ

c tính theo đô la d ch chuy n đ ng th i và

c chi u so v i đ ng đô la M . H n n a, ph n ng c a giá vàng ch ng t s

n

đ nh đáng k theo th i gian. Dù quan sát toàn b hay trong t ng kho ng th i gian nh ,
đáng chú ý là ph n ng c a giá vàng v n n đ nh. Dù trong giai đo n n n kinh t b t n
m t cách đáng k , vàng v n hoàn toàn là m t công c phòng ng a t t ch ng l i s bi n
đ ng c a t giá h i đoái.
Mitchell Conover, Gerald Jensen và Robert Jonhson – (2007) nh m xác đ nh b ng
ch ng v l i ích c a vi c phân b thêm v n đ u t vào vàng bên c nh đ u t vào danh
m c các c phi u M . Nghiên c u s d ng ph
theo ngày c a th tr

ng pháp nghiên c u th ng kê d li u

ng c phi u M và 6 ch s đ i di n cho các kim lo i quý trong

giai đo n t tháng 1 n m 1973 đ n tháng 12 n m 2006, trong đó có 2 ch s đ i di n
cho ph

ng án đ u t gián ti p – t c là mua c ph n c a các doanh nghi p cung c p

kim lo i quý và 4 ch s còn l i đ i di n cho ph
hi n mua bán các kim lo i trên th tr

ng án đ u t tr c ti p – t c là th c

ng hàng hóa. K t qu nghiên c u ch ra r ng dù

nhà đ u t có ti n hành đ u t tr c ti p hay gián ti p vào vàng thì đ u làm c i thi n
thành qu danh m c.

ng th i các tác gi c ng k t lu n vàng là tài s n đ c l p có kh

n ng phòng ng a r i ro đ i v i nh ng tác đ ng tiêu c c trong giai đo n th tr
áp l c l m phát t t h n các kim lo i khác.

ng ch u


- 12 -

Jame Ros McCown và John R. Zimmerman (2007) cho th y b ng ch ng vàng là tài
s n có kh n ng phòng ng a r i ro cho các danh m c c phi u trong giai đo n l m
phát. B ng cách s d ng giá vàng giao ngay t i th i đi m cu i tháng, các ch s th
tr

ng c phi u là U.S MSCI và World MSCI cùng v i ch s l m phát và lãi su t trái

phi u kho b c k h n 3 tháng c a M trong giai đo n 1970 – 2006 làm ngu n d li u
đ u vào cho m t mô hình đ nh giá tài s n v n. K t qu xác đ nh h s beta c a mô hình
cho th y vàng có beta âm b t k danh m c th tr

phi u M U.S MSCI hay ch s th tr
qu

cl

ng đ i di n b i ch s th tr

ng c phi u th gi i World MSCI.

ng h s beta âm ch u nh h

ng c

c bi t k t

ng m nh m t nh ng quan sát trong giai

đo n nh ng n m 1970 khi l m phát cao và t su t sinh l i c a c phi u th p. T đó tác
gi đi đ n k t lu n có t n t i kh n ng phòng ng a r i ro c a vàng cho m t danh m c
c phi u khi l m phát gia t ng.
Certin Ciner, Constantin Gurdgiev và Brian M. Lucey - (2010) đã ki m đ nh tác đ ng
qua l i gi a các lo i tài s n bao g m vàng, d u, c phi u, trái phi u và đ ng đô la M
nh m tr l i cho câu h i nghiên c u li u r ng m i lo i tài s n nêu trên có hành x nh
m t công c phòng ng a r i ro cho nh ng tài s n còn l i hay không.

i v i nh ng

phân tích liên quan đ n vàng và c phi u, lu n v n s d ng d li u ngày c a giá vàng
giao sau giao d ch trên sàn NYMEX và ch s S&P 500 c a th tr
trong giai đo n t tháng 1 n m 1990 đ n tháng 6 n m 2010.

c bi t ba tác gi đã s

d ng mô hình chu i th i gian DCC-GARCH cho phép nghiên c u t
lo i tài s n trong đi u ki n h s t

ng quan gi a hai

ng quan có thay đ i theo th i gian. Trong giai

đo n nghiên c u t n m 1990-2008 vàng th hi n m i t
v ih s t

ng c phi u M

ng quan ngh ch v i c phi u

ng quan ch dao đ ng trong kho n t - 0,75 cho đ n 0 trong đa s các th i

đi m quan sát.

ng th i các h s h i quy gi a vàng và c phi u có d u âm và đ u có

ý ngh a th ng kê. T nh ng k t qu đó các tác gi đi đ n k t lu n r ng vàng là công c
phòng ng a r i ro t t cho c phi u.


- 13 -

H. Mansor – (2011) c ng ti n hành nghiên c u m i quan gi a t su t sinh l i c a vàng

và c phi u cho m t th tr

ng m i n i là Malaisia. Lu n v n s d ng các mô hình

chu i th i gian h GARCH v i d li u đ u vào là giá vàng n i đ a và ch s th tr

ng

c phi u Kuala Lumpur Composite Index quan sát theo ngày trong giai đo n nghiên
c u t tháng 8 n m 2001 đ n tháng 3 n m 2010. Tác gi đã tìm th y b ng ch ng cho
th y có t

ng quan thu n gi a t su t sinh l i c a giá vàng và bi n tr m t giai đo n

c a t su t sinh l i ch s khoán, tuy nhiên, h s h i quy đ i di n cho nh h
có giá tr nh . M t khác, t
th tr

ng quan thu n này không v ng ch c trong nh ng giai đo n

ng s t gi m liên ti p mà ng

l i vàng không đi theo t
k t qu tìm đ
Malaisia:

ng này

c l i b ng ch ng th c nghi m cho th y su t sinh

ng quan thu n này trong nh ng giai đo n nói trên. D a trên

c, tác gi g i ý s d ng vàng làm tài s n đ u t cho th tr

ng m i n i

m c đ th p, vàng có th cung c p l i ích đa d ng hóa cho nhà đ u t

Malaisia b i vì vàng có t

ng quan r t th p v i nh ng bi n đ ng c a th tr

phi u vào nh ng giai đo n suy thoái d a trên b ng ch ng t
và c phi u đã tìm th y trong nh ng giai đo n th tr

ng c

ng quan ngh ch gi a vàng

ng s t gi m liên ti p.

 Vàng là tài s n trú n an toàn đ i v i ch ng khoán, ti n t
Dirk Baur và Brian Lucey (2010) đã ti n hành ki m tra li u vàng có ph i là tài s n
phòng ng a r i ro hay tài s n trú n an toàn đ i v i c phi u và trái phi u b ng cách s
d ng các d li u bao g m giá hàng ngày c a ch s giá MSCI c a c phi u và trái
phi u và giá vàng giao ngay hàng ngày t i M . Các ch s trái phi u MSCI là t ng ch
s t su t sinh l i v i k h n dài h n 10 n m. T t c giá c phi u và trái phi u đ u
d

i d ng là ti n t đ a ph

ng, t c là

ô la M , B ng Anh và Euro. Giá vàng đ

c

chuy n đ i t đ ng đô la M sang B ng Anh (GBP) ho c EURO khi c n thi t. D li u
bao g m m t kho ng th i gian 10 n m t 30 tháng 11n m 1995 đ n ngày 30 Tháng 11
n m 2005. Tác gi đã phát hi n ra r ng vàng là tài s n phòng ng a r i ro và tài s n trú
n an toàn đ i v i c phi u t i t t c các th tr

ng cho toàn b m u nghiên c u. Tuy


- 14 -

nhiên vàng nhìn chung không ph i là tài s n phòng ng a r i ro ho c tài s n trú n an
toàn đ i v i trái phi u

t t c các th tr

ng. H n n a, vàng ch có ch c n ng là tài

s n phòng ng a r i ro và tài s n trú n an toàn trong ng n h n.
Baur và McDermott (2010) ki m tra gi thi t xem li u vàng có là kênh trú n an toàn
đ i v i ch ng khoán

các qu c gia phát tri n và m i n i.

K t qu cho th y vàng là n i trú n an toàn d ng m nh cho h u h t nh ng th tr
ch ng khoán l n trên th gi i bao g m khu v c Châu Âu (
Anh và M . Ng
n

c l i, t i m t s th tr

c BRIC thì k t qu là ng

th tr

ng

c, Pháp, Ý), Th y S ,

ng m i n i nh Úc, Canada, Nh t B n và các

c l i, vàng ch là kênh trú n an toàn d ng y u

nh ng

ng này.

Mark Joy (2011) th c hi n nghiên c u vàng có ph i là công c phòng ng a và kênh trú
n an toàn đ i v i USD v i b d li u hàng tu n bao g m giá vàng (đô la M cho m i
Troy ounce) và 16 c p t giá h i đoái (th hi n b ng đ ng n i t so v i đôla M ) kéo
dài t 10/1/1986 đ n ngày 29/8/2008, bao g m t = 1182 quan sát m i bi n. T giá h i
đoái t Datastream. Giá vàng t Bloomberg. S d ng mô hình DCC- GARCH (m i
t

ng quan linh ho t có đi u ki n), bài nghiên c u này kh o sát b n ch t c a m i quan

h gi a vàng và đô la M đã thay đ i nh th nào trong su t 25 n m qua và làm th
nào nh ng thay đ i này đ a đ n k t lu n vai trò c a vàng nh là m t công c phòng v
và kênh trú n an toàn.
K t qu th c nghi m cho th y đ

cm it

ng quan âm có đi u ki n gi a s thay đ i

giá vàng và s bi n đ ng t giá đ ng đô la M .

ó là vi c t ng giá vàng có xu h

ng

liên k t v i s gi m giá tr c a đ ng đô la M ch ng t trong 25 n m qua vàng nh là
m t công c phòng ng a r i ro đ i v i đ ng đô la M . Bên c nh đó, trong 7 n m qua,
m it

ng quan này càng âm, và n m 2008 là âm l n nh t trong su t ba th p k qua,

đi u này cho th y vàng tr thành m t công c phòng ng a ngày càng hi u qu đ i v i
đ ng USD.


- 15 -

Nh m cung c p cái nhìn t ng quát cho các công trình nghiên c u đã đ

c trình bày

ph n trên. B ng sau tóm t t l i các k t qu nghiên c u đã nêu.
B ng 2.1 Tóm t t các k t qu nghiên c u th c nghi mătr
Vai trò c a
vàng

Tài s n phòng
ng a

Tài s n trú n
an toàn

căđơy

Tài s năc ă
s

Các nghiên c u th c
nghi m trên th gi i

Ch ng
khoán

Brian Lucey, Edel Tully và
Valerio Poti (2004),
Mitchell Conover, Gerald
Jensen và Robert Jonhson
– (2007, James Ross

McCown và John
R.Zimmerman (2007),

Vàng th hi n vai trò tài
s n phòng ng a đ i v i
ch ng khoán

Ti n t

Forrest Capie, Terence C
Mills, và Geoffrey Wood
(2005),

Vàng th hi n vai trò tài
s n phòng ng a đ i v i
ti n t

Giá d u, c
phi u, trái
phi u và
đ ng đô la
M

Certin Ciner, Constantin
Gurdgiev và Brian M.
Lucey (2010)

Vàng th hi n vai trò tài
s n phòng ng a đ i v i
ti n t

Ch ng
khoán

Juan Carlos Artigas,
Johan Palmberg, Boris
Senderovich và Marcus
Grubb (2012)

Vàng có th đ c s
d ng làm tài s n đa
d ng hóa danh m c và
qu tr r i ro hi u qu

Dirk Baur và Brian Lucey
(2010)

Vàng đóng vai trò nh
tài s n phòng ng a và
kênh trú n an toàn cho
c phi u

Baur và McDermott
(2010)

Vàng th hi n vai trò
kênh trú n an toàn đ i
v i ti n t

Ch ng

khoán

Ti n t

K t qu nghiên c u


- 16 -

Vai trò c a
vàng

Tài s năc ă
s

Ti n t

Các nghiên c u th c
nghi m trên th gi i

K t qu nghiên c u
Vàng th hi n vai trò tài
s n phòng ng a nh ng
vai trò kênh trú n an
toàn ch a th hi n rõ r t

Mark Joy (2011)

Ngu n: Tác gi t ng h p
T các nghiên c u th c nghi m trên th gi i đã ch ra vai trò c a vàng nh là công c

phòng ng a ho c kênh trú n an toàn ho c c hai đ i v i các tài s n đ u t (c phi u,
trái phi u, t giá…). Các nghiên c u trên đã đ

c th c hi n v i nh ng khung th i gian

nghiên c u khác nhau v i nh ng d li u c a các qu c gia khác nhau trên th gi i và
các nghiên c u đ u đ c l p v i nhau, do đó k t qu c a các nghiên c u nêu trên đã
cung c p m t c s lý thuy t v ng ch c cho s hi u bi t v tác đ ng và vai trò c a
vàng khi đ
Th tr

c k t h p v i các tài s n khác.

ng ch ng khoán Vi t Nam là th tr

sâu vào th tr

ng còn khá non tr so và ch a h i nh p

ng tài chính th gi i nh các th tr

ng ch ng khoán lâu đ i khác nh

M , Anh… nh ng h l y t cu c kh ng ho ng tài chính n m 2008 đã có tác đ ng n ng
n đ n th tr

ng ch ng khoán Vi t Nam làm th tr

ng b suy gi m nghiêm tr ng.

Bên c nh đó giá vàng Vi t Nam đã hòa nh p v i giá vàng th gi i và t ng đáng k
trong nh ng n m g n đây. V y có m i liên h nào gi a giá vàng và giá c phi u t i
Vi t Nam hay không, li u vàng đóng vai trò là tài s n phòng ng a r i ro hay trú n an
toàn đ i v i giá c phi u t i th tr

ng Vi t Nam? Qua xem xét các nghiên c u tr

c

đây, tác gi th y r ng ch a có nhi u bài nghiên c u sâu v tính phòng ng a r i ro và
trú n an toàn c a vàng đ i v i c phi u c a th tr

ng Vi t Nam, do đó tác gi đã d a

vào n n t ng nghiên c u c a Dirk Baur và Brian Lucey (2010) đ th c hi n nghiên c u
v tính phòng ng a r i ro và trú n an toàn nh m tr l i li u vàng là tài s n phòng ng a
r i ro hay trú n an toàn đ i v i c phi u t i th tr

ng Vi t Nam.