- Trang chủ >>
- Thạc sĩ - Cao học >>
- Luật
mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.04 MB, 102 trang )
TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT
LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
Niên Khoá (2006 – 2010)
Đề tài
MỐI QUAN HỆ GIỮA NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG VÀ
TÌNH HÌNH TỘI PHẠM VỀ THAM NHŨNG
Giáo viên hương dẫn
Thầy Nguyễn Chí Hiếu
Bộ môn: Tư Pháp
Sinh viên thực hiện
Trương Minh Diền
MSSV: 5062240
Lớp: Tư pháp 1- 32
Cần thơ, tháng 4 năm 2010
NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN PHẢN BIỆN
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
MỤC LỤC
Trang
PHẦN MỞ ĐẦU ……………………………………………………………….………. 1
1.Tính cấp thiết của đề tài ………………………………………….…………….………. 1
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài …………..................................................................... 2
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài………………………….…………………….………... 2
4. Phương pháp nghiên cứu đề tài…………………………………………………..……..2
5. Kết cấu của đề tài…………………………………………………….……….……..…..3
CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG CÁC TỘI PHẠM VỀ THAM NHŨNG…………….…….….…4
1.1 Khái quát chung tội phạm về tham nhũng …………………………….…….…….….4
1.2 Sơ lược về tình hình tội phạm về tham nhũng ……………………………..…….…..7
1.2.1 Trước khi tiếp cận nền kinh tế thị trường cũng như giai đoạn đầu khi nó mới hình
thành ở nước ta…………………………….…………………………….………………...7
1.2.2 Từ khi gia nhập nền kinh tế thị trường đến những năm gần đây……………..……8
1.3 Xu hướng của tội phạm về tham nhũng…………………………….….……….….…..9
1.3.1 Diễn biến tình hình tội phạm tham nhũng trong những năm qua ở nước ta…….......9
1.3.2 Hoạt động có tổ chức của các tội phạm tham nhũng………….……………….…. 13
1.3.3 Quy mô hoạt động khá phổ biến của tình hình tham nhũng ở nước ta………....….15
1.3.4 Dự báo tình hình trong những năm sắp tới…………………………………….…..17
1.4 Hậu qủa do các tội phạm về tham nhũng gây ra………………..……………….……22
1.4.1 Những tổn thất thuộc về vật chất…………………………………….….………… 22
1.4.2 Những tổn thất phi vật chất……………………………………………..….............23
CHƯƠNG 2
MỐI QUAN HỆ GIỮA NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG VÀ TÌNH HÌNH TỘI
PHẠM VỀ THAM NHŨNG……………………………………………….…………..27
2.1Sơ lược những thành quả mà nền kinh tế thị trường mang lại……………….……… 27
2.1.1 Ngăn chặn suy giảm kinh tế, duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế hợp lý, bền
vững…………………………………………………………………………............……27
2.1.2 Ổn định kinh tế vĩ mô, chủ động phòng nhừa lạm phát cao trở lại……………….34
2.1.3 Đảm bảo an sinh xã hội, phát triển giáo dục, y tế, văn hoá và các lĩnh vực xã hội
khác……………………………………………………………………...……………..…39
2.2 Những tác động của nền kinh tế thị trường đến tình hình tội phạm về tham
nhũng………………………………………………………………….………………….48
2.2.1 Phân hóa giàu nghèo kết quả tất yếu của quá trình kinh tế thị trường …………...49
2.2.2 Tốc độ đô thị hóa ở nước ta trong quá trình hội nhập……………..……………..51
2.2.3 Ảnh hưởng của kinh tế……………………………………………..………………54
2.2.4 Ảnh hưởng của tâm lý xã hội………………………………...……………………60
2.2.5 Ảnh hưởng của cơ chế quản lý………………………………...…………….……. 65
2.2.6 Ảnh hưởng của công tác tổ chức cán bộ……………………..……………………69
2.2.7 Ảnh hưởng của chính sách xử lý các đối tượng phạm tội của các cơ quan bảo
vệ pháp luật……………………………………………………………………….………70
CHƯƠNG 3
PHÒNG NGỪA TÌNH HÌNH TỘI PHẠM VỀ THAM NHŨNG Ở NƯỚC TA,
THỰC TIỂN VÀ ĐỀ XUẤT Ý KIẾN……………………………...……….…………76
3.1 Các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm về tham nhũng …………..…………76
3.1.1 Khái niệm phòng ngừa tình hình tội phạm về tham nhũng….…………….……….76
3.1.2 Mục đích của công tác phòng ngừa tình hình tội phạm ở nước ta……….………...76
3.1.3 Yêu cầu của công tác phòng ngừa tình hình tội phạm về tham nhũng………….....76
3.1.4 Các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm về tham nhũng của nước ta hiện
nay……………………………………………………………………………………..…78
3.1.4.1 Biện pháp kinh tế ………………………………………………………….….….78
3.1.4.2 Biện pháp chính trị……………………………………………………….………78
3.1.4.3 Biện pháp văn hoá - giáo dục………………………………………………...…..79
3.1.4.4 Biện pháp quản lý xã hội ………………………………………….…….………80
3.1.4.5 Biện pháp pháp luật……………………………………………….…….………..83
3.2 Thực tiển của công tác phòng ngừa tình hình tội phạm về tham nhũng ở nước ta hiện
nay………………………………………………………………..………………………85
3.2.1 Những thuận lợi trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm về tham nhũng
ở nước ta hiện nay…………………………………………………….………………….85
3.2.2 Những hạn chế trong công tác phòng ngừa tình hình tội phạm về tham nhũng ở nước
ta…………………………………………………………………………….. …………..88
3.3 Một số giải pháp nhằm tăng tính hiệu quả của công tác phòng chống tình hình tội
phạm về tham nhũng ở nước ta …………………………………..……………………...90
KẾT LUẬN……………………………………………………………...………..……..94
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
PHẦN MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của đề tài
Ở nước ta, tình hình tội phạm luôn hiện hữu trong đời sống xã hội và đang là yếu
tố gây cản trở cho sự nghiệp phát triển công nghiệp hoá – hiện đại hoá đất nước. Vì
thế, đấu tranh với tình hình tội phạm luôn là một nhiệm vụ tất yếu của Nhà nước ta vì
mục đích chung của đất nước là dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh. Ngày nay, tham nhũng đang là một hiện tượng khá phổ biến trên thế giới. Ở
nước ta khi chuyển đổi sang kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa, bên
cạnh những thành tựu mà nước ta đã đạt được trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ
quốc thì tình trạng tham nhũng đang diễn ra khá phổ biến ở mọi ngành, mọi lĩnh vực
của đời sống xã hội, với tính chất nguy hiểm ngày càng nghiêm trọng, đe doạ sự sống
còn của chế độ ta. Từ rất lâu, Bác Hồ đã có nói tham nhũng, lãng phí, tham ô là ba thứ
giặc nội xâm, là kẻ thù rất nguy hiểm cho sự phát triển của đất nước. Ngày nay, tình
hình tội phạm về tham nhũng đang diễn ra ngày càng gia tăng về số vụ và số người với
mức độ nguy hiểm và phức tạp, có mối quan hệ với các tội phạm khác như ma tuý,
buôn lậu… Bên cạnh những vụ tham nhũng đã được phát hiện và xử lý tốt thì còn
nhiều vụ tham nhũng vẫn còn nhiều vụ tham nhũng chưa được phát hiện và xử lý kịp
thời, gây hậu quả nghiêm trọng đối với đất nước không còn đơn thuần là hậu quả về
vật chất mà còn gây hậu quả về phi vật chất. Những phần tử cơ hội chính trị ở trong
nước và các thế lực phản động từ bên ngoài đã triệt để lợi dụng tình hình “khiếu kiện”
và vấn đề “tham nhũng” để kích động gây rối, chống phá Đảng và Nhà nước ta, lợi
dụng vấn đề “tham nhũng” liên quan đến một bộ phận cán bộ thoái hoá, biến chất,
chúng tuyên truyền xuyên tạc, gây nghi ngờ và gieo rắc tâm lý bất mãn trong nhân dân
về Nhà nước, làm giảm uy tín của Đảng và Nhà nước trong nhân dân, từ đó kích động
gây rối an ninh chính trị và trật tự, an toàn xã hội nhằm chống phá chính quyền. Cùng
với sự phát triển của khoa học kỹ thuật – công nghệ thông tin, trước diễn biến tình
hình tội phạm quốc tế, Nhà nước ta phải tăng cường hơn nữa trong việc hoàn thiện
chính sách pháp luật phòng ngừa tội phạm nói chung và đấu tranh phòng, chống tội
phạm về tham nhũng nói riêng. Vì vậy, phòng chống tội phạm về tham nhũng và đấu
tranh chống tham nhũng là một nhiệm vụ cấp bách và hết sức quan trọng hiện nay mà
chúng ta phải quyết tâm ra sức phòng ngừa, triệt tiêu chúng, làm tốt công tác phòng
ngừa tình hình tội phạm về tham nhũng không chỉ góp phần làm trong sạch xã hội, làm
lành mạnh nền kinh tế, bảo vệ tài sản của Nhà nước và của nhân dân, mà còn vô hiệu
hoá được âm mưu của các phần tử cơ hội chính trị và các thế lực thù địch. Vì vậy
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
1
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
người viết đã chọn đề tài “Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội
phạm về tham nhũng” để nghiên cứu cho luận văn của mình.
2. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Mục đích của việc nghiên cứu đề tài này là áp dụng tổng hợp các biện pháp kinh
tế và phòng ngừa tình hình tội phạm về tham nhũng nhằm xoá bỏ nguyên nhân, điều
kiện phạm tội về tham nhũng nhằm trước hết là kiềm chế, sau đó làm giảm, và cuối
cùng là thủ tiêu hoàn toàn tình hình tội phạm về tham nhũng, tăng cường hiệu quả của
các biện pháp áp dụng pháp luật của Nhà nước ta. Ngăn ngừa và từng bước đẩy lùi
tham nhũng, loại bỏ điều kiện phát sinh tham nhũng và xây dựng bộ máy Nhà nước
trong sạch, vững mạnh, đội ngũ cán bộ, công chức liêm chính, lành mạnh hoá các quan
hệ xã hội là những mục tiêu lớn trong công tác phòng ngừa tham nhũng hiện nay.
Ngoài ra, thông qua việc nghiên cứu đề tài này, người viết có thể tích luỹ thêm nhiều
kinh nghiệm, áp dụng kiến thức chuyên ngành, cũng như mở rộng kiến thức xã hội
phục vụ cho việc học tập, nghiên cứu và quan trọng là rèn luyện đạo đức bản thân.
Đây chính là mục đích người viết chọn đề tài này để nghiên cứu.
3. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Đề tài đi sâu nghiên cứu mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội
phạm tham nhũng . Qua đó, đề tài sẽ đưa ra các biện pháp phòng ngừa tình hình tội
phạm về tham nhũng mà Nhà nước ta đã áp dụng nhằm hạn chế tiến tới loại trừ hoàn
toàn tình hình tội phạm về tham nhũng và có những đề xuất ý kiến của bản thân mình.
Nghiên cứu mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham
nhũng tức là nghiên cứu một thể thống nhất các hành vi tham nhũng có tính chất nguy
hiểm cho xã hội. Đề tài không đi sâu vào phân tích từng tội phạm cụ thể mà phân tích
một cách khái quát tình hình kinh tế và tội phạm tham nhũng, chung nhất nhưng vẫn
thể hiện được đầy đủ các đặc điểm chung của nhóm tội phạm này. Về mặt tài liệu tham
khảo, đề tài này được viết trên cơ sở nghiên cứu các văn bản luật, sách, báo chí, tạp
chí, website trong phạm vi pháp luật Việt Nam và có tham khảo tình hình cũng như
một số kinh nghiệm phòng chống tham nhũng của một số nước trên thế giới.
4. Phương pháp nghiên cứu đề tài
Đề tài có sử dụng phương pháp thống kê trong việc thu thập các số liệu, phương
pháp phân tích các số liệu và nguyên nhân của tội phạm tham nhũng, phương pháp suy
luận để dự báo về diễn biến của tình hình tội phạm, qua đó tìm ra cách phòng ngừa tội
phạm nói chung và phòng ngừa tội phạm về tham nhũng nói riêng. Ngoài ra đề tài còn
dùng phương pháp điều tra xã hội học để nghiên cứu tội phạm một cách sâu sắc vì nếu
chỉ sử dụng những số liệu trong báo cáo thì chưa đủ vì báo cáo thống kê thường bị hạn
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
2
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
chế. Các phương pháp nghiên cứu trên sẽ được phối hợp sử dụng để tạo nên tính logic
và trình bài có hiệu quả của đề tài này.
5. Kết cấu của đề tài
Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên và trong phạm vi nghiên cứu của đề
tài, ngoài lời nói đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được trình bài
theo kết cấu sau:
Đề tài gồm có ba chương:
Chương 1: Lý luận chung các tội phạm về tham nhũng.
Chương 2: Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về
tham nhũng.
Chương 3: Các biện pháp phòng ngừa tình hình tội phạm về tham nhũng ở
nước ta, thực tiễn của công tác phòng ngừa và đề xuất ý kiến của bản thân.
Trong quá trình nghiên cứu đề tài này, cùng với sự nổ lực của bản thân, người
viết còn được sự hướng dẫn nhiệt tình của giáo viên hướng dẫn để hoàn thành tốt đề
tài của mình. Tuy nhiên, do bản thân người viết chưa có nhiều kinh nghiệm nên khó có
thể tránh khỏi những thiếu sót, mong quý thầy cô sửa chữa và đóng góp ý kiến để
người viết được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cám ơn quý thầy cô.
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
3
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG CÁC TỘI PHẠM VỀ THAM NHŨNG
1.1 Khái quát chung tội phạm về tham nhũng
Trong những năm gần đây, cùng với xu hướng hội nhập và toàn cầu hoá về kinh
tế, tham nhũng đả trở thành vấn đề toàn cầu, là tệ nạn gây nhức nhối ở tất cả các quốc
gia trên thế giới. Việt Nam cũng như nhiều nước khác trên thế giới đã xem tệ nạn tham
nhũng như một “quốc nạn” và cần phải chủ động phòng ngừa, kiên quyết trừng trị
bằng nhiều biện pháp mạnh. Để phòng ngừa và đấu tranh có hiệu quả. Chúng ta phải
hiểu rõ về tham nhũng như tình hình, nguyên nhân và xu hướng phát triển của tham
nhũng… và quan trọng là phải xác định được tham nhũng là gì? Tuy nhiên hiện nay có
rất nhiều quan điểm khác nhau về vấn đề này.
Tham nhũng tiếng Anh gọi là Corruption, xuất phát từ tiếng La Tinh Corrumpere
với nghĩa là bẻ gẫy, vi phạm hoặc sai lệch. Trong tiếng Anh tham nhũng được hiểu là
corruption với nghĩa đồi bại, truỵ lạc, thối nát, ăn hối lộ… Nhằm chỉ các quan chức
Nhà nước đã vi phạm pháp luật, đạo đức xã hội để tìm kiếm nguồn lợi cho bản thân,
gia đình, bạn bè, đảng phái hay các nhóm người có liên quan.
Riêng tại Việt Nam, tại Điều 1 pháp lệnh phòng chống tham nhũng (PLPCTN)
ngày 26/02/1997 đã định nghĩa tham nhũng như sau: “Tham nhũng là hành vi của
người có chức vụ quyền hạn đã lợi dụng chức vụ quyền hạn đó để tham ô, hối lộ hoặc
cố ý làm trái pháp luật vì động cơ vụ lợi, gây thiệt hại cho tài sản của Nhà nước, của
tập thể, của cá nhân, xâm phạm hoạt động đúng đắn của các cơ quan, tổ chức”.
Qua các định nghĩa trên về tham nhũng cho chúng ta thấy căn nguyên của tham
nhũng là xuất phát từ công quyền và có sự lạm dụng công quyền, tham nhũng gắn liền
với Nhà nước và các hoạt động của Nhà nước, tham nhũng bao gồm cả hối lộ, các lợi
lộc do chức vụ đem lại, chọn người quen, người thân vào những chức vụ mà lẽ ra
nhiều người khác có thể là vào nhiệm vụ đó tốt hơn, quyết định không dựa trên nền
tảng của tập thể, của đơn vị mà theo tiêu chuẩn của bè phái, hành động cố tình không
tuân thủ các nguyên tắc của Nhà nước, nhằm trục lợi cho cá nhân và những kẻ có liên
quan đến hành động đó. Tham nhũng là một hệ quả tất yếu của nền kinh tế kém phát
triển, quản lý kinh tế - xã hội lỏng lẻo, yếu kém tạo ra nhiều sơ hở cho các hành vi tiêu
cực, hiện tượng tham nhũng và các tệ nạn có điều kiện phát triển và tại đó có một phần
quyền lực chính trị được biến thành quyền lực kinh tế. Tham nhũng làm chậm sự phát
triển kinh tế - xã hội, làm giảm lòng tin của nhân dân đối với Nhà nước, đến chừng
mực nào đó nó gây mất ổn định chính trị, kinh tế, xã hội…
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
4
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
Nhìn chung các định nghĩa này đã nêu được ba phần cơ bản cấu thành một hành
vi được coi là tham nhũng đó là:
+ Sử dụng chức vụ, quyền hạn để hành động;
+ Hành động đó vì lợi ích của người thực hiện – vụ lợi cá nhân;
+ Hành động đó là phạm pháp, sai quy định của pháp luật.
Như vậy, nếu thiếu ít nhất một trong ba điều kiện thì không còn được gọi là
tham nhũng. Chẳng hạn như:
+ Khi một người có chức vụ, quyền hạn có sách kiến, tạo thêm việc làm cho một
người hoặc nhóm người mình phụ trách và công việc đó đem lại kết quả tốt, người đó
có lợi ích cho mình mà vẫn không vi phạm luật quốc gia, quy định của đơn vị.
+ Có một số người có chức vụ, quyền hạn để hành động và hành động sai quy
định nhưng không phải do vụ lợi mà do năng lực yếu kém, do chủ quan trước một vấn
đề nào đó.
Ví dụ: Một kế toán trong công ty Nhà nước do chủ quan về năng lực quản lý của
mình đã báo cáo sai trong quản lý kinh tế gây hậu quả cho công ty, nhưng hành vi báo
cáo sai ấy không xuất phát từ động cơ vụ lợi thì kế toán sẽ không được coi là phạm tội
tham nhũng mà sẽ thuộc nhóm tội liên quan đến chức vụ trong quản lý kinh tế…
+ Trường hợp phổ biến là có một số người khi thực hiện hành vi nhằm mục đích
vụ lợi cho bản thân mình nhưng họ không phải là người có chức vụ, quyền hạn trong
các cơ quan, xí nghiệp, công ty Nhà nước, trong bộ máy Nhà nước nên khi họ phạm
tội và gây hậu quả cho xã hội thì cũng không thuộc vào nhóm tội phạm về tham
nhũng.
Ví dụ: Hành vi vụ lợi của người không có chức quyền và vi phạm pháp luật là
trộm, cướp, gian lận, buôn lậu…
Đồng thời, các tội phạm về tham nhũng được ghi nhận trong Bộ luật Hình sự năm
1985 gồm có: Tội tham ộ tài sản xã hội chủ nghĩa (Điều 133), Tội lừa đảo chiếm đoạt
tài sản Nhà nước (Điều 134), Tội nhận hối lộ (Điều 226), Tội cố ý làm trái quy định
của nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng (Điều 174). Bộ luật Hình
sự năm 1985 ra đời có hiệu lực ngày 01/01/1986 và văn bản pháp luật của nước ta đề
cập đến việc xác định các tội phạm về tham nhũng là Thông tư liên ngành số 02/TTLN
ngày 20/3/1993 của Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, Bộ nội
vụ, Bộ tư pháp hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ luật Hình sự năm 1985,
cùng với Pháp lệnh phòng chống tham nhũng ngày 26/02/1997 đã liệt kê cụ thể 11
hành vi thuộc phạm trù tham nhũng:
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
5
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
1. Tham ô tài sản xã hội chủ nghĩa;
2. Nhận hối lộ;
3. Dùng tài sản xã hội chủ nghĩa làm của hối lộ; lợi dụng chức vụ, quyền hạn để
hối lộ, môi giới hối lộ;
4. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản xã hội chủ nghĩa;
5. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản xã hội chủ nghĩa;
6. Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản của cá nhân;
7. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ để vụ lợi;
8. Lạm quyền trong khi thi hành nhiệm vụ, công vụ để vụ lợi;
9. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để vụ lợi;
10. Lập quỹ trái phép để vụ lợi;
11. Giả mạo trong công tác để vụ lợi;
Từ Bộ luật Hình sự năm 1985 ra đời đến tháng 5 năm 1997 đã có bốn lần sửa đổi
nhưng cơ cấu các Chương, Điều cụ thể vẫn chưa có một chương nào, mục nào quy
định về các tội phạm tham nhũng. Tuy nhiên, các lần sửa đổi, bổ sung một số quy định
của Bộ luật hình sự năm 1985, nhất là lần sửa đổi, bổ sung tháng 12 năm 1992 và
tháng 5 năm 1997 đã sửa đổi, bổ sung được nhiều vấn đề liên quan đến các tội phạm
về tham nhũng. Năm 1999, Bộ luật Hình sự mới được ban hành. Khi Nhà nước ta ban
hành Bộ luật Hình sự Năm 1999 và Bộ luật Hình sự được sửa đổi, bổ sung năm 2009,
có hiệu lực ngày 01/01/2010 không có sửa đổi phần các tội phạm về tham nhũng, thì
các tội phạm về tham nhũng đã được quy định tại mục A của Chương XXI – Các tội
phạm về chức vụ và được quy định thành bảy Điều (từ Điều 278 đến Điều 284). Để
cho phù hợp với sự thay đổi trong việc quy định các tội phạm về tham nhũng trong Bộ
luật Hình sự mới, Pháp lệnh số 22/2000/PL-UBTVQH 10 ngày 28/4/2000 sửa đổi
Pháp lệnh Phòng chống tham nhũng ngày 26//02/1997 và Luật phòng chống tham
nhũng (Luật PCTN) năm 2005 ra đời, được sửa đổi, bổ sung năm 2007, tại Điều 3 quy
định có 12 hành vi tham nhũng như sau:
1. Tham ô tài sản;
2. Nhận hối lộ;
3. Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản;
4. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ vì vụ lợi;
5. Lạm quyền trong khi thi hành công vụ ;
6. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi;
7. Giả mạo trong công tác vì vụ lợi;
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
6
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
8. Đưa hối ộ, môi giới hối lộ được thực hiện bởi người có chức vụ, quyền hạn để
giải quyết công việc của cơ quan, tổ chức, đơn vị, hoặc địa phương vì vụ lợi;
9. Lợi dụng chức vụ, quyền hạn sử dụng trái phép tài sản của Nhà nước vì vụ lợi;
10. Nhũng nhiễu vì vụ lợi;
11. Không thực hiện nhiệm vụ, công vụ vì vụ lợi;
12 Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để bao che cho người có hành vi vi phạm pháp
luật vì vụ lợi; cản trở, can thiệp trái pháp luật vào việc kiểm tra, thanh tra, kiểm toán,
điều tra, truy tố, xét xử vì vụ lợi.
Trên đây là những hành vi tham nhũng mang tính chất nguy hiểm cho xã hội.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng, các cơ quan bảo vệ pháp luật cần tập trung mọi nổ lực để
đấu tranh chống nhóm tội phạm này.
1.2 Sơ lược về tình hình tội phạm về tham nhũng
1.2.1 Trước khi tiếp cận nền kinh tế thị trường cũng như giai đoạn đầu khi nó
mới hình thành ở nước ta
Tình hình tội phạm về tham nhũng ở nước ta trước khi nền kinh tế mở cửa bắt
đầu với tội tham ô (biển thủ) công quỹ nhà nước, tội đưa và nhận hối lộ. Trong giai
đoạn kháng chiến chống Pháp chính quyền cách mạng đã thể hiện tính nghiêm khắc
đối với loại tội phạm này. Tội hối lộ và tham ô được xem là một trong các tội phạm
nguy hiểm trong các loại tội phạm về chức vụ, là một nhóm tội phạm quan trọng trong
cấu thành tệ nạn tham nhũng.
Trong lúc cả nước đang ra sức cần kiệm để kháng chiến kiến quốc thì hiện tượng
biển thủ công quỹ (tham ô) xảy ra không ít ở nơi này đến nơi khác. Vụ án Đại tá Trần
Dụ Châu, Giám đốc Nha Quân Nhu (Bộ Quốc Phòng) đã biển thủ một lượng lớn tiền
bạc, tài sản của quân đội. Trong lúc đồng bào chiến sĩ còn gặp nhiều khó khăn trong
đời sống, lương thực thuốc men, quần áo cung cấp cho chiến sĩ ngoài mặt trận còn
thiếu, Trần Dụ Châu là cán bộ cao cấp trong quân đội, được Chính phủ giao cho trọng
trách đứng đầu cơ quan đảm bảo cung cấp lương thực, thuốc men đã lợi dụng chức vụ,
quyền hạn được giao, đã tham ô 57.959 đồng Việt Nam, 149 đồng Mỹ kim, nhiều tài
sản có giá trị khác là 143.900 đồng Việt Nam, nhiều lần nhận hối lộ tiền và hiện vật trị
giá hơn 200.000 đồng Việt Nam. Ngoài ra, Trần Dụ Châu còn tuyển dụng, dung túng
cho Lê Sĩ Cửu biển thủ công quỹ 1.960.000 đồng Việt Nam, làm giấy tờ giả cung cấp
cho bọn buôn lậu, dùng tiền công quỹ để ăn chơi sa đọa.
Trong giai đoạn này các tội phạm sỡ hữu xã hội chủ nghĩa chiếm tỷ lệ cao nhất,
phổ biến là tội tham ô tài sản xã hội chủ nghĩa, có những vụ tham ô rồi đối phó phi
tang, phạm tội có tổ chức có xu hướng tăng. Riêng đối với tội tham ô có tổ chức chiếm
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
7
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
khoảng 20%. Đối tượng phạm tội là những cán bộ của các cơ quan, đơn vị đã móc
ngoặc với nhau phạm tội hoặc thông đồng với bên ngoài để phạm tội. Các tội phạm về
tham nhũng lúc này dễ phát hiện, xử lý kịp thời và nhanh chóng.
1.2.2 Từ khi gia nhập nền kinh tế thị trường đến những năm gần đây
Sau khi nền kinh tế mở cửa tình hình tội phạm về tham nhũng ngày càng tin vi và
phức tạp hơn, có nhiều thủ đoạn che dấu hành vi phạm tội hơn. Tính chất của các hành
vi tham nhũng là sự đan xen chằng chịt các mối quan hệ mang tính cá nhân, bạn bè tạo
thành những phe cánh trong các cơ quan Nhà nước. Những mối quan hệ này càng đa
dạng, phức tạp trong quá trình thực thi quyền lực, làm cho tham nhũng ngày càng
nhiều, mức độ ngày càng nguy hiểm và tạo thêm khó khăn trong công tác phòng chống
tham nhũng của Nhà nước ta làm cho việc phát hiện, xử lý tham nhũng ngày càng khó
khăn, nhiều vụ xảy ra rất lâu đến khi bị phát hiện thì hậu quả đã rất nghiêm trọng.
Tham nhũng là hành vi của người có chức vụ quyền hạn trong bộ máy Nhà nước,
Đảng và đoàn thể. Điển hình là vụ án Năm Cam, đằng sau vụ án và đồng bọn của Năm
Cam là một số cán bộ chủ chốt của Công an Thành Phố Hồ Chí Minh, thậm chí còn có
Ủy viên Trung Ương Đảng. Vụ án Hai Chi, đằng sau Hai Chi ở Bình Thuận là một số
quan chức ở Bộ Kế Hoạch và Đầu Tư và Trung tâm quyền lực của tỉnh Khánh Hòa;
đằng sau vụ Lã Thị Kim Oanh là cán bộ cao cấp của Bộ Nông Nghiệp và Phát Triển
Nông Thôn; đằng sau một số doanh nghiệp may là Mai Văn Dậu – thứ trưởng Bộ
Thương Mại.
Từ những ví dụ trên cho thấy tham nhũng ngày càng có sự bảo trợ của các liên
minh quyền lực tạo thành một hệ thống quyền lực không chính đáng tồn tại song song
với quyền lực chính đáng, ẩn náo đằng sau quyền lực này, từ đó hình thành nên sự bảo
trợ cho các tội phạm về tham nhũng. Có thể nói đó là những khó khăn lớn mà nước ta
phải đối mặt trong công tác phòng, ngừa tham nhũng.
Có thể dể nhận thấy, tính chất của các vụ tham nhũng ngày càng phức tạp, hành
vi tham nhũng thường có tổ chức, liên quan đến nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều đơn vị,
có cả đường dây, có sự cấu kết với nhau chặt chẽ. Tính chất và mức độ tham nhũng
hiện nay diễn ra nghiêm trọng hơn rất nhiều so với chúng ta nhận ra, đó là một nguy
cơ. Chủ thể tham nhũng có địa vị ngày càng cao, có dấu hiệu liên quan đến rất nhiều
đến buôn lậu, lừa đảo, ma túy… vì chúng phải có bảo kê, mà người bảo kê tất phải có
hưởng lợi, có trường hợp tới 60% phần lợi thu được. Tỉ lệ phát hiện các vụ án tham
nhũng còn thấp, tỉ lệ các vụ án tham nhũng bị ẩn cao. Thủ đoạn của bọn đưa hối lộ là
thường dung tình cãm, vật chất, tiền, vàng, gái đẹp, ô tô, biệt thự để mua chuộc, hối lộ
cán bộ có chức, có quyền trong bộ máy nhà nước, trong quản lý tài chính, xuất nhập
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
8
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
khẩu nhằm tạo ra các “ô dù” để buôn lậu hoặc chạy tội. Trong một số trường hợp cán
bộ có chức, có quyền chủ động “sách nhiễu”, “gợi ý” để nhận hối lộ.
1.3 Xu hướng của tội phạm về tham nhũng
1.3.1 Diễn biến tình hình tội phạm tham nhũng trong những năm qua ở nước ta
Tình hình tội phạm về tham nhũng ở nước ta đang diễn biến theo chiều hướng
phức tạp trong nhiều năm qua, số vụ tham nhũng bị các cơ quan phát luật phát hiện,
Viện kiểm sát khởi tố , cơ quan Công an điều tra, ngành Tòa án xét xử tăng dần qua
các năm với tính chất mức độ ngày càng nguy hiểm cho xã hội, nhiều vụ án tham
nhũng lớn xảy ra trong đời sống xã hội, ở khắp các lĩnh vực, tổng số tiền cơ quan
Thanh tra phát hiện sai phạm qua các cuộc thanh tra trong cả nước tăng dần qua các
năm, mức thiệt hại cho Nhà nước có khi lên đến hàng năm tỷ đồng trong một năm.
Tội phạm tham nhũng đang diễn ra với nhiều thủ đoạn tinh vi nên khả năng phát
hiện còn thấp, còn nhiều vụ án tham nhũng ẩn chưa được phát hiện hoặc chưa được
điều tra xử lý. Tình hình tội phạm tham nhũng ở nước ta đang diễn ra theo xu hướng
phức tạp không chỉ gây thiệt hại về mặt vật chất cho toàn xã hội mà còn ảnh hưởng
đến niềm tin của người dân vào Đảng và Nhà nước ta.
Vào năm 2007, sai phạm liên quan đến tham nhũng lên đến 4100 tỷ đồng. Theo
Tổng cục cảnh sát trong năm 2007, lực lượng cảnh sát trong cả nước đã phát hiện, điều
tra 584 vụ tham nhũng lên tới 1299 đối tượng, gây thiệt hại gần 865 tỷ đồng, tăng
60.6% số vụ và 76.1% bị can so với năm 2006. Trong đó đã khởi tố mới 435 vụ, 978
bị can và đưa ra xét xử 360 vụ, 843 bị can. việc sử lý này cao hơn so với năm 2006 và
tập trung nhiều ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Nghệ An, Thanh Hóa, Long An,
Bình Thuận.
Kết quả đánh giá tham nhũng năm 2007 của Tổ Chức Minh Bạch Thế Giới cho
thấy, tuy điểm của Việt Nam vẫn giữ nguyên ở mức 2.6 (trên mức tối đa 10 điểm),
nhưng vị trí của Việt Nam trên thế giới đã tụt từ hạng 111 vào năm 2006 xuống hạng
123 trong năm 2007. Mức độ cãm nhận về tham nhũng được chấm từ điểm 0 (tham
nhũng cao nhất) đến điểm 10 (được gọi là “sạch” nhất).(1)
_____________________
Bùi Văn, cãm nhận tham nhũng năm 2007, không mất điểm nhưng tụt hạng, cập nhật ngày
10/01/2009
/>(1)
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
9
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
Bảng số liệu điều tra tham nhũng các nước trên thế giới 2000 - 2007
Năm
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Điểm
2.5
2.6
2.4
2.4
2.6
2.6
2.6
2.6
Xếp hạng
76
75
85
100
102
107
111
123
Tổng số
90
91
102
133
146
159
163
180
nước
Điểm và vị trí xếp hạng của Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2007
Kết quả giám sát cho thấy ở khâu tiếp nhận tin báo tố giác và phát hiện tham
nhũng, hiệu quả hoạt động của các cơ quan Thanh tra vẫn còn thấp. Theo báo cáo của
Thanh tra Chính phủ, trong hai năm 2007-2008, thanh tra các cấp chỉ chuyển 219 vụ
có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra, trong đó Thanh tra Chính phủ chỉ chuyển
được một vụ.
Hai năm sau khi thành lập, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm tham nhũng (C37, Bộ
Công an) đã tiếp nhận hơn 3.000 đơn thư khiếu nại, tố cáo nhưng chỉ có 95 đơn là tố
giác tham nhũng. Trong số này, C37 chỉ khởi tố được bốn vụ.
Ngoài C37, cơ quan cảnh sát điều tra các cấp trong hai năm 2007-2008 khởi tố
mới được 638 vụ, 1.488 bị can. Còn hệ thống cơ quan điều tra hình sự trong quân đội,
số vụ việc tham nhũng được phát hiện, điều tra vô cùng khiêm tốn: Chỉ xử lý được 11
vụ với 30 bị can.
Tương tự, số lượng vụ án tham nhũng đã thụ lý và số bị can bị khởi tố về các tội
tham nhũng, qua số liệu của Viện kiểm sát các cấp trong hai năm 2007-2008 đều giảm
so với giai đoạn trước đó. Riêng khâu xử lý tin báo tố giác tội phạm, Viện kiểm sát là
một đầu mối tiếp nhận, đồng thời có trách nhiệm kiểm sát, song nhiều nơi như Viện
kiểm sát thành phố Hồ Chí Minh, Cần Thơ, Đà Nẵng... hai năm liền không nhận được
tin báo tố giác tham nhũng nào.
Theo thống kê của Thanh tra Chính phủ đến hết tháng 4-2009 cho biết tổng hợp
báo cáo 12 bộ, ngành và 48 địa phương trên cả nước, đã kết thúc 216 cuộc thanh tra,
phát hiện sai phạm gần 30 tỉ đồng và trên 48ha đất. Cơ quan thanh tra các cấp đã kiến
nghị thu hồi 5,3 tỉ đồng, 40ha đất, kiến nghị xử lý hành chính 19 cá nhân và chuyển cơ
quan điều tra một vụ việc để tiếp tục làm rõ.
Về lĩnh vực điều tra tội phạm tham nhũng, cơ quan công an đã khởi tố 131 vụ án
với 445 bị can (tăng 11,9% về số vụ và 56% số bị can so với cùng thời điểm năm
2008). Trong đó tội phạm tham nhũng bị khởi tố chủ yếu ở cấp xã, cấp huyện và các tổ
chức khác.
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
10
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
Kết quả đánh giá tham nhũng năm 2009 của Tổ chức minh bạch thế giới cho
thấy, tuy điểm của Việt Nam tăng lên 2.7 (trên mức tối đa 10 điểm), nhưng vị trí của
Việt Nam trên thế giới đã tăng lên từ hạng 123 vào năm 2007 lên hạng 120 năm 2009.
Mức độ cãm nhận về tham nhũng được chấm từ điểm 0 (tham nhũng cao nhất) đến
điểm 10 (được gọi là “sạch” nhất).
Bảng số liệu điều tra tham nhũng các nước trên thế giới 2002-2009
Năm
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Điểm
2.4
2.4
2.6
2.6
2.6
2.6
2.7
2.7
Xếp hạng
85
100
102
107
111
123
120
120
Tổng số
91
102
133
146
159
163
180
180
nước
Điểm và vị trí của Việt Nam từ năm 2002 đến 2009
Nhìn chung tình hình tội phạm về tham nhũng ở Việt Nam trong thời gian qua
đang diễn biến theo khuynh hướng đáng lo ngại, số vụ tham nhũng tăng lên qua các
năm đến năm 2008 là 638 vụ, diễn biến ngày càng phức tạp, tinh vi, xảy ra ở hầu hết
các lĩnh vực đời sống xã hội, tính chất, mức độ nghiêm trọng, liên quan đến nhiều địa
phương, nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực kinh tế trọng điểm như: quản lý sử
dụng đất đai, đầu tư xây dựng cơ bản, tài chính ngân hàng, dự án công trình trọng
điểm, giao thông vận tải… Tuy nhiên đến năm 2009 vừa qua, do công tác phòng
chống tham nhũng của các cơ quan chức năng và của nhà nước ta có hiệu quả nên tình
hình tội phạm tham nhũng đang diễn ra theo chiều hướng giảm về số vụ phạm tội.
Theo báo cáo của Ban chỉ đạo phòng chống tham nhũng Trung ương cho biết,
năm 2009 đã khởi tố 289 vụ án với 631 bị can về các tội danh tham nhũng. Tuy nhiên,
theo báo cáo, việc phát hiện, xử lý các vụ án chưa tương xứng với tình hình tham
nhũng thực tế.
Hội nghị phối hợp thực hiện công tác phòng, chống tham nhũng năm 2009 được
Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống tham nhũng và Uỷ ban Trung ương mặt trận
tổ quốc Việt Nam tổ chức chiều 28/12/2009.
Theo báo cáo của Ban chỉ đạo Phòng chống tham nhũng (PCTN), trong năm
2009, Thanh tra Chính phủ đã tiến hành trên 800 cuộc kiểm tra trách nhiệm về PCTN
tại gần 2.000 đơn vị, phát hiện và xử lý hơn 120 cán bộ vi phạm quy tắc ứng xử, phát
hiện hơn 200 vụ việc vi phạm các quy định về chế độ, định mức, tiêu chuẩn với tổng
giá trị sai phạm là 16,5 tỷ đồng.
Cũng trong năm 2009, các cơ quan điều tra đã khởi tố 289 vụ án với 631 bị can
về các tội danh tham nhũng (tăng 2, 48% số vụ và 1,45% số bị can so với cùng kỳ năm
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
11
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
2008). Viện kiểm sát các cấp đã truy tố 321 vụ/819 bị can; tòa án các cấp đã xét xử
308 vụ/718 bị cáo có liên quan đến các vụ việc tham nhũng.
Trong 9 tháng đầu năm 2009 có 77 người đứng đầu bị xử lý kỷ luật do thiếu trách
nhiệm để xảy ra các vụ việc tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị của mình quản
lý, phụ trách.
Tuy nhiên, theo đánh giá của Ban chỉ đạo PCTN, việc xử lý trách nhiệm người
đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị để xảy ra tham nhũng trong cơ quan, tổ chức, đơn vị
do mình phụ trách, quản lý còn ít so với số vụ việc, vụ án tham nhũng được đưa ra xét
xử; còn nhầm lẫn giữa xử lý trách nhiệm người đứng đầu với xử lý người đứng đầu khi
có sai phạm.
Phát hiện hành vi tham nhũng chưa kịp thời, đặc biệt việc phát hiện và xử lý các
vụ việc, vụ án tham nhũng chưa tương xứng với tình hình tham nhũng thực tế như đã
nhận định…
Báo cáo của Ủy ban Trung ương Mặt trận tổ quốc cho rằng, một số vụ tham
nhũng lớn chậm được giải quyết; còn nhiều bị cáo phạm tội tham nhũng được xử án
treo hoặc mức án còn nhẹ gây nhiều bức xúc cho nhân dân…
Phó Thủ tướng Trương Vĩnh Trọng đánh giá, trong năm 2009, công tác đấu tranh
phòng, chống tham nhũng tiếp tục có những bước chuyển biến và đã đạt được những
kết quả tích cực bước đầu.
Tuy nhiên, Phó Thủ tướng cho rằng, hiện nay còn nhiều nơi, nhiều người nói
chưa đi đôi với làm. Cũng theo Phó Thủ tướng, tại nhiều cuộc họp ông được dự, bàn
về kinh tế rất nhiều nhưng bàn về chống tham nhũng để xây dựng Đảng lại rất yếu.
Nhằm nâng cao hơn nữa hoạt động phòng chống tham nhũng, Phó Thủ tướng yêu
cầu, bên cạnh việc phối hợp chặt chẽ giữa Ban chỉ đạo và Ủy ban Trung Ương Mặt
trận tổ quốc, cần có sự phối hợp chặt chẽ hơn nữa giữa 2 cơ quan này với các cơ quan
thông tấn, báo chí trong việc thông tin về các vụ án, vụ việc tham nhũng, tiêu cực.
Căn cứ vào tình hình tham nhũng hiện nay, có thể thấy hoạt động tham nhũng
nay đang mở ra những xu hướng phát triển như sau; Từ tham nhũng với số lượng thấp
đến tham nhũng với số lượng cao về số tiền tham nhũng; từ tham nhũng với tính chất
thấp tới tham nhũng với tính chất cao, hoạt động tham nhũng xảy ra từ kinh tế đến lĩnh
vực tư pháp, thực hiện chính sách xã hội. Từ tham nhũng cấp thấp đến tham nhũng cấp
cao, lúc đầu tập trung ở cơ sở nay số lượng hoạt động tham nhũng phát hiện trong số
cán bộ ở các bộ, cục, vụ ngày càng tăng. Tham nhũng thực hiện ngoài biên giới quốc
gia tăng lên, để tránh cuộc đấu tranh chống tham nhũng trong nước, chúng chuyển số
tiền tham nhũng ra nước ngoài.
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
12
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
Ví dụ: Vụ buôn lậu xăng dầu của công ty trách nhiệm hữu hạn thành phát ở Tiền
giang, trong đó các đối tượng đã nhận hối lộ cả tòa biệt thự, ô tô, tàu chở dầu trị giá
nhiều tỷ đồng, vụ tham nhũng trong số các dự án của lĩnh vực dầu khí, vụ Ngô Thanh
Lam nhân viên ngân hàng ngoại thương tham ô 4.6 triệu USD, vụ mua bán hạ ngạch
xuất khẩu hàng dệt may của Bộ thương mai. Các đối tượng phạm tội này có sự móc
ngoặc giữa các đối tượng là người nước ngoài chia nhau hoặc chiếm đoạt hàng triệu đô
la.(2)
1.3.2 Hoạt động có tổ chức của các tội phạm tham nhũng
Mặc dù các tội phạm về tham nhũng chiếm tỷ trọng không lớn trong tổng số vụ
và số người phát hiện, xử lý về hình sự hàng năm và có xu hướng giảm về số lượng tội
phạm nhưng tính chất và mức độ nguy hiểm gây ra cho xã hội của loại tội phạm này
lại có xu hướng tăng thể hiện rõ ở hoạt động có tổ chức của các tội phạm về tham
nhũng.
Tội phạm tham nhũng xét ở gốc độ đặc điểm tội phạm học thường có tính tổ chức
và khép kín, nên rất khó phát hiện, tỷ lệ tội phạm ẩn cao. Điển hình là nhóm hành vi
tham ô, đưa và nhận hối lộ theo Khoản 1, 2 và 8 của Điều 3 Luật phòng chống tham
nhũng năm 2005, sữa đổi bổ sung năm 2007. Trước đây tội phạm tham nhũng có tổ
chức, số người tham gia ít, quy mô nhỏ, phạm vi hẹp, tài sản tham nhũng thường dưới
bạc tỷ. Trong những năm gần đây, tội phạm tham nhũng có tổ chức, số người tham gia
đông hơn, quy mô tổ chức lớn hơn, tài sản tham nhũng có giá trị lớn hơn có nhiều vụ
tham nhũng gây thiệt hại hàng chục tỷ đồng, phạm vi tham nhũng rộng. bọn tội phạm
tham nhũng thường cấu kết, móc ngoặc với các quan chức Nhà nước để dễ thực hiện
và che dấu tội phạm. Khi tham nhũng có sự che chắn, giúp đỡ của những người có
quyền hạn, chức vụ càng cao thì sẽ rất khó khăn cho việc phát hiện và xử lý của các cơ
quan chức năng của Nhà nước ta. Nhiều vụ phạm tội có tổ chức quy mô lớn không chỉ
để thực hiện một lần phạm tội mà thực hiện nhiều lần trong khoảng thời gian dài bằng
nhiều thủ đoạn tinh vi mới bị phát hiện. Ví dụ: Vụ tham nhũng ở nhà máy dệt Nam
Định, ở cộng ty Eplo, Công ty trách nhiệm hữu hạn Minh Phụng ở thành phố Hồ Chí
Minh.
_____________________
Ts. Bùi Minh Thanh, bàn về phòng chống tham nhũng trong tình hình hiện nay, tạp chí kiểm sát số
7 (4 – 2006), trang 6
(2)
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
13
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
Tính chất cơ bản của các tội phạm về tham nhũng hiện nay là sự đang xen chằng
chịt các mối quan hệ mang tính cá nhân, người thân, gia đình, bạn bè. Tính chất Tham
nhũng ngày càng phức tạp, trước đây thường có ở cá nhân lợi dụng chức vụ, quyền
hạn tham nhũng dưới dạng riêng lẻ nay có nhiều tổ chức liên kết nhau, có trên có dưới,
có người trong cơ quan nhà nước, có người ngoài xã hội. Họ nhận cả của người thân
quen, người quen với anh em, bạn bè hoặc người quen lâu năm để giải quyết công việc
nào đó, tức là không sợ tố cáo, không cần che dấu địa chỉ, danh tính của mình.
Ngày nay định hướng tổ chức ngày càng làm tăng thêm tính phức tạp của tình
hình tội phạm về tham nhũng. Bọn tội phạm thường cấu kết, móc ngoặt với các quan
chức Nhà nước để thực hiện và che giấu tội phạm. Nhiều vụ phạm tội có tổ chức quy
mô lớn, không chỉ thực hiện một lần trong thời gian dài bằng nhiều thủ đoạn tinh vi
mới bị phát hiện. Định hướng tổ chức tăng lên rất nhanh số lượng các vụ án nhiều và
gây hậu quả nghiêm trọng chủ thể của các tội phạm về tham nhũng không còn là
những cá nhân cụ thể, mà đã hình thành những đường dây lớn, với sự bảo kê tham gia
của một số quan chức trong các cơ quan công quyền điển hình là những vụ án mới xảy
ra gần đây, như vụ Lã Thị Kim Oanh; vụ tiêu cực trong dầu khí; vụ tiêu cực - vụ án lợi
dụng chúc vụ quyền hạn; cố ý làm trái… trong vụ cấp quota hàng dệt may ở Bộ
thương mại - Nguyên thứ trưởng Mai Văn Dậu, phó vụ trưởng Nguyễn Văn Thắng đã
bị phạt tù…
Thực tiễn xét xử tội phạm về tham nhũng cho thấy bọn tội phạm thông thường
như buôn lậu, lừa đảo… chúng thường tìm cách mua chuộc cán bộ có chức vụ, quyền
hạn trong lĩnh vực hoạt động của bọn chúng để tiếp tay, bao che hành vi phạm tội.
Phần lớn các vụ buôn lậu, lừa đảo ít nhiều có liên quan đến tham nhũng. Buôn lậu, lừa
đảo ngày càng tăng sẽ nuôi dưỡng bọn tham nhũng . Nhìn xa thì tham nhũng và buôn
lậu đang cản trở chúng ta thực hiện mục tiêu chiến lược ổn định phát triển kinh tế - xã
hội, làm chậm bước đi lên trên con đường đổi mới. Vì vậy, chống tham nhũng phải
gắn liền với chống buôn lậu. Về thủ đoạn của bọn tham nhũng đều triệt để khai thác sơ
hở trong chính sách, pháp luật và mọi nhược điểm trong cách quản lý kinh tế quốc
doanh và các cơ quan Nhà nước, gây ảnh hưởng xấu về kinh tế, xã hội, chính trị của
đất nước. Hình thành đường dây, bọn tội phạm thực hiện trót lọt hàng loạt hành vi
phạm tội trong thời gian dài, thiệt hại gây ra cho xã hội ngày càng lớn rồi mới bị phát
hiện và xử lý.
Ví dụ: vụ án Tân Trường Sanh với 74 bị cáo trong đó có 51 bị cáo là người có
chức vụ quyền hạn bị xét xử về các tội buôn lậu, đưa hối lộ, môi giới hối lộ, nhận hối
lộ, chứa chấp tiêu thụ do người khác phạm tội mà có.
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
14
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
1.3.3 Quy mô hoạt động khá phổ biến của tình hình tham nhũng ở nước ta
Tham nhũng là một hiện tượng xã hội pháp lý phức tạp, đa diện trong đời sống xã
hội. Từ xa xưa cho đến ngày nay, tham nhũng luôn được nhìn nhận như là một tệ nạn
hiện diện trong tất cả các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội và Nhà nước. Tham
nhũng tồn tại ở mọi quốc gia không phân biệt chế độ chính trị - xã hội, không phân
biệt trình độ phát triển.
Tình hình tội phạm về tham nhũng ở nước ta đang diễn biến khá phức tạp với
mức độ nguy hiểm cho xã hội. Tính phổ biến của các tội phạm về tham nhũng là rất
cao, xảy ra ở nhiều cấp, nhiều ngành, nhiều địa phương. Tình trạng nhận hối lộ ở một
số cán bộ, quan chức đã xảy ra ở, các ngành len lỏi vào mọi lĩnh vực từ việc lớn đến
việc nhỏ. Tham nhũng hiện nay không còn là một hiện tượng đơn lẻ mà diễn ra hết sức
phổ biến và xảy ra ở tất cả các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. Các tội phạm
về tham nhũng đang diễn ra trên hầu hết các lĩnh vực từ các lĩnh vực trọng yếu của nền
kinh tế như thuế, xây dựng, địa chính, ngân hàng đến các lĩnh vực mang tính xã hội
nhân đạo, nhân văn - giáo dục như đào tạo, thương binh liệt sĩ, chăm sóc sức khỏe
nhân dân, các hoạt động từ thiện khác và cả trong lĩnh vực tư pháp…
Ví dụ: Vụ án PMU – 18 ở Bộ giao thông vận tải, ở ngành Điện có vụ Giám đốc
điện lực Thành phố Hồ Chí Minh mua bán hơn 300 đồng hồ điện kế bất minh, ngành
giáo dục có nguyên giám đốc sở Giáo dục đào tạo Thái Bình - Mạc Kim Tôn nhận hối
lộ trong việc mua máy vi tính và đã bị phạt tù (lúc đó ông là Đại biểu Quốc Hội khóa
IX) …
Như đã nói, hiện tượng tham nhũng trở nên phổ biến ở mọi cấp, mọi tỉnh, thành
phố. Địa điểm thực hiện tội phạm tham nhũng chủ yếu ở các thành phố lớn như Hà
Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng … và một số tỉnh có đầu mối kinh
tế lớn như Quãng Ninh, Lạng Sơn, Hà Tây, Nam Định, Cần Thơ, Bà Rịa - Vũng Tàu.
Tổng số người bị khởi tố các vụ tham ô, cố ý làm trái, hối lộ ở thành phố Hồ Chí
Minh là 17.5%, Hà Nội 1.53%, Hải Phòng 9.37%, Đà Nẵng 4% so với số người bị
khởi tố về các tội phạm này trong toàn quốc.(3)
_____________________
Nguyễn Văn Tỉnh, Một số vấn đề lý luận về tình hình tội phạm ở Việt Nam, Nhà xuất bản Tư pháp
năm 2007, trang 245
(3)
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
15
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
Thành phố Hồ Chí Minh là một trong những trung tâm kinh tế, văn hóa lớn, là nơi
mức độ giao thương lớn hơn các địa phương khác trong cả nước. Cùng với những
thuận lợi để phát triển kinh tế, những vấn đề nảy sinh từ hoạt động sản xuất, kinh
doanh cũng diễn biến phức tạp, tội phạm kinh tế nói chung và tội phạm về tham nhũng
nói riêng xảy ra trên địa bàn thành phố thì thủ đoạn tội phạm ngày càng tinh vi, tính
chất các vụ tham nhũng ngày càng quan trọng. Có những vụ tham nhũng xảy ra trong
một thời gian dài, gây thiệt hại lớn về tiền và tài sản nhưng các cấp không hề hay biết.
Điển hình là vụ Nguyễn Kao Tường và một số người ở Công ty giày Hiệp Hưng tham
ô 1.7 tỷ đồng, vụ Đoàn Ngọc Hưng tham ô 1.4 tỷ đồng… Tham ô ở địa bàn nông thôn
tuy nhỏ, nhưng lại thường liên quan đến đất đai, dễ tạo ra nhiều vụ khiếu kiện đông
người, vượt cấp, kéo dài, chứa đựng những yếu tố bất ổn về an ninh.
Các tội phạm về tham nhũng tập trung nhiều nhất ở địa bàn thành phố và các
ngành, lĩnh vực liên quan đến tiền và tài sản như: Ngân hàng, tài chính, tính dụng, xuất
nhập khẩu, giao thông vận tải và đầu tư xây dựng cơ bản. Đặc biệt trong thời gian gần
đây xảy ra nhiều vụ tham nhũng trong việc thực hiện chính sách xã hội. Những vụ này
gây thiệt hại về kinh tế thì không lớn nhưng lại gây ảnh hưởng xấu về mặt chính trị, tư
tưởng.
Ví dụ: Vụ án Hoàng Văn An là cán bô thương binh xã hội huyện An Nhơn, tỉnh
Bình Định đã tham ô hơn một trăm triệu đồng của các thân nhân liệt sĩ. Vụ nhận hối lộ
của Thẩm phán Tòa án nhân dân thành phố Hồ Chí Minh - Vũ Thị Hường đã nhận ba
lượng vàng và sáu triệu đồng của một đương sự để “giúp đỡ” trong một vụ án dân sự.
Ở nước ta khi chuyển sang cơ chế thị trường có một dạng tham nhũng đặc thù là
một kẻ lợi dụng các quan hệ với các quan chức để mưu lợi riêng, như chạy thầu, chạy
vốn, chạy dự án cho nhà đầu tư, cho doanh nghiệp, chạy chức quyền cho người cơ hội,
dùng tiền để phân hóa, gây mất đoàn kết nội bộ cơ quan. Tham nhũng đã xuất hiện
trong động đảo cán bộ cấp cơ sở, những “quan lại” mới ở nông thôn bớt xén tiền do
dân đóng góp, tiền từ đầu tư của Nhà nước, tiền thuế, tiền viện trợ nhân đạo của các cá
nhân, tổ chức trong và ngoài nước.
Như vậy, nhìn nhận một cách khách quan thì ngoài một số cán bộ sơ cấp, trung
cấp, còn lại thì tuyệt đại bộ phận cán bộ và đặc biệt là cán bộ cao cấp trong bộ máy
Đảng và Nhà nước ta là những người có đạo đức và phẩm chất tốt, có nhiệt tâm với
cách mạng, không chiếm đoạt tài sản của Nhà nước, không tiếp tay cho bọn tội phạm,
không nhận hối lộ khi thi hành công vụ. Tuy nhiên chúng ta cũng không thể khá lạc
quan mà mất cảnh giác, lơ là việc chăm lo giáo dục phẩm chất và tư cách đạo đức của
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
16
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
đội ngũ cán bộ, công chức ở nước ta, chúng ta phải có biện pháp thích hợp giáo dục
bồi dưỡng tư cách đạo đức, phẩm chất cách mạng cho cán bộ, có những biện pháp
quản lý có hiệu quả. Do đặc điểm nhân thân của các tội phạm về tham nhũng nên việc
phát hiện các tội phạm tham nhũng vô cùng khó khăn, việc đó càng khó khăn hơn khi
có các quan chức cấp cao tham gia nên phần tội phạm ẩn của tội phạm tham nhũng rất
lớn. Trong khi đó cơ chế, tổ chức, phương tiện, kinh nghiệm điều tra phát hiện loại tội
phạm này còn nhiều hạn chế. Vì vậy, chúng ta không nên quá lạc quan mà nên có thái
độ khách quan đón nhận sự việc một cách bình tĩnh.
1.3.4 Dự báo tình hình trong những năm sắp tới
Tình hình tội phạm tham nhũng ở nước ta trong những năm qua vẫn còn nghiêm
trọng và diễn biến phức tạp. Về tình hình tham nhũng, mức độ hoàn thành mục tiêu
phòng chống tham nhũng vẫn còn khó khăn.
Tội phạm về tham nhũng ở nước ta trong những năm qua vẫn diễn biến phức tạp.
Tội tham ô tài sản, lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ, môi giới
hối lộ, đưa và nhận hối lộ xảy ra ở các ngành kinh tế trọng điểm, một số cơ quan,
doanh nghiệp, dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, với tính chất, mức độ rất nghiêm
trọng, gây thiệt hại lớn về kinh tế, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, sản xuất, kinh
doanh. Như chúng ta đã biết một trong những lý do nguồn gốc của việc tham ô, lãng
phí là do quá trình kiểm soát và phòng chống tham nhũng luôn phải đối diện với
những diễn biến thực tế mới trong khi các văn bản điều chỉnh pháp luật còn chưa hoàn
thiện, trong công tác đấu tranh chống tham nhũng vẫn còn một số tồn tại, hạn chế.
Công tác phát hiện từ nội bộ đơn vị còn hạn chế mà chủ yếu được phát hiện từ quần
chúng nhân dân hoặc qua công tác thanh tra, điều tra; vai trò giám sát của các tổ chức
xã hội, của Ban thanh tra nhân dân còn hạn chế nên hiệu quả giám sát phát hiện tiêu
cực về tham nhũng chưa cao; tiến độ xử lý các vụ án tham nhũng còn chậm, kết quả xử
lý và thu hồi thấp…Việc xây dựng thể chế về phòng, chống tham nhũng mặc dù đã có
cố gắng, nhưng còn chậm. Hiệu quả phát hiện tham nhũng thông qua việc thanh tra,
giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiểm toán còn hạn chế, trong xử lý có biểu hiện hành
chính hoá các vi phạm pháp luật hình sự… với những tồn động như trên thì tội phạm
tham nhũng trong thời gian tới tiếp tục có nhiều diễn biến phức tạp và nghiêm trọng,
thiệt hại do các vụ tham nhũng gây ra ngày càng lớn, liên quan đến nhiều địa phương,
nhiều ngành, nhiều lĩnh vực kinh tế trọng điểm như: quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư
xây dựng cơ bản, tài chính, ngân hàng…
Những năm vừa qua, cuộc khủng hoảng tài chính ở Mỹ đã tác động tiêu cực đến
nền kinh tế các nước, trong đó có Việt Nam, kéo theo giá các mặt hàng thiết yếu vật tư
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
17
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
quan trọng phục vụ sản xuất, chỉ số giá tiêu dùng, tổng kim ngạch nhập khẩu… đều
biến động ngoài dự đoán. Hội nhập kinh tế quốc tế, gia nhập WTO là bộ phận quan
trọng trong đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước ta, nhằm mở rộng quan hệ hợp
tác quốc tế, nắm bắt, tận dụng thời cơ thúc đẩy sự phát triển về mọi mặt, trong đó
trọng tâm là lĩnh vực kinh tế. Bên cạnh đó việc gia nhập WTO cũng đặt ra những thách
thức đối với nền kinh tế đất nước, đòi hỏi sự đổi mới, thích nghi của cơ quan hữu quan
và doanh nghiệp trong các hoạt động quản lý, sản xuất, kinh doanh. Qua thực tiển diễn
biến tình hình tội phạm của nước ta trong những năm gần đây và thực tiển tình hình tội
phạm ở một số nước trên thế giới, có thể nhận thấy trong thời gian tới sẽ phải đối mặt
với những khó khăn, thách thức.
Tội phạm trong lĩnh vực kinh tế sẽ diễn biến phức tạp, trong đó có tội phạm về
tham nhũng như tội tham ô tài sản, lạm dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành
công vụ, môi giới hối lộ, đưa và nhận hối lộ xảy ra ở các ngành kinh tế trọng điểm,
một số cơ quan, doanh nghiệp, dự án xây dựng đầu tư cơ sở hạ tầng với tính chất , mức
độ rất nghiêm trọng, gây thiệt hại lớn về kinh tế, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư,
sản xuất, kinh doanh. Cùng với sự phát triển nhanh chóng của kinh tế, khoa học kỹ
thuật, công nghệ thông tin cũng như xu thế hợp tác và hội nhập kinh tế thế giới hiện
nay, tình hình tội phạm đang có xu hướng diễn biến phức tạp, không ngừng lại là vấn
đề của một quốc gia, một vài quốc gia mà đã trở thành vấn đề mang tính khu vực và
toàn cầu. Đặc biệt là tội phạm khủng bố quốc tế, tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia,
tham nhũng, buôn lậu …
Do tốc độ tăng dân số nhanh, mặc dù nước ta sớm quan tâm đến vấn đề dân số và
kế hoạch hóa gia đình nhưng hiện nay mức tăng dân số hàng năm vẫn còn ở mức
2.2%. Theo dự báo dân số Việt nam sẽ đạt tới 100 triệu người vào năm 2020, trong đó
lực lượng lao động tăng hàng năm là 3% và hàng năm có thêm 1 triệu người vào độ
tuổi lao động, đây là một nguồn nhân lực tiềm tàng, quan trọng nhưng đây cũng là sức
ép đối với kinh tế cả về việc đảm bảo nhu cầu cơ bản của cuộc sống con người và giải
quyết việc làm.
Tình hình kinh tế xã hội từ nay đến năm 2015 sẽ có những bước phát triển mạnh
mẽ ảnh hưởng tích cực cũng như tiêu cực đến diễn biến tình hình tội phạm. Trong
những năm tới sẽ có sự diễn biến lớn về kinh tế, thị trường được mở rộng, nhiều lĩnh
vực kinh tế và đầu tư phát triển, trong khi các văn bản pháp quy về lĩnh vực kinh tế
chưa được đáp ứng kịp thời chưa khắc phục được những sơ hở cũ, có nhiều sơ hở
trong thể chế chính sách quản lý kinh tế để bọn tội phạm lợi dụng hoạt động. Tội phạm
nhiều loại, có chiều hướng gia tăng, tham nhũng đang tiếp tục là nguy cơ trong cuộc
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
18
SVTH: Trương Minh Diền
Mối quan hệ giữa nền kinh tế thị trường và tình hình tội phạm về tham nhũng
đổi mới. Tội tham ô, cố ý, hối lộ trong xây dựng cơ bản, tài chính thương mại, xuất
nhập khẩu... Trong cơ chế thị trường, lợi nhuận siêu ngạch là mục đích mà bọn buôn
lậu, trốn thuế thường có hối lộ nên buôn lậu thường đồng hành với tham nhũng, nó
hoạt động ở nhiều tuyến hàng không, các tuyến biên giới và vùng ven biển. Tình hình
tham nhũng trong thời gian sắp tới sẽ diễn biến ngày càng phức tạp hơn nữa vì bên
cạnh đó, tình trạng buôn lậu, buôn bán hàng cấm, hàng giả, gian lận thương mại, trốn
thuế gia tăng. Hoạt động tội phạm có tổ chức trong lĩnh lực kinh tế chủ yếu tập chung
ở các lĩnh vực đầu tư xây dựng cơ bản, cấp phát vốn, đấu thầu, quản lý đất đai, ngân
hàng, hải quan, dự án đầu tư, quản lý xuất nhập khẩu, buôn lậu, trốn thuế và gian lận
thương mại… Các hành vi tham nhũng vừa là những biểu hiện điển hình của tội phạm
có tổ chức trong lĩnh vực kinh tế, vừa là những điều kiện tốt nhất cho sự hình thành và
phát triển tội phạm có tổ chức ở nước ta hiện nay.
Đặc điểm của tình hình tội phạm về tham nhũng ở Việt nam trong thời gian qua
cho chúng ta thấy có sự gia tăng liên tục về số vụ và số người phạm tội. Tuy nhiên
theo số liệu thống kê hình sự, tình hình tội phạm tham nhũng tuy có diễn biến phức tạp
nhưng lại có xu hướng giảm. Trong cơ cấu về tình hình tội phạm về tham nhũng ở
nước ta trong những năm qua thì tội tham ô, tội lợi dụng chức vụ quyền hạn chiếm
đoạt tài sản chiếm tỷ lệ lớn, ngược lại tội hối lộ chiếm tỷ lệ thấp. Tuy nhiên đó là một
tội phạm ẩn và trong tương lai nguy cơ về tội phạm này tỷ lệ phạm tội cũng rất cao. Rõ
ràng, chúng ta không thể lạc quan với điều đó, trên thực tế, xu hướng đó đã không
phản ánh đúng thực tế đã xảy ra. Còn một phần các tội phạm tham nhũng đã bị phát
hiện song chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự và một trong các tội tham nhũng đã
xảy ra chưa bị phát hiện hoặc đã biết thông tin về chúng nhưng vì nhiều nguyên nhân
khác nhau nhưng tội phạm tham nhũng đó vẫn không bị xử lý về hình sự và do đó
không có trong thống kê hình sự.
Trong những năm gần đây, tội hối lộ đã xảy ra ở tất cả các địa phương, ở tất cả
các lĩnh vực kinh tế và xã hội. Riêng trong lĩnh vực quản lý kinh tế tình hình thực tế
cho thấy những khâu kinh tế thường xảy ra tội phạm hối lộ nhiều nhất là xuất nhập
khẩu, đầu tư nước ngoài, đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý tài chính.
Ngay trong lĩnh vực tư pháp, Tội hối lộ cũng xảy ra nghiêm trọng và chiếm tỷ lệ
25% tổng số vụ hối lộ trong tất cả các lĩnh vực kinh tế, hành chính xã hội. Kết quả
nghiên cứu tội phạm học Tội tham ô chỉ phát hiện được khoảng từ 10-20%; Tội cố ý
làm trái và tội nhận hối lộ chỉ phát hiện được khoảng 5-10% (Theo diễn đàn sinh viên,
Thời báo kinh tế Việt Nam, trang 5). Kết quả điều tra các vụ án tham nhũng đều đúng
người, đúng tội, đúng pháp luật, chắc chắn về chứng cứ, thực hiện tốt các quy định về
GVHD: Nguyễn Chí Hiếu
19
SVTH: Trương Minh Diền
