một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của viện kiểm sát nhân dân huyện tam bình, tỉnh vĩnh long

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ
KHOA LUẬT

BỘ MÔN LUẬT HÀNH CHÍNH

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
KHÓA 32 (2006 – 2010)

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
HOẠT ĐỘNG CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN
HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG

Giáo viên hướng dẫn:

Sinh viên thực hiện:

Đinh Thanh Phương

Trần Quốc Thiện

Bộ môn Luật Hành chính

MSSV: 5062287
Lớp: LK0632A1

Cần Thơ, 04/2010


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân huyện
Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

NHẬN XÉT CỦA GIẢNG VIÊN
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện


MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU ............................................................................................................1
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ...........................................................4
1.1 VỊ TRÍ PHÁP LÝ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN ................................4
1.2 VAI TRÒ, CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ CỦA VIỆN .....................................5
1.2.1 Vai trò của Viện kiểm sát nhân dân ............................................................5
1.2.2 Chức năng của Viện kiểm sát nhân dân......................................................5
1.2.3 Nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân .......................................................8
1.3 THẨM QUYỀN CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN CÁC CẤP ..............15
1.4 NHỮNG QUY ĐỊNH HIỆN HÀNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ ........................16

1.4.1 Các nguyên tắc hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân ...........................16
1.4.2 Hệ thống và cơ cấu tổ chức của Viện kiểm sát nhân dân .........................18
CHƯƠNG 2: THỰC TIỂN CƠ CẤU TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG .....................21
2.1 SƠ LƯỢC VỀ SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN .................................21
2.2 CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN .......................22
2.2.1 Chức năng của Viện kiểm sát nhân dân Huyện Tam Bình, ......................22
2.2.2 Nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân .....................................................23
2.3 CƠ CẤU TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA ..............................................27
2.3.1 Cơ cấu tổ chức của Viện kiểm sát nhân dân Huyện Tam Bình ................27
2.2.2 Hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân Huyện Tam Bình .......................28
2.4 MỐI QUAN HỆ GIỮA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN ..............................34
2.4.1 Quan hệ với Hội đồng nhân dân huyện Tam Bình ...................................34
2.4.2 Quan hệ với Cơ quan điều tra công an huyện Tam Bình .........................35
2.4.2 Quan hệ với tòa án nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long ..............36
2.4.3 Quan hệ với các Cơ quan khác trong huyện Tam Bình ............................37
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO ..................................................38
3.1 NHỮNG BẤT CẬP TRONG TỔ CHỨC CỦA VIỆN KIỂM SÁT ...............38
3.1.1 Những bất cập và nguyên nhân gây ra bất cập của Viện kiểm sát ..........38
3.1.2 Một số giải pháp để nâng cao hiệu qủa ....................................................40
3.2 NHỮNG BẤT CẬP TRONG HOẠT ĐỘNG ................................................42
3.2.1 Những bất cập và nguyên nhân gây ra khó khăn ......................................42
3.2.2 Một số giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động....................................44
KẾT LUẬN ...............................................................................................................49


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

LỜI NÓI ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Trong những năm gần đây Đảng và nhà nước ta chủ trương xây dựng nhà
nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, hoàn thiện bộ máy nhà nước thông qua
việc đổi mới hoạt động của các cơ quan nhà nước, tiến hành nhiều công cuộc
cải cách trong đó đặc biệt là tiến trình cải cách nền tư pháp đến năm 2020.
Trong hệ thống các cơ quan tư pháp ở nước ta hiện nay, Viện Kiểm sát nhân dân
là cơ quan tư pháp duy nhất có chức năng thực hành quyền công tố và kiểm sát các
hoạt động tư pháp của các cơ quan tư pháp khác, được Hiến pháp năm 1992 sửa đổi,
bổ sung năm 2001 và Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân 2002 quy định. Ở nước
ta Viện Kiểm sát nhân dân gồm ba cấp: Cấp trung ương, cấp tỉnh và cấp huyện, theo
đó nhiệm vụ, quyền hạn của ba cấp Kiểm sát được pháp luật quy định cụ thể. Trong
đó, Viện Kiểm sát nhân dân cấp huyện được xem như là cấp cơ sở của ngành kiểm
sát, là cơ quan nắm rõ nhất tình hình chấp hành pháp luật ở địa phương. Vì vậy hoạt
động của Viện Kiểm sát nhân dân cấp huyện có một vai trò rất quan trọng trong
công tác kiểm sát.
Viện kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long là cơ quan tư pháp
cấp cơ sở trực thuộc Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Vĩnh Long. Có chức năng thực
hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp của các cơ quan tư pháp khác
trong huyện Tam Bình theo quy định của Hiến pháp và pháp luật. Đặc biệt, sau khi
Viện Kiểm sát nhân dân huyện đã được tăng thẩm quyền mới cùng với sự điều
chỉnh lại chức năng của ngành kiểm sát thì tập thể Viện Kiểm sát nhân dân huyện
Tam Bình luôn hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, đạt được những
thành tựu rất đáng kể trong công tác. Bên cạnh đó, Viện Kiểm sát nhân dân huyện
cũng gặp không ít khó khăn trong quá trình hoạt động do sau khi thẩm quyền mới
đã tăng lên tình tiết án khá phức tạp cũng như áp lực công việc rất nhiều, trình độ
chuyên môn của các Kiểm sát viên huyện chưa theo kịp, đáp ứng được yêu cầu
chung hiện nay. Để tìm hiểu rõ hơn trong hoạt động công tố và kiểm sát ở huyện
Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, từ đó thấy được những ưu điểm, bất cập cũng như
nguyên nhân đã gây ra bất cập đó và có những giải pháp góp phần khắc phục, nâng
cao được hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân huyện trong điều kiện
hiện nay. Đó cũng chính là lý do mà người viết chọn đề tài “Một số giải pháp nâng

cao hiệu quả hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh
Vĩnh Long” làm đề tài luận văn tốt nghiệp cử nhân luật.
GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
1


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở tìm hiểu những vấn đề lý luận về Viện Kiểm sát nhân dân của các
nhà nghiên cứu, các tài liệu về nghiệp vụ kiểm sát và cùng với việc đi tìm hiểu thực
tiễn tại Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long, người viết muốn
tìm hiểu thực trạng về tổ chức và hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát huyện Tam
Bình, để từ đó biết được những ưu điểm, bất cập của Viện Kiểm sát huyện Tam
Bình trong tình hình hiện nay. Qua đó, người viết xin có được những đề xuất đưa ra
giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình. Người viết mong sẽ được học hỏi và góp sức giúp cho Viện Kiểm
sát nhân dân huyện Tam Bình hoạt động tốt hơn.

3. Ýnghĩa của đề tài
Việc nghiên cứu đề tài có ý nghĩa cả về mặt lý luận và thực tiễn. Kết quả nghiên
cứu đề tài có thể bổ sung vào trong lý luận về tổ chức và hoạt động của Viện kiểm
sát nhân dân trong việc bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa, góp phần nâng cao nhận
thức lý luận về vị trí, vai trò, nhiệm vụ, chức năng và hiệu quả hoạt động của ngành
kiểm sát trong công cuộc đấu tranh phòng chống tội phạm bảo vệ an ninh trật tự xã
hội hiện nay nói chung. Qua đó, cũng có thể dùng làm tài liệu để tham khảo thêm
nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động cho Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình,

tỉnh Vĩnh Long nói riêng trong thời gian tới.

4. Phạm vi nghiên cứu.
Người viết chỉ nghiên cứu trong phạm vi phân tích cơ sở lý luận và các quy định
của pháp luật hiện hành về Viện Kiểm sát nhân dân cấp huyện, người viết không
nghiên cứu Viện Kiểm sát Quân sự. Song, người viết cũng chỉ tập trung tìm hiểu
thực tiễn về tổ chức và hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam
Bình, tỉnh Vĩnh Long, để thấy được những bất cập và nguyên nhân của nó trong quá
trình hoạt động của Viện. Từ đó tìm được những giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt
động của Viện tốt hơn nữa trong giai đoạn hiện nay và sắp tới.

5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài
Trong quá trình nghiên cứu luận văn tốt nghiệp cử nhân luật người viết đã sử
dụng phương pháp phân tích tổng hợp, dựa trên cơ sở đường lối chính sách của
Đảng và các quy định của pháp luật hiện hành về Viện kiểm sát nhân dân cấp
huyện; kết hợp với tìm hiểu thực tiễn tại Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình,
tỉnh Vĩnh Long. Từ đó, so sánh đối chiếu giữa lý luận và thực tiễn để làm rõ vấn đề
tổ chức và hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh
Vĩnh Long, đồng thời đề xuất một số giải pháp cơ bản để khắc phục những bất cập,
GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
2


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
tăng cường hơn nữa hiệu lực, hiệu quả của công tác này và góp phần định hướng để
tiếp tục hoàn thiện cho ngành kiểm sát nhân dân.

6. Kết cấu của đề tài
Đề tài của luận văn được trình bày theo những nội dung chính như sau:
- Mục lục
- Lời mở đầu
- Chương 1: Cơ sở lý luận và pháp lý về tổ chức và hoạt động của Viện
Kiểm sát nhân dân
- Chương 2: Thực tiển cơ cấu tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát
nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
- Chương 3: Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện
kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
- Kết luận
- Danh mục tài liệu tham khảo
Qua đây, người viết xin chân thành cám ơn thầy ĐINH THANH PHƯƠNG,
cán bộ giảng dạy ở Trường Đại học Cần Thơ - Khoa Luật - Bộ môn Luật Hành
chính đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ người viết trong quá trình nghiên cứu luận văn
và Tập thể cán bộ của Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh
Long cũng đã tạo điều kiện thuận lợi cho người hoàn thành luận văn một cách tốt
nhất. Do tính chất khá phức tạp của đề tài cùng với những hạn chế về điều kiện
trong quá trình nghiên cứu nên đề tài cũng có thiếu sót, người viết rất mong nhận
được sự đóng góp ý kiến của quý thầy cô và các bạn sinh viên để đề tài luận văn
được hoàn thiện hơn.
Trân trọng.

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
3


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân

huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN
1.1 VỊ TRÍ PHÁP LÝ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN
Vị trí pháp lý của Viện Kiểm sát nhân dân trong Bộ máy nhà nước ta được quy
định trong Hiến pháp năm 1992 được sửa đổi, bổ sung năm 2001 cũng như Luật tổ
chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002. Cùng với Quốc hội trong hệ thống bộ máy
Nhà nước ta còn có ba hệ thống cơ quan nhà nước khác đó là:
- Hệ thống cơ quan quản lý nhà nước: Chính phủ và Ủy ban nhân dân các cấp
(Điều 109, Điều 123 Hiến pháp 1992 sửa đổi, bổ sung năm 2001).
- Hệ thống cơ quan xét xử: Tòa án nhân dân các cấp (Điều 127 Hiến pháp
1992 sửa đổi, bổ sung năm 2001).
- Hệ thống cơ quan kiểm sát: Viện Kiểm sát nhân dân các cấp (Điều 137 Hiến
pháp 1992 sửa đổi, bổ sung năm 2001 ).
Mặc dù chỉ là một bộ phận trong hệ thống bộ máy nhà nước nhưng Viện Kiểm
nhân dân lại tồn tại như một hệ thống tương đối độc lập và có một vị trí đặc biệt
quan trọng trong bộ máy nhà nước. Chính vì vị trí độc lập trong bộ máy nhà nước là
nhân tố đảm bảo cho Viện Kiểm sát nhân dân thực hiện chức năng của mình một
cách có hiệu quả. Điều đó được thể hiện:
- Thứ nhất: Chỉ có duy nhất Viện Kiểm sát nhân dân mới có chức năng thực
hiện quyền công tố nhà nước. Đây là chức năng quan trọng mà Luật đã giao cho
Viện Kiểm sát nhân dân đảm nhiệm, cho phép phân biệt vị trí của Viện Kiểm sát
nhân dân trong bộ máy nhà nước ta với các cơ quan nhà nước khác. Đó là quyền
truy tố người phạm tội ra trước tòa án và nhân danh nhà nước buộc tội người phạm
tội ra trước tòa.
- Thứ hai: Viện Kiểm sát nhân dân là cơ quan duy nhất được pháp Luật giao
cho quyền kiểm sát các hoạt động tư pháp, góp phần đảm bảo cho pháp luật được
chấp hành nghiêm chỉnh và thống nhất. Viện Kiểm sát nhân dân trong quá trình

thực hiện chức năng đặc thù của mình do Luật định như: Kiểm sát điều tra, kiểm sát
xét xử hình sự, kiểm tra thi hành án và trong một số lĩnh vực khác. Trên cơ sở đó
Viện Kiểm sát nhân dân sẽ có một số thẩm quyền như: Kháng cáo, kiến nghị mà
hầu như các cơ quan nhà nước khác không có hoặc có không đầy đủ.

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
4


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
1.2 VAI TRÒ, CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN
DÂN
1.2.1 Vai trò của Viện kiểm sát nhân dân
Từ khi thành lập 1, hoạt động và phát triển đến nay, thì Viện Kiểm sát nhân
dân các cấp đã được vững mạnh và góp phần phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm cũng
như đại diện cho nhà nước ta phát hiện, làm rõ và truy cứu trách nhiệm hình sự đối
với người có hành vi phạm tội.
Với tư cách là cơ quan tiến hành tố tụng, đảm bảo thực hiện mục đích của tố
tụng đó là: “Nhằm chủ động phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm, phát hiện chính xác,
nhanh chóng và xử lý công minh, kịp thời mọi hành vi phạm tội, không để lọt tội
phạm, không làm oan người vô tội” (Điều 1, Bộ luật tố tụng hình sự năm 2003). Vai
trò công tố của Viện Kiểm sát nhân dân còn được đề cao hơn nữa, nhất là trong giai
đoạn điều tra tội phạm được ưu tiên, bên cạnh chức năng kiểm sát các hoạt động tư
pháp vốn được xem là vai trò chủ đạo của Viện Kiểm sát nhân dân tồn tại trong một
thời gian dài trước khi Hiến pháp năm 1992 được sửa đổi, bổ sung năm 2001 và
Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002 ra đời thay thế cho các Luật tổ chức
Viện Kiểm sát nhân dân năm 1960, năm 1981, năm 1992.

Ngoài những vai trò nói trên, thì Viện Kiểm sát nhân dân còn có trách nhiệm
áp dụng mọi biện pháp luật định để đảm bảo cho việc phát hiện tội phạm và người
phạm tội một cách chính xác, khách quan, đầy đủ trong tất cả các giai đoạn tố tụng.
Đây là vai trò đặc thù xuất phát từ chức năng được quy định trong Hiến pháp do
Quốc hội trao cho Viện Kiểm sát nhân dân mà không trao bất cứ cơ quan nhà nước
nào khác.

1.2.2 Chức năng của Viện Kiểm sát nhân dân
Trong bối cảnh cả nước đã và đang tiếp tục tiến hành cải cách tư pháp trên cơ
sở quy định của Hiến pháp năm 1992 được sửa đổi, bổ sung năm 2001 thì ngành
kiểm sát cũng đã điều chỉnh chức năng của mình, theo quy định tại Điều 173, Hiến
pháp 1992, Viện Kiểm sát nhân dân có hai chức năng đó là:
- Chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp.
- Chức năng thực hành quyền công tố.
Bên cạnh đó thì chức năng của Viện Kiểm sát nhân dân còn được quy định
trong Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, Điều 1 quy định “Viện Kiểm

1

Viện kiểm sát nhân dân được thành lập vào ngày 26 tháng 7 năm 1960, nguồn Kỷ yếu Viện kiểm sát nhân
dân Việt Nam 1960-2000, Nhà xuất bản chính trị Quốc Gia, Năm 2001.

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
5


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

sát nhân dân thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp theo quy
định của Hiến pháp và pháp luật”. Nội dung của sự điều chỉnh này Viện Kiểm sát
nhân dân sẽ thôi không còn thực hiện chức năng kiểm sát việc tuân thủ theo pháp
luật của các cơ quan Nhà nước, các tổ chức xã hội, kinh tế, các đơn vị lực lượng vũ
trang và công an trong lĩnh vực hành chính, kinh tế, xã hội (hay còn gọi là chức
năng kiểm sát chung), vấn đề này đã được nghị quyết số 08/NQ-TW, ngày
02/01/2002 của Bộ chính trị về các nhiệm vụ trọng tâm của công tác tư pháp đã
quán triệt và chỉ đạo rằng “Viện Kiểm sát nhân dân phải tập trung làm tốt chức
năng công tố và chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp” 2. Riêng chức năng
thực hành quyền công tố thì được đặt lên chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp
và đây cũng là chức năng rất đặc thù chỉ có ở ngành kiểm sát mà thôi.
1.2.2.1 Chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp
Trước tiên, chức năng này của Viện Kiểm sát bắt nguồn từ nguyên tắc quyền
lực nhà nước là thống nhất không phân chia nhưng có phân công rành mạch giữa ba
quyền: Lập pháp, Hành pháp và Tư pháp, mà quyền lực nhà nước cao nhất được tập
trung ở Quốc hội. Quốc hội cần phải có cơ quan thực hiện quyền lực của mình là
Viện Kiểm sát nhân dân, giúp cho Quốc hội tiến hành kiểm sát việc tuân theo pháp
luật và thực hiện quyền công tố nhà nước, bảo đảm cho pháp luật được thi hành
nghiêm chỉnh và thống nhất trong cả nước, chống các biểu hiện cục bộ, địa phương
chủ nghĩa. Được Quốc hội giao cho việc thực hiện chức năng này, một mặt Viện
Kiểm sát nhân dân kiểm sát được việc tuân theo pháp luật, góp phần bảo đảm cho tổ
chức và tổ chức của các bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan khác thuộc Chính phủ, các
cơ quan thuộc chính quyền địa phương, các tổ chức kinh tế, các tổ chức xã hội phù
hợp với Hiến pháp, luật của Quốc hội, Pháp lệnh của Uỷ ban thường vụ Quốc hội,
phù hợp với các nghị quyết, nghị định của Chính phủ.
Kiểm tra và giám sát là những hoạt động chủ yếu bao trùm lên toàn bộ hoạt
động của ngành kiểm sát. Hoạt động kiểm tra và giám sát của ngành kiểm sát khác
kiểm tra và giám sát với các cơ quan khác ở những điểm cơ bản như sau:
- Thứ nhất: Kiểm tra và giám sát là hoạt động chủ yếu, quan trọng của Viện
Kiểm sát nhân dân. Tất cả các cơ quan nhà nước trong hoạt động của mình điều

phải kiểm tra và giám sát đối với các cơ quan nhà nước thuộc quyền mình.
- Thứ hai: Phạm vi kiểm tra và giám sát của Viện Kiểm sát nhân dân là rất
rộng. Viện Kiểm sát nhân dân có quyền kiểm tra và giám sát hoạt động của nhiều cơ
2

Nghị quyết số 08 – NQ/TW ngày 02/01/2002 của Bộ chính trị về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư
pháp, trang 3.

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
6


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
quan nhà nước khác như: Cơ quan điều tra thuộc Bộ công an, Bộ quốc phòng, Hải
quan, Kiểm lâm, hoạt động xét xử của các tòa án, cơ quan giam giữ cải tạo. Trong
khi đó, hoạt động kiểm tra và giám sát của các cơ quan nhà nước khác chỉ bó hẹp
trong một phạm vi nhất định. Ví dụ: Tòa án cấp trên chỉ có quyền kiểm tra và giám
sát hoạt động của tòa án cấp dưới.
- Thứ ba: Trong hoạt động kiểm tra và giám sát, nếu phát hiện những sự vi
phạm pháp luật, Viện Kiểm sát thường không trực tiếp giải quyết mà chỉ kiến nghị
hoặc ra quyết định truy tố để các cơ quan nhà nước khác trực tiếp giải quyết. Ví dụ:
Khi phát hiện những hành vi vi phạm pháp luật của công dân có dấu hiệu tội phạm
thì Viện Kiểm sát nhân dân ra quyết định truy tố để giao cho tòa án xét xử. Tuy
nhiên, trong một số trường hợp thì Viện Kiểm sát nhân dân cũng trực tiếp giải quyết
khi phát hiện sự vi phạm pháp luật. Chẳng hạn trong kiểm sát điều tra, nếu phát hiện
các quyết định trái pháp luật của cơ quan điều tra, Viện Kiểm sát nhân dân có quyền
hủy bỏ các quyết định đó (điểm 3 Điều 13 Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân

năm 2002).
1.2.2.2 Chức năng công tố
Công tố là nhân danh nhà nước để truy tố và buộc tội bằng bản cáo trạng

3

trước tòa đối với người có hành vi nguy hiểm cho xã hội mà Bộ luật hình sự Việt
Nam đã quy định trên cơ sở các quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự Việt Nam
năm 2003.
Ở nước ta, thuật ngữ “quyền công tố” lần đầu tiên được đề cập tại Điều 138
Hiến pháp 1980 và Điều 1, Điều 3 Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân 1981.
Quyền công tố được thực hiện từ khi có quyết định khởi tố vụ án hình sự và kết
thúc khi bản án của tòa án có hiệu lực thi hành. Như vậy, chỉ có các cơ quan kiểm
sát mới có quyền công tố. Các Viện Kiểm sát chỉ thực hiện chức năng này trong quá
trình tố tụng hình sự. Mặt khác, Viện Kiểm sát được thực hành quyền công tố nhà
nước bảo đảm cho pháp luật về tư pháp được chấp hành nghiêm chỉnh và thống
nhất. Thực hành quyền công tố nhà nước là việc đưa vụ án ra toà với quyền truy tố
và buộc tội. Với quy định này thì cơ quan Viện Kiểm sát nhân dân được cơ quan
Lập pháp giao cho chức năng đặc thù riêng mà các cơ quan khác của nhà nước
không thể thay thế.

3

Xem Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003, Điều 166 khoản 1 điểm a. Điều luật qui định Viện kiểm sát phải
truy tố bị can trước tòa án bằng bản cáo trạng;

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
7

Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
1.2.3 Nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân
Nhiệm vụ của Viện Kiểm sát nhân dân do Quốc hội quy định trong Hiến pháp
và Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân. Hiện nay nhiệm vụ chung của Viện Kiểm
sát nhân dân được Quốc hội quy định cụ thể tại Điều 126 của Hiến pháp năm 1992
được sửa đổi, bổ sung năm 2001 và Điều 2 Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân
năm 2002. Điều luật quy định “Tòa án nhân dân và Viện Kiểm sát nhân dân nước
cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, trong phạm vi chức năng của mình, có nhiệm
vụ bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa 4; bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và quyền
làm chủ của nhân dân; bảo vệ tài sản nhà nước, của tập thể; bảo vệ tính mạng, tài
sản, tự do, danh dự và nhân phẩm của công dân”.
Nhiệm vụ của các Viện Kiểm sát nhân dân trong từng lĩnh vực được Quốc hội
quy định trong Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân từ chương II đến chương VI,
nhiệm vụ và quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân được quy định cụ thể như sau:
1.2.3.1 Thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra các vụ án hình sự
Đối với công tác kiểm sát điều tra các vụ án hình sự được Quốc hội quy định
từ Điều 12 đến Điều 15 của Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, hoạt
động của Viện Kiểm sát nhân dân nhằm đảm bảo cho công tác điều tra của các cơ
quan công an, an ninh, hải quan và các cơ quan điều tra khác đúng với những quy
định của pháp luật như:
- Mọi hành vi phạm tội đều phải được khởi tố, điều tra và xử lý kịp thời,
không để lọt tội phạm và người phạm tội, không làm oan người vô tội;
- Không để người nào bị khởi tố, bị bắt, bị giam giữ, tạm giam, bị hạn chế
các quyền công dân, bị xâm phạm tính mạng, sức khỏe, tài sản, tự do, danh dự và
nhân phẩm một cách trái pháp luật;
- Việc điều tra phải khách quan, toàn diện, đầy đủ, chính xác, đúng pháp luật;
Những vi phạm pháp luật trong quá trình điều tra phải được phát hiện, khắc phục

kịp thời và xử lý nghiêm minh;
- Việc truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bị can phải có căn cứ và đúng
pháp luật;
Trong khi thực hành quyền công tố ở giai đoạn điều tra thì Điều 13 Luật tổ
chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, quy định Viện Kiểm sát nhân dân có
những nhiệm vụ như sau 5:
4

Pháp chế xã hội chủ nghĩa là nguyên tắc phản ánh nhu cầu tự nhiên của bộ máy nhà nước, đồng thời là đòi
hỏi, là yêu cầu từ phía nhân dân với bộ máy nhà nước và nhân viên nhà nước, giáo trình lý luận nhà nước và
pháp luật, nhà xuất bản tư pháp, năm 2004, trang 286.
5
Xem thêm Điều 112 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003, quy định nhiệm vụ và quyền hạn của Viện
kiểm sát khi thực hành quyền công tố trong giai đoạn điều tra.

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
8


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
- Khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can; yêu cầu cơ quan điều tra khởi tố hoặc
thay đổi quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can;
- Đề ra yêu cầu điều tra và yêu cầu cơ quan điều tra tiến hành điều tra, điều
tra lại, điều tra bổ sung nhưng phải thể hiện bằng văn bản theo quy định tại khoản 1
Điều 153, Điều 154 của Bộ Luật tố tụng hình sự năm 2003, và được thể hiện ngay
từ khi có tin báo tố giác tội phạm về hành vi vi phạm pháp luật để thu thập tài liệu
chứng cứ, nhằm làm rõ có tội phạm xãy ra hay không hoặc làm rõ các tình tiết của

vụ án như: Mức độ thiệt hại, động cơ…
Viện Kiểm sát nhân dân trực tiếp tiến hành một số hoạt động điều tra theo
quy định của pháp luật như: Hỏi cung bị can, lấy lời khai người làm chứng, Viện
Kiểm sát nhân dân tiến hành những hoạt động trên trong trường hợp cơ quan điều
tra kết thúc điều tra chuyển hồ sơ sang cho Viện Kiểm sát nhân dân để xét cần phải
thu thập thêm tài liệu chứng cứ để làm rõ thêm những nội dung của vụ án nhằm
đảm bảo cho việc truy tố có căn cứ; hay khi Tòa án trả hồ sơ để điều tra bổ sung nếu
xét thấy không cần trả hồ sơ cho cơ quan điều tra mà Viện Kiểm sát nhân dân có thể
tự mình khắc phục được.
- Yêu cầu thủ trưởng cơ quan điều tra thay đổi điều tra viên theo quy định
của pháp luật; nếu hành vi của điều tra viên có dấu hiệu tội phạm thì khởi tố về hình
sự;
- Quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp bắt tạm giam, tạm giữ và
các biện pháp ngăn chặn khác, phê chuẩn, không phê chuẩn các quyết định của cơ
quan điều tra theo quy định của pháp luật. Ngoài ra, Viện Kiểm sát nhân dân còn có
thể hủy bỏ các quyết định trái pháp luật của cơ quan điều tra. Đây là một trong
những nội dung thực hành quyền công tố trong giai đoạn điều tra tội phạm thể hiện
trách nhiệm nặng nề của Viện Kiểm sát nhân dân trong lĩnh vực điều tra.
- Quyết định truy tố bị cáo, quyết định đình chỉ hoặc tạm đình chỉ; đình chỉ
hoặc tạm đình chỉ vụ án;
Đối với công tác kiểm sát điều tra các vụ án hình sự, theo Điều 14 Luật tổ
chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, Viện Kiểm sát nhân dân có những nhiệm
vụ như sau:
- Kiểm sát việc khởi tố; kiểm sát các hoạt động điều tra và việc lập hồ sơ vụ
án của cơ quan điều tra;
- Kiểm sát việc tuân theo pháp luật của những người tham gia tố tụng;
- Giải quyết các tranh chấp về thẩm quyền điều tra theo quy định của pháp
luật;
GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
9


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
- Yêu cầu cơ quan điều tra khắc phục các vi phạm pháp luật trong hoạt động
điều tra; yêu cầu thủ trưởng cơ quan điều tra xử lý nghiêm minh điều tra viên đã vi
phạm pháp luật trong khi tiến hành điều tra;
- Kiến nghị với cơ quan, tổ chức và đơn vị hữu quan áp dụng các biện pháp
phòng ngừa tội phạm và vi phạm pháp luật;
Ở giai đoạn điều tra, Viện Kiểm sát nhân dân giữ một vị trí rất quan trọng có
tính chất quyết định xuyên suốt trong quá trình điều tra, truy tố và là người chịu
trách nhiệm trước pháp luật. Tính quyết định này bắt nguồn từ chức năng độc quyền
truy tố của Viện Kiểm sát. Trước hết, Viện Kiểm sát nhân dân phải kiểm sát việc
khởi tố của cơ quan điều tra đó có căn cứ hay không, mọi hành vi phạm tội có được
khởi tố hay không, có bỏ lọt tội phạm và người phạm tội hay không, hoạt động điều
tra có đúng pháp luật hay không, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, của bị
can và của những người tham gia tố tụng có được tôn trọng và đảm bảo hay không
tất cả đều thuộc về trách nhiệm của Viện Kiểm sát nhân dân.
Do đó, nếu Viện Kiểm sát nhân dân thực hiện tốt chức năng thực hành quyền
công tố và kiểm sát điều tra thì mới hoàn thành tốt được nhiệm vụ công tác của
Viện Kiểm sát bảo đảm không để người nào bị bắt, khởi tố, bị tạm giam, tạm giữ, bị
xâm phạm tính mạng sức khỏe và nhân phẩm, danh dự một cách trái với pháp luật.
Không để lọt một tội phạm nào và không làm oan người vô tội.
1.2.3.2 Thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự
Trong công tác kiểm sát xét xử, hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân nhằm
hướng vào hoạt động xét xử của các tòa án nhân dân theo đúng những quy định của
pháp luật, nghiêm minh và kịp thời. Để thực hiện nhiệm vụ này, Viện Kiểm sát
nhân dân có quyền tham gia tố tụng tại phiên tòa của tòa án nhân dân cùng cấp.

Công tác này, đã được Quốc hội quy định trong chương III từ Điều 16 đến Điều 19
Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002.
Trong giai đoạn xét xử các vụ án hình sự, Viện Kiểm sát nhân dân có trách
nhiệm thực hành quyền công tố, đảm bảo việc truy tố đúng người, đúng tội, đúng
pháp luật không để lọt tội phạm và người phạm tội; kiểm sát việc xét xử các vụ án
hình sự, nhằm đảm bảo việc xét xử đúng pháp luật, nghiêm minh, kịp thời 6.
Khi thực hành quyền công tố trong giai xét xử các vụ án hình sự theo quy
định của Điều 17 Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, Viện Kiểm sát
nhân dân có những nhiệm vụ và quyền hạn như sau:
6

Xem Điều 23 khoản 3 của Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2003, quy định thực hành quyền công tố và kiểm
sát việc tuân theo pháp luật trong tố tụng hình sự.

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
10


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
- Đọc cáo trạng, quyết định của Viện Kiểm sát nhân dân liên quan đến việc
giải quyết vụ án tại phiên tòa. Bản cáo trạng là sự thể hiện đậm nét chức năng thực
hành quyền công tố trong giai đoạn điều tra xét xử của Viện kiểm sát.
- Thực hiện quyền luận tội đối với bị cáo tại phiên tòa sơ thẩm, phát biểu
quan điểm về việc giải quyết vụ án tại phiên tòa phúc thẩm; tranh luận với người
bào chữa và những người tham gia tố tụng khác tại phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm;
- Phát biểu quan điểm của Viện Kiểm sát nhân dân về việc giải quyết vụ án
tại phiên tòa giám đốc thẩm, tái thẩm.

Khi thực hiện công tác kiểm sát xét xử vụ án hình sự, theo quy định tại
Điều 18 của Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, thì Viện Kiểm sát
nhân dân có những nhiệm vụ và quyền hạn như sau:
- Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động xét xử của tòa án nhân
dân;
- Kiểm sát việc tuân theo pháp luật của những người tham gia tố tụng;
- Kiểm sát các bản án và quyết định của tòa án nhân dân theo quy định của
pháp luật;
- Trong những trường hợp cần thiết, Viện Kiểm sát nhân dân có quyền yêu
cầu tòa án nhân dân cùng cấp và cấp dưới chuyển hồ sơ vụ án hình sự để xem xét,
quyết định việc kháng nghị. Giai đoạn kiểm sát xét xử sơ thẩm các vụ án hình sự
được bắt đầu từ khi Viện Kiểm sát nhân dân chuyển bản cáo trạng hoặc quyết định
truy tố theo thủ tục rút gọn được quy định tại Điều 319 Bộ Luật tố tụng hình sự năm
2003.
Hoạt động kiểm sát xét xử của Viện Kiểm sát nhân dân là điều kiện để Tòa
án xét xử đúng pháp luật, đúng người, đúng tội. Hoạt động kiểm sát xét xử của Viện
Kiểm sát nhân dân sẽ không can thiệp vào công việc xét xử của Tòa án, và cũng
không làm trở ngại cho công việc thực hiện những chức năng tố tụng của những
người tham gia tố tụng. Hoạt động kiểm sát xét xử nhằm bảo đảm có hiệu quả cho
hoạt động xét xử của Tòa án đúng thủ tục tố tụng hình sự, bảo đảm cho bị cáo và
những người tham gia tố tụng khác thực hiện đầy đủ các quyền năng tố tụng của họ.
Chính sự xuất phát đó, từ ý nghĩa quan trọng này thì pháp luật tố tụng hình sự mới
quy định ở Điều 189 là “Kiểm sát viên Viện Kiểm sát nhân dân cùng cấp phải tham
gia phiên Tòa”. Đây là điều kiện bắt buộc để Tòa án tiến hành xét xử trong vụ án
hình sự, còn nếu Kiểm sát viên vắng mặt, bị thay đổi mà không có kiểm sát viên dự
khuyết để thay thế thì Hội đồng xét xử phải hoãn phiên Tòa và phải báo cho Viện
kiểm sát cùng cấp.
GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện

11


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
Bên cạnh đó, thì Điều 19 Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, còn
quy định “Khi thực hiện quyền công tố và kiểm sát xét xử các vụ án hình sự, Viện
Kiểm sát nhân dân có quyền kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm, tái thẩm các bản
án, quyết định của tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật; Kiến nghị với tòa
án nhân dân cùng cấp và cấp dưới khắc phục vi phạm trong việt xét xử; Kiến nghị
với cơ quan, tổ chức, đơn vị hữu quan áp dụng các biện pháp phòng ngừa tội phạm
và vi phạm pháp luật; nếu có dấu hiệu phạm tội thì khởi tố hình sự”. Như vậy, với
quy định này thì quyền công tố chỉ có ở giai đoạn điều tra, truy tố và xét xử đối với
những vụ án hình sự mà thôi. Kiểm sát viên khi tham gia phiên Tòa thực hiện đồng
thời hai chức năng đó là vừa thực hành quyền công tố vừa kiểm sát việc xét xử đối
với vụ án hình sự.Trong khi đó, việc xét hỏi tại phiên tòa là một trong những hoạt
động của công tác công tố tại phiên tòa và đây cũng được xem là quyền đồng thời
cũng là nghĩa vụ của Viện Kiểm sát nhân dân khi tham gia phiên tòa.
1.2.3.3 Kiểm sát việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình,
hành chính, kinh tế, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật
Viện Kiểm sát nhân dân ngoài việc kiểm sát xét xử các vụ án về hình sự còn có
quyền kiểm sát việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, hành chính,
kinh tế, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật. Được Luật tổ
chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, quy định trong chương IV từ Điều 20 đến
Điều 22. Mục đích của hoạt động kiểm sát đối với các vụ án nói trên nhằm bảo đảm
cho việc giải quyết các vụ án đó được kịp thời, theo đúng thủ tục tố tụng với từng
loại án và đảm bảo áp dụng đúng Điều Luật để bảo vệ quyền và lợi ích của Nhà
nước, tổ chức và cá nhân. Để thực hiện được những mục đích đó, thì Điều 21 Luật
tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, quy định các Viện Kiểm sát nhân dân
có những quyền hạn và nhiệm vụ sau đây:

- Kiểm sát việc thụ lý, lập hồ sơ vụ án; Yêu cầu tòa án nhân dân hoặc tự
mình xác minh những vấn đề làm sáng tỏ nhằm giải quyết đúng đắn vụ án;
- Khởi tố vụ án theo quy định của pháp luật;
- Tham gia các phiên tòa và phát biểu quan điểm của Viện Kiểm sát nhân
dân về việc giải quyết vụ án;
- Kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động xét xử của tòa án;
- Kiểm sát việc tuân theo pháp luật của những người tham gia tố tụng;
- Kiểm tra các bản án và quyết định của Tòa án nhân dân;
- Yêu cầu Tòa án nhân dân áp dụng những biện pháp khẩn cấp tạm thời theo
quy định của pháp luật;
GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
12


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
- Yêu cầu Tòa án nhân dân cùng cấp và cấp dưới chuyển hồ sơ những vụ án
dân sự, hôn nhân và gia đình, hành chính, kinh tế, lao động và những việc khác theo
quy định của pháp luật để xem xét, quyết định việc kháng nghị;
Ngoài ra, Điều 22 Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, còn quy
định “khi kiểm sát việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình, hành
chính, kinh tế, lao động và những việc khác theo quy định của pháp luật, Viện Kiểm
sát nhân dân có quyền kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm, tái thẩm
các bản án, quyết định của Tòa án nhân dân theo quy định của pháp luật; kiến nghị
với Tòa án nhân dân cùng cấp và cấp dưới khắc phục những vi phạm pháp luật
trong việc giải quyết các vụ án; Nếu có dấu hiệu tội phạm thì khởi tố về hình sự”.
Nhưng theo quy định của chỉ thị số 02/2003/CT – VKSTC, ngày 09/01/2003
về kiểm sát các hoạt động tư pháp quy định Kiểm sát Viên phải tham gia 100%

phiên Tòa xét xử từ sơ thẩm, phúc thẩm đến giám đốc thẩm các vụ kiện này. Nhưng
tại khoản 2 Điều 21 Bộ Luật tố tụng dân sự năm 2004 thì “Viện Kiểm sát nhân dân
chỉ tham gia đối với những phiên Tòa và những vụ án do Tòa án thu thập chứng cứ
mà đương sự có khiếu nại, các vụ việc dân sự mà Viện kiểm sát kháng nghị bản án,
quyết định của Tòa án”. Như vậy, theo quy định của Bộ Luật tố tụng dân sự năm
2004, thì thẩm quyền của Viện Kiểm sát nhân dân trong việc kiểm sát các hoạt động
tư pháp trong lĩnh vực tố tụng dân sự đã thu hẹp hơn nhiều so với Luật tổ chức Viện
Kiểm sát nhân dân năm 2002.
1.2.3.4 Kiểm sát việc thi hành án
Các Viện Kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật của các cơ
quan, đơn vị và những cá nhân có liên quan trong việc thi hành bản án, quyết định
có hiệu lực pháp luật và những bản án, quyết định được thi hành ngay theo quy định
của pháp luật nhằm bảo đảm các bản án, quyết định đó được thi hành đúng pháp
luật, đầy đủ, kịp thời 7. Công tác này được Quốc hội quy định trong chương V từ
Điều 23 đến Điều 25 của Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002.
Khi thực hiện công tác kiểm sát thi hành án Điều 24 Luật tổ chức Viện
Kiểm sát nhân dân năm 2002, quy định rằng Viện Kiểm sát nhân dân có những
nhiệm vụ như sau:
- Yêu cầu Tòa án nhân dân, cơ quan thi hành án cùng cấp và cấp dưới, chấp
hành viên, các cơ quan, tổ chức, đơn vị và cá nhân có liên quan đến việc thi hành
án:
+ Ra quyết định thi hành án đúng quy định của pháp luật;
7

Xem quy định ở Điều 379 của Bộ luật tố tụng dân sự năm 2004.

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
13

Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
+ Tự kiểm tra việc thi hành án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật và
những bản án, quyết định được thi hành ngay theo quy định của pháp luật và thông
báo kết quả kiểm tra cho Viện Kiểm sát nhân dân:
+ Cung cấp hồ sơ, tài liệu, vật chứng có liên quan đến việc thi hành án;
+ Thi hành bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật và những bản án,
quyết định được thi hành ngay theo quy định của pháp luật;
- Trực tiếp kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong việc thi hành án của cơ
quan thi hành án cùng cấp và cấp dưới, chấp hành viên, các cơ quan, tổ chức, đơn vị
và cá nhân có liên quan và việc giải quyết kháng nghị, khiếu nại, tố cáo đối với việc
thi hành án ;
- Tham gia việc xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt, xóa án tích;
- Đề nghị miễn chấp hành hình phạt theo quy định của pháp luật;
Như vậy, Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật của Tòa
án nhân dân, cơ quan thi hành án, chấp hành viên, cơ quan, tổ chức, đơn vị và các
nhân có liên quan trong việc thi hành bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật và
những văn bản, quyết định được thi hành ngay theo quy định của pháp luật nhằm
bảo đảm các bản án, quyết định đó được thi hành đúng pháp luật, đầy đủ, kịp thời.
- Kháng nghị với Tòa án nhân dân, cơ quan thi hành án cùng cấp và cấp
dưới, chấp hành viên, cơ quan, đơn vị có trách nhiệm trong việc thi hành án; yêu
cầu đình chỉ việc thi hành án, sửa đổi hoặc bãi bõ quyết định có vi phạm pháp luật
trong việc thi hành án, chấm dứt việc làm vi phạm pháp luật trong việc thi hành án;
nếu có dấu hiệu tội phạm thì khởi tố về hình sự; trong trường hợp do pháp luật quy
định thì khởi tố về dân sự; tòa án nhân dân, cơ quan thi hành án, chấp hành viên,
đơn vị và cá nhân có liên quan có trách nhiệm trả lời trong thời hạn 15 ngày, kể từ
ngày nhận được kháng nghị.
1.2.3.5 Công tác kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo dục người

chấp hành án phạt tù
Giam giữ và cải tạo là nhiệm vụ của các cơ quan, đơn vị thuộc Bộ công an,
Bộ quốc phòng. Vì vậy mà các Viện Kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo
pháp luật của các cơ quan, đơn vị và những người có trách nhiệm nói trên để việc
tạm giam, tạm giữ, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù theo đúng quy
định của pháp luật và có căn cứ, các chế độ giam giữ và cải tạo được chấp hành
nghiêm minh, tính mạng, tài sản, danh dự, nhân phẩm, và các quyền khác của
đương sự không bị pháp luật tước bỏ và được tôn trọng.
Để thực hiện nhiệm vụ của Viện Kiểm sát nhân dân trong lĩnh vực này thì
Quốc hội quy định nhiệm vụ quyền hạn của Viện Kiển sát nhân dân tại chương VI
GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
14


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
từ Điều 26 đến Điều 29 của Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002. Nhiệm
vụ quyền hạn được quy định cụ thể như sau:
- Thường kỳ và bất thường trực tiếp kiểm sát tại nơi tạm giam, tạm giữ, quản
lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù;
- Kiểm tra hồ sơ, tài liệu của các cơ quan cùng cấp và cấp dưới có trách
nhiệm tạm giam, tạm giữ, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù; gặp, hỏi
người bị tạm giữ, tạm giữ và người chấp hành án phạt tù về việc giam, giữ;
- Tiếp nhận và giải quyết khiếu nại, tố cáo về việc tạm giữ, tạm giam, quản
lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù;
- Yêu cầu cơ quan cùng cấp và cấp dưới, người có trách nhiệm thông báo
tình hình tạm giam, tạm giữ, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù; trả lời
về quyết định, biện pháp hoặc việc làm vi phạm pháp luật trong việc tạm giữ, tạm

giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù;
- Kháng nghị với cơ quan cùng cấp và cấp dưới yêu cầu đình chỉ việc thi
hành, sửa đổi hoặc bãi bõ quyết định có vi phạm pháp luật trong việc tạm giữ, tạm
giam, quản lý và giáo dục người chấp hành án tù, chấm dứt việc làm vi phạm pháp
luật và yêu cầu xử lý người vi phạm pháp luật. Cơ quan, đơn vị hữu quan có trách
nhiệm trong thời hạn 15 ngày kể thừ ngày nhận được kháng nghị. Nếu không nhất
trí với kháng nghị đó thì cơ quan, đơn vị hữu quan có quyền khiếu nại lên Viện
Kiểm sát nhân dân cấp trên trực tiếp phải giải quyết trong thời hạn 15 ngày kể từ
ngày nhận được khiếu nại. Quyết định của Viện Kiểm sát nhân dân trên trực tiếp
phải được chấp hành.
Bên cạnh đó trong quá trình kiểm sát việc tạm giữ, tạm giam, quản lý và giáo
dục người chấp hành án phạt tù trên,Viện Kiểm sát nhân dân còn có những trách
nhiệm như sau:
- Khi phát hiện có dấu hiệu tội phạm trong việc tạm giữ, tạm giam, quản lý
và giáo dục chấp hành án phạt tù thì khởi tố hoặc yêu cầu cơ quan điều tra khởi tố
về hình sự;
- Phát hiện và xử lý kịp thời các trường hợp oan sai trong tạm giam, tạm giữ,
quản lý và giáo dục người chấp hành án phạt tù; Quyết định trả tự do ngay cho
người bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành án phạt tù không có căn cứ và
trái pháp luật.
1.3 THẨM QUYỀN CỦA VIỆN KIỂM SÁT NHÂN DÂN CÁC CẤP
Để thực hiện chức năng, nhiệm vụ bảo vệ pháp chế xã hội chủ nghĩa và quyền
làm chủ của nhân dân; bảo vệ tài sản của Nhà nước, của tập thể; bảo vệ tính mạng,
tài sản, tự do, danh dự và nhân phẩm của công dân, Luật tổ chức Viện Kiểm sát
GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
15

Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
nhân dân năm 2002, quy định Viện Kiểm sát nhân dân các cấp có thẩm quyền như
sau 8:
- Viện Kiểm sát nhân dân tối cao có thẩm quyền thực hành quyền công tố và
kiểm sát các hoạt động tư pháp, góp phần bảo đảm cho pháp luật được chấp hành
nghiêm chỉnh và thống nhất.
- Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh có thẩm quyền thực hành quyền công tố và
kiểm sát các hoạt động ở trên địa bàn tỉnh.
- Viện Kiểm sát nhân dân cấp huyện cũng thực hiện chức năng công tố và
kiểm sát như Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh, nhưng chỉ trong phạm vi cấp huyện
của mình.
1.4 NHỮNG QUY ĐỊNH HIỆN HÀNH CỦA PHÁP LUẬT VỀ NGUYÊN TẮC
HOẠT ĐỘNG VÀ HỆ THỐNG CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA VIỆN KIỂM SÁT
NHÂN DÂN
1.4.1 Các nguyên tắc hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
Viện Kiểm sát nhân dân là một hệ thống trong cấu trúc của bộ máy nhà nước
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Vì vậy, Viện Kiểm sát nhân dân trong tổ
chức và hoạt động không thể tách rời các nguyên tắc chủ yếu về tổ chức và hoạt
động của bộ máy Nhà nước nói chung, nhưng xuất phát từ hoạt động, chức năng đặc
thù của cơ quan kiểm sát là những cơ quan chuyên trách bảo vệ pháp luật bằng các
công tác kiểm sát và công tố. Do đó, tổ chức và hoạt động của cơ quan kiểm sát có
những nguyên tắc đặc thù như sau:
1.4.1.1 Nguyên tắc tập trung thống nhất lãnh đạo trong ngành
Nguyên tắc này bắt nguồn từ nguyên tắc tập trung dân chủ vừa bắt nguồn từ
nguyên tắc pháp chế xã hội chủ nghĩa đòi hỏi tính thống nhất của pháp luật. Dựa
trên cơ sở Điều 138 Hiến pháp 1992 sửa đổi, bổ sung năm 2001 và Điều 8 Luật tổ
chức Viện Kiểm sát nhân dân 2002, quy định nguyên tắc tổ chức và hoạt động của
Viện Kiểm sát nhân dân cụ thể như sau:
- Hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân phải đặt dưới sự lãnh đạo của Viện

trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. Còn Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân
cấp dưới chịu sự lãnh đạo của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cấp trên; Viện
trưởng Viện Kiểm sát nhân dân địa phương, chịu sự lãnh đạo thống nhất của Viện
trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao.
- Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị Chủ tịch nước bổ
nhiệm, miễn nhiệm, cách chức đối với các phó Viện trưởng, các kiểm sát viên Viện
8

Xem thêm các đoạn 1,2 Điều 1 Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân 2002.

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
16


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
Kiểm sát nhân dân tối cao. Mặt khác, tại đoạn 4 Điều 138 Hiến pháp năm 1992 sửa
đổi, bổ sung năm 2001 quy định rằng “Viện trưởng, các phó Viện trưởng và kiểm
sát viên Viện Kiểm sát nhân dân địa phương và Viện Kiểm sát quân sự và khu vực
do Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức”.
Bên cạnh, đó phải thấy rằng là Viện trưởng không quyết định các vấn đề một cách
độc lập, mà trên cơ sở bàn bạc thông qua tập thể Ủy ban kiểm sát để thảo luận
những vấn đề quan trọng. Ngoài ra, trong trường hợp Ủy ban kiểm sát thảo luận và
biểu quyết ngang nhau thì theo quyết định về phía Viện trưởng, vấn đề này đã được
quy định tại khoản 2 điểm d Điều 32 và điểm d đoạn 2 khoản 2 Điều 35 Luật tổ
chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002.
Tuy nhiên, với những quy định như trên thì không có nghĩa là khẳng định hệ
thống Viện Kiểm sát nhân dân hoạt động theo nguyên tắc riêng biệt, không liên

quan đến nguyên tắc tổ chức và hoạt động chung của bộ máy Nhà nước Việt Nam.
1.4.1.2 Nguyên tắc độc lập không lệ thuộc vào cơ quan Nhà nước nào ở địa
phương
Nguyên tắc này, bắt nguồn từ nguyên tắc tất cả quyền lực nhà nước thuộc về
nhân dân. Pháp luật phải được thực hiện thống nhất trên phạm vi cả nước, nguyên
tắc này được quy định trong Hiến pháp năm 1992 được sửa đổi, bổ sung năm 2001,
cụ thể như sau:
- Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chịu trách nhiệm và báo cáo
công tác trước Quốc hội; trong thời gian Quốc hội không họp thì chịu trách nhiệm
và báo cáo công tác trước Ủy ban thường vụ Quốc hội và Chủ tịch nước. Viện
trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao phải trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội.
- Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân địa phương chịu trách nhiệm báo cáo
công tác trước Hội đồng nhân dân và trả lời chất vấn của đại biểu Hội đồng nhân
dân cùng cấp, vấn đề này được quy định tại Điều 140 Hiến pháp năm 1992 được
sửa đổi, bổ sung năm 2001.Viện trưởng, các phó Viện trưởng, các kiểm sát viên của
Viện Kiểm sát nhân dân ở địa phương không do cơ quan quyền lực nhà nước ở địa
phương bầu ra và miễm nhiệm mà do Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao
bổ nhiệm, miễm nhiệm, cách chức. Điều này được quy định tại đoạn 4 Điều 138
Hiến pháp năm 1992 được sửa đổi, bổ sung năm 2001.
1.4.1.3 Nguyên tắc Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân chịu sự giám sát
của cơ quan quyền lực nhà nước cùng cấp
Nguyên tắc này bắt nguồn từ nguyên tắc “Tất cả quyền lực nhà nước thuộc
về nhân dân”. Nguyên tắc này đã được quy định từ Hiến pháp năm 1959 và Hiến
pháp năm 1980, nhưng chỉ đối với Viện Kiểm sát nhân dân tối cao. Đến Hiến pháp
GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
17

Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
năm 1992 Điều 140, nguyên tắc này còn xác định với tất cả Viện Kiểm sát nhân dân
địa phương.
Thứ nhất: Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chịu trách nhiệm và báo cáo công
tác trước Quốc hội; Trong thời gian Quốc hội không họp thì chịu trách nhiệm và
báo cáo công tác trước Ủy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước (Điều 139 Hiến
pháp 1992).Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao phải trả lời chất vấn, kiến
nghị, yêu cầu của đại biểu Quốc hội và được Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm.
Thứ hai: Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân địa phương chịu sự giám sát
của Hội đồng nhân dân cùng cấp; chịu trách nhiệm báo cáo công tác trước Hội đồng
nhân dân; trả lời chất vấn, kiến nghị, yêu cầu của đại biểu Hội đồng nhân dân.
1.4.2 Hệ thống và cơ cấu tổ chức của Viện Kiểm sát nhân dân
Hệ thống Viện Kiểm sát nhân dân ở nước ta được tổ chức thành một hệ thống
thống nhất và hoàn chỉnh từ trung ương đến địa phương theo ba cấp: Trung ương,
tỉnh, huyện phù hợp với tổ chức bộ máy Nhà nước thống nhất xã hội chủ nghĩa. Hệ
thống và cơ cấu của Viện Kiểm sát Nhân dân hiện nay được quy định trong chương
VII của Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002. Cụ thể Điều 30 quy định
hệ thống Viện Kiểm sát nhân dân gồm có:
- Viện Kiểm sát nhân dân tối cao;
- Các Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương;
- Các Viện Kiểm sát nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh;
- Các Viện Kiểm sát quân sự.
1.4.1.1 Cơ cấu, tổ chức của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao
Theo Điều 31, Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, cơ cấu tổ
chức của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao gồm có:
- Ủy ban kiểm sát, các cục vụ, viện, văn phòng và trường đào tạo, bồi dưỡng
nghiệp vụ kiểm sát;
- Viện Kiểm sát quân sự trung ương;
Viện Kiểm sát nhân dân tối cao gồm có Viện trưởng, các phó Viện trưởng,

các kiểm sát viên và các điều tra viên.
Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao do Quốc hội bầu ra từ trong số
các đại biểu Quốc hội, theo sự giới thiệu của Chủ tịch nước và theo nhiệm kỳ của
Quốc hội. Các Viện phó Viện Kiểm sát nhân dân tối cao do Chủ tịch nước bổ
nhiệm, miễn nhiệm, cách chức theo đề nghị của Viện trưởng Viện Kiểm sât nhân
dân tối cao. Các kiểm sát viên cũng do Chủ tịch nước bổ nhiệm, cách chức.
Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao là người đứng đầu và lãnh đạo
Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cũng như toàn ngành kiểm sát, xây dựng Viện Kiểm
GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
18


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
sát nhân dân về mọi mặt; Đồng thời chỉ đạo, kiểm tra hoạt động của Viện Kiểm sát
bằng việc ban hành các quyết định, chỉ thị, thông tư, điều lệ, quy chế công tác áp
dụng đối với ngành kiểm sát.Viện trưởng lãnh đạo việc thực hiện nhiệm vụ, kế
hoạch công tác kiểm sát của các Viện Kiểm sát nhân dân. Tất cả những công việc,
nhiệm vụ nói trên đã được quy định tại Điều 33 của Luật tổ chức Viện Kiểm sát
nhân dân năm 2002.
Căn cứ quyết định số 01/ 2003/ VKSTC – TCCB ngày 19/02/2003, của Viện
trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao quy định về Bộ máy làm việc của Viện
Kiểm sát nhân dân tối cao gồm có các Viện, cục, văn phòng và các trường đào tạo
bồi dưỡng cán bộ kiểm sát như: “Vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra
hình sự, vụ thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra an ninh, vụ thực hành
quyền công tố và kiểm sát xét xử hình sự, viện thực hành quyền công tố và kiểm sát
xét xử phúc thẩm tại Hà Nội, Viện thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc
thẩm tại Thành phố Hồ Chí Minh, Cục thống kê tội phạm, Văn phòng Viện kiểm sát

nhân dân tối cao.”
1.4.1.2 Cơ cấu, tổ chức của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực
thuộc trung ương
Bộ máy làm việc và biên chế của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố
trực thuộc trung ương (sau đây tạm gọi là Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh) do Viện
Kiểm sát nhân dân tối cao quyết định, cụ thể là Điều 34 Luật tổ chức Viện Kiểm sát
nhân dân năm 2002 có quy định “Cơ cấu tổ chức của Viện Kiểm sát nhân dân cấp
tỉnh, gồm có Ủy ban kiểm sát, các phòng và văn phòng”. Cùng với Điều 34 Luật tổ
chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, thì quyết định số 120/ QĐ-VTC, ngày
09/4/2003 quy định Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương
gồm có: Viện trưởng, các phó Viện trưởng và các kiểm sát Viên. Như vậy, trong cơ
cấu tổ chức của Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh đã bõ đi chức danh điều tra viên.
Theo quy định của Điều 35 Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân thì “Ủy
ban kiểm sát nhân dân cấp tỉnh gồm có: Viện trưởng, các phó Viện trưởng; Một số
kiểm sát viên do Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao quyết định theo đề
nghị của Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân cấp tỉnh”. Viện trưởng Viện Kiểm sát
nhân dân cấp tỉnh lãnh đạo viện, chủ trì các cuộc họp của Viện Kiểm sát nhân dân
cấp tỉnh.
Hiện nay, đối với các Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc
trung ương có các phòng nghiệp vụ như: Phòng kiểm sát điều tra xét xử sơ thẩm án
kinh tế; phòng kiểm sát điều tra xét xử sơ thẩm án an ninh chính trị và trật tự xã hội;
phòng kiểm sát giam giữ, cải tạo; phòng kiểm sát xét xử chấp hành án hình sự;
GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
19


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

phòng kiểm sát xét xử chấp hành án hành chính, kinh tế, lao động, phòng kiểm sát
xét xử chấp hành án dân sự; Phòng tiếp dân xét khiếu nại; phòng điều tra; Ngoài
những phòng chuyên môn vừa kể trên thì, các Viện kiểm sát nhân dân tỉnh, thành
phố trực thuộc trung ương còn có văn phòng và phòng tổ chức cán bộ.
1.4.1.3 Cơ cấu, tổ chức của Viện Kiểm sát nhân dân cấp quận, huyện và
tương đương thuộc tỉnh
Viện Kiểm sát nhân dân cấp huyện, quận và tương đương thuộc tỉnh (sau đây
được gọi chung là cấp huyện), Bộ máy làm việc của Viện Kiểm sát nhân dân cấp
huyện do Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao quyết định. Theo quy định tại
khoản 2 Điều 36 Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, thì Viện Kiểm sát
nhân dân cấp huyện gồm có Viện trưởng, các phó Viện trưởng và các kiểm sát viên.
Viện Kiểm sát nhân dân cấp huyện thì không có Ủy ban kiểm sát như đối với cấp
tỉnh, mà gồm có các bộ phận công tác do Viện trưởng, Phó Viện trưởng và một số
kiểm sát viên phụ trách theo sự phân công của Viện trưởng.
Tuy nhiên, để thực hiện tốt nhiệm vụ và quyền hạn của Viện Kiểm sát nhân
dân cấp huyện tại khoản 1 Điều 36 Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002
và Điều 1của quyết định số 121/2003/QĐ-TCCB ngày 09/4/2003 có hiệu lực thi
hành ngày 01/5/2003 quy định Bộ máy làm việc của Viện Kiểm sát nhân dân cấp
huyện bao gồm các bộ phận như sau:
- Bộ phận thực hành quyền công tố, kiểm sát điều tra, kiểm sát xét xử và
kiểm sát việc tạm giam, tạm giữ.
- Bộ phận kiểm sát việc giải quyết các vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình,
hành chính, kinh tế, lao động và những quy định khác của pháp luật; kiểm sát thi
hành án.
- Bộ phận văn phòng tổng hợp, thống kê tội phạm và xét khiếu tố.
Tuy nhiên, trong thực tiễn thì tổ chức và hoạt động của một số Viện Kiểm sát
nhân dân ở nước ta vẫn có những bộc lộ một số hạn chế nhất định. Chính vì thế mà
chương hai tiếp theo của luận văn sẽ nghiên cứu về “Thực tiễn về tổ chức và hoạt
động của Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long”. Từ đó, có
thể đánh giá một cách toàn diện có ý nghĩa và nâng cao hiệu quả hoạt động của

Viện Kiểm sát nhân dân cấp huyện hiện nay. Nhất là tìm ra được những nguyên
nhân làm phát sinh những bất cập trong thực tiễn, từ đó tìm ra những giải pháp cụ
thể để khắc phục khó khăn, sửa đổi hoàn thiện tổ chức và nâng cao hiệu quả hoạt
động của Viện Kiểm sát cấp huyện hiện nay.

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
20


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long

CHƯƠNG 2
THỰC TIỄN CƠ CẤU TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA VIỆN KIỂM
SÁT NHÂN DÂN HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG
2.1 SƠ LƯỢC VỀ SỰ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA VIỆN KIỂM
SÁT NHÂN DÂN HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG
Sau chiến thắng của mùa xuân năm 1975, đất nước đã hoàn toàn thống nhất
giành độc lập, cũng như các địa phương khác của đồng bằng sông Cửu Long. Tháng
3 năm 1976, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Cửu Long được thành
lập 9. Lúc này, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Cửu Long trực thuộc
sự chỉ đạo của Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Cửu Long. Vào năm 1991 trên cơ sở
của sự chia tách tỉnh Cửu Long thành hai tỉnh Vĩnh Long và tỉnh Trà Vinh, theo
quyết định của Quốc hội khóa VIII ngày 26/11/ 1991 về việc chia tách tỉnh Cửu
Long, cùng lúc đó thì tỉnh Cửu Long cũng được đổi tên lại thành tỉnh Vĩnh Long
hiện nay. Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình vẫn được giữ nguyên. Khi mới
thành lập tổng biên chế ngành có 05 người, trong đó có 01 đồng chí tốt nghiệp phổ
thông trung học, 04 đồng chí chưa tốt nghiệp trung học cơ sở, tất cả đều chưa qua

trường lớp học chuyên môn nghiệp vụ, có 04 đồng chí kiểm sát viên, cán bộ quản lý
còn thiếu. Được sự quan tâm của lãnh đạo Viện Kiểm sát nhân dân tối cao cùng với
sự giúp đỡ của cấp Ủy Đảng chính quyền địa phương, Hội đồng nhân dân, Ủy ban
nhân dân huyện Tam Bình đã tạo mọi điều kiện về vật chất, tinh thần giúp cho công
tác đào tạo cán bộ của ngành từng bước lên vững về số lượng lẫn chất lương.
Đến năm 1990, trải qua một chặng đường dài liên tục đào tạo, bồi dưỡng đội
ngũ cán bộ ngành đã tăng đáng kể, tỷ lệ Đảng viên trên 50% tổng biên chế, chất
lượng cán bộ đã được qua đào tạo bồi dưỡng và thực tiễn công tác gần 45% số cán
bộ đã được Viện Kiểm sát nhân dân tối cao bổ nhiệm như các chức danh như: Viện
trưởng, phó Viện trưởng, Kiểm sát viên trung cấp có chức năng, quyền năng pháp
lý.
Đến nay, Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình đã có đủ ban lãnh đạo. Viện
Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình hiện nay bao gồm: Một Viện trưởng và một
Viện phó lãnh chỉ đạo toàn ngành kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình và các bên
cạnh đó thì Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình còn có hai bộ phận công tác:
- Bộ phận kiểm sát điều tra hình sự.
9

Theo lời ông Phan Thanh Hào Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long.

GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
21


Một số giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của Viện Kiểm sát nhân dân
huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long
- Bộ phận kiểm sát giải quyết các vụ việc dân sự, hôn nhân gia đình, kinh
doanh thương mại, và kiểm sát thi hành án.

Đặc biệt, từ năm 2002 thực hiện Nghị quyết số 08- NQ/TW, ngày 02/01/2002
của Bộ chính trị về một số trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới, Viện
Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long đã đề ra khá nhiều biện pháp
nâng cao chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp
trong việc giải quyết các vụ án hình sự trên địa bàn huyện nhà.
2.2 CHỨC NĂNG, NHIỆM VỤ VÀ QUYỀN HẠN CỦA VIỆN KIỂM SÁT
NHÂN DÂN HUYỆN TAM BÌNH, TỈNH VĨNH LONG
2.2.1 Chức năng của Viện kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh
Long
Theo quy định của Điều 137 Hiến pháp năm 1992 được sửa đổi, bổ sung năm
2001 và đoạn 3 Điều 1 của Luật tổ chức Viện Kiểm sát nhân dân năm 2002, thì
Viện kiểm sát nhân dân có những chức năng như sau: “Các Viện Kiểm sát nhân dân
địa phương thực hành quyền công tố và kiểm sát các hoạt động tư pháp ở địa
phương mình”
Như vậy, với những quy định này thì Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam
Bình, tỉnh Vĩnh Long sẽ có hai chức năng chính đó là: “Kiểm sát các hoạt động tư
pháp và thực hành quyền công tố trong huyện Tam Bình”.
- Chức năng kiểm sát các hoạt động tư pháp: Kiểm tra và giám sát là những
hoạt động chủ yếu, quan trọng nhất của Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình.
Tất cả các cơ quan Nhà nước khác ở huyện Tam Bình trong hoạt động của mình đều
phải chịu sự kiểm tra và giám sát của Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình.
Phạm vi kiểm tra và giám sát của Viện Kiểm sát nhân dân huyện rất rộng. Viện
Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình có quyền kiểm tra và giám sát hoạt động của
nhiều cơ quan nhà nước khác trong huyện Tam Bình, tỉnh Vĩnh Long như cơ quan
Điều tra công an huyện Tam Bình, hoạt động xét xử của tòa án huyện Tam Bình.
Tuy nhiên trong quá trình tiến hành hoạt động kiểm sát và giám sát của mình nếu
phát hiện những vi phạm pháp luật, thì có quyền kiến nghị, kháng nghị để yêu cầu
xử lý người vi phạm.
- Chức năng quyền công tố: Viện Kiểm sát nhân dân huyện Tam Bình sẽ nhân
danh nhà nước để truy tố và buộc tội bằng bản cáo trạng ra trước tòa đối với người

có hành vi nguy hiểm cho xã hội trong phạm vi huyện Tam Bình trên cơ sở quy
định của Bộ Luật tố tụng hình sự đã quy định, trong phạm vi thực hành quyền công
tố của mình và chỉ trong giới hạn lĩnh vực tố tụng hình sự từ khi có quyết định khởi
GVHD: Đinh Thanh Phương

SVTH: Trần Quốc Thiện
22