Nghệ thuật thơ xuân quỳnh viết cho thiếu nhi qua tập thơ bầu trời trong quả trứng

Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

M U

1. Lý do chn ti
1.1. Thi gian v cuc i... ú luụn l nhng th thỏch khc nghit cho
nhng ngi cm bỳt. Cú nhng tỏc phm c vit ra, n vi ngi c v b
lóng quờn ngay sau ú. Cng cú nhng tỏc phm ó vt qua sc bng hoi ca thi
gian, n vi ngi c v lm rung ng bit bao tõm hn:
D di v du ờm
n o v lng l
Súng khụng hiu ni mỡnh
Súng tỡm ra tn b
(Súng)

Em tr v ỳng ngha trỏi tim em
L mỏu tht i thng ai chng cú
Bit ngng p khi cuc i khụng cũn na
Bit yờu anh c khi cht i ri
(T hỏt)
Nhng dũng th trờn ó quỏ quen thuc vi ngi c yờu th Xuõn Qunh.
Dũng thi gian vn khụng ngng chy mit, chuyn ũ thi gian vn mit mi
chuyờn tr nhng dũng th cú sc lay ng lũng ngi n vi lp lp cỏc th h
bn c. ri, mi ln õm hng ca nhng vn th y vang lờn ngi c li
khụng khi bi hi xỳc ng.
Xuõn Qunh l mt gng mt tiờu biu ca lp nh th tr Vit Nam
trng thnh trong khỏng chin chng M v l mt nh th n cú v trớ quan trng
ca vn hc Vit Nam hin i. Sng trong nhng nm thỏng chin tranh ri hũa
bỡnh-xõy dng, ch ó tng cú mt nhng im núng ca cuc chin (vựng giú lo

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

1

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

cỏt trng Vnh Linh, Qung Tr; cht Lng Sn nm 1979). Ch ó cú nhng t th
v n bom, khúi la nhng nhiu hn l cm hng t cuc sng i thng.
Xuõn Qunh cú nhiu bi th, cõu th c bn c ghi nh. Ch n vi th
mt cỏch t nhiờn nh t trang tri, ca hỏt v cuc i mỡnh. ch cú s kt hp
sõu sc gia vn sng, s tri nghim v mt nng lc th vi sc sỏng to, hc hi
khụng ngng. Th Xuõn Qunh giu n tớnh, c ph n yờu thớch vỡ h c
chia s nhiu tõm s: Ting núi ca mt ngi thiu n, mt ngi yờu trong m
c, khỏt khao mt tỡnh yờu lý tng, mt ngi v tõn ty, chu ỏo, yờu thng
chng ht mc, mt ngi m trong s lo lng, ch che, du dng, nhõn hu. Song
song vi nhng cun hỳt bi nhng ngt ngo, tha thit y Xuõn Qunh cũn lu li
trong lũng bn c bi mt ging th, mt cỏch núi chõn thnh, tỏo bo, ch ng
trong tỡnh yờu, khao khỏt tỡm kim v vun p hnh phỳc.
Nu nh Xuõn Qunh ó dnh tng cho ngi i, cho nhng ụi la yờu
nhau mt di sn th tỡnh yờu m thn vi nhng vn th nng nn, da dit... thỡ vi
th thiu nhi, ngũi bỳt ca Xuõn Qunh cng di do v ti hoa khụng kộm.
Tỏc gi Võn Thanh trong bi vit Xuõn Qunh vi th thiu nhi ó ỏnh
giỏ: Trong t cỏch ngi ph n, ngi yờu v ngi v, Xuõn Qunh ó li
mt di sn th tỡnh yờu m thm da dit n khc khoi... Trong t cỏch mt ngi

m, Xuõn Qunh cng li mt gia ti th vit cho con, cng l vit cho cỏc th
h tr th tht di do v trong tro, ng nghnh v d thng...(1)
Xuõn Qunh ó dnh s yờu mn, u ỏi ca mỡnh cho cỏc th h bn c nh
tui bng nhng dũng th cú giỏ tr. Nhiu tp th vit cho thiu nhi ó c cỏc
em ún nhn v yờu thớch, trong ú tiờu biu l tp th Bu tri trong qu trng.
Tp th ó c nhn gii thng Vn hc 1982-1983 ca Hi nh vn.

(1)

(Võn Thanh (1999) Xuõn qunh vi th thiu nhi, tp chớ vn hc s 3)

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

2

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

iu gỡ ó lm nờn thnh cụng ca tp th Bu tri trong qu trng?. Bờn
cnh mt ni dung phn ỏnh phong phỳ, sinh ng phi k n mt ngh thut th
hin vụ cựng c sc, khụn khộo v thụng minh.
Cú ai ú ó tng so sỏnh: Nu vớ ni dung ca mt tỏc phm vn hc ging
nh mt cỏnh diu thỡ ta cú th coi ngh thut ca tỏc phm nh ln giú. Khi nhng
ln giú cng thi mnh thỡ cỏnh diu cng c bay cao v bay xa.
Qu l mt vớ von tht n tng v giu hỡnh nh. Tỡm hiu bt kỡ mt tỏc
phm vn hc no c bit l th chỳng ta cú th tip cn di nhiu gúc khỏc

nhau. Nhng tip cn v phng din ngh thut l mt hng i ỳng.Vỡ l ú
chỳng tụi quyt nh tỡm hiu tp th Bu tri trong qu trng phng din ngh
thut.
1.2. Thờm vo ú, tớnh giỏo dc c coi l mt trong nhng c trng c
bn nht ca vn hc thiu nhi. Vn hc thiu nhi cú vai trũ quan trng i vi s
hỡnh thnh v phỏt trin ton din nhõn cỏch con ngi ngay t th u th, l hnh
trang cho mi ngi trờn sut chng ng i, bi l cỏi gỡ ó lu gi c trong
thi niờn thiu thng rt khú phai m. Vn hc khụng ch gúp phn lm giu cú
tõm hn, nõng cao nng lc cm th cỏi p m cũn giỳp tr phỏt trin trớ tu, m
rng s hiu bit v hng ti mt li sng giu lũng nhõn ỏi.
Cựng vi rt nhiu cỏc nh th, nh vn ó dnh tỡnh yờu thng v tõm
huyt ca mỡnh vit cho cỏc em nh: Vừ Qung, nh Hi, Phm H, Trn ng
Khoa... Xuõn Qunh cng cú nhng úng gúp khụng nh trong nhng trang vit
cho cỏc em. Th Xuõn Qunh trong sỏng, nh nhng v thm m cht tr tỡnh
nh mt dũng sụng nng phự sa bi p thờm cho tõm hn cỏc em. Nhng vn
th ca ch luụn m ra cho cỏc em mt chõn tri nhn thc v th gii xung quanh,
khi dy nhng tỡnh cm tt p trong tõm hn cỏc em.
1.3. L mt bn c yờu th Xuõn Qunh, cm phc trc ti nng ca ch
c bit trong tng lai s tr thnh mt giỏo viờn mm non, tụi mun i tỡm hiu
v tp th Bu tri trong qu trng ca ch nhm nõng cao nng lc cm th th
ca bn thõn v cú thờm hiu bit v tỏc gi Xuõn Qunh. iu ny khụng ch giỳp
Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

3

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

tụi cú thờm kinh nghim tip cn nhiu tp th ca cỏc nh th khỏc m cũn giỳp
tụi cú thờm phng tin giỏo dc cỏc em - i tng m tụi trc tip tham gia
ging dy. V cng vi mt hi vng nho nh rng: Sau khi ó giỳp cỏc em cm
nhn c cỏi hay, cỏi p ca nhng vn th t ú s hỡnh thnh cỏc em tỡnh yờu
i vi vn hc c bit l tỡnh yờu th ngay t khi cũn nh.
Xuõn Qunh l tm gng v s nhn ni, c hi sinh, lũng t tin, hc hi v
sỏng to. Trong th ch cú s phõn thõn. ú l li ca yờu thng, gn bú. c-tỡm
hiu th Xuõn Qunh, ngi vit mun t ch khi dy mỡnh s trong sỏng, thỏnh
thin v c nhng khao khỏt dõng hin cho i tng ngy, tng gi hnh phỳc.
Vi tt c nhng lớ do trờn ó thụi thỳc chỳng tụi tỡm hiu v mt khớa cnh
ca tp th Bu tri trong qu trng. V ú l lớ do chỳng tụi la chn ti:
Ngh thut th Xuõn Qunh vit cho thiu nhi qua tp th Bu tri trong qu
trng.
2. Lch s vn
Xuõn Qunh n vi th khỏ sm. T nhng nm 1960 ch ó ra mt bn
c tp th u tay Chi bic (in chung vi T tm ca Cm Lai) v sau ú liờn
tip cho ra i cỏc tp th Hoa dc chin ho (1968), Giú lo cỏt trng (1973),
Li ru trờn mt t (1978), T hỏt v Sõn ga chiu em i (1984). Khộp li
chng ng th khụng ngng ngh y l Hoa c may (gii thng Hi nh vn
(1990)).
Xuõn Qunh l mt cõy bỳt sm c phỏt hin. Ngay t nhng tp th u
ch ó khng nh l mt cõy bỳt tr cú nhiu trin vng. ó cú rt nhiu cụng trỡnh
nghiờn cu v th Xuõn Qunh núi chung v ngh thut tp th Bu tri trong qu
trng núi riờng.

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

4

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

Khi bn v ging iu th Xuõn Qunh trong bi: Nh Xuõn Qunh-nh
mt ging th, tỏc gi Mó Giang Lõn cú vit: lỳc th th, lỳc tõm tỡnh, khi dt do
mnh m nhng cỏi chớnh l chõn thnh, du nh v iu hỏt ru thng tr v(2).
Cng cú chung suy ngh v ging iu th Xuõn Qunh trong bi Cm nhn
v th Xuõn Qunh, Lu Khỏnh Th ó cú nhn xột: im c sc hn trong
ngh thut th Xuõn Qunh cú l l ging iu th. Th ch cú mt ging iu riờng
rt d nhn ra. Ging iu õy khụng phi l cỏch núi m cm xỳc, l ging iu
ca tõm hn. Mt ging iu khụng kiu cỏch, khiờn cng, m luụn t nhiờn,
phúng khoỏng. Ch thng hay chn li ru hoc ly cm hng t li ru lm ging
iu cho bi th ca mỡnh (Ru, Li ru, Hỏt ru, Li ru trờn mt t, Li ru ca m,
Hỏt ru chng nhng ờm khú ng v.v...). Vi nhng li ru, Xuõn Qunh ó chn
c mt ging iu thớch hp cho ting hỏt ca tõm hn ch.
Nh vy c Lu Khỏnh Th v Mó Giang Lõn ó cú nhng cm nhn chung
v ging iu th Xuõn Qunh. Ging iu ni bt, c sc trong th ch ú l
ging iu hỏt ru. Th ch l li ca mt tõm hn cú nhu cu c bc l, l ting
núi ca mt con tim y p yờu thng, gn bú. Vỡ vy ting ru l mt hỡnh thc,
mt phng tin th ca thớch hp biu hin phn sõu lng v m thm ca hn
th Xuõn Qunh.
Bn v ngụn ng trong th Xuõn Qunh, qua bi vit Nh ch, Lờ Minh
Khuờ vit: Vn tip tc khỏm phỏ nhng cỏi p ca xung quanh v núi bng ngụn
ng th l lựng ch riờng ch cú c, th ngụn ng cun hỳt, thm m cht dõn
gian mi m...(3)

Hi th dõn gian ó i vo th ca Xuõn Qunh vi s trong tro, ti mỏt,
ngt lnh. Cht dõn gian trong th Xuõn Qunh bc l t cỏch la chn hỡnh nh,
ngụn ng, nhp iu, mu sc. Dự k tha mch ngun dõn gian y nhng th ch
vn mi m v mang phong cỏch hin i.
(2)

Lu Khỏnh Th-ụng Mai (tuyn chn) (2003), Xuõn Qunh cuc i v tỏc phm, NXB ph n, H
Ni.
(3)

Võn Long-Xuõn Qunh th v i-nxb Vn Hc-2001.

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

5

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

Lu Khỏnh Th cng ó tng cú nhn xột: Hỡnh nh Xuõn Qunh ớt phi
bn tõm v vic i tỡm hỡnh thc biu hin. Ch cng khụng mt cụng nhiu lm
trong vic la chn hỡnh nh, chi chut ngụn ng.(4)
Th Xuõn Qunh luụn l im cng nht ca cm xỳc. V khi cm xỳc trn
y tro dõng trờn u ngn bỳt thỡ ch ch vic cm bỳt m vit cho nhanh, cho kp
dũng cm xỳc y. Khi ú t ng nh gi nhau, nh bin húa m to nờn nhng cõu
th cú hn. Cú ln ch cng ó tng phỏt biu: ng lo i tỡm ngụn ng. Cm xỳc

s t chn c ngụn ng ca mỡnh. Trong khi cỏc th loi vn hc ang cú xu th
tỡm tũi s i mi, Xuõn Qunh cú mt quan im rt gin n cỏi hay bao gi
cng mi. Xuõn Qunh khụng cú ý nh trau chut ngh thut th mỡnh. Ch n
vi nhng bi th mt cỏch t nhiờn. Nhng khi tỡm hiu th Xuõn Qunh, s nhn
thy ch l nh th cú ngh thut v k thut biu hin tng i vng vng, cú bn
lnh.
Khi núi v cu t trong th Xuõn Qunh, Lu Khỏnh Th ó cú nhn nh:
Cu t trong th Xuõn Qunh thng rt t nhiờn nhng li chc chn, gn gh,
sc so... C bi th vi nhng hỡnh nh v cm xỳc t nhiờn n d dng, ngi
c khụng h nhn thy mt s gũ bú no trong cu t. Cho n on cui vi cỏi
kt thỳc bt ng, nhiu khi tỏo bo, ch ca bi th mi vt sỏng lờn, t hiu
qu mnh. Chỳng ta khụng d dng nhn thy bi th ó c dn dt i nh th
no bi nhng mch trong cu t th uyn chuyn v tinh t(5)
Xuõn Qunh rt thớch dn cỏi bõt ng vo phn kt ca bi th. V nh vy
phn u ca bi th ta nh mt khỳc nhc nn va cho mt nt nhc sỏng
nht trong bi c vỳt lờn, ngõn vang v chm ti min sõu lng nht ca tõm hn
ngi nghe. Nhng vn th ca Xuõn Qunh dự nh nhng, gin n nhng khụng
kộm phn sõu sc, thm thớa v cú sc lay ng mnh ti tim thc ngi c.
Trong tp chớ vn hc s 1 nm 1973, Chu Nga ó gi ch l Mt chi th
sc bic. ú, tỏc gi nhn mnh cht ti tr, hn nhiờn trong th Xuõn Qunh.
(4)
(5)

Võn Long (tuyn chn), Xuõn Qunh th v i, sd, tr. 299.
Võn Long (tuyn chn), Xuõn Qunh th v i, sd, tr. 300.

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

6

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

Vit v Xuõn Qunh, Tin S on Th ng Hng cng cú nhn xột: Xuõn
Qunh ó a vo th chớnh mỡnh, em cuc i mỡnh ỏnh i, tr giỏ cho
ngh thut. Tỏc gi phỏt trin sõu hn nhn nh ca Nguyn Xuõn Nam (t nhng
nm 1974) cho rng th Xuõn Qunh cú mt ging iu riờng, mt sc thỏi tỏo bo
v d di khỏc vi cỏc nh th n ng thi.
Nhng ý kin tng t nh th - khen th Xuõn Qunh d c, khen th lm
t nhiờn m thuyt phc - khỏ nhiu. Tuy nhiờn trong khuõn kh ca mt bi khúa
lun, tụi khụng cú tham vng a ra ht nhng ý kin bn v sỏng tỏc ca Xuõn
Qunh cng nh nhng úng gúp ca nh th i vi nn vn hc Vit Nam hin
i. ó cú rt nhiu bi vit ca cỏc tỏc gi cp ti mt s khớa cnh v thi phỏp,
v th gii ngh thut trong th Xuõn Qunh. ú l ngun t liu quớ giỏ chỳng
tụi tip tc nghiờn cu v th ch. Cỏc bi vit ú cng khi ngun cho chỳng tụi
la chn ti: Ngh thut th Xuõn Qunh vit cho thiu nhi qua tp th Bu tri
trong qu trng.
3. Mc ớch nghiờn cu
Chỳng tụi i nghiờn cu ti nhm mc ớch l thy c nột c ỏo, mi
l trong ngh thut th Xuõn Qunh vit cho thiu nhi. Qua ú, nõng cao nng lc
cm th th ca bn thõn.
Bờn cnh ú nhm ch ra c ý ngha giỏo dc to ln ca th Xuõn Qunh
i vi vic giỏo dc tr em la tui mm non.
4. i tng nghiờn cu
i tng nghiờn cu ca ti l: Ngh thut th Xuõn Qunh vit cho
thiu nhi qua tp th Bu tri trong qu trng.

5. Phm vi nghiờn cu
Trong khuụn kh ca bi khúa lun ny chỳng tụi ch tp trung nghiờn cu
tõp th Bu tri trong qu trng ca Xuõn Qunh-Nxb Kim ng-1996.
6. Phng phỏp nghiờn cu
tin hnh nghiờn cu ti ny, chỳng tụi ó s dng mt s phng
phỏp nghiờn cu ch yu sau:
Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

7

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

- Phng phỏp c sỏch, c ti liu
- Phng phỏp phõn tớch, tng hp
- Phng phỏp so sỏnh vn hc
- Phng phỏp kho sỏt, thng kờ

NI DUNG
Chng 1
NGH THUT TH XUN QUNH VIT CHO THIU NHI
QUA TP TH BU TRI TRONG QU TRNG
1.1. N s Xuõn Qunh trong nn th ca Vit Nam hin i
1.1.1. Xuõn Qunh - th v i
Xuõn Qunh tờn tht l Nguyn Th Xuõn Qunh, sinh ngy 6-10-1942 ti xó
La Khờ, huyn Hoi c, tnh H Tõy trong mt gia ỡnh cụng chc. Xuõn Qunh

m cụi m t rt sm, cha li tc huyn nờn vi b ni v ch gỏi ụng Mai.
Thỏng 2 nm 1955, khi mi 13 tui, Xuõn Qunh c tuyn chn vo on Vn
Cụng nhõn dõn Trung ng v c o to thnh din viờn mỳa Xuõn Qunh ó i
biu din nhiu nc trờn th gii v d i hi thanh niờn, sinh viờn th gii ti
Viờn (o). Tp lm th t nm 1959 - 1960, n nm 1962 - 1963, Xuõn Qunh
hc trng Bi dng nhng nh vit vn tr (khoỏ I) ca Hi nh vn. Ngy 5
thỏng 8 nm 1963, sau khi t o Cụ Tụ tr v, Xuõn Qunh quyt tõm theo ui
con ng vn hc. T nm 1964 tr i, Xuõn Qunh tr thnh biờn tp viờn bỏo
Vn Ngh, Nxb Tỏc phm mi. Ti i hi cỏc nh vn Vit Nam ln th ba, Xuõn
Qunh c bu vo Ban chp hnh Hi nh vn Vit Nam. Mt s tỏc phm th
ca Xuõn Qunh ó c dch v in ti Liờn Xụ, CHDC c, Phỏp
Xuõn Qunh - mt cụ gỏi nghốo kh, ln lờn gia thi k t nc phi
ng u vi vụ vn khú khn v kinh t, chin tranh nhng Xuõn Qunh khỏc
no mt cõy xng rng kiờn cng v k diu trờn sa mc, vt kit sc mỡnh n
nhng bụng hoa quớ giỏ cho i. Ngay t tp th u tay T tm- Chi bic,

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

8

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

Xuõn Qunh ó c chỳ ý vỡ phong cỏch th mi m, d mn. Trong 25 nm
cm bỳt, Xuõn Qunh ó li cho i mt hn th va hn nhiờn, ti tn, va
chõn thnh, m thm, sụi ni mónh lit, cú khi cm tớnh bng bt m khụng kộm

phn ý nh sõu sa.
Cng nh cỏc n s khỏc, Xuõn Qunh lm th ct din t cuc sng xung
quanh mỡnh mi phng din. Nhng khao khỏt, nhng rung ng yờu thng,
nhng suy ngh, nhng trn tr ca ngi ph n. Vỡ l ú, hu ht th Xuõn
Qunh u l th tr tỡnh. Hin thc sụi ng, phong phỳ thm sõu vo hn th
Xuõn Qunh. Th Xuõn Qunh ti rúi s sng, thm m tỡnh ngi v chan
cha mt tỡnh yờu ln: Yờu cuc i, yờu t nc, yờu con ngi, yờu gia ỡnh,
bn bố
Con ng th ca ca Xuõn Qunh khỏ thun li, thnh cụng ca Xuõn
Qunh tng lờn theo thi gian v nh vo s n lc ht mỡnh ca nh th: C u
u vi ba nm li cú mt tp th ra i. Trong khi nhiu ngi gi i, c i, t lp
li mỡnh trong th thỡ trờn i th, th Xuõn Qunh vn gi c cỏi duyờn riờng, v cú
c cỏi hi th tr trung, ti tn(6)
Ngũi bỳt Xuõn Qunh ó c th thỏch qua thi gian vi nhiu loi ch
khỏc nhau. Trong ú cú nhng bi th tỡnh yờu t n nh cao. Tỡnh yờu trong th
Xuõn Qunh tht nng nn, sõu lng v cng núi c ni thng tht, lo õu. Tt c
u c din t bng th ngụn ng gin d, trong sỏng, hu nh khụng cỏch iu.
ú l th th t n tm cao ca ngh thut, nhng d hiu vi ụng o qun
chỳng, vn cú th gõy c nhng xỳc ng khỏc thng. Th tỡnh ca Xuõn
Qunh c ỏnh giỏ rt cao: Xuõn Qunh t con ngi cú nhu cu t ca hỏt v
tỡnh yờu v cuc sn ui hnh phỳc ca chớnh mỡnh thnh mt nh th vit v tỡnh
yờu vo loi phong phỳ nht trong s nhng nh th cựng th h(7) Trong mng th
(6)

Nguyn ng iờp (2002), Ging iu trong th tr tỡnh (qua mt s nh th tiờu biu ca phong
tro Th mi), Nxb Vn húa H Ni, tr.317-318.
(7)
Nguyn ng ip (2002), Ging iu trong th tr tỡnh (qua mt s nh th tiờu biu ca
phong tro th mi), sd.

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

9

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

ca thi chng M, cỏi tờn Xuõn Qunh c bit n qua hai tp th Hoa dc
chin ho v Giú lo cỏt trng cú nhng bi th mang cm hng cụng dõn cú
tm khỏi quỏt rng ln cú th s tn ti mói mói nh bng chng v s phn u ca
lp ngi tr tui nhng nm chng M.
Trong i th khụng di, nu khụng núi l ngn ngi, Xuõn Qunh vn li
mt gia ti th cho thiu nhi nh l mt s kt tinh, tri nghim ca i mỡnh. Nu
mng th v tỡnh yờu l li núi ca trỏi tim bit yờu: Em tr v ỳng ngha trỏi tim
em, thỡ nhng bi th vit cho thiu nhi cng l nhng li t hỏt ca trỏi tim
ngi m Xuõn Qunh. Ch ó mt ln na t tui th ca mỡnh m n vi tui
th ca cỏc em. Nhng mu chuyn nh gn, ngn v xinh xn i thng, hin i
m p nh c tớch y nhng hng thỳ v bt ng, cng l nhng mún qu thm
tho m ch dnh cho tr em.
Trong i th ca mỡnh, s lng tỏc phm li khụng nhiu song Xuõn
Qunh cng cú nhng úng gúp ỏng k vo nn Vn hc Vit Nam hin i. Th
Xuõn Qunh tiờu biu cho phong cỏch ca nhng lp nh th trng thnh t thi
kỡ chng M. Nú vn gi c nột p c in trong th ca dõn tc, ng thi li cú
nhng khỏm phỏ sỏng to ht sc mi l v c ỏo(8).
Phm Tin Dut ó nhn xột: K t nm 1945 tr li õy, Xuõn Qunh l
nh th n c coi l mt trong nhng ti nng ni bt, mi m v phong phỳ nht

trong nhng cõy bỳt n lm th
Nguyn Duy thỡ cho rng: Xuõn Qunh - mt trang ti sc him hoi ca
lng vn Vit Nam hin i - ó li cho i ngút nghột 10 tp th vi ging iu
rt riờng, búng dỏng rt riờng trong rng vn rm rp. Nu lp bng danh sỏch
nhng nh th tiờu biu nht ca thi nay theo tụi Xuõn Qunh l mt trong vi ba
cỏi tờn c xp hng u.

(8)
Nguyn ng ip (2002), Ging iu trong th tr tỡnh (qua mt s nh th tiờu biu ca phong tro th
mi, sd).

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

10

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

Anh Ngc li vit: Th Xuõn Qunh ó khng nh mt ti nng phong
phỳ, sc so, vi nhng úng gúp cú v trớ c bit trong nn th Vit Nam hin i
núi chung v theo tụi l xut sc nht trong gii th n núi riờng.
H Minh c trong mt bi vit v lc lng th tr Tỏc phm mi s 31
nm 1973 cng nhn xột: Ngh n u im ca lc lng th tr, tụi mun núi
n Phm Tin Dut, Bng Vit, Xuõn Qunh () Xuõn Qunh ó n vi th t
phn riờng tõm tỡnh, k nim tui th, tỡnh yờu tha thit ca tui tr, lũng gn bú vi
ngh nghip () Xuõn Qunh tip tc vt qua ranh gii khú khn nht vi nhng

cõy bỳt tr: T cỏi riờng i vo cỏi chung () Xuõn Qunh dn tr nờn phong phỳ
v cú bn sc hn. Xuõn Qunh luụn chõn tht v mm mi trong cm xỳc, ch nhỡn
cuc sng khụng n gin mt chiu
Khụng phi mt bi nghiờn cu chuyờn sõu v tỏc gi song nhng nhn xột
ca H Minh c v th Xuõn Qunh ó núi ỳng v núi trỳng v nh th trong
thi im y. Tỏc gi khng nh v trớ ca Xuõn Qunh trong th h cỏc nh th tr
v c bit ó phỏt hin ra bn sc th Xuõn Qunh chõn thc cm xỳc v cỏi nhỡn
sõu sc v cuc sng.
Ngy 29 thỏng 8 nm 1988, nh mnh khc nghit ó cp i ngi n s
ti hoa ca chỳng ta. Xuõn Qunh ó ra i vnh vin tui 46 - cỏi tui m ti nng
vn hc ang chớn, trong mt tai nn giao thụng ti cu Phỳ Lng, th xó Hi
Dng, tnh Hi Dng, cựng chng l nh th, nh vit kch Lu Quang V v con
trai ỳt l Lu Qunh Th (13 tui). iu au n y ó gõy bng hong, xút xa
trong bit bao ngi. Gia ỡnh ch vnh bit chỳng ta vo mựa thu. Nhng bụng cỳc
vng m ch tng yờu, tng núi n trong cỏc bi th ph kớn y khu m, nhng
bụng hoa phỳng ving, tng nim ri s tn nhng th gii bờn kia ch hóy tin
rng trờn cuc i ny vn cn n: Bn tay em vun p cuc i thng. V
trong di sn th ca ch chc chn cú nhng bi th s i vo vnh cu.
1.1.2 Cỏi nhỡn chung v th Xuõn Qunh vit cho thiu nhi
Cú th núi, Vn hc thiu nhi Vit Nam t sau Cỏch mng thỏng Tỏm 1945
ngy cng phỏt trin, phong phỳ v ti, th loi, a dng v phong cỏch v tr
Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

11

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

thnh mt b phn khụng th thiu ca nn vn hc dõn tc. Nhỡn li tng chng
ng ó i qua, c bit l t khi Nxb Kim ng c thnh lp (1957) ta thy th
thiu nhi ó cú nhng bc phỏt trin vng chc v ang tip tc i lờn cựng vi s
phỏt trin chung ca vn hc Vit Nam. Phi núi rng trong nhng nm gn õy,
th vit cho thiu nhi cú nhiu thnh tu ỏng k, úng gúp to ln vo vic nuụi
dng tõm hn cỏc em. Ngy cng cú nhiu tp th, bi th cú ni dung sõu sc, cú
giỏ tr ngh thut cao, cú sc sng lõu bn trong lũng bn c.
Sau khi t nc gii phúng, xut hin khỏ nhiu cõy bỳt n em n cho cỏc
em nhng tỏc phm m ỏp tỡnh m con, b chỏu... trong ú cỏi tờn u tiờn phi k
n l Xuõn Qunh. Cú th núi, Xuõn Qunh n vi vn hc thiu nhi l t lũng
m yờu con tha thit. Trong mng ti vn hc vit cho thiu nhi ca Xuõn Qunh
thỡ th tr tỡnh l thnh cụng hn c. Xuõn Qunh vit trc ht l cho con v sau l
cho cỏc tr em khỏc. Ch khụng vit nhng gỡ ngoi kinh nghim sng ca mỡnh
nh cú ln chớnh nh th ó núi: Th - ú l mún qu ca mt bn nh ngy xa
tng cỏc bn nh bõy gi.
L cụ bộ m cụi t nh, Xuõn Qunh sm phi chu s thiu thn tỡnh yờu
thng v bn tay chm súc ca m, cũn cha, thỡ xa cỏch ngay t bộ. a tr thiu
tỡnh thng trong sut thi th u y l Xuõn Qunh, khi lm m ó dn bit bao
nng nn ca tỡnh yờu thng cho nhng a con, ta nh th bự p cho nhng
thiu ht v trng tri ca chớnh i mỡnh. Trong th Xuõn Qunh, a con l thiờn
thn, l i tng ch che v cng l im ta tinh thn cho ngi m.
i vo mt tỡnh cm vn quen thuc trong i sng v th ca - tỡnh m con,
Xuõn Qunh vn mang li cho ngi c nhng iu mi m v xỳc ng. Nh th
c gng i n tn cựng yờu thng trong lũng ngi m v hũa ng vi tõm hn
tr th. L ngi m, ngoi s giu cú nht l tỡnh yờu thng nh nhng b m
khỏc, Xuõn Qunh cũn cú tm lũng lng bao dung v trớ tu thụng minh ca
riờng mỡnh. Chớnh ú l chic chỡa khúa giỳp nh th n c, nhỡn thu c v
phỏt hin c nhiu iu mi l th gii vn p, lung linh v rt sng ng

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

12

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

trong tõm hn tr th. T ú, to nờn v p, nột c sc riờng trong nhng bi th
Xuõn Qunh vit cho con, cng l cho cỏc th h tr th núi chung.
Xuõn Qunh l mt con ngi am hiu sõu sc v tõm lớ tr th. Ch luụn
nhỡn nhn cỏc em vi mt cỏi nhỡn cm thụng v trn y yờu thng. Bi vy, ch
luụn sn sng lng nghe mi thc mc ca con tr v lớ gii cho con v mi iu
trong cuc sng. V s lớ gii y bao gi cng mang m tớnh cht tỡnh cm, cm
xỳc:
Con lm bng yờu thng
Ca cha v ca m
Ca b v ca ụng
Ca mỏ na-bit khụng
Con lm bng tt c
(Ct ngha)
Ch khng nh vi con mt iu: Con c lm t tỡnh yờu thng ca tt
c mi ngi. Con l trung tõm, l i tng ca mi nim thng yờu. C tỡnh yờu
thng vụ ngn ca mỏ cng dnh cho con. i vi ch, a con bao gi cng l
trung tõm, l ti sn vụ giỏ, l nim hnh phỳc ca ngi m. Ta cng hiu hn vỡ
sao trong mng th vit cho thiu nhi ch li vit nhiu v tỡnh cm m con n vy.

Xuõn Qunh mnh v hng trong sỏng, tr tỡnh. ú l n tng m nột
nht khi c th vit cho thiu nhi ca ch. Ging iu t nhiờn, dớ dm, ng
nghnh, tõm tỡnh trũ chuyn l mt c im ni bt trong li núi ngh thut th
Xuõn Qunh vit cho thiu nhi:
Th m nng cng s rột
Nng chui vo chn cựng em
(Mựa ụng nng õu?)
Chỳng ta cũn gp trong th Xuõn Qunh li núi quen thuc, nhng so sỏnh
ng nghnh d thng ca cỏc em. Bng xột oỏn thụng minh v trớ tng tng
phong phỳ nhng dũng th ca Xuõn Qunh luụn ỏng yờu v khú quờn nh th
ny:
Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

13

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

- m i cú con d
Luụn trong bao diờm con õy
M ra l con thy ngay
Con yờu m bng con d
(Con yờu m)
Trit lớ Cho v Nhn cng c Xuõn Qunh a n cho ngi c
mt cỏch nh nhng m sõu sc:
Cỏi ngoan m em cho

Thỡ li ngoan hn na
(Cỏi ngoan ca Mớ)
C bng nhng li th nh nhng m sõu sc nh vy, Xuõn Qunh ó núi
c vi cỏc em nhng li khuyờn b ớch mt cỏch gin d, d nh v thm sõu.
Bn nng ca ngi m, nhng cm xỳc tinh t v cỏi nhỡn s vt bng con
mt tr th ó to nờn nột ỏng yờu, ỏng nh cỏc bi th vit cho thiu nhi ca
Xuõn Qunh. Trong khi i tht sõu vo nhng tri nghim ca bn thõn qua mt li
cm, li ngh v nhn xột tinh t, thụng minh, Xuõn Qunh ó gp tt c cỏc bc
lm cha, lm m, ó biu t h h nhng chõn lý thụng thng m khụng d ai
cng núi c t tng vi bit bao rung ng v xỳc ng.
Chỳng ta cú th d dng nhn thy hỡnh nh em bộ ó xut hin xuyờn sut
trong ton b mng th vit cho thiu nhi. Th Xuõn Qunh vit cho tr th th
hin s nõng niu, trõn trng v nhng tỡnh cm yờu mn vụ ngn m ch dnh cho
cỏc em. Ch luụn ht lũng vỡ con tr v mong mun dnh tt c nhng gỡ tt p
nht cho tr th. Xuõn Qunh xng ỏng l nh th ca tr em trong mi thi i.
1.2. Ngh thut th Xuõn Qunh vit cho thiu nhi qua tp th Bu tri trong
qu trng
Tp th Bu tri trong qu trng vi mt s lng cỏc bi th khụng quỏ
s, ch vi 22 bi th nh nhn, xinh xn c cỏc em yờu thớch nhng cng
khc ha nờn mt phong cỏch ngh thut th Xuõn Qunh vit cho thiu nhi.
1.2.1.Th th

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

14

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

i tng tip nhn Bu tri trong qu trng ch yu l thiu nhi. Vỡ vy
vic s dng cht liu ngụn ng th hin tỡnh cm, cm xỳc ca cỏc em sao cho
phự hp vi tng tui c nh th c bit quan tõm. Mt c im chung ni
bt trong ngh thut th Xuõn Qunh vit cho thiu nhi l cõu th ngn gn, xỳc
tớch phự hp vi tõm sinh lý v kh nng ngụn ng cũn hn ch ca tr em. Th
Xuõn Qunh vit cho cỏc em luụn trong sỏng, ngn gn, d nh, d thuc v d
cm.
Th ch khụng gũ bú, khụng theo khuụn mu, thng c vit bng nhng
th th truyn thng nhng li c vn dng mt cỏch linh hot, mi l vỡ th nú
cng mang c phong cỏch hin i.
Th Xuõn Qunh vit cho thiu nhi c cỏc em ún nhn v a thớch.
Nhng bi th nh nhn, xinh xn v nhng cõu th ngn ch l bn ch, nm ch,
sỏu ch, by ch hay th th lc bỏt. Nhng li th gin d v hon ton khụng cú
n ý nhng ú cú s chn lc ngụn t v cha ng thụng tin va , phự hp vi
cỏch cm, cỏch ngh ca tr em v th gii xung quanh.
Bi th Cõy bng c xuõn Qunh s dng th th bn ch:
Búng bng trũn lm
Trũn nh cỏi nong
Em ngi vo trong
Mỏt i l mỏt!

A bng tt lm
Bng che cho em
Nhng ai che bng
Cho bng khi nng!
(Cõy bng)
T th bc l nhng day dt, nhng quan nim nhõn sinh ca Xuõn Qunh.

í ngha ca s sng chớnh l s gn bú, nng ta, bit cúp nht nhng iu cú ớch
trong gn c khi trong Sc mnh ca cuc sng chớnh l tm lũng nhõn hu
Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

15

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

ca con ngi, s cho i m khụng ũi hi nhn li. T hỡnh nh cõy bng, nh th
cng bc l mt trit lý:Con ng gn nht n vi giỏ tr cuc sng chớnh l
s trõn trng hnh phỳc gia Cho v Nhn. Li th rt t nhiờn, ngõy th, gn
vi li n ting núi hng ngy. Cõu th ngn, d c, d hiu iu ny phự hp vi
c im la tui cỏc em.
Bờn cnh th th bn ch, Xuõn Qunh cũn thnh cụng th th nm ch.
Trong tt c cỏc th th c ch s dng, th th nm ch chim s lng ln hn
c.
Trong s 22 bi th cú n 15 bi th s dng th th nm ch mc dự nhc
iu khụng cú gỡ mi l. Xuõn Qunh cỏi c in, cỏi lóng mn hi hũa vo trong
kt cu k chuyn, i vai ca nhõn vt. Li th rt sinh ng tr nờn gn gi v
mc mc, khụng sỏo. Trong cỏi mch k, t y cõu, ý li khụng t, k nờn c xong
nh lõu.
Ta khụng ngc nhiờn khi Xuõn Qunh n vi tr em, tr thnh nh vn, nh
th vit cho thiu nhi vi cỏc tỏc phm ỏng ghi nh. Truyn c tớch v loi ngi
l mt cõu chuyn di m nh th sỏng to nờn gii thớch v th gii tr th. Nú
cú phn phi lý so vi cỏch ngh ca ngi ln nhng li vụ cựng phự hp vi cỏch

hiu non nt ca tr th:
Tri sinh ra trc nht
Ch ton l tr con
Trờn trỏi t tri trn
Khụng dỏng cõy ngn c
Mt tri cng cha cú
Ch ton l búng ờm
Khụng khớ ch mu en
Cha cú mu sc khỏc
(Truyn c tớch v loi ngi)
Khụng ai l ngi cú kh nng lý gii cho tr em c tng tn mi s
trong khi nhng cõu hi chỳng t ra thỡ nhiu vụ k. Xuõn Qunh ó lm c
Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

16

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

iu ú, ch vn tr li rt nhiu cõu hi húc bỳa ca cỏc em nhng vn lm cho
cỏc em thớch thỳ, tha món. c tớnh ca con tr thng rt thớch v vo. Tr li
th no m mi cỏi cui cựng u quy v chỳng, cho chỳng l cỏc bn nh ta thớch
lm. Tỏc gi Truyn c tớch v loi ngi ó cú cỏch lý gii hin tng i sng
mt cỏch thc s Tt c vỡ tr em.
Cỏc bn c nh tui thõn yờu! Cỏc em cú thy khụng Trỏi t ny l ca
cỏc em. Ngay t bui u tiờn trờn trỏi t, tri sinh ra trc nht -Ch ton l tr

con. By gi Khụng khớ ch mu en - Cha cú mu sc khỏc. Ri thỡ mt tri
nhụ cao Cho tr con nhỡn rừ. Tr con nhỡn thy gỡ trc nht: Thy mu xanh ca
c cõy. M c cõy gn gi lm sao: Cõy cao bng gang tay - Lỏ c bng si túc Cỏi hoa bng cỏi cỳc. Mi th u nh nh, xinh xinh nh chi ca cỏc em vy.
Ri na Chim by gi sinh ra - Cho tr nghe ting hút. Mun tr con c tm Súng bt u lm sụng. ó cú sụng thỡ t cú bin. Li cú thờm nhng con ng
cho tr con khi tr con tp i na.
Tt c mi th: t ỏnh sỏng mt tri, mu xanh cõy c, ting hút chim
muụng, tụm cỏ ca sụng bin, ng i trờn mt t, v.v u sinh ra phc v,
lm vui cho tr con.
Nhng dự vy, vn cha õu tr con lm sao sng c nu thiu m,
thiu s chm súc, ru mm, b bng. Nhng li ru mang v cỏi bng, cỏi bang, v
cỏi hoa rt thm, v cỏnh cũ rt trng. Lm sao thiu c b vi nhng cõu
chuyn c tớch li kỡ, chuyn v ngi hin, k ỏc. Lm sao thiu c b: B bo
cho bit ngoan - B dy cho bit ngh v bao iu sõu xa ca cuc sng. Bi l y
m m, ri b, n b ln lt xut hin cựng tham gia vo cuc chi m hc ca
tr con.
Nh th Xuõn Qunh ó rt thụng minh khi ch lý gii ngun gc ca cỏc
loi theo kiu tỡnh cm sinh ra vt cht. V chng c cỏi li gii ngha mu
lm ra hoa thỡ tỏc gi cú th tr li nhiu cõu hi húc bỳa khỏc ca tr em.
V n kt bi, tỏc gi cng vn dựng cỏch thc nh vy: ch cú trc ri
mi cú gh bn. Ri mi cú trng lp v t lp, t trng mi bt u sinh ra thy
Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

17

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

giỏo. Ch cú cỏc nh th mi cú cỏch suy lun kiu y. Nhng iu thỳ v chớnh l
ch ú.
Cng vn th th nm ch m Chựm th xuõn cho ba con nh c ngi
c a thớch. L ngi m iu giu cú nht Xuõn Qunh l tỡnh thng. Chớnh
tỡnh thng y ó lm nờn v p ca cỏc bi Mựa xuõn mng con thờm mt tui,
Ct ngha, Con ch bit c õu. Phi l mt ngi m yờu con bng c tm lũng,
Xuõn Qunh mi cú th hiu c nhng c im, tớnh cỏch ca tng a con n
vy:
Thng em thỡ hay hi
Khụng k chuyn nh anh
Tuy con, mỏ chng sinh
Con vn quen gi mỏ
(Ct ngha)
Di con mt ca ch, mt cỏi lỏ cõy cng cú hn v tr thnh nhng cõu th
khụng d quờn c:
C b ờ rt l
Xanh nh l chiờm bao
Kỡa bói ngụ bói dõu
Thoỏng ting ci õu ú
(Con ch bit c õu)
Ch vui vi nim vui ca ngi m tr khi nhỡn thy con mỡnh ln thờm mt
tui. Nim vui y cng vi tỡnh yờu thng dnh cho con ó lm nờn mt mún qu
tinh thn cú ý ngha ln lao m ch dnh tng cho con, ú l bi th Mựa xuõn mng
con thờm mt tui:
Li ti mựa xuõn ri
Mng con thờm mt tui
Chic khn trờn vai
Mi qung ti roi rúi
(Mựa xuõn mng con thờm mt tui)

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

18

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

Tỡnh yờu thng con vụ tn y cú th no ln ln trong muụn vn tỡnh cm
khỏc. Xuõn Qunh cũn mun mang c tỡnh mu t ca mỡnh vo cừi vụ biờn. Mt
tỡnh yờu con sõu xa, khụng phai nht, mt tỡnh yờu con tr thnh bt tn. Chựm th
ny ó nõng bn nng lm m lờn ngh thut lm m. Cú tỡnh thng, cú ngh thut,
ngi ph n mi thy c ht hnh phỳc ca mỡnh.
Khi núi v Xuõn Qunh, ch ụng Mai Ch rut ca nh th ó dnh cho
Xuõn Qunh nhng li nh sau: Nhng a con l ngun thi hng khụng bao gi
cn ca Qunh. V vỡ vy, ta cng hiu vỡ sao th vn Qunh vit cho thiu nhi,
vit v thiu nhi li dớ dm, nng m tỡnh thng nh vy.
Xuõn Qunh cú mt tui th au thng. Ngay t nh ch ó sm phi chu
s thiu thn tỡnh cm ca m. Vỡ vy, hn ai ht ch hiu c tỡnh mu t thiờng
liờng, cao quớ n nhng no. Hn ai ht ch hiu nhng a con bộ bng cn s
ch che, nng ta ngi m n nhng no. Bi vy m ch luụn mang n cho
nhng a con tỡnh yờu thng sõu sc, vụ b. V vi ch, nhng a con ra i
cng ta nh s bự p cho nhng tỡnh cm thiu ht thu xa. Nú nh mt dũng
nc mỏt gt ra ni bt hnh ca mt thi th u au thng, ti cc m ch ó
tri qua.
V phi chng, vi nhng a con ngi m luụn l ch da, l ni c
yờu thng, ch che nờn trong tim thc ca con tr du cú cỏch xa v mt a lý,

du cỏch nỳi, cỏch rng, cỏch sụng, cỏch b thỡ con cng s luụn tỡm v vi m:
Tui con l tui nga
Nhng m i, ng bun
Du cỏch nỳi cỏch rng
Du cỏch sụng cỏch b
Con tỡm v vi m
Nga con vn nh ng
(Tui nga)
Vi tỡnh thng con, Xuõn Qunh luụn nhỡn ra c nhng iu kỡ thỳ trong
li suy ngh, li núi ca con v cng l mt mng ca tõm hn mỡnh. Nhng iu
Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

19

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

thc mc ỏng yờu ca Mớ v li gii ỏp cho Mớ rt gn ỳng cng c th hin
qua th th nm ch:
Cỏi ngoan m em cho
Li cng ngoan hn na
(Cỏi ngoan ca Mớ)
Bờn cnh s thnh cụng v th th bn ch, nm ch ta khụng th khụng núi
ti th th sỏu ch trong tp th ny ca ch. Nhng bi th sỏu ch trong tp th
gm cú: Mựa ụng nng õu?; Cụ giỏo ca em; Con yờu m; Cỏi a bn ca
chỳ in.

Trong th th sỏu ch ta bt gp hỡnh nh ln nng tinh nghch, ỏng yờu:
Nng xung quanh bỡnh tớch
nc chố ti cho b
B nhp mt ngm ri: kh!
Nng trong nc chố chan chỏt

Nng vo qu cam, nng ngt
Trong sut mựa ụng vn em
Nng ln vo trong mựi thm
C trm ngn bụng hoa cỳc
(Mựa ụng nng õu?)
Ln nng trong th Xuõn Qunh tht m ỏp lm nờn s thi v ca cuc i:
ú l ln nng ca s quan tõm n ngi thõn, l ln nng nc chố ti cho
b, ln nng lm nờn hng thm cho bụng hoa cỳc, nng si m bn tay em,
nng trong lũng m. Nng vụ hỡnh nhng cng rt thõn thuc. Tỏc gi ó dt nờn th
gii ca nhng yờu mn, thõn tỡnh m s vụ tỡnh h hng khụng th gn kt c.
Cng vi th th sỏu ch, ngi c c lng nghe mt em nh say sa k
chuyn v cụ giỏo ca em:
Trụng cụ cng ging mi ngi
M cụ bit nhiu lm y
Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

20

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

Tt c ch l t giy
Cụ gp thnh hoa thnh chim
Nhng ting núi thng ca em
Cụ hỏt thnh ra bi hỏt
Cụ mỳa mm nh l nc
Ch bng bc chõn bn tay
(Cụ giỏo ca em)
Dự khụng trc tip núi ra nhng sau mi cõu th ta u cm nhn c s
ng ngng, cm phc v tỡnh cm yờu mn m em nh trong bi th dnh cho cụ
giỏo ca mỡnh. Tt c nhng cụng vic m cụ giỏo lm hng ngy tng chng nh
chng cú gỡ vy m trong con mt ca nhng thiờn thn nh thỡ cụ qu l mt
ngi ti gii, dng nh cụ bit v mi iu trờn th gian ny v cụ cú th lm nờn
bao iu thỳ v trong cuc sng.
Dự chim mt s lng khụng nhiu (2/22 bi) nhng th th lc bỏt truyn
thng ca dõn tc cng ó gúp phn lm nờn thnh cụng v mt th th trong ngh
thut th Xuõn Qunh.
Ly ngun cm hng chớnh t vựng t la Vnh Linh - Qung Bỡnh, bi th
Tui th ca con ca Xuõn Qunh ó ra i. Min t giú lo cỏt trng y di tớch
lch s v cng y chin cụng. L mt ngi ph n lm th Xuõn Qunh vit v
tỡnh m con, b chỏu. Tỡnh m con ca nh th c t trong s tng quan vi
chin tranh. Ngi m y thng con, xút xa khi nhỡn thy tui th ca con phi i
qua trong nhng thiu thn, him nguy ca chin tranh:
Tui th con cú nhng gỡ
Cú con ci vi mt tre trong hm
Cú ln giú sm vo thm
Cú ụng trng rm s tỏn cựng con
Sụng di, bin rng, ao trũn
Khúi bom n gic, sao hụm cui tri
(Tui th ca con)

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

21

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

Qua khe gch nt, mt mm sng ang lờn mónh lit. Trong hm sõu trỏnh
mỏy bay gic, nhng a tr con vn: Ci vi mt tre trong hm. S sng ú bt
dit ngay trong s hu dit. Ba thỏng ly, by thỏng ngi ri y tui chp chng
bit i, nhng a tr Vnh Linh vn ln lờn trong lũng a o bt chp mi thiu
thn, bom n. Xuõn Qunh cho ta thy cú mt sc mnh cũn ln hn sc mnh
ca sc lc con ngi, tht phi thng. Vi Xuõn Qunh ú l s hin din ca s
sng trng tn bt chp s tn phỏ, l mt thỏch thc ln vi k thự.
Th th bn ch, nm ch, sỏu ch v th th lc bỏt m Xuõn Qunh la
chn ó mang li hiu qu to ln trong vic th hin t tng, tỡnh cm ca tỏc gi
qua mi trang th. Ngoi ra, ch cũn rt ti tỡnh trong vic vn dng linh hot, kt
hp mt cỏch t nhiờn cỏc th th.
Ting g tra l mt minh chng cho s ti tỡnh, khộo lộo y ca Xuõn
Qunh. Bi th c lm bng th th nm ch song u mt s kh th vn
c xen vo mt cõu th ba ch: Ting g tra l im nhn tụ m thờm cm
xỳc, tõm trng ca nhõn vt tr tỡnh. Th Xuõn Qunh giu tõm trng, cỏi tõm trng
nhc nhi bc thit. Ting g tra ó c din t thụng qua cm xỳc trn y ca
tõm trng nh th. Ch nghe ting g gỏy nh ai bui tra m tỏc gi cm thy:
Ting g tra
Mang bao nhiờu hnh phỳc

ờm chỏu v nm m
Gic ng hng sc trng.
(Ting g tra)
Xuõn Qunh au n trc nhng mt mỏt ca hnh phỳc nh nhoi thng
nht trong chin tranh bao nhiờu thỡ ch cng khao khỏt nhng phỳt giõy hnh phỳc
i thng by nhiờu. Trong chin tranh i thng ch loộ lờn trong chc lỏt,
hay cng ch hin ra trong k nim i vi Xuõn Qunh cng quý lm ri.
Túm li, dự khụng phi l im c sc nht trong ngh thut th Xuõn
Qunh vit cho thiu nhi nhng s thnh cụng trong vic s dng cỏc th th bn
ch, nm ch, sỏu ch v th th lc bỏt ca ch cng ó gúp phn giỳp cho tp th
Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

22

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

Bu tri trong qu trng cú sc sng bn lõu trong lũng ngi c. mi th th,
ta u nhn thy c s thụng minh ti tỡnh, khộo lộo ca tỏc gi. V chớnh s vn
dng linh hot cỏc th th ny ó giỳp mang li hiu qu to ln trong vic chuyn
ti ni dung t tng, tỡnh cm ca tỏc gi n vi ngi c mt cỏch sinh ng v
sõu sc. Mi cõu th, mi bi th u mang mt v p riờng, luụn cú sc hp dn,
cun hỳt kỡ l i vi ngi c.
1.2.2. Nhp iu
Trong vn hc, nhp iu l s lp li cỏch quóng u n v cú s thay i
ca cỏc hin tng ngụn ng, hỡnh nh, mụtip... nhm th hin s cm nhn thm

m v th gii, to ra cm giỏc vn ng ca s sng, chng li s n iu, n
nht ca vn bn ngh thut.
Trong bi vit: í thc v thi gian - cm nhn v hnh phỳc" ca Vng
Trớ Nhn ó cú nhng dũng v th Xuõn Qunh nh sau:
Mi bi th c vit ra nh l bi th cui cựng ca cuc i mỡnh, bao
nhiờu vn ling sn cú cho vo c cỏi gỡ cho bng ht, bi th bao gi cng
im cng nht ca s sỏng to.
Qu tht, nhn xột ú khụng h quỏ so vi s sỏng to ca Xuõn Qunh. Mi
cõu th, mi bi th, ta luụn thy c s sỏng to ca ch trong ú. Xuõn Qunh
cng ó cú nhng sỏng to v nhp th to thnh nhng cõu th cha ng kh
nng din t s phong phỳ v cm xỳc.
Ch vit v tui th ca con vi nhng dũng th tht xỳc ng, nghn ngo.
Tip thu th th ca vn hc dõn gian, ch ó s dng th th lc bỏt vit lờn
nhng dũng tõm s ca ngi m tr trờn tuyn la Vnh Linh nhng nm chng
M vi a con bộ bng. Bi th vn c vit vi nhp chn ca th th lc bỏt
nhng bng xen vo mt cõu th cú s thay i ca nhp:
Ba thỏng ly,/ by thỏng ngi
Con chi vi t,/ con chi vi hm
(Tui th ca con)

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

23

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

Du phy gia hai cõu th trựng vi nhp hai cõu th ó tỏch nhp cõu lc
thnh nhp 3/3 cựng vi cõu bỏt nhp 4/4 to thnh hai v cõn xng, nhp nhng
ng thi tng kh nng biu t cm xỳc ca ngi m.
Bi th Ch trng cng l mt trng hp tng t. Bi th c vit bng
th th lc bỏt vi nhp th chn 2/2; 2/2/2 th hin tỡnh cm mong mi ch i ca
cỏc em vi ụng trng rm. Nhng n hai cõu lc bỏt cui bng cú s chuyn sang
nhp l 3/3 v 3/3/2/ t nhiờn nh ting reo vui ca tr khi thy ụng trng xut hin
v cỏch núi cng tht tr th Trũn i l trũn!. ú chớnh l s sỏng to v nhp th
ca ch:
Khi ụng trng/ ó lờn ri
Va trng sỏng/ li trũn i l trũn!
(Ch trng)
Th gii t nhiờn c Xuõn Qunh lớ gii phự hp vi cỏch ngh, cỏch núi
ca tr:
-Ban ngy/ lm bng nng
Mu xanh/ lm bng cõy
Qu t/ lm bng cay
Ting n/ sinh tu in
(Ct ngha)
Vi cỏch ct ngha nh vy hn Xuõn Qunh s lm cho con tr bt ng,
thớch thỳ khụng ch bi t duy phi lụgớc y m cũn bi nhp th 2/3 vui ti, sụi
ni. Cỏi c ỏo, bt ng ca bi th c m ra kt thỳc ca bi th:
Con/ lm bng yờu thng
Ca cha/ v ca m
Ca b/ v ca ụng
Ca mỏ na -/ bit khụng
Con/ lm bng tt c
(Ct ngha)

Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

24

Trường ĐHSP Hà Nội 2


Tạ Thị Biên

Khoá luận tốt nghiệp Đại học

Nhp th ó cú s bin i bi l õy ó cú thờm ting núi tỡnh cm. Mt
tỡnh yờu thng mónh lit. Hai cõu th nhp 1/4 u v cui kh th lm im
nhn ngi m m ra v khng nh mt iu: Con c lm t tỡnh yờu thng
ca tt c mi ngi. Con l trung tõm, l i tng ca mi nim thng yờu.
Cuc sng du khụ cn, ỏc lit nhng cng cũn bit bao iu thi v. Mt
ting g vang lờn gia tra hố cng ỏnh thc c mt min sõu lng nht ca tõm
hn ngi lớnh tr:
Trờn ng hnh quõn xa
Dng chõn bờn xúm nh
Ting g ai nhy
Cc.../ Cc tỏc/ cc ta.
(Ting g tra)
Ting g tra vang lờn nh gi cho nhng k nim tui th tr v. Vỡ vy
nhp th trựng xung, kộo di hn c bit cõu th núi v ting g: Cc.../ Cc
tỏc/ cc ta.
Qua tt c nhng dn chng v nhng phõn tớch trờn, chỳng ta cú th thy
c s sỏng to ca Xuõn Qunh v nhp th. Nhp th rt a dng, bin hoỏ, cỏch
ngt nhp rt phự hp. Nhp th tr nờn ti vui, sụi ng khi din t tõm lớ, tỡnh
cm, tớnh cỏch tr th. ụi khi li tr nờn m thm, lng sõu khi din t tỡnh cm,

cm xỳc v nhng k nim ca nhõn vt tr tỡnh. iu ny ó khng nh c ti
nng ca Xuõn Qunh.
1.2.3. Cu t
Cu t hay kt cu l s sp xp, phõn b cỏc thnh phn hỡnh thc ngh
thut. Tc l s cu to tỏc phm tu theo ni dung v th ti. Kt cu gn kt vi
cỏc yu t ca hỡnh thc v phi thuc chỳng vi tinh thn. Kt cu khin tỏc phm
tr nờn mch lc, cú "v duyờn dỏng ca s trt t" (Horacius).
Hỡnh thc kt cu l kt qu ca nhn thc thm m, phn ỏnh nhng mi
liờn h b sõu ca tõm trng v trớ tu. Núi cho d hiu kt cu l b khung v l cỏi
ỏo bc ngoi ca bi th.
Lớp: K32SP Mầm non - GDTH

25

Trường ĐHSP Hà Nội 2