MỞ ĐẦU
Nguồn nhân lực rất quan trọng đối với mỗi Quốc gia nói chung và
đối với mỗi tổ chức nói riêng. Trong một tổ chức, dù nguồn tài chính có dồi
dào, cơ sở vật chất và máy móc hiện đại nhưng nếu đội ngũ lao động có
chất lượng kém thì tổ chức đó khó có t`hể đạt hiệu quả kinh tế chứ chưa
nói đến việc đứng vững trên thị trường đầy cạnh tranh khốc liệt như ngày
nay.Chính vì vậy, nâng cao chất lượng tuyển mộ,tuyển dụng nguồn nhân
lực đang trở thành vấn đề quan trọng đối với mỗi một tổ chức, mỗi doanh
nghiệp.
Hiện nay công tác tuyển dụng nguồn nhân lực ở nhiều Công ty nói
chung và ở Công ty Cổ phần Xây dựng và Đầu tư Hà Nội nói riêng chưa thực
sự được quan tâm đúng mức. Do vậy Công ty chưa có đội ngũ công nhân chất
lượng cao, dẫn tới năng suất lao động và hiệu quả lao động thấp Chính vì vậy,
trong thời gian tập tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Đầu tư Hà Nội em chọn
đề tài : “Hoàn thiện công tác tuyển mộ, tuyển chọn lao động tại Công ty Cổ
phần Xây dựng và Đầu tư Hà Nội” làn báo cáo thực tập chuyên đề của mình.
Mục đích của việc nghiên cứu đề tài này là hiểu rõ hơn về công tác
tuyển dụng nhân lực trong một tổ chức trên cơ sở lý thuyết, đồng thời đi sâu
vào thực tế sử dụng các kết quả của phân tích công việc, đánh giá thực hiện
công việc tuyển dụng tại Công ty cổ phần xây dựng và Đầu tư Hà Nội để góp
phần hoàn thiện công tác tuyển dụng của Công ty.
Kết cấu của chuyên đề gồm ba chương:
Chương I: Cơ sở lý luận về công tác tuyển mộ, tuyển chọn trong tổ
chức
Chương II: Đánh giá thực trạng về công tác tuyển mộ, tuyển chọn ở
Công ty cổ phần xây dựng và Đầu tư Hà Nội.
Chương III: Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng tuyển mộ,
tuyển chọn tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Đầu tư Hà Nội
1
Em xin chân thành cảm ơn Thạc sĩ Nguyễn Vân Điềm cùng toàn thể
cán bộ công nhân viên Công ty cổ phần xây dựng và Đầu tư Hà Nội, đã
hướng dẫn giúp đỡ và tạo điều kiện cho em hoàn thành chuyên đề này.
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC TUYỂN MỘ, TUYỂN
CHỌN TRONG DOANH NGHIỆP
I ) KHÁI NIỆM, VAI TRÒ, YÊU CẦU ĐỐI VỚI CÔNG TÁC TUYỂN
MỘ, TUYỂN CHỌN
1. Khái niệm về tuyển mộ tuyển chọn
- Tuyển mộ là quá trình tìm kiếm, thu hút những người có khả năng và
trình độ từ các nguồn khác nhau và động viên họ tham gia dự tuyển vào công
ty.
- Tuyển chọn là quá trình chọn được những người có năng lực và trình
độ phù hợp nhất với công việc trong số những người tham gia dự tuyển.
- Tuyển mộ và tuyển chọn có nội dung và yêu cầu khác nhau nhưng nằm
trong một quá trình thống nhất không tách rời đó là quá trình tuyển dụng.
Tuyển mộ tạo cơ sở cho tuyển chọn, tuyển mộ tập hợp các ứng cử viên lại,
còn tuyển chọn là quyết định xem trong số các ứng viên đó ai là người hội đủ
các tiêu chuẩn để làm việc cho công ty.
2. Vai trò của công tác tuyển mộ, tuyển chọn trong doanh
nghiệp
- Một tổ chức muốn hoạt động được dĩ nhiên phải có đội ngũ nhân viên
và hoạt động tuyển dụng là khâu đầu tiên để đưa đội ngũ lao động đến với
công ty.
- Công tác tuyển dụng có vai trò rất quan trọng đối với tổ chức bởi tuyển
đúng người có năng lực vào làm việc trong tổ chức sẽ là một dấu hiệu quan
trọng cho thành công của tổ chức.
2
- Việc tuyển chọn tốt còn tránh được rủi ro trong sản xuất kinh doanh, vì
nêú tổ chức chọn nhân viên có năng lực kém vào làm việc sẽ làm cho công
việc sản xuất kinh doanh kém hiệu quả. Nếu nhân viên không nhanh nhẹn ở
một số ngành sản xuất kinh doanh đặc biệt có thể gây ra tai nạn lao động,
hỏng dây chuyền sản xuất và sẽ là gánh nặng với tổ chức.
- Làm tốt công tác tuyển dụng còn có vai trò giúp cho các hoạt động
quản lý khác được thuận lợi và có hiệu quả hơn như công tác bố trí sử dụng
nhân lực, công tác đào tạo, đánh giá thực hiện công việc....
- Tuyển dụng còn đóng vai trò rất quan trọng góp phân xây dựng nền
móng vững chắc, tạo cơ sở thực hiện mục đích của tổ chức, đáp ứng được
công việc.
3. Các nguyên tắc đối với công tác tuyển mộ, tuyển chọn
- Việc tuyển mộ phải đảm bảo đúng tiến độ về thời gian, tuyển mộ công
khai trên phạm vi rộng để thu hút được nhiều ứng viên tham gia, quan tâm.
- Công tác tuyển chọn phải đảm bảo nguyên tắc công bằng, không thiên
vị. Bởi nếu trong quá trình tuyển chọn mà không công bằng sẽ gây cảm giác
lo ngại đối với các ứng viên về tổ chức, không thực sự tin tưởng vào tổ chức,
lo ngại về một môi trường làm việc thiếu công bằng.
4. Yêu cầu đối với công tác tuyển mộ, tuyển chọn
Có nhiều phương pháp để tuyển mộ, tuyển chọn khác nhau nhưng công
tác tuyển dụng phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Việc tuyển dụng nhân lực phải xuất phát từ mục tiêu sản xuất kinh
doanh, phải gắn liền với các kế hoạch về lao động của tổ chức chứ không thể
tuyển dụng bừa bãi.
- Yêu cầu của tuyển chọn là phải chọn đúng người, chọn người có năng
lực, trình độ phù hợp nhất với yêu cầu của công việc.
- Phải tuyển chọn được những người có sức khỏe , làm việc lâu dài trong
tổ chức.
3
- Tuyển chọn người có kỷ luật, trách nhiệm, trung thực và gắn bó trong
tổ chức.
- Tuyển chọn người có kỷ luật, trách nhiệm, trung thực và gắn bó với
công việc.
- Công tác tuyển mộ phải đảm bảo được quảng cáo rộng rãi, đa dạng và
đúng nguồn, phải được nhiều người biết đến.
5. Mối liên hệ giữa công tác tuyển mộ, tuyển chọn với việc bố trí,
sử dụng nguồn nhân lực trong doanh nghiệp
- Tuyển mộ và tuyển chọn là hai khâu của quá trình tuyển dụng nhân lực
vì vậy mà nó luôn có mối liên hệ với nhau tác động mạnh đến nhau.
- Tuyển mộ là khâu đầu tiên vô cùng quan trọng vì không có tuyển mộ sẽ
không có tuyển chọn. Tuyển mộ tập hợp các ứng viên lại sau đó tuyển chọn sẽ
lựa chọn ra người phù hợp với tổ chức, công tác tuyển mộ đã khó nhưng công
tác tuyển chọn còn khó hơn nhiều.
- Nếu việc tuyển mộ hợp lý về nguồn, về số lượng sẽ tạo điều kiện thuận
lợi cho công việc tuyển chọn được diễn ra tốt đẹp, thành công và tiết kiệm
được chi phí lẫn thời gian. Ngược lại quá trình tuyển chọn sẽ là thước đo để
kiểm chứng công tác tuyển mộ làm được đến đâu, làm có tốt không.
- Như vậy tuyển mộ và tuyển chọn là hai giai đoạn liên tục không thể
tách rời, luôn bổ sung cho nhau phải làm tốt công tác tuyển mộ thì công tác
tuyển chọn mới đạt hiệu quả cao. Ông cha ta thường nói: “ thiên thời, địa lợi,
nhân hoà”. Nhưng thiên thời không bằng địa lợi và địa lợi không bằng nhân
hoà. Muốn cho yếu tố “ nhân” được “ hoà” cần phải biết “ thuật dùng người”.
Thuật dùng người được tóm gọn trong câu nói “đúng người, đúng chỗ, đúng
lúc”- nghĩa là chọn đúng người, bố trí họ đúng vị trí và đúng thời điểm cần
thiết.
Chính vì vậy mà công tác tuyển dụng và việc bố trí sử dụng nguồn
nhân lực lại có mối liên hệ với nhau, nó gắn bó với nhau để cùng giúp tổ chức
4
thành công hơn, giúp cho yếu tố “nhân” được “ hoà”. Khi một nhân viên mới
được tuyển vào công ty thì họ còn bỡ ngỡ với môi trường, với công việc.
Chính vì vậy mà các nhà quản trị nhân lực không những chỉ tuyển nhân viên
mà còn phải giúp họ làm quen với môi trường mới, sắp xếp, bố trí công việc
mới cho họ để làm sao công tác tuyển dụng được thành công mỹ mãn khi mà
các lao động mới này làm việc một cách hiệu quả.
6. Tầm quan trọng của công tác tuyển dụng
- Việc coi nhẹ công tác tuyển dụng sẽ dẫn đến sự thất bại của tổ chức,
bởi thông qua tuyển dụng mà hình thành nên nguồn nhân lực của tổ chức.
Điều đó khẳng định tầm quan trọng của công tác tuyển dụng.
- Tuyển chọn tốt là điều kiện trung tâm cho thành công của tổ chức vì
tuyển dụng đã góp phần nâng cao chất lượng của nguồn nhân lực mà nguồn
nhân lực là một trong những yếu tố quan trọng quyết định sự thành công hay
thất bại của bất kỳ tổ chức nào.
- Công tác tuyển dụng còn có vai trò quan trọng vì tuyển chọn tốt sẽ
tránh được những thiệt hại, rủi ro trong quá trình tiến hành các hoạt động sản
xuất kinh doanh, do các lao động kém tay nghề, trình độ gây ra.
II/ MỘT SỐ CƠ SỞ CỦA CÔNG TÁC TUYỂN DỤNG
1. Kế họạch hoá nguồn nhân lực
- Kế hoạch hoá nguồn nhân lực là quá trình đánh giá các nhu cầu về
nguồn nhân lực xuất phát từ mục tiêu của tổ chức và xây dựng các kế hoạch
về nhân lực nhằm đáp ứng yêu cầu đó.
- Công việc kế hoạch hoá nguồn nhân lực được tiến hành theo ba bước:
•Bước 1: Xác định nhu cầu nhân lực:
Là việc dự đoán số và các loại nhân lực cần để thực hiện công việc của
tổ chức trong tương lai, việc dự đoán về nhu cầu tài nguyên nhân sự này dựa
vào kế hoạch sản xuất kinh doanh của công ty. Tức là dựa vào khối lượng
công việc cần thực hiện trong kỳ kế hoạch để tính ra thời gian cần thiết để
5
hoàn thành khối lượng công việc trong kỳ kế hoạch và từ đó xác định số
người lao động công việc đó.
•Bước 2: Xác định cung nhân lực:
Là việc dự tính số và loại lao động mà tổ chức có thể có đáp ứng nhu
cầu của công việc. Việc dự đoán cung về nhân lực bao gồm cả cung nhân lực
bên trong và bên ngoài của tổ chức.
Dự đoán cung về nhân lực bên trong tức là dự đoán khả năng đáp ứng
nhu cầu về nhân lực dựa trên phân tích lực lượng lao động hiện có của tổ chức
để trả lời các câu hỏi:
Bao nhiêu người đang thực hiện công việc gì?
Số lượng lao động trong từng công việc?
Tốc độ và kỹ năng của người lao động?
Dự đoán cung nhân lực từ bên ngoài: Bằng cách phân tích môi trường
bên ngoài để thấy được trên thị trường có cung cấp được số lượng lao động
mà ta cần hay không.
•Bước 3: So sánh cung cầu và đưa ra giải pháp:
So sánh giữa cung và cầu nhân lực để thấy được sự chênh lệch, từ đó
xây dựng các giải pháp, các chương trình để khắc phục.
Nếu thiếu nhân lực thì có thể thuyên chuyển, tuyển dụng thêm; nếu
thừa nhân lực thì thuyên chuyển, cắt giảm tinh giảm đội ngũ lao động...
Kế hoạch hoá nguồn nhân lực là một cơ sở của công tác tuyển dụng
nhân lực vì có thể tiến hành kế hoạch hoá nguồn nhân lực mới xác định xem
có cần tuyển thêm nhân viên không và tuyển với số lượng, chất lượng như thế
nào.
2. Phân tích công việc
- Phân tích công việc là một tiến trình xác định một cách có hệ thống các
nhiệm vụ và các kỹ năng cần thiết để thực hiện các công việc trong một tổ
chức
6
- Phân tích công việc có ý nghĩa quan trọng và là công cụ cơ bản trong
mọi giai đoạn của quản trị TNNS, nó là cơ sở để tuyển dụng bình đẳng.
- Mục đích của phân tích công việc là đưa ra 3 bảng: mô tả công việc,
yêu cầu thực hiện công việc và tiêu chuẩn thực hiện công việc.
- Bảng mô tả công việc: Là một văn bản viết giải thích về các nhiệm vụ,
trách nhiệm, các điều kiện làm việc và các vấn đề khác có liên quan đến công
việc. Nó cho ta biết công nhân làm cái gì, làm thế nào và các điều kiện mà các
nhiệm vụ đó được thực hiện. Bảng mô tả công việc thường bao gồm các điểm
sau đây:
+ Các nhiệm vụ chủ yếu phải hoàn thành
+ Tỉ lệ thời gian cho mỗi nhiệm vụ
+ Các tiêu chuẩn hoàn thành công tác
+ Các điều kiện làm việc, nơi làm việc và các rủi ro có thể xảy ra
+ Số người làm việc đối với từng công việc và các mối liên hệ tường
trình báo cáo
+ Máy móc và thiết bị để thực hiện công việc đó
Từ bảng mô tả công việc nhà quản trị thảo ra bảng yêu cầu của công việc và
bảng này là cơ sở để kế hoạch hoá nguồn nhân lực phục vụ cho tuyển dụng lao
động
- Bảng xác định yêu cầu của công việc: Đó là một văn bản liệt kê về các
đòi hỏi của công việc với người thực hiện, bao gồm: Các yêu cầu về các kiến
thức, kỹ năng, kinh nghiệm, trình độ giáo dục, các đặc trưng về tinh thần và
thể lực cần có công việc và các điều kiện khác liên quan đến năng suất lao
động. Như vậy, từng công việc đòi hỏi người lao động được giáo dục ở mức
độ nào và phẩm chất tâm lý của người đó như thế nào. Căn cứ vào các yêu
cầu đặt ra trong bảng yêu cầu thực hiện công việc, nhà quản trị quyết định
tuyển dụng người lao động có đầy đủ các tiêu chuẩn đảm bảo người lao động
phù hợp với công việc.
7
- Bảng tiêu chuẩn thực hiện công việc: Là một bảng thống nhất các chỉ
tiêu để phản ánh các yêu cầu cả về số lượng của công việc hoàn thành nhiệm
vụ được quy định trong mô tả công việc. Đây là căn cứ để đánh giá sự thực
hiện công việc của người lao động làm cơ sở cho tuyển dụng nhân lực.
- Như vậy, kết quả của phân tích công việc đã cung cấp những thông tin
quan trọng để nhà quản trị căn cứ vào đó có quyết định tuyển dụng. Đồng
thời, nó cung cấp những thông tin cho những hoạt động của quản trị nhân lực
khác làm cơ sở cho tuyển dụng lao động được đúng, chính xác.
3. Đánh giá thực hiện công việc
- Đánh giá thực hiện công việc của nhân viên là chìa khoá giúp cho công
ty có cơ sở để hoạch định, tuyển mộ- tuyển chọn, phát triển tài nguyên nhân
sự, cũng như đền bù đãi ngộ, phát triển nghề nghiệp. Việc đánh giá đúng,
chính xác sự thực hiện công việc của người lao động là góp phần vào sự thành
công của công tác quản trị nhân sự trong tổ chức.
- Đánh giá thực hiện công việc là quá trình đánh giá một cách có hệ
thống và chính xác tình hình thực hiện công việc của người lao động trong
quan hệ so sánh với các tiêu thức đã được xây dựng từ trước và thảo luận sự
đánh giá đó với người lao động.
- Mục tiêu của đánh giá thực hiện công việc là:
+ Cải thiện hiệu suất công tác và thông tin phản hồi nghĩa là cấp trên
nhận định gì về sự hoàn thành công việc của nhân viên và cung cấp thông tin
phản hồi cho nhân viên và nâng cao hiệu quả của toàn doanh nghiệp.
+ Hoạch định tài nguyên nhân sự: Nhờ việc đánh giá mà biết được tiềm
năng của nhân viên vì thế mà nhân viên có thể hoạch định các kế hoạch về
nhân sự trong tương lai.
+ Tuyển mộ và tuyển chọn: Việc đánh giá thành tích công tác của nhân
viên có thể giúp cho công ty dự báo khả năng hoàn thành công tác của các
ứng viên sau này vì thế giúp cho công tác tuyển dụng được thuận lợi hơn.
8
+ Phát triển tài nguyên nhân sự: Việc đánh giá sẽ cho công ty biết về nhu
cầu đào tạo và phát triển đối với đội ngũ lao động.
+ Hoạch định và phát triển nghề nghiệp.
+ Lương bổng và đãi ngộ: Căn cứ vào sự thực hiện công việc của nhân
viên để tăng lương, thăng chức nếu nhân viên làm tốt công việc.
+ Quan hệ nhân sự: Việc đánh giá sự thực hiện công việc còn giúp cho
ban lãnh đạo ra các quyết định như: thăng chức, giáng chức, ký kết, huỷ bỏ
hợp đồng, cho nghỉ việc, thuyên chuyển....
+ Đánh giá tiềm năng của nhân viên: Đánh giá hành vi, thành tích trong
quá khứ giúp một phần tiên đoán hành vi trong tương lai của nhân viên.
Việc đánh giá thực hiện công việc cho biết người lao động hoàn thành
công việc được đến đâu, chính vì thế nó cho biết công tác tuyển dụng có
thành công hay không, giúp cho lần tuyển dụng sau được tôt hơn. Từ những
phân tích trên cho ta thấy: Kế hoạch hoá nguồn nhân lực, phân tích công việc
và đánh giá sự thực hiện công việc của người lao động là những cơ sở khoa
học quan trọng để nâng cao hiệu quả của công tác tuyển dụng nguồn nhân lực.
III/ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TUYỂN MỘ, TUYỂN CHỌN
Để tìm kiếm, lựa chọn sàng lọc những ứng viên tham gia vào quá trình
tuyển dụng của tổ chức nhằm lựa chọn được những người phù hợp nhất với
yêu cầu của công việc và đưa ra quyết định tuyển dụng đúng, đòi hỏi phải có
tính tới sự tác động của rất nhiều yếu tố mà gộp lại có thể chia thành hai
nhóm: các yếu tố thuộc môi trường bên trong và các yếu tố thuộc môi trường
bên ngoài.
1. Các yếu tố thuộc môi trường bên ngoài
a) Tình hình cung cầu trên thị trường lao động
Những điều kiện của thị trường lao động ảnh hưởng rất nhiều tới quá
trình tuyển dụng.
Trong giai đoạn kinh tế suy thoái hoặc bất ổn có chiều hướng đi xuống
thì tổ chức sẽ giảm thiểu lượng lao động, giảm giờ làm... và xu hướng tuyển
9
lao động giảm. Ngược lại nếu nền kinh tế phát triển ổn định, có xu hướng đi
lên các tổ chức mong muốn mở rộng sản xuất kinh doanh đòi hỏi phải tuyển
thêm người cùng với các chính sách đãi ngộ khác.
Nói tóm lại, nếu trên thị trường lao động dư thừa loại lao động mà tổ
chức cần( tức là cung lớn hơn cầu) thì có lợi cho công tác tuyển dụng. Nếu
cung nhỏ hơn cầu thì công tác tuyển dụng sẽ gặp khó khăn hơn, do phải đấu
với các đối thủ cạnh tranh để dành lấy nhân tài. Vì vậy, hoạt động tuyển dụng
sẽ phải bỏ ra một khoản chi phí lớn hơn bình thường để tuyển các nhân viên
theo dự định.
b) Các quy định của pháp luật về lao động
Các quy định của pháp luật cũng chi phối đến hoạt động tuyển dụng.
Chẳng hạn những quy định về cơ hội tìm việc làm, giữa nam và nữ, những
quy định đối với các hoạt động của trung tâm giới thiệu viêc làm, quy định về
tiền lương tối thiểu... cũng ảnh hưởng đến công tác tuyển dụng, làm cho hoạt
động tuyển dụng dễ hay khó.
c) Đối thủ cạnh tranh
- Ngày nay các công ty cạnh tranh nhau về nguồn lực lao động bằng mọi
cách, nguồn lực là tài nguyên quý giá đối với tổ chức, có được nhân tài là
mong muốn của bất cứ một tổ chức nào.
- Để cạnh tranh, thu hút nhân tài, các công ty phải có chính sách nhân sự
hợp lý. Như chính sách lương bổng, đãi ngộ, sự thăng tiến trong công việc,
môi trường làm việc và bầu văn hoá công ty đó là các yếu tố mà các ứng viên
quan tâm đến khi muốn tuyển vào tổ chức.
- Cạnh tranh luôn đòi hỏi các tổ chức phải đa dạng hoá các hình thức và
phương thức tuyển dụng.
d) Xu hướng kinh tế của thời đại
Xu hướng kinh tế ở đây đề cập đến chu kỳ kinh tế. Nếu trong giai đoạn
kinh tế phát triển thì các công ty hướng tuyển thêm nhân lực để mở rộng sản
xuất. Ngược lại, trong giai đoạn kinh tế suy thoái, các công ty sẽ không tuyển
thêm nữa
10
Như vậy, chu kỳ kinh tế ảnh hưởng lớn đến tuyển dụng nhân lực.
e) Thái độ xã hội đối với một nghề nhất định
Đó là tâm lý của quần chúng đối với một nghề nào đó và điều này nó
thay đổi qua thời gian. Chẳng hạn nếu công ty muốn tuyển thêm người vào
công việc mà nhiều người trong xã hội ưa chuộng thì các ứng viên sẽ hăng hái
tham gia, nếu công tác tuyển dụng được thuận lợi hơn do công ty không phải
mất nhiều thời gian, công sức cũng như chi phí để tìm kiếm, lựa chọn họ.
2. Các yếu tố thuộc môi trường bên trong
a) Tình hình tài chính của công ty
Nếu một công ty có nguồn tài chính dồi dào thì có thể chi trả cho mọi
hoạt đông của công tác tuyển dụng, sẽ có phương pháp tuyển dụng tốt. Mặt
khác với nguồn tài chính dồi dào của công ty có thể thu hút được nhiều người
tài với mức lương hấp dẫn hơn các công ty khác. Như vậy, các công ty lớn,
mạnh sẽ dễ dàng tuyển được lao động giỏi hơn là các công ty nhỏ, tài chính
hạn chế.
b) Bầu văn hoá, uy tín của tổ chức
Bầu không khí, văn hoá của tổ chức ảnh hưởng lớn đến quá trình tuyển
dụng. Nó tạo sự thoả mãn, tâm lý tốt đối với người lao động, các ứng viên tất
nhiên đều mong muốn được làm việc trong không khí thoả mái, cởi mở, giữa
lãnh đạo và nhân viên. Những ứng viên tham gia tuyển dụng sẽ thấy tự tin,
thoải mái, họ có thể được đưa ra ý kiến, sáng tạo để góp phần vào sự phát
triển chung của công ty. Ngược lại, bầu không khí văn hoá khép kín sẽ tạo
khoảng cách lớn giữa lãnh đạo và nhân viên, nhân viên không được khuyến
khích nêu sáng kiến, phát huy ý tưởng trong công việc và hầu hết các ứng
viên giỏi, năng động sáng tạo không thích làm việc trong một môi trường như
vậy. Các công ty này sẽ tuyển được đội ngũ lao động kém chất lượng, hậu
quả là hoạt động công ty ngày càng trì trệ, kém phát triển.
c) Các chính sách nhân sự của tổ chức
11
Các chính sách nhân sự của công ty ảnh hưởng đến công tác tuyển
dụng. Ví dụ công ty có các ưu tiên cho các con em trong ngành như vậy hoạt
động phải hướng chọn các con em trong ngành trước sau đó mới tuyển từ
nguồn khác.
d) Thái độ của nhà quản trị
Thái độ của nhà quản trị là yếu tố quan trọng quyết định thắng lợi của
tuyển dụng. Các nhà quản trị phải coi trọng và có thái độ nghiêm túc với công
tác tuyển dụng như vậy mới đạt được hiệu quả cao, tránh sự lãng phí về thời
gian và tài chính của tổ chức.
Nhà quản trị phải chuẩn bị kỹ lưỡng cho công tác tuyển dụng, phải tạo
được bầu không khí thoải mái làm sao để ứng viên không e dè, bộc lộ hết khả
năng thực tế của mình, có như vậy tuyển dụng mới đạt kết quả cao.
e) Công tác quảng cáo
Quảng cáo là mấu chốt để đưa đến sự thành công cho công tác tuyển
mộ. Hình thức quảng cáo phải đa dạng, phải phù hợp với tập quán và tâm lý
người lao động có như vậy mới thu hút được nhiều các ứng viên tham gia vào
quá trình tuyển dụng.
IV/ TIẾN TRÌNH TUYỂN MỘ TUYỂN CHỌN
1. 1. Xác định nhu cầu nhân sự trong doanh nghiệp
Việc đầu tiên trước khi tuyển dụng lao động là các nhà quản trị phải xác
định nhu cầu nhân sự của tổ chức, xem thiếu vị trí nào, số lượng bao nhiêu,
yêu cầu như thế nào, sau đó tìm kiếm các giải pháp trước khi tiến hành tuyển
mộ.
Chúng ta không thể nghĩ đơn giản rằng khi chúng ta thiếu người là chúng
ta đăng báo tìm người. Thậm chí chúng ta chỉ thiếu nhân sự trong một thời
gian ngắn mà chúng ta vẫn cứ tuyển mộ thêm người, hậu quả là tổ chức đó cứ
phình lên mà làm ăn kém hiệu quả.
12
Thực chất là tuyển mộ là quá trình rất phức tạp và tốn kém, do đó khi tổ
chức cần thêm lao động chúng ta không nên tuyển mộ ngay mà nên xem xét
có giải pháp nào cho sự thiếu hụt này không. Ví dụ như các giải pháp: cho lao
động làm thêm giờ, tăng ca, thuê hợp đồng gia công, mướn nhân viên của các
hãng khác.... khi áp dụng các biện pháp nêu trên mà vẫn không giải quyết được
vấn đề nhân lực, chúng ta sẽ tuyển nhân viên theo hai hướng: hướng nội bộ và
hướng bên ngoài.
2. Xác định mục tiêu cụ thể và lập kế hoạch tuyển mộ tuyển
chọn
Trước khi tiến hành tuyển mộ phải xác định mục tiêu chiến lược của
công ty sau đó lập kế hoạch và trình lên ban giám đốc phê duyệt sau đó sẽ
tiến hành tuyển chọn, tuyển mộ,
3. Xác định nguồn tuyển mộ
Tuỳ vào từng tổ chức và tuỳ từng tính chất của công việc mà các nhà
quản trị tiến hành tuyển mộ từ nguồn nội bộ hay nguồn bên ngoài.
a) Nguồn nội bộ
Tuyển mộ nhân viên từ nội bộ có ưu điểm là tiết kiệm được thời gian và
chi phí, nhân viên đã gắn bó và hòa nhập với công ty rồi. Tuyển mộ từ nguồn
nội bộ tạo cho nhân viên thấy họ luôn có có hội thăng tiến trong công việc.
Tuy nhiên cách làm này chỉ phù hợp với những tổ chức có quy mô lớn, không
đổi mới được nguồn lực, không tạo ra sự cạnh tranh giữa những người ở trong
và ở ngoài tổ chức.
b) Nguồn bên ngoài
- Tuyển mộ từ bạn bè con em nhân viên
Các nhân viên đang làm trong một tổ chức thường biết rõ bạn bè mình
đang cần một việc làm nên họ thường giới thiệu cho công ty những người có
khả năng và chất lượng tốt.
13
Tuyển mộ theo kiểu này có khả năng dẫn tới sự thiên vị, hay cảm tưởng
không tốt với nhân viên khi bạn bè hoặc người thân của họ không được vào
làm việc.
- Tuyển mộ nhân viên cũ của công ty
Nhiều trường hợp một số công nhân viên đang có thế đứng tốt ở công ty,
lại rời bỏ công ty làm cho một công ty khác hoặc vì công việc mà nghỉ việc.
Nhưng khi làm việc ở công ty mới này họ lại thấy rằng công việc lại kẻm hiệu
quả hơn và hoặc công việc riêng đã giải quyết xong họ muốn quay lại công ty
cũ để làm việc. Có nhiều lý do khiến ta không nhận một người như thế nhưng
thực tế cho thấy những nhân viên này lại làm việc rất tốt, vui vẻ hơn và gắn
bó với công ty.
- Ứng viên tự nộp đơn xin việc: Có nhiều trường hợp công ty không
đăng quảng cáo tìm người nhưng vẫn có người đến nộp đơn xin việc. Trong
trường hợp này công ty nên giữ lại đơn để khi cần có thể mời họ làm việc mà
có thể tiết kiệm được rất nhiều chi phí và thời gian. Tuy nhiên chúng ta vẫn
phải sàng lọc và tuyển chọn kỹ lưỡng những ứng viên này.
- Nhân viên của các hãng khác: Tuyển dụng nhân viên có sẵn tay nghề
của một hãng khác, của cơ quan nhà nước, của các trung tâm nghiên cứu...là
con đường ngắn nhất và có hiệu quả nhất vì công ty không phải chi cho
nghiệp vụ đào tạo và gần như không phải qua thời kỳ tập sự.
- Tuyển mộ từ sinh viên các trường đại học, cao đẳng: Sinh viên mới tốt
nghiệp ở các trường đại học và cao đẳng ngày càng trở thành nguồn nhân lực
quan trọng đối với các công ty ngày nay. Các nhà quản trị tiến hành các hoạt
động thông báo, tuyển chọn những người thích hợp từ khi họ chuẩn bị tốt
ngiệp. Các tổ chức thích tuyển nhân viên trực tiếp từ nguồn này bởi họ vẫn
giữ được thói quen học tập, dễ đào tạo, có sức bật vươn lên và có nhiều sáng
kiến.
- Tuyển từ những người chưa có việc làm hoặc thất nghiệp: Những người
chưa có việc làm hay đang thất nghiệp cũng là một nguồn nhân lực có giá trị
14
đối với tổ chức nếu biết khai thác. Đây là nguồn tuyển dụng cần quan tâm bởi
tổ chức có thể tuyển được người giỏi vào làm việc, bởi có thể họ cũng có thể
làm việc cho một công ty nào đó nhưng vì bất mãn với chính sách của công ty
mà nghỉ việc .
- Phương pháp tuyển mộ từ nguồn bên ngoài có ưu điểm lớn nhất là giúp
tổ chức đổi mới được chất lượng nguồn nhân lực. đồng thời còn tạo ra động lực
cho những người đang làm việc cho một tổ chức vì điều này đưa đến sức ép về
việc làm trong tổ chức buộc họ phải quan tâm và làm việc tốt hơn nếu không sẽ
bị sa thải.
- Mặt khác tuyển mộ từ nguồn bên ngoài cũng có nhược điểm là tốn
kém, mất thời gian, người lao động vào làm việc khó hoà nhập với môi
trường cũng như vị trí mới.
- Do vậy mà tuyển từ nguồn nào còn phụ thuộc vào quy mô, đặc điểm
sản xuất kinh doanh và nhiều yếu tố khác của tổ chức sao cho phù hợp và
mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất.
4. Phương pháp tuyển mộ
Có rất nhiều phương pháp để tuyển mộ nhân viên sau đây là một vài
phương pháp điển hình:
a) Phương pháp quảng cáo
Phương pháp này tuyển mộ bẵng cách quảng cáo trên các phương tiện
thông tin đại chúng như tivi, đài, báo chí, tờ rơi tại các trạm ga, trạm đỗ xe
buýt,...và hiện nay người ta còn quảng cáo trên mạng internet. Nội dung quảng
cáo nêu rõ những thông tin về công việc, những tiêu chuẩn để tham gia tuyển
dụng.
b) Phương pháp tuyển mộ qua các trung tâm giới thiệu việc làm
Ngày nay ở Việt Nam còn xuất hiện rất nhiều các trung tâm giới thiệu
việc làm, các trung tâm xuất khẩu lao động, nhất là các thành phố lớn.
Các tổ chức có thể ký hợp đồng với các trung tâm giới thiệu việc làm,
yêu cầu họ tuyển dụng những người phù hợp cho tổ chức bởi các trung tâm có
15
nhiệm vụ săn lùng tin tức về cung nhân lực, và tổ chức phải trả cho trung tâm
một khoản lệ phí đối với việc tuyển dụng này.
c) Cử chuyên viên tuyển mộ đến các trường:
Theo phương pháp này các chuyên viên có thể liên hệ với các phòng
đào tạo phòng quản lý sinh viên của các khoa hay trung tâm giới thiệu việc
làm của các trường nhờ giới thiệu những sinh viên sắp tốt nghiệp hội đủ các
tiêu chuẩn để tuyển dụng.
Ngày nay có đã có rất nhiều các công ty đã đến các trường đại học để
giao lưu với sinh viên, mở ngày hội việc làm tại các trường. Đây là một xu
hướng rất tốt nó có lợi cho các nhà tuyển dụng và có lợi cho sinh viên vì họ
được tiếp xúc trực tiếp với các cán bộ tuyển dụng, hiểu biết hơn về công ty, về
công việc khi vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường.
d) Thuê chuyên gia để tuyển
Các công ty có thể thuê chuyên gia chuyên về một lĩnh vực chuyên
môn phức tạp nào đó để tuyển nhân viên cho công ty mình. Như vậy sẽ tuyển
những nhân viên có chất lượng cao, và đáng tin cậy.
e) Phương pháp tuyển từ sinh viên thực tập
Tuyển mộ từ sinh viên thực tập cũng là một hình thức tuyển mộ, sinh
viên là những người được trường đại học cử đến thực tập tại tổ chức. Trong
quá trinh học tập, tổ chức có thể biết những sinh viên nào hội đủ những tiêu
chuẩn cần thiết. Phương pháp này rất hiệu quả bởi chi phí thấp và có thể
tuyển được những người phù hợp.
Ngoài các phương pháp trên ra còn có một vài phương pháp cũng được
sử dụng như:
-Tuyển mộ thông qua dịch vụ của các công ty săn tìm nhân tài
- Thông qua sự giới thiệu của nhân viên trong công ty
-Thông qua các hiệp hội nghề nghiệp
5. Các bước tuyển chọn nhân lực
a) Xem xét hồ sơ đơn xin việc
16
Bước đầu tiên trong tiến trình tuyển trọn bao gồm việc xem xét mẫu
đơn xin việc do chính ứng viên viết hoặc do chính công ty soạn thảo. Phòng
nhân sự sẽ đánh giá xem ứng viên có phù hợp với nhu cầu của công ty hay
không. Những thông tin mà ứng viên điền vào chỗ trống trong đơn sẽ được so
sánh với bản mô tả công việc để đánh giá mức phù hợp của các ứng viên với
công việc.
b) Phỏng vấn sơ bộ
Là cuộc gặp gỡ đầu tiên của cán bộ tuyển dụng và người lao động.
Người lao động sẽ hỏi những câu về bằng cấp, chuyên môn, kinh nghiệm để
đánh giá ứng viên. Qua cuộc phỏng vấn cán bộ tuyển dụng sẽ loại dần những
ứng viên không đạt yêu cầu.
c) Kiểm tra sức khoẻ
Các ứng viên phải vượt qua quá trình kiểm tra sức khoẻ để bố trí công
việc phù hợp với sức khoẻ, ngoài những trình độ học vấn, kiến thức, kinh
nghiệm nghề nghiệp và các tiêu chuẩn khác.
Có tổ chức thì khâu khám sức khoẻ sẽ tiến hành sau cùng, điều này phụ
thuộc vào mỗi tổ chức.
d Trắc nghiệm
Trắc nghiệm nhân sự là cách thức có giá trị để đánh giá các đặc điểm
của cá nhân. Hàng trăm câu trắc nghiệm được đưa ra để đánh giá các khía
cạnh khác nhau của hành vi con người như trắc nghiệm thực hiện công việc,
trắc nghiệm tính trung thực... trắc nghiệm đo lường được khả năng thể lực,
kiến thức, kỹ năng, đặc điểm cá nhân, sở thích và các thái độ hành vi khác.
e) Phỏng vấn sâu
Sự truyền thông, giao tiếp trực tiếp một mặt cho phép người phỏng vấn
và ứng viên biết phải cung cấp những thông tin gì để đáp ứng bên kia, mặt
khác qua cuộc phỏng vấn có thể chỉ rõ ứng viên hoà hợp đến mức độ nào với
các thành viên của nhóm làm việc. Các tổ chức thường thành lập một nhóm
phỏng vấn bao gồm các chuyên gia, nhà chuyên môn, nhà quản trị là những
người đang làm việc trong tổ chức để phỏng vấn các ứng viên.
f) Kiểm tra kiến thức, kỹ năng có liên quan đến công việc
17
Kiểm tra sự đúng đắn của thông tin mà người dự tuyển cung cấp qua
đơn xin việc và các cuộc phỏng vấn. Việc kiểm tra về việc làm trước đây, các
chứng nhận về học thức, các ghi chép về tính trung thực và các đặc điểm
chung .
g)Phỏng vấn lần cuối
Trước khi ra quyết định tuyển dụng người đi xin việc có thể phải trải
qua một cuộc phỏng vấn chung do một cán bộ của phòng nhân lực hỏi với
mụctiêu là để kiểm tra các thông tin đã thu thập được trong quá trình tuyển
chọn và làm rõ các thông tin còn thiều hoặc không nhất quán. cuộc phỏng vấn
lần cuối thường thực hiện với sự tham gia của người quản lý trực tuyến hoặc
người giám sát mà sau này người xin việc sẽ làm việc dưới quyền của họ.
h)Ra quyết định tuyển chọn
Sau khi nhận xét và đánh giá thông tin về những người được tuyển
chọn qua các bước tuyển chọn, nhà quản trị phải ra quyết định tuyển chọn.
Qua mỗi công đoạn của quá trình tuyển chọn số ứng viên giảm dần và bước
cuối cùng này chỉ còn lại những người được chọn là người có phẩm chất, tiêu
chuẩn đáp ứng những yêu cầu của công việc.
18
6. Đánh giá quá trình tuyển mộ, tuyển chọn:
Để xem xét quá trình tuyển dụng có đạt kết quả cao hay không chúng
ta có mấy chỉ tiêu để đánh giá như sau :
Tỷ lệ tuyển chọn
=
Nó phản ánh mối quan hệ giữa tuyển mộ và tuyển chọn. Nếu tỷ lệ
tuyển chọn cao tức là công tác tuyển dụng của công ty đã thu hút được số
người tham gia tuyển mộ nhiều hay đây chính là thắng lợi của tuyển mộ .
+Tỷ lệ đào tạo lại
=
Phản ánh số người phải đào tạo lại trên số người chúng tuyển. Thông
qua đánh giá việc thực hiện công việc của những người đã chúng tuyển để
quyết định xem trong số đó ai không đáp ứng được yêu cầu của công việc.
Nếu tỷ lệ này càng cao chứng tỏ hiệu quả của tuyển dụng càng kém tức là
việc tuyển chọn những người này chưa đánh giá được năng lực thực tế của họ
+Phần trăm tăng
= . 100%
Tăng NSLĐ là mục tiêu cuối cùng của nhà quản trị nhân lực. Chỉ tiêu
này cụ thể hoá chất lượng tuyển dụng .Vì rằng nếu tỷ lệ người lao động phải
đào tạo lại lớn hơn tỷ lệ phần trăm tăng NSLĐ không thể cao được .Dựa vào
chỉ tiêu này để đánh gía hiệu quả của tuyển dụng từ đó tìm ra nguyên nhân và
tìm cách giải quyết .
Ngoài ba chỉ tiêu trên ,việc đánh giá hiệu quả của hợp đồng và tuyển
dụng căn cứ vào thời gian và chi phí dành cho hợp đồng tuyển dụng .
19
20
CHƯƠNG II
ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG VỀ CÔNG TÁC TUYỂN MỘ, TUYỂN
CHỌN Ở CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG VÀ ĐẦU TƯ HÀ NỘI.
I. KHÁI QUÁT VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG VÀ ĐẦU TƯ
HÀ NỘI
1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty.
Tên công ty : Công ty cổ phần xây dựng và đầu tư Hà Nội
Tên giao dịch quốc tế: HANOICONSTRUCTION AND INVESTMENT
JOINT STOCK COMPANY
Tên viết tắt: HACOIN.,JSC.
Loại hình doanh nghiệp: Công ty cổ phần
Hình thức kinh doanh:
- Xây dựng các công trình dân dụng, công nghiệp, giao thông, thủy lợi,
các công trình điện đến 35 KV
- Trang tri nội thất, ngoại thất các công trình
- Xây lắp các công trình cấp thoát nước
- Sản xuất, bán buôn vật liệu xây dựng, các sản phẩm cơ khí
- Cho thuê máy móc, thiết bị xây dựng.
Trụ sở chính: Số 42/91 – Trần Duy Hưng – Trung Hoà – Cầu Giấy – Hà
Nội
Điện thoại: 04.5566 503
Fax: 04.5565 694
Số tài khoản: 10201000023969
Tại ngân hàng Công thương Quang Trung – Hà Tây
Mã số thuế: 0101338451
Công ty cổ phần xây dựng và đầu tư Hà Nội là một doanh nghiệp tư
nhân gồm 5 cổ đông góp vốn thành lập với số vốn điều lệ thành lập là
3.000.000.000 (ba tỷ đồng) công ty hạnh toán độc lập được thành lập lần
21
đầu tiên vào ngày 17 tháng 02 năm 2003 và đăng ký thay đổi lần hai vào
ngày 13 tháng 01 năm 2004. Công ty cổ phần xây dựng và đầu tư Hà Nội
mới thành lập được ba năm tuy còn non trẻ song trong ba năm qua công ty
đã đạt được những thành tích đáng kể mà không phải một công ty mới
thành lập nào cũng có được. Công ty đã ký hợp đồng thi công nhiều công
trình có chất lượng cao ở các tỉnh phía Bắc như: Công trình trường tiểu học
Hoàng Văn Thụ, công trình đường giao thông Văn Vỉ – TP Lạng Sơn, công
trình trường cấp 2+3 Hà Lang – Tuyên Quang, công trình trung tâm cai
nghiện tỉnh Yên Bái…
2. Chức năng, nhiệm vụ, lĩnh vực hoạt động của công ty
2.1. Chức năng.
Chức năng chủ yếu của Công ty cổ phần xây dựng và đầu tư Hà Nội là
thi công các công trình dân dụng như nhà cửa kiến trúc, các công trình công
nghiệp, giao thông nông thôn. Các công trình thủy lợi như kênh mương cung
cấp nước sạch nông thôn, xử lý chất thải rắn, sản xuất và buôn bán vật liệu,
các sản phẩm cơ khí. Ngoài ra công ty còn cho thuê thiết bị máy móc, thiết bị
xây dựng
2.2. Nhiệm vụ
Công ty thuộc loại hình công ty cổ phần theo luật pháp của Việt Nam,
thực hiện hoạt động kinh doanh vì mục tiêu lợi nhuận, phát triển mở rộng
kinh doanh. Đồng thời song song với quá trình đó công ty phải thực hiện
đúng theo quy định của pháp luật Việt Nam, góp phần phát triển kinh tế của
nhà nước.
2.3. Các lĩnh vực hoạt động của công ty
*Hoạt động xây lắp
Hoạt động xây lắp là một trong những lĩnh vực then chốt của Công ty cổ
phần xây dựng và đầu tư Hà Nội trong giai đoạn hiện nay đồng thời cũng là
một trong những chiến lược lâu dài của công ty trong thời gian sắp tới. Các
nhà lãnh đạo của công ty đã xác định kinh doanh xây lắp là một hoạt động
22
quan trọng và thực tế đã chứng minh bằng chất lượng về mặt tài chính cũng
như uy tín của công ty.
Công ty cổ phần xây dựng và đầu tư Hà Nội hoạt động với phương
châm “Đặt chất lượng lên hàng đầu”và điều này được thực hiện qua các công
trình mà công ty tham gia khảo sát thiết kế tính toán cụ thể kỹ lưỡng nhằm tạo
ra giá cả cạnh tranh nhưng vẫn đảm bảo được chất lượng tốt nhất cho công
trình. Đối với việc chuyên môn hóa công tác đào tạo chuyên môn cũng như
trình độ của đội ngũ kỹ thuật và quản lý đã đem lại hiệu quả và tiết kiệm chi
phí cho công trình.
*Hoạt động trang trí ngoại thất nội thất công trình
- Công ty cổ phần xây dựng và đầu tư Hà Nội với tư cách là nhà thầu
chuyên nhận thầu các công trình có quy mô lớn về việc cung cấp trang thiết bị
máy móc nội, ngoại thất. Đối với lắp đặt thiết bị máy móc, công ty làm việc
trực tiếp với nhà sản xuất sau đó lắp đặt cho công trình như vậy vừa đảm bảo
về mặt chất lượng cũng như giá thành công trình.
* Hoạt động kinh doanh vật liệu xây dựng
Công ty cổ phần xây dựng và đầu tư Hà Nội đưa đến cho bạn hàng, đối
tác của mình những nguyên vật liệu, máy móc có chất lượng tốt nhất, vận
chuyển đến tận chân công trình, giá cả phù hợp với cách thức thanh toán linh
hoạt cho các đối tác nhằm tạo ra uy tín lâu dài cho công ty.
Các loại vật liệu chính mà công ty cung cấp ra thị trường là :
- Thép các loại như thép TISCO, thép Thái nguyên, Thép Việt úc tạo ra nhiều
chon lựa thích hợp cho các công trình
- Xi măng
- Các loại máy trộn bê tông, máy thủy lực, các loại máy cơ khí khác phục vụ
cho việc thi công các công trình
3. Đặc điểm quy trình công nghệ:
Công ty cổ phần Xây dựng và đầu tư Hà Nội là một doanh nghiệp xây
dựng cơ bản, sản phẩm chủ yếu của công ty là: Các công trình dân dụng, công
23
nghiệp, cầu, cống, đường nền….Vì vậy, hoạt động sản xuất kinh doanh của
công ty phân tán, chịu ảnh hưởng lớn của thời tiết, địa hình thời vụ…Để khắc
phục tốt việc thi công xây dựng các công trình đòi hỏi việc tổ chức thi công
linh hoạt, đảm bảo bao quát và hoàn thành tốt công trình nhận thầu. Mặt khác,
Công ty kinh doanh đa dạng ngành nghề nên sản phẩm của công ty đa dnạg
phong phú, thuộc nhiều chủng loại. Trong mỗi ngành đều có những sản phẩm
mang đặc trưng riêng, do đó quy trình sản xuất sản phẩm của mỗi ngành cũng
khác. Ví dụ quy mô xây dựng công trình của công ty được khái quát như sau:
- Khi tiếp nhận thông báo mời thầu Công ty chuẩn bị hồ sơ dự thầu
Lưu đồ đấu thầu
24
- Nếu trúng thầu Công ty sẽ tổ chức thực hiện theo quy trình công nghệ
sau:
25