SKKN phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI :
- Một trong những vấn đề then chốt trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy văn
là chủ thể học sinh . Học sinh cần được xác định như là một chủ thể có ý thức
trong quá trình dạy văn và học văn trong nhà trường
- Phát huy sự năng động của chủ thể , năng lực sáng tạo ở mỗi người là đáp ứng
một địi hỏi có ý nghĩa thời đại .
- Hoạt động ngoại khóa văn học(diễn kịch chuyển thể từ tác phẩm văn học) ở
trường phổ thơng là một hình thức có thể xem là phương pháp phát huy năng lực
sáng tạo của chủ thể học sinh , giúp cho quá trình cảm thụ văn học tốt hơn . Tuy
nhiên hình thức này cũng có một số hạn chế nhất định : quỹ thời gian cân đối cho
các em giữa một lịch học dày đặc của các em hiện nay, để có thời gian chuyển thể
kịch bản , tập kịch , kinh phí ... Nên ngồi hình thức ngoại khóa trên , tơi cũng xin
đề xuất thêm một hình thức : cũng là diễn tiểu phẩm chuyển thể từ tác phẩm văn
học nhưng qui mô nhỏ và kết hợp với công nghệ thông tin.
- Qua hai năm thực hiện (2011-2012; 2012-2013) khối lớp 11, tơi nhận thấy cách
hoạt động theo hình thức này có hiệu quả cao : khơi gợi sự tìm tịi , phát hiện ,
sáng tạo và hình thành cho học sinh nhiều kĩ năng : khả năng tổ chức , soạn thảo ,
hợp tác giữa các thành viên , cách chọn lọc , tham khảo tài liệu , khả năng vận
dụng kiến thức một cách cụ thể ; cảm thụ tác phẩm một cách toàn diện.
- Với những kết quả trên , tôi xin mạnh dạn đưa ra một số kinh nghiệm nhỏ trong
đề tài “Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa
một số tác phẩm lớp 11” . Tôi mong được chia sẻ với quý đồng nghiệp .
II. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lí luận :
- Đặt vấn đề phát huy chủ thể học sinh trong dạy văn và học văn cũng chính là đi
vào vấn đề có ý nghĩa thời sự cấp bách trong tình hình chất lượng đào tạo văn học
trong nhà trường phổ thông của ta hiện nay .
- Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã nhắc nhở chúng ta rằng : “…dứt khoát chúng ta
phải có cách dạy khác , phải dạy cho học sinh biết suy nghĩ bằng trí óc cảu mình và

diển tả sự suy nghĩ đó theo cách của mình như thế nào cho tốt”
- Học sinh càng tích cực tham gia và tham gia một cách tự giác có ý thức vào quá
trình dạy học bao nhiêu thì sự phát triển văn học ở học sinh càng vững chắc và sâu
sắc bấy nhiêu .
- Cảm thụ văn chương là một hoạt động tự giác , là sự vận động của nhiều năng lực
chủ quan con người . Đọc sách để rối liên tưởng , tưởng tượng . Từ đó các em học
sinh có thể vân dụng liên tưởng , tưởng tượng đó vào việc soạn thảo kịch bản : tái
hiện lại cảnh đời , con người , cảnh vật …trong tác phẩm , chỉ đạo những động tác
diễn xuất khi tiến hành hoạt động ngoại khoá : diễn kịch chuyển thể từ những tác
phẩm văn học .
- Sức hoạt động của liên tưởng , tưởng tượng càng mạnh bao nhiêu thì sức cảm thụ
càng sâu , càng nhạy bén bấy nhiêu . Mà nghệ thuật dạy văn là nghệ thuật khêu gợi
trí tưởng tượng , năng lực liên tưởng của học sinh . Đối với những yêu cầu trên thì
hoạt động ngoại khóa có thể đáp ứng với hiệu quả cao .
Trường THPT Sông Ray
Trang 1
Người thực hiện: Phạm Thị Hà


Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

- Mục đích của hoạt động ngoại khóa văn học là góp phần tạo ra lối sống văn hóa
vá khả năng hưởng thụ văn học nghệ thuật cho học sinh .Qua hoạt động ngoại
khóa văn học , học sinh được cân đối về trí tuệ , đạo đức , thể dục , mĩ dục. Hoạt
động ngoại khóa văn học phát huy tính năng động chủ quan , tính tích cực xã hội .
2. Cơ sở thực tiễn
- Trong thực tế giảng đạy ở nhà trường phổ thông hiện nay , hoạt động ngoại khóa
đang bị xem nhẹ . Trong khi đó hiệu quả đem lại của nó là khá lớn : kích thích ,
khêu gợi sự hứng thú , say mê học hỏi , tìm hiểu tác phẩm văn học của học sinh .
Trước tốc độ phát triển vũ bão của khoa học kĩ thuật, các môn tự nhiên là lựa chọn

hàng đầu của các em , bởi khả năng ứng dụng theo tình hình xã hội được các em
đánh giá là cao thì việc tổ chức , duy trì hình thức ngoại khóa như trên là một trong
những cách khơi gợi hứng thú học tập bộ môn văn cho các em học sinh . Qua hình
thức hoạt động này , các em sẽ thấy rằng : mơn văn vẫn có sự ứng dụng thực tế cao
, không thua kém so với những môn học tự nhiên khác.
- Đồng thời hoạt động ngoại khố theo hình thức này sẽ tạo điều kiện phát hiện sở
thích , thiên hướng cá nhân và phát triển năng lực hoạt động nghệ thuật sáng tạo ,
giúp cho việc hướng nghiệp môn văn
- Hoạt động ngoại khóa văn học góp phần chống lại sự xâm nhập từ bên ngồi của
những khuynh hướng văn hố xấu , độc hại . Nó hướng dẫn thị hiếu nghệ thuật
đúng đắn , rèn luyện óc thẫm mĩ , lối sống năng động hài hoà cho học sinh
III.NHỮNG THUẬN LỢI VÀ KHĨ KHĂN :
Trong q trình tiến hành hình thức hoạt động này cho học sinh , tôi nhận thấy đã
gặp những thuận lợi , khó khăn từ nhiều phía khác nhau :
1. THUẬN LỢI :
- Được tập huấn và tiếp cận chương trình và sách giáo khoa mới
- Đối tượng học sinh : một số em có khả năng cảm thụ , liên tưởng, tưởng tượng
khá tốt , một số em lại có khả năng diễn xuất và nhập vai , một số em có khả năng
tổ chức tốt.
2. KHĨ KHĂN :
- Đây là hình thức hoạt động mà thời gian gần đây chưa được phổ biến nhiều , còn
mới lạ nên ban đầu tơi cịn lúng túng trong khâu chuẩn bị và thực hiện .
- Hình thức hoạt động này có tính chất tương đối qui mơ , địi hỏi : quỹ thời gian
đầu tư nhiều từ cả hai phía giáo viên và học sinh , kinh phí , kĩ năng vận dụng .
3. BIỆN PHÁP KHẮC PHỤC:
- Cho các em truy cập Internet để tìm tư liệu ; trích một phần lương của bản thân
- Liên hệ với phụ huynh để được hỗ trợ thời gian cho các em đầu tư cho hoạt
động .
- Khối 11 ban B của trường có giờ tự chọn , có thể tận dụng tiến hành hoạt động
ngoại khoá tại lớp.

- Giáo viên nghiên cứu thêm tài liệu để cung cấp nguồn thông tin cho các em : tri
thức văn học , kĩ năng diễn xuất , soạn thảo từ tác phẩm văn học chuyển thể thành
kịch bản .
- Giáo viên vừa tiến hành vừa rút kinh nghiệm
Trường THPT Sông Ray

Trang 1

Người thực hiện: Phạm Thị Hà


Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

IV. PHẦN NỘI DUNG CỤ THỂ CỦA PHƯƠNG PHÁP
HÌNH THỨC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHỐ :
1.Cơ sở lí thuyết:
Có nhiều hình thức hoạt động ngoại khoá văn học trong nhà trường phổ thơng:
- Hình thức hoạt động ngoại khố văn học trong các tổ ngoại khóa chun mơn
- Hình thức hoạt động ngoại khố văn học thơng qua cơng tác quần chúng có liên
quan đến lĩnh hội các loại hình nghệ thuật .
- Hình thức hoạt đơng ngoại khố văn học thơng qua công tác nghệ thuật nghiệp
dư của học sinh .
- Hình thức hoạt động ngoại khố văn học thơng qua những biện pháp thường
xuyên cho đông đảo học sinh .
- Hình thức họat động ngoại khóa văn học trong các giờ học tự nguyện về các
loại hình nghệ thuật .
Trong 5 hình thức kể trên , dựa vào điều kiện có thể cho phép , tơi chọn hình thức
3 . Nội dung hoạt động của hình thức này gồm tạo hình , sáng tác thơ văn , âm
nhạc , “khéo tay hay làm” , cắm hoa , làm hoa văn , trang trí nột thất, sân khấu ,
điện ảnh , múa . Trong những nội dung trên tôi chọn mảng nội dung sân khấu (diễn

kịch chuyển thể từ tác phẩm văn học)
2.Ứng dụng thực tế: Khâu chuẩn bị
a. Sự chuẩn bị của giáo viên:
Đối với giáo viên , là người tổ chức và có vai trị điều hành , hướng dẫn học sinh
làm việc nên khâu chuẩn bị càng kĩ , càng chi tiết , có định hướng rõ ràng sẽ càng
đạt hiệu quả cao.
- Giao đề tài ( một hoặc hai tác phẩm văn học ) cho từng lớp ( mỗi lớp một đề tài)
và xem kịch bản trước khoảng một tháng và những yêu cầu , hướng dẫn các em:
+ Cách cảm thụ (các em đã được cảm thụ trên lớp), liên tưởng , tưởng tượng
+ Cách chuyển thể kịch bản(hoặc sáng tạo kịch bản)
+ Cách diễn xuất, cách chọn và chuẩn bị phục trang , âm thanh ( nếu có yêu
cầu)
- Giáo viên có thể gợi ý cho học sinh các địa chỉ để tìm kiếm thơng tin trên Iternet
( tài liệu về tác phẩm , kịch chuyển thể do các diễn viên chuyên nghiệp thể hiện…
từ đó học hỏi , rút kinh nghiệm , dựa trên nền tảng đó mà sáng tạo )
b. Sự chuẩn bị của hoạc sinh ( theo sự định hướng của giáo viên):
- Sau khi nhận đề tài, từng lớp sẽ tiến hành cử lớp trưởng cho hoạt động này (am
hiểu hoạt động , nắm bắt tốt năng lực của các bạn trong lớp , có năng lực tổ chức)
- Lớp trưởng sẽ phân cơng cơng việc cho từng nhóm ( phân nhóm theo khả năng có
thể thực hiện một cơng việc cụ thể):
+ Soạn thảo kịch bản
+ Phục trang
+ Trang điểm
+ Âm thanh
+ Diễn xuất
Mỗi nhóm có một nhóm trưởng để chỉ đạo hoạt động , xúc tiến cơng việc.
- Nhóm trưởng quy định thời gian hoàn thành cụ thể cho từng nhóm
V. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH HOẠT ĐỘNG :
Trường THPT Sông Ray
Trang 1

Người thực hiện: Phạm Thị Hà


Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

* GIÁO VIÊN TIẾN HÀNH DUYỆT KHÂU CHUẨN BỊ CỦA HỌC SINH:
Giáo viên tiến hành duyệt kịch bản của từng lớp . Giáo viên có thể chỉnh sửa kịch
bản nếu thấy cần thiết
Giáo viên khảo sát cách diễn xuất (cũng như trang phục , âm thanh nền nếu có )
của từng lớp để có thể góp ý cho các em.
* GIÁO VIÊN TIẾN HÀNH XÉT DUYỆT KỊCH BẢN :
- Tiến hành xét duyệt kịch bản của lớp
- Chỉnh sửa những gì chua hợp lí
- Cho lớp tiến hành diễn tiểu phẩm của mình (khâu tập dơt) .
-Cuối cùng giáo viên nhận xét , góp ý để tiến hành diễn tiểu phẩm ở mức độ tốt
nhất.
Giáo viên chỉ đạo việc kết hợp các khâu giữa các lớp thật nhuần nhuyễn , cho tiến
hành tập dợt (1 tuần) và phân cơng một nhóm tình nguyện làm bối cảnh cho sân
khấu (tùy theo khả năng)
* HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHĨA (QUI MƠ NHỎ) : LỚP
Khâu chuẩn bị và cách thức tiến hành cũng có những bước cơ bản như phần đầu
đã trình bày . Tuy nhiên vẫn có một vài điểm khác ( Giáo viên sẽ đảm nhiệm vai
trị nhiều hơn) :
+ Tơi lựa chọn một em có khả năng viết kịch bản , 2-3 em có khả năng diễn xuất
( tuỳ theo kịch bản)
+ Tơi sẽ đảm nhiệm vai trị tổng thể : hướng dẫn , gợi ý cho em viết kịch bản , chỉ
đạo diễn xuất , trang điểm , lo phục trang , nhạc nền (nếu cần thiết), địa điểm…
+ Lúc tiến hành diễn , tơi dùng máy ảnh có chức năng quay phim hoặc điện thoại
+ Trong lúc quay , để tiểu phẩm thêm hay và có ý nghĩa , tơi cho mở nhạc song
song với việc diễn của các diễn viên học sinh

*Tơi áp dụng hình thức trên trong đoạn trích “Tình u và thù hận” trong tác phẩm
kịch “Rơmêơ và Juliet” của Sếchpia. Tiến hành trong khuôn khổ lớp học
Thời gian : các lớp tôi dạy là ban cơ bản và nâng cao, cơ bản thì tận dung tiết tự
chọn, nâng cao thì tiết tăng để tiến hành diễn. Phần kịch bản đã có sẵn trong sách
giáo khoa.
Do điều kiện trong lớp chật hẹp , nguồn kinh phí thấp, nên tơi chỉ đạo các em tận
dụng nguồn có sẵn : sắp xếp bàn ghế làm sân khấu , phân cơng các em hái dương
xỉ , lá có thân dây leo , và những cây tre , hoa hồng trồng ở nhà các em , hoa giả
treo tường của lớp để làm ban cơng cho Juliet đứng thổ lộ tình cảm, lấy tre làm
kiếm cho Rơmêơ . Học sinh có thể mặc trang phục áo dài trắng (nữ)) , còn Rơmêơ
thì cho mặc quần thể dục (mang vớ cao bó lại) và áo trắng may kiểu ren trước ngực
của một bạn nữ trong lớp.
Sau khi diễn , tôi cũng nhận xét , biểu dương cái tốt và rút kinh nghiệm cái chưa
tốt
* HIỆU QUẢ :
- Các em được phân công rất hứng thú , đều tự nguyện làm việc. Các em cảm thấy
mình cũng có vai trị quan trọng trong lớp , có cơng trong việc thể hiện tác phẩm
hiệu quả ( Tơi đã mạnh dạn giao hai vai chính cho 2 em ít khi thuộc bài trong lớp
Trường THPT Sông Ray

Trang 1

Người thực hiện: Phạm Thị Hà


Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

và hiệu quả thật bất ngờ 2 em thuộc lời rất tốt và sau lần diễn đó cả hai em đều
thay đổi : thường xuyên học thuộc bài trên lớp)
- Các em cảm thụ tốt hơn mà không phải chỉ là lý thuyết học trên lớp , biết vận

dụng , thực hành từ đó có cái nhìn sinh động hơn về tác phẩm , để lại ấn tượng lâu
dài.
- Trong quá trình tiến hành , cả lớp phân việc và hợp tác với nhau , từ đó tạo sự
đồn kết , năng động.
Xin trích dẫn một số bài cảm nhận ngắn (tôi cho làm trong năm phút củng cố) về
các tác phẩm có sự kết hợp với mơ hình nghệ thuật của hoạt đơng ngoại khố đã
nêu trên:
Câu hỏi: Em nghĩ gì về bài học hơm nay và cả tiểu phẩm mà các em xem vừa xem
các bạn đóng ?
“ Em cảm thấy tình u Rơmêơ và Juliet là một mối tình thật lãng mạn . Nó lãng
mạn bởi hai người yêu nhau vừa bất ngờ vừa say đắm . Những lời của Rơmêơ dành
cho Juliet là những lời có cánh . Khi đọc , thế hệ trẻ chúng em có thể cho là sến ,
buồn cười . Nhưng em lại nghĩ : khi mà người ta yêu nhau say đắm , mãnh liệt như
thế thì nói những lời có cánh là điều tất yếu và tự nhiên.
Hôm nay , Juliet đẹp quá ! Và Rômêô cũng dễ thương nữa ! Cái ban cơng cũng
thật lãng mạn. Em rất thích tiểu phẩm này (Có một điều em hơi bất ngờ : bình
thường bạn Nam và Ngọc rất ít thuộc bài mà sao hôm nay lại thuộc lời thoại rất
tốt ). Hai bạn đã diễn hết mình , làm em liên tưởng đến lúc mối tình này phải kết
thúc bi thảm thì thật đáng tiếc! Giá như con người chúng ta đừng đặt cái ích kỉ của
mình lên hàng đầu ( hận thù của hai dịng họ ) thì cuộc đời này sẽ bớt đi được biết
bao thương đau!”
KỊCH BẢN : MINH HOẠ CHO TIẾT DẠY “ TÔI YÊU EM” CỦA PU-SKIN
- Chúng ta sẽ cho nhân vật Pu-skin ngồi tại bàn với tư thế suy tư , trăn trở, .Và
nhân vật Ôlênhina từ ngoài đi vào tay cầm hoa , vừa đi vừa ngồi xuống nhặt hoa
với nét mặt thật hồn nhiên , thỉnh thoảng điểm một vài nụ cười duyên trên môi. Puskin ban đầu ngồi tại bàn , mắt nhìn xuống bàn ( thể hiện sự suy tư trăn trở) rồi đọc
câu thứ nhất trong bài thơ : “ Tơi u em , đến nay chừng có thể ,”
- Rồi Pu-skin đưa tay nhẹ nhàng lấy một bông hồng trong bình hoa (đã được chuận
bị từ trước) , đọc tiếp câu thứ hai : “ Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai” rồi bước (
thật nhẹ nhàng) theo sau nàng Ôlênhina , vừa đi vừa đọc : “ Nhưng khơng để em
bận lịng thêm nữa,”

- Sau đó tiến lên , đứng song song với nàng , tay đưa về hướng Ôlênhina, vẻ mặt
trăn trở rồi đọc câu tiếp theo : “ Hay hồn em phải gợn bóng u hồi.”
- Pu-skin đi vịng qua phía sau Ơlênhina , lặng n ngắm nhìn Ơlênhina , rồi đọc :
“ Tơi u em âm thầm không hi vọng” , “ Lúc rụt rè , khi hậm hực lòng ghen”( Tay
đưa trước ngực thể hiện sự đau đớn) .
- Pu-skin tiến lên vòng tay ơm Ơlênhina từ đằng sau , cả hai nhẹ nhàng đưa thân
sang hai bên , rồi Ôlênhina quay lại , Pu-skin đưa bơng hồng cho Ơlênhina rồi
đọc : “ Cầu em được người tình như tơi đã u em”
- Ôlênhina đưa tay nhận hoa nhưng lại ngắt cánh hoa ra từng mảnh rồi cho vào tay
Pu-skin đã đặt dưới sẵn , Pu-skin lại đưa trả những cánh hoa vào tay Ơlênhina
Trường THPT Sơng Ray
Trang 1
Người thực hiện: Phạm Thị Hà


Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

nhưng Ôlênhina lại tung cánh hoa lên trời và nhìn Pu-skin vẫy tay , lắc đầu và từ từ
đi ra , làm như vơ tình để rơi lại tấm khăn chồng. Pu-skin nói với theo : “ Cầu em
được người tình như tơi đã u em”
- Pu-skin một mình nhặt khăn chồng , ép vào lịng và dang hai cánh tay rộng ra
và lại đọc câu cuối bài thơ.
( Kịch bản do học sinh Thu Thảo viết)
NHẬN XÉT : Kịch bản thể hiện được những cảm xúc chân thật của bài thơ ,
những động tác hàm xúc , chứa đựng nhiều dụng ý.
GĨP Ý : Tơi góp ý với em : thay vì cho nhân vật Ơlênhina bước từ ngồi vào thì ta
cho Ơlênhina bước ra từ trong lịng Pu-skin . Điều này có ý nghĩa : Ơlênhina lúc ấy
chỉ là nhân vật trong tâm tưởng của Pu-skin , để Pu-skin nhớ nhung và làm thơ bày
tỏ những cảm xúc của một tình đơn phương .
- Trong quá trình diễn để quay , ta có thể lồng nhạc nền ( khơng lời ) “ Triệu đóa

hoa hồng vào để tăng hiệu quả cảm xúc cho tiểu phẩm .
Một vài lời cảm nhận của học sinh: Em hãy nêu cảm nhận về đoạn tiểu phẩm mà
em vừa xem và về bài thơ?
“ Em nhận thấy trong tình u thì khơng thể có sự kiên cưỡng được. Miễn cưỡng
chỉ để cả hai đều day dứt , đau khổ . Tiểu phẩm mà cô cho chúng em xem có chi
tiết : Pu-skin cầm lấy tấm khăn chồng của Ơlênhina để rơi lại và nói : “Cầu em
được người tình như tơi đã u em” . Em thích chi tiết này , bởi theo em nó có ý
nghĩa hay: khi Ơlênhina đã đi ( từ chối tình yêu của Pu-skin) nhưng dư vị tình yêu
vẫn còn day dẳng , tha thiết , nồng nàn trong Pu-skin. Thế nhưng Pu-skin lại mạnh
mẽ vượt lên trên sự ích kỉ để thốt ra lời chúc phúc vô cùng cao thượng . Em chưa
yêu bao giờ , nhưng em nghĩ rằng ép buộc người ta yêu mình bằng mọi cách cuối
cùng cũng khơng có hạnh phúc ( vì trái tim người ta đâu có thuộc về mình) chỉ có
sự rộng lượng , vị tha của mình mới khiến người ta nhớ và trân trọng mình
nhiều( có khi cịn khiến người ta nghĩ lại).
( Bài của học sinh Nguyễn Thị Hồng Hạnh , lớp 11A6, năm học 2010-2011)
* NHẬN XÉT : Bài cảm nhận tốt , có sự đồng cảm với người viết kịch bản.
Giáo án minh họa:

Tiết 92

TÔI YÊU EM
- Puskin-

A. Mức độ cần đạt:
- Thấy đc vẻ đẹp trong sáng của một tâm hồn Nga, một tâm hồn thơ.
- Nắm được những đặc sắc nghệ thuật thơ cổ điển Pu-skin: giản dị, trong sáng, tinh
tế, hàm súc.
B. Trọng tâm kiến thức, kĩ năng
1. Kiến thức:
- Một tình yêu đơn phương nhưng nồng nàn, chân thành, cao thượng.

- Đặc sắc thiên tài về nghệ thuật .
2. Kĩ năng:
Trường THPT Sông Ray

Trang 1

Người thực hiện: Phạm Thị Hà


Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

- Đọc – hiểu VB theo đặc trưng thể loại.
- Phân tích theo đặc trưng cơ bản của thơ: cảm hưng nghệ thuật, hình ảnh, ngơn từ.
C. Hoạt động giờ học:
1. Ổn định.
2. Bài cũ.
3. Bài mới:
Hoạt động của GV và HS

Nội dung cần đạt

HĐ1: HS đọc tiêu dẫn và I. Giới thiệu:
nắm tri thức về tác giả và 1: Tác giả: A. X. Puskin (1799 - 1837) “mặt
hoạt động sáng tác.
trời của thi ca Nga”
- Khởi đầu cho chủ nghĩa hiện thực Nga
Gọi học sinh đọc tiểu dẫn
- Sáng tác:
Gv: Tóm tắt những nét chính + Thơ, tiểu thuyết bằng thơ, bi kịch lịch sử,
về tác giả và đặc điểm chính trường ca, truyện ngắn, ngụ ngơn

trong sáng tác của Puskin?
+ Nội dung: Tâm hồn nhân dân Nga khao khát tự
Khát vọng tự do thấm đượm do và tình yêu, thể hiện cuộc sống giản dị, chân
trong thơ Puskin, ông là ca sĩ thực
của tự do. Puskin còn là ca sĩ
của tuổi trẻ. Tình bạn, tình
yêu là cảm hứng trong rất
nhiều sáng tác của ông. Gorki
coi ông là “khởi đầu của mọi
khởi đầu”.
Gv: Giới thiệu vài nét về bài 2.Tác phẩm:Tôi yêu em.
thơ: thời gian sáng tác, cảm - Viết năm 1829, in trong tập Những bông hoa
hứng chủ đạo của bài thơ bắt phương bắc
nguồn từ đâu, nhân vật em - A. Ôlênhina: con gái vị chủ tịch viện hàn lâm
xuất hiện ở đây là ai?
nghệ thuật
hs giới thiệu
- Bài thơ tình đặc sắc nhất của Puskin.

HĐ2: Hướng dẫn HS tìm
hiểu bài thơ
HS đọc diễn cảm bài thơ, gv
đọc lại.
Gv: Em có nhận xét gì về cách
dịch nhan đề của bài thơ?
Cách dích đó cho biết gì về
Trường THPT Sông Ray

- Chủ đề: Puskin giải bày tâm trạng và tình cảm
đối với người yêu

II. Đọc văn bản:
1. Nhan đề:
- Tơi u chị, cơ, bà: trang trọng, khách khí và xa
cách
- Anh yêu em: quan hệ quá thân mật
- Tôi yêu em: nêu bật quan hệ vừa gần vừa xa,
vừa đằm thắm vừa dang dở giữa nhân vật trữ
Trang 1

Người thực hiện: Phạm Thị Hà


Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

mối quan hệ giữa tơi và em tình với em
ntn?
2. Phân tích
Gv: Hãy chỉ ra điều thầm kín
được nhân vật trữ tình thổ lộ
khi mở đầu cuộc giải bày tâm
sự với người u? Phân tích
giá trị biểu cảm của nó?
- Một tình yêu kiên trì, tha
thiết nồng nàn: đã yêu, ngọn
lửa đã cháy và chưa hồn
tồn vụt tắt, có nghĩa là vẫn
âm ỉ để rồi sẽ bùng lên mạnh
hơn khi được ngọn lửa tình
yêu nơi em tiếp sức.
Gv: Qua bức màn ngôn ngữ

vừa khám phá, em hãy xác
định xem nhân vật trữ tình
đang ở trong trạng thái tình
cảm nào?
- Lời lẽ, ý tứ khi bày tỏ có vẻ
bình tĩnh nhưng từ trong sâu
thẳm thì khơng hề có sự n
tĩnh.
Gv: Nói lên điều đó phải
chăng “tơi” có ý định dừng
bước trong quan hệ với em?
- Khơng muốn em bận lịng
hay buồn rầu tốt nhất nên
dừng bước, đến đây chúng ta
thấy có sự mâu thuẫn giữa lí
trí và tình cảm, ý thức thì nhún
nhường nhưng con tim có lí lẽ
riêng nên bướng bỉnh.

a. Bốn câu đầu: Khẳng định tình u vẫn cịn
nhưng muốn rt lui để khơng gây muộn
phiền cho người mình u.
* Câu 1,2:
- “Tơi u em đến nay chừng có thể” tình u đã
có từ lâu và vẫn đang tiếp diễn, cịn đang tồn tại
trong tơi.
- Ngọn lửa tình: hình ảnh so sánh → thể hiện
một tình yêu nồng nàn, tha thiết, cháy bỏng.
⇒ Hai câu đầu diễn tả tình yêu khơng phải bột
phát, lóe sang mà đã có từ lâu và bây giờ vẫn

đang còn yêu. Đây là lời thổ lộ chân thành từ trái
tim.
* Hai câu 3,4:
- Tiếng nói của lý trí: thơng báo việc rút lui, chối
bỏ say mê, dập tắt ngọn lửa tình trong lịng bởi
ko muốn em phải băn khoăn bận lịng & buồn
phiền.
Phủ định “khơng” : khẳng định dứt khoát, mạnh
mẽ
- Cảm xúc pải dồn nén, ghìm lại
⇒ Có sự giằng co giữa suy nghĩ & cx’ của nv trữ
tình: Cịn u >< phải dằn lịng để người mình
u ko phải muộn phiền → hạnh phúc của người
mình yêu qtrọng hơn bản thân.

Gv: Cảm xúc trong 2 câu thơ b. Bốn câu sau: Khẳng định tình u mãnh liệt
“Tơi u em...lịng ghen” có gì
khơng thể che giấu.
đặc biệt? Nó hé mở trạng thái * Câu 5,6:
tình cảm gì trong nhân vật trữ - Bộc bạch thái độ thành thực được thể hiện qua
Trường THPT Sông Ray
Trang 1
Người thực hiện: Phạm Thị Hà


Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

tình?
Gv: Hãy phân tích trạng thái
ghen của “tơi” trong bài thơ?

Hs: Biểu hiện tình yêu ở mức
độ cao, mãnh liệt nhưng vẫn
cố nén lịng mình để tránh
những cử chỉ khơng đẹp như si
tình mù qng. Đó là tình u
của người văn hóa.
Gv: Tại sao có thể nói 2 câu
kết là bất ngờ, hàm chứa nhiều
ý vị? Bài thơ cho ta những
cảm nghĩ gì về tâm hồn thi
nhân?
Hs: Phép thử - tơn trọng quyết
định của người yêu. Tôi như
đang ở trong cảm giác “tơi
tìm em, em tìm ai”

HĐ3: Hướng dẫn học sinh
tổng kết bài học.
Bài thơ tuy là buồn, diễn tả
một ty vô vọng nhưng hơn hết
bài thơ là sự chân thành, cao
thượng, nhân ái của trái tim
con người. Bài thơ dạy cho ta
biết yêu một cách cao cả.

các cung bậc t/cảm: âm thầm, ko hi vọng, lúc rụt
rè, khi hậm hực, lịng ghen.
- Puskin rất giàu t/cảm, rất chân thành, khơng né
tránh mà đi thẳng vào những yếu đuối, bất lực,
góc khuất ở tận đáy sâu tâm hồn.

⇒ Hai câu thơ gợi nỗi buồn đau khổ trong lịng
nhân vật trữ tình đồng thời thể hiện tình yêu
mãnh liệt của chàng trai.

* Câu 7,8:
- Điệp khúc: “Tôi yêu em” khẳng định tấm lịng
và tình u lâu bền.
- Cảm xúc bị dồn nén, ngưng đọng ở cái hậm
hực, ghen tuông bỗng được giải tỏa bởi ty chân
thành, đằm thắm.
- Nhân vật trữ tình đã vượt lên u buồn, lịng ghen
ích kỉ để vươn tới cái cao cả của ty chân thành,
đằm thắm “. Cầu em được người tình như tơi đã
u em”. Hơn thế Puskin đã qn đi cái tơi của
mình để nghĩ đến người mình yêu.
→ Giọng điệu lúc day dứt u buồn, lúc tha thiết
bồi hồi. Tình u lên ngơi, có tính văn hóa, tình
người chói sáng nhân cách và nâng thi sĩ lên tầm
cao mới.
III.Tổng kết.
1.Nội dung:
“Tôi yêu em” thấm đượm nỗi buồn của mối tình
vơ vọng, nhưng là nỗi buồn trong sáng của một
tâm hồn yêu đương chân thành, mãnh liệt, nhân
hậu, vị tha.
2. Nghệ thuật:
- Giọng thơ sâu lắng, tinh tế, giàu cảm xúc
- Ngôn ngữ giản dị mà tinh tế.

4. Củng cố: Phân tích bài thơ để thấy được tình yêu cao thượng của nhân

vật trữ tình.
Trường THPT Sông Ray

Trang 1

Người thực hiện: Phạm Thị Hà


Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

5. Dặn dò:
Học thuộc lòng bài thơ.
Chuẩn bị bài tiếp theo

* KẾT QUẢ CỤ THỂ :Như ban đầu trình bày , kinh nghiệm này chủ yếu được
thực hiện ở khối 11 nên tơi xin trích dẫn kết quả của 2 bài kiểm tra 15’
gần đây : năm học 2012-2013
Bài viết 15’ :
KHỐI / LỚP
BÀI KIỂM TRA BÀI KIỂM TRA(2) BÀI KIỂM TRA
(trung bình của bài
(3)
kiểm tra 15’ HKI)
11c7
24/38
30/38
78.95 %
36/38 94.74%
11c12
63.15 %

28/37
75.68 %
32/37 89.18%
20/37
54.05%

( Bài kiểm tra (2) là bài kiểm tra 15’ với đề bài : Em nghĩ sao về quan niệm tình
yêu của Pu-skin ? )
Tài liệu tham khảo:
1.Tài liệu bồi dưỡng giáo viên thực hiện chương trình SGK lớp 11, nhà xuất bản
Giáo dục.
2. Luật giáo dục, nhà xuất bản Giáo dục.
3.SGK và SGV lớp 11, nhà xuất bản Giáo dục.

Trường THPT Sông Ray

Trang 1

Người thực hiện: Phạm Thị Hà


Phương pháp dạy học văn kết hợp với hình thức hoạt động ngoại khóa một số tác phẩm lớp 11

Trường THPT Sông Ray

Trang 1

Người thực hiện: Phạm Thị Hà