ĐẨY MANH VIỆC học tập và làm THEO tấm GƯƠNG đạo đức hồ CHÍ MINH

ĐẨY MANH VIỆC HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƯƠNG ĐẠO
ĐỨC HỒ CHÍ MINH
TS. Phạm Xuân Mỹ
- Mở đầu lớp học
- Nội dung: Theo Ba chuyên đề theo Tài liệu Ban TTVHTƯ
CĐ 1: Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong giai
đoạn cách mạng hiện nay.
CĐ2: GT tác phẩm “ Nâng cao đạo đức cách mạng, quyết sạch công nhân cá nhân”.
CĐ: Giới thiệu tác phẩm “Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh”.
- Thời gian: 1 ngày
- Phương pháp: Giới thiệu & Hỏi, đáp
CHUYÊN ĐỀ 1
ĐẨY MẠNH VIỆC HỌC TẬP VÀ LÀM THEO TẤM GƯƠNG
ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY
Gồm 4 phần lớn:
I- Sự cần thiết phải đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM.
II. Hồ chí Minh tấm gương đạo đức mẫu mực, sáng ngời
III. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng
IV. Vận dung, học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM hiện nay.
I- SỰ CẦN THIẾT ĐẨY MẠNH HỌC TẬP VÀ LÀM THEO…

Tháng 3 năm 2003, Ban Bí thư cuộc vận động “Đẩy mạnh việc nghiên cứu,
tuyên truyền và giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong toàn Đảng, toàn dân”.
Có người cho rằng…chỉ là phần nhỏ trong học tập tư tưởng của Người.
Số khác lại cho rằng bây giờ mới tổ chức học tập là muộn.
Lý do 1 . Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh vai trò vô cùng to lớn của đạo đức.
Đạo đức là cái gốc nền tảng của người cách mạng.
Đạo đức nói chung và đạo đức cách mạng có vai trò rất quan trọng. Đạo đức
là một dạng ý thức xã hội, bao gồm những nguyên tắc, chuẩn mực, định hướng giá

1

trị được xã hội thừa nhận, có tác dụng chi phối, điều chỉnh hành vi của con người
trong quan hệ xã hội. Ý thức đạo đức xây dựng cho mỗi con người những quan
niệm đúng về cái thiện, cái ác, cái tốt, cái xấu, lương tâm và trách nhiệm. Hành vi
đạo đức làm cho con người có ứng xử đúng với chính mình, trong quan hệ đạo đức
giữa các cá nhân với nhau và cá nhân với tập thể...
Đạo đức là phản ánh ý thức xã hội- một bộ phận quan trọng của nền tảng
tinh thần xã hội; góp phần quan trọng ổn định xã hội.
Lý do 2. Hồ Chí Minh là tấm gương đạo đức mẫu mực, sáng người, tiêu biểu
nhất cho truyền thống đạo đức của nhân dân ta và đạo đức của Đảng ta. Tiếp thu
những giá trị đạo đức của nhân loại, đạo đức tôn giáo và nhất là đạo đức vô sản, với
sự rèn luyện, tu dưỡng cá nhân, Hồ Chí Minh tiêu biểu cho những truyền thống đạo
đức tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, của của quê hương và gia đình.
Hồ Chí Minh là người sáng lập và rèn luyện Đảng ta
Hồ Chí Minh là người Chủ tịch đầu tiên. Người đã sáng lập Mặt trận Tổ
quốc Việt Nam, là hiện thân và là trung tâm của khối đại đoàn kết toàn dân. Hồ Chí
Minh là người Cha thân yêu của lực lượng vũ trang Việt Nam và nhiều tổ chức
đoàn thể chính trị khác. Hồ Chí Minh là nhà văn hoá chính trị. Người đã tìm ra con
đường cứu nước cho nhân dân ta. Đường lối chính trị của Người đã đặt nền tảng
cho con đường cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam.
Hồ Chí Minh là nhà báo vĩ đại. Trong cuộc đời, Người đã tham gia sáng lập
9 tờ báo và viết trên 2.000 bài báo. Người chỉ rõ báo chí có trách nhiệm là người
tuyên truyền, người cổ động, người tổ chức và lãnh đạo chung. Người nói nhà báo
viết phải rõ mục đích là viết cho ai? Viết để làm gì và viết như thế nào?.
Hồ Chí Minh là nhà thơ lớn, tiêu biểu là 134 bài thơ Nhật ký trong tù, các
bài thơ Chúc tết và thơ viết trong thời gian hoạt động cách mạng. “Mỗi vần thơ
Bác, vần thơ thép. Mà vẫn mênh mông, bát ngát tình”.
Hồ Chí Minh là nhà giáo, là người mở đầu nền sử học cách mạng theo chủ
nghĩa Mác- Lênin ở Việt Nam.

2


- Nghị quyết 24 UNESCO đã quyết định: “Hồ Chí Minh là Anh hùng giải
phóng dân tộc Việt Nam, danh nhân văn hoá thế giới”
Lý do 3: Đảng ta luôn khẳng định vai trò quan trọng của đạo đức Hồ Chí
Minh. Ngay từ Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II (2-1951), Đảng ta đã kêu
gọi:"Toàn Đảng hãy ra sức học tập đường lối chính trị, tác phong và đạo đức Hồ
Chủ tịch, sự học tập ấy là điều kiện tiến quyết làm cho Đảng mạnh và làm cho cách
mạng đi mau đến thắng lợi hoàn toàn" 1.
Trong Điếu văn vĩnh biệt Người (9-1969), chúng ta thề: “ Suốt đời học tập
đạo đức tác phong của Người, bồi dưỡng phẩm chất cách mạng, không sợ gian khổ,
không sợ hy sinh, rèn luyện mình thành những chiến sĩ trung thành với Đảng, với
dân xứng đáng là đồng chí, là học trò của Hồ Chủ tịch. Noi gương Người, toàn thể
nhân dân ta, thanh niên ta nguyện ra sức trau dồi mình thành những con người mới,
làm chủ đất nước, làm chủ xã hội mới, mang lá cờ bách chiến, bách tháng của Hồ
Chủ tịch tới đích cuối cùng”.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở
nước ta (6-1991), Đảng ta khẳng định: “Cùng với chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động của Đảng ta”. Kỷ
niệm 30 năm ngày mất của Hồ Chí Minh, trong Nghị quyết Trung ương 6 lần 2
khoá VIII, Đảng ta phát động cuộc vận động đổi mới và chỉnh đốn Đảng, thực hiện
Di chúc của Người. Tháng 3 năm 2003, Chỉ thị 23 của Ban Bí thư về “Đẩy mạnh
nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh”, trong đó, có nội dung
tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh.
Hội nghị TƯ12 khóa IX, Đảng ta quyết định chỉ đạo điểm cuộc vận động “
Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”
Ba cơ quan Trung ương là đảng bộ Ban Dân vận Trung ương, Ban Cán sự
Đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo, đảng bộ khối cơ quan kinh tế Trung ương và ba

đảng bộ tỉnh Hải Dương, Khánh Hòa, Bình Dương được chọn tiến hành điểm cuộc
vận động.
Đảng cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ II, Ban nghiên cứu Lịch sử
Đảng trung ương xuất bản, Hà Nội, 1965, tr.15.
1

3


Qua điều tra, có 95% người cho rằng, cuộc vận động là rất cần thiết, có tác
dụng thiết thực; quy trình học tập phù hợp với yêu cầu của cuộc vận động, thấy cần
thiết phải tự phấn đấu rèn luyện, điều chỉnh hành vi của mình theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh, xem đó là nhu cầu tự thân.
Quy trình của đợt học tập phù hợp với yêu cầu của một cuộc vận động, đặc biệt
là trong lĩnh vực đạo đức, lối sống. Có 6 bước
- Tổ chức cho toàn thể đảng viên và quần chúng nghe giảng là phù hợp và có
tác dụng tốt, xem đó là nhu cầu tự thân.
- Tổ chức lấy ý kiến quần chúng trong cơ quan, đơn vị và địa phương góp ý cho
tổ chức Đảng, đảng viên là một hình thức mới.
- Tổ chức thảo luận, thu hoạch của đảng viên; liên hệ đề ra phương hướng cụ
thề phấn đấu là bước có tính quyết định kết quả cuộc vận động.
- Sau thảo luận, đề ra những tiêu chuẩn đạo đức cụ thể, phù hợp với yêu cầu và
nhiệm vụ công tác của cơ quan, đơn vị mình là một việc làm quan trọng.
- Việc lấy đảng bộ cơ sở làm đơn vị tổ cuộc vận động là đúng và phù hợp với
yêu cầu. Tất cả đảng viên của Đảng, dù giữ các vị trí công tác khác nhau đều phải học
tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM ở nơi sinh hoạt đảng.
- Sáu là sự cần thiết phải thành lập các Ban Chỉ đạo từ Trung ương đến cấp
tỉnh, huyện và xã, phường giúp cho việc tổ chức cuộc vận động thống nhất, trực tiếp,
sâu sát.

Tháng 11-2006. BCT. K X quyết định” Học tập và làm theo tấm gương đạo
đức Hồ Chí Minh là sự kế tục, cụ thể hoá tư tưởng của Ban Chấp hành Trung ương
khoá lX Đó chính là cơ sở đảm bảo tính khoa học, tính khả thi của cuộc vận động.
Lý do 4. Thực trạng đạo đức hiện nay, bên cạnh những tấm gương đạo đức
tốt, còn bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái về đạo đức lối sống.
Sống thực dụng, chủ nghĩa cá nhân, lối sống ích kỷ, thực dụng, vụ lợi, bản vị
cục bộ, sống xa hoa, hưởng lạc, mất đoàn kết nội bộ.
Tình trạng quan liêu, xa dân, lãnh đạm, vô cảm trước đòi hỏi của dân; lối
sống thiếu trung thực, chạy chức, chạy lợi, chạy học vị, bằng cấp, chạy án…

4


Trong quan hệ gia đình, với ông bà, cha con, vợ chồng, anh em, phụ nữ, thanh
niên, nghiện hút, cờ bạc, lắc, thực dụng;

Trong quan hệ cá nhân và xã hội; đạo đức xã hội … kể cả trong giáo dục, y
tế, bảo vệ luật pháp, báo chí.
Đặc biệt nghiêm trọng là tệ quan liêu, nạn tham nhũng, hối lộ, lãng phí, một
nguy cơ, thách thức lớn, liên quan đến sự sống còn của Đảng và của chế độ.
Việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là rất cần thiết.
Lý do 5. Trong bối cảnh cách mạng khoa học và công nghệ phát triển như
vũ bão, dưới tác động toàn cầu hoá và hội nhập kinh tế quốc tế, tình hình tư tưởng
trên thế giới ngày càng sôi động, nhiều chiều, phức tạp.
Trong điều kiện cách mạng thế giới đang lâm vào thế tạm thời thoái trào, các
thế lực diễn biến hoà bình đang tăng cường chống phá, mua chuộc…
Trong bối cảnh đó, nhiệm vụ đầy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất
nước, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh còn rất nặng nề
Giáo dục đạo đức, xây dựng lối sống tốt đẹp theo tư tưởng, đạo đức Hồ Chí

Minh vừa là yêu cầu nhiệm vụ cơ bản, thường xuyên của sự nghiệp cách mạng, vừa
là yêu cầu nhiệm vụ cấp bách hiện nay.
Đó là cơ sở đảm bảo tính khoa học, tính khả thi của cuộc vận động.
Kết luận; Học tập và làm theo…. vừa là yêu cầu nhiệm vụ cơ bản, thường
xuyên của sự nghiệp cách mạng, vừa là yêu cầu nhiệm vụ cấp bách hiện nay.
- Nhằm khơi dậy, phát huy các giá trị đạo đức truyền thống tốt đẹp của dân tộc
- Nhằm đấu tranh khắc phục sự suy thoái về đạo đức, lối sống
- Nhằm hình thành và phát triển các giá trị đạo đức mới, xây dựng con người
Việt Nam xã hội chủ nghĩa, có bản lĩnh chính trị vững vàng, trí tuệ và nhân cách cao
đẹp, lối sống văn minh, xây dựng các quan hệ xã hội lành mạnh, tiến bộ.
Vì vậy: Học tập từ nay đến 19/5 Học tập, kéo dài đến hết nhiệm kỳ khoá X
II. HỒ CHÍ MINH TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC MẪU MỰC, SÁNG NGỜI
a. Nguồn gốc đạo đức cách mạng Hồ Chí Minh

5


* Truyền thống đạo đức của dân tộc Việt Nam: yêu nước, đoàn kết, nhân ái;
lao động cần cù, kiên cường bất khuất, đoàn kết thương yêu, hiếu học, tự lực, tự
cường… “Người còn thì của còn”, “Cứu một người phúc đẳng hà sa”; “Thương người
như thể thương thân”, “Nhiễu điều phủ lấy giá gương”.
- Truyền thống đạo đức quê hương Nghệ An.
- Truyền thống gia đình nhà nho nghèo yêu nước, nhiều gian khổ…
* Tiếp thu những giá trị đạo đức của nhân loại;Đạo đức Nho giáo Nhân,
Nghĩa, Lễ, Trí, Tín, Dũng, Liêm, Trung… Cán bộ Thanh Hà nói phá hết Chùa, hạ
tượng Phật, phá hết cũ… Bác lặng người, hỏi Cụ thân sinh có khoẻ, nếu cũ xử thế nào?
Đạo đức của các tôn giáo lớn : Phật giáo, Thiên chúa giáo...
* Tiếp thu đạo đức vô sản của chủ nghĩa Mác- Lênin: Giản dị, khiêm tốn, gắn
bó với quần chúng lao khổ.
b. Tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

Đạo đức Hồ Chí Minh nổi bật ở phẩm chất tư duy độc lập tự chủ và sáng tạo.
Phong cách lãnh đạo của Người là dân chủ, sâu sát tỷ mỉ, đúng mực. Phong cách
làm việc của Hồ Chí Minh là khoa học, quý trọng thời gian, giữ gìn kỷ luật. Cách
diễn đạt nói và viết trong sáng, chân thực, gọn gàng, rõ ý. Cách ứng xử của Người
tự nhiên, chân tình, cởi mở, chủ động và tế nhị. Lối sống sinh hoạt đời thường của
Người là một mẫu mực về sự bình dị, tiết kiệm, khiêm tốn, sự gần gũi với quần
chúng, tấm gương rèn luyện, giữ mình trong sạch, không ham danh lợi.
- Phong cách tư duy độc lập tự chủ và sáng tạo: nhìn xa trông rộng: 1942 Bác
nói 1945 Việt Nam độc lập, Thời cơ cách mạng T/8/ 1945. 1966 đánh B52. 1969 đánh
cho Mỹ cút… Hỏi tìm giặc lái Mỹ da đen, Chuyển Giặc lái.
- Phong cách lãnh đạo: Dân chủ, tỷ mỉ, đúng mực. Họp BCT
- Phong cách làm việc: Khoa học, quý trọng thời gian, nhớ lời nói, giữ kỷ luật
Tát nước, đi dép.
- Phong cách diễn đạt: nói và viết trong sáng, chân thực, gọn gàng, rõ ý: Cho
ai; Để làm gì; Như thế nào? Khảu hiệu Nhà máy, Hồ Chủ tịch..
- Phong cách ứng xử: Tự nhiên, chân tình, cởi mở, chủ động và tế nhị: Với
người cao tuổi, Với đồng nghiệp, với Bác Tôn. Vớ dân Tam giác quay xuôi, Ngược

6


- Lối sống và sinh hoạt đời thường của Người là mẫu mực về sự bình dị,
khiêm tốn, sự gần gũi với quần chúng, tiết kiệm và luôn giữ mình trong sạch, thanh
đạm, không ham danh lợi, yêu thiên nhiên, tự rèn luyện mình về mọi mặt. Dán ảnh con
gái
Ý 1- Giản dị, tiết kiệm:
- Quần áo vải Ka ki, áo bộ đôi, Giày vải, mũ, Đôi dép cao su, áo len Cao Triều
Phát, áo gụ tuột chỉ. Tất thủng, khăn mặt Vuông, Điều hoà, quạt cây, Dùng quạt lá cọ
- Quạt lá cọ; giường đơn, gối mỏng, bàn ghế đơn giản

- Rađiô, viết vào mặt sau tờ Bản tin, Cắt tóc , Cái bút chì
- Ăn cơm, uống ruợu, hút thuốc lá, Trang trí tế
- Xe ô tô,
- Tiêu dùng và của cải: Tiền lương, Huy hiệu Bác
Ý 2- Chọn nơi ở bình dị: Gần dân, không gần đường, có nước, đất, nước, núi
- Hang Pắc bó. Lán Khuổi Nậm, Nà Lừa, Đồi Tỉn keo Định Hoá
Nhà Toàn quyền ở Phủ Chủ tịch, Nhà Sàn Bác Hồ
- Nhà đá chông K9 Ba vì
Khi chết, không xây bia đá, tượng đồng, chôn ở quả đồi
Ý 3- Hy sinh quên mình vì độc lập dân tộc
- Chỉ có một ham muốn; không lấy vợ
- Bác Hồ muốn vào miền Nam;
- ở Anh; Xin thức ăn thừa cho người nghèo. Câu chuyêng quả táo
- Chị lao công: Cây không rụng lá mùa Đông
- Chuyện Xây nhà tỉnh uỷ Hoà Bình to, Bác khuyên xây nhà dân trước
- Chia kẹo cho các cháu, thuốc lá cho bộ đội
- Đưa áo trấn thủ cho bộ đội, áo khoác cho tù binh Pháp bị thương
- Chú bảo vệ chưa về thăm nhà
- Bộ đội trực chiến trên nóc Hội trường Ba Đình; nước uống
- Chi tiêu tiền tiết kiệm: Mời cơm, quà đi công tác, Huy hiệu Bác

7


Ý 4- Tấm gương rèn luyện
- Học ngoại ngữ viết lên tay

- Làm nghề bồi bàn

- Quét tuyết

- Trong nhà tù Tưởng giới Thạch
- Đi bộ, ngựa, tập tạ, tập thái cực quyền, nhảy cao, bóng chuyền
- Tập khi ốm đau
- Tập bỏ thuốc
III. Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng
1. Vai trò: Đạo đức là cái gốc nền tảng của người cách mạng.
- “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn.
Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo.
- “Làm cách mạng để cải tạo xã hội cũ thành xã hội mới là một sự nghiệp rất
vẻ vang, nhưng nó cũng là một nhiệm vụ rất nặng nề, một cuộc đấu tranh rất phức tạp,
lâu dài, gian khổ. Sức có mạnh mới gánh được nặng và đi được xa. Người cách mạng
phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng, mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng
- Muốn xây dựng chủ nghĩa cộng sản phải có những con người cộng sản chủ
nghĩa, nghĩa là phải có những người có đạo đức cộng sản.
- Muốn ăn quả thì phải trồng cây. Muốn có quả ngon thì phải ra sức săn sóc
cho cây tốt. Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải có con người thấm nhuần đạo đức
xã hội chủ nghĩa.
- So sánh giữa Đức và Tài và nhấn mạnh Đức: Đức là cái gốc của người cách
mạng. Có tài mà không có đức thì làm việc gì cũng không thành công. Đức là cái tâm
trong sáng, là lối sống vì dân tộc, vì mọi người .. Bồi dưỡng đạo đức và lý tưởng cách
mạng cho đời sau là việc rất quan trọng và rất cần thiết.
2. Trung với nước, hiếu với dân là phẩm chất quan trọng nhất của đạo đức
Dân tộc Việt Nam có cùng gốc rễ Tổ tiên là con Rồng, cháu Tiên, cần thấm
nhuần ý nghĩa hai chữ Đồng bào. Các vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta
phải cùng nhau giữ nước.
Cống hiến hết mình, tận trung với nước, tận hiếu với dân.

8

Hiếu với dân Bao nhiêu quyền hạn đều ở nơi dân, bao nhiêu sức mạnh đều ở
nơi dân. Cán bộ, đảng viên là người công bộc, là đầy tớ thật trung thành của nhân dân.
Dân là chủ. Đảng của dân. Dân đói, dân dốt, dân rét, Đảng và Chính phủ đều có lỗi.
Muốn hiếu với dân thì phải dựa vào dân, tin ở sức mạnh của nhân dân. “ Dễ mười
không dân cũng chịu. Khó trăm lần dân liệu cũng xong”. Vì vậy phải kính dân, gần
dân, lấy dân làm gốc và phấn đấu hết lòng vì dân. Việc gì có lợi cho dân phải hết sức
làm. Việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh.
3. Đạo đức cách mạng là phải hết lòng yêu thương con người.
Xuất phát từ tư tưởng coi con người là vốn quý nhất, Hồ Chí Minh coi dân
khí mạnh thì vũ khí nào cũng không chống nổi. Trồng người. ở đời và làm người, phải
thương nước, thương dân, thương nhân loại đau khổ.
Người cùng khổ. Người ví năm ngón tay cũng có ngón dài, ngón ngắn
Trong đối nhân xử thế, người có những sai lầm, khuyết điểm, bao giờ Hồ Chí
Minh cũng phê phán có lý, có tình, nghiêm khắc mà bao dung, độ lượng. Người nhắc
nhở rằng kẻ địch cũng là người, cần luôn tìm cách thức tỉnh lương tâm của những
người trót lạc lối, lầm đường để họ có thể quay về con người chân chính, hướng thiện.
Lòng nhân ái bao la của Người đã làm nên sức thuyết phục và cảm hóa to lớn.
Người hy vọng cái xấu, cái ác sẽ bớt dần đi, cái tốt, cái thiện sẽ nảy nở như
hoa mùa xuân.
Trong Di chúc, Người dặn lại trong nhiều công việc khổng lồ sau ngày thắng
Mỹ thì công việc đầu tiên là đối với con người.
Chỉ có một ham muốn… Sau khi tôi đã qua đời, chớ nên tổ chức điếu phúng
linh đình để khỏi hại thì giờ và tiền bạc của nhân dân.
4. Cốt lõi của đạo đức cách mạng là cần kiệm, liêm chính.
Cần tức là lao động cần cù, siêng năng, có kế hoạch, có tinh thần lao động
sáng tạo, giữ kỷ luật, năng suất cao, có trách nhiệm và luôn tự lực cánh sinh. Cần phải
là một đức tính, là phẩm chất, là thói quen. Để có cần, phải rèn luyện thường xuyên.
Phải chống lười nghĩ, lười làm, ham chơi, ham vui.
- Kiệm: là tiết kiệm trong sản xuất và tiêu dùng, tiết kiệm sức lao động, thời

gian, tiền của dân, của nước, của tập thể, của mình. Kiệm mọi lúc, mọi nơi, đi vào thực

9


chất, có hiệu quả.. Tiết kiệm từ cái to đến cái nhỏ. Chống hình thức như: liên hoan, chè
chén lu bù, lãng phí....
- Liêm: Là luôn luôn tôn trọng và bảo vệ của công, không xâm phạm đồng xu,
hạt thóc của nước, của dân trong mọi hoàn cảnh. Không tham lam, không ham sung
sướng, không ham người ta tâng bốc mình ... Chỉ có một cái ham là ham học, ham
làm, ham tiến bộ. Phải luôn chống cái trái với liêm là: Cậy quyền thế đục khoét dân;
ăn của đút lót; trộm của công; dìm người tài giỏi để giữ danh tiếng, địa vị; sợ khó
nhọc...
- Chính: nghĩa là không tà, thẳng thắn, đứng đắn, quang minh chính đại.
Chính là cái Tâm thẳng thắn đối với người, với việc, không tự cao, tự đại, luôn thật
thà. Luôn tự kiểm điểm mình. Đặt việc công trên việc tư . Mỗi ngày làm một việc lợi.
Làm việc đến nơi đến chốn, không sợ khó, không sợ khổ; Việc thiện thì dù nhỏ mấy
cũng làm, việc ác thì dù nhỏ mấy cũng tránh. Chính nghĩa là không tà, nghĩa là thẳng
thắng, đứng đắn. Một cây cần có gốc rễ, lại cần có cành, lá, hoa, qủa mới là hoàn toàn.
Một người phải Cần, Kiệm. Liêm, nhưng còn phải CHÍNH mới là người hoàn toàn.”
- Chí công vô tư: Đối với người, với việc khi nào cũng lo trước thiên hạ, vui
sau thiên hạ, khổ trước mọi người, hưởng sau thiên hạ.
Cần, kiệm, liêm, chính liên quan chặt chẽ với nhau và gắn với chí công vô tư.
Thiếu một mặt nào đó thì không thể là không thành người có đạo đức cách mạng. Hồ
Chí Minh tóm tắt các tư tưởng bằng một khái niệm khác cũng là tư tưởng Nho giáo là:
Nhân - Nghĩa - Trí - Dũng - Tín - Liêm.
Trí là sáng suốt, biết người, biết việc, biết lợi hại, chống bọn vu vơ nó bao
vây. Trí là biết địch, biết mình; biết người tốt thì nâng đỡ, biết người xấu thì không
dùng, biết cái tốt của mình mà phát triển lên, biết cái xấu của mình để mà tránh. Dũng
là không sợ khó, không sợ khổ; có gan làm và có gan nhận khuyết điểm, gan hy sinh

tính mạng. Dũnglà phải mạnh dạn, quả quyết nhưng không phải làm liều. Phải có kế
hoạch, rồi kiên quyết làm ngay. Nguy hiểm cũng phải làm. Nghĩa là phải có lòng dũng
cảm trong công việc. Tín là nói cái gì phải cho tin, nói và làm cho nhất trí, làm thế nào
cho dân tin, cho bộ đội tin ở mình. Nhân là phải có lòng bác ái - yêu nước, yêu đồng
bào, yêu bộ đội của mình. Liêm là quang minh chính đại. Liêm là không tham danh vị,
không tham sống, không tham tiền, không tham sắc. Người cán bộ đã dám hy sinh cho

10


Tổ quốc, hy sinh cho đồng bào, hy sinh vì nghĩa, thì không tham gì hết. Các chú phải
nhớ lấy năm điều trên.
5. Đạo đức cách mạng là có tinh thần quốc tế trong sáng.
Hồ Chí Minh thường nói tình đoàn kết nhất trí giữa tất cả các nước trong đại
gia đình xã hội chủ nghĩa và các đảng cộng sản anh em là của quý vô giá của chúng ta.
“Quan san muôn dặm một nhà. Bốn phương vô sản đều là anh em”. Việt Nam muốn là
bạn của tất cả các nước dân chủ, không muốn gây thù oán với ai. Đoàn kết các đảng
anh em và các nước anh em trên cơ sở chủ nghĩa Mác- Lênin và chủ nghĩa quốc tế vô
sản có lý có tình.
6. Tư tưởng Hồ Chí Minh về chuẩn mực đạo đức cách mạng.
Với mọi tầng lớp người là: "Trung với Đảng"; "Trung với nước, hiếu với dân";
"Cần, kiệm, liêm, chính"; "Biết thắng chủ nghĩa cá nhân, ích kỷ"; "Biết đặt lới ích dân
tộc, tập thể lên trên lợi ích cá nhân"; "Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm"; "Đoàn kết nhân
ái".
- Đối với công dân, Người dạy: "Nước ta là nước dân chủ, nghĩa là nước nhà
do nhân dân làm chủ. Nhân dân có quyền lợi làm chủ, thì phải có nghĩa vụ làm tròn
bổn phận công dân, giữ đúng đạo đức công dân, tức là: Tuân theo pháp luật nhà nước.
Tuân theo kỷ luật lao động. Giữ gìn trật tự chung. Đóng góp (nộp thuế) đúng kỳ, đúng
số để xây dựng lợi ích chung. Hăng hái tham gia công việc chung. Bảo vệ tài sản công
cộng. Bảo vệ Tổ quốc".

- Với đảng viên : khó khăn đến mức nào cũng kiên quyết làm đúng chính sách
và nghị quyết của Đảng, làm gương mẫu cho quần chúng. Mọi đảng viên phải nâng
cao tinh thần trách nhiệm trước nhân dân, trước Đảng; phải ngăn ngừa và kiên quyết
chống lại chủ nghĩa cá nhân.
“Nói tóm tắt, thì đạo đức cách mạng là: Quyết tâm suốt đời đấu tranh cho
Đảng, cho cách mạng. Đó là điều chủ chốt nhất. Ra sức làm việc cho Đảng, giữ vững
kỷ luật của Đảng, thực hiện tốt đường lối, chính sách của Đảng. Đặt lợi ích của Đảng
và của nhân dân lao động lên trên, lên trước lợi ích riêng của cá nhân mình. Hết lòng
hết sức phục vụ nhân dân. Vì Đảng, vì dân mà đấu tranh quên mình, gương mẫu trong
mọi việc. Ra sức học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, luôn dùng tự phê bình và phê bình để
nâng cao tư tưởng và cải tiến công tác của mình và cùng đồng chí mình tiến bộ.”

11


- Với lực lượng vũ trang, “Trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu
hy sinh vì độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội. Nhiệm vụ nào cũng hoàn
thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng đánh thắng”. “Phải giữ vững đạo
đức của người quân nhân cách mạng, dũng cảm, mưu trí, đoàn kết, kỷ luật, cần kiệm,
phải luôn luôn cảnh giác, sẵn sàng chiến đấu, nêu cao quyết tâm đánh thắng hoàn toàn
giặc Mỹ xâm lược, cho xứng đáng là những chiến sỹ anh hùng của Quân đội nhân dân
Việt Nam anh hùng.”
- Với Công an: "Đối với tự mình, phải cần kiệm liêm chính. Đối với đồng sự,
phải thân ái giúp đỡ. Đối với chính phủ phải tuyệt đối trung thành. Đối với nhân dân
phải kính trọng lễ phép. Đối với công việc phải tận tuỵ. Đối với địch phải cương quyết
khôn khéo."
- Với thanh niên: "Không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền. Đào núi và
lấp biển, quyết chí ắt làm nên". “Thanh niên phải luôn luôn rèn luyện đạo đức cách
mạng. Đạo đức cách mạng có thể tóm tắt trong mấy điểm: Trung thành: Trọn đời trung
thành với sự nghiệp cách mạng, với Tổ quốc, với Đảng, với giai cấp. Dũng cảm:

Không sợ khổ, không sợ khó, thực hiện: “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó thanh
niên làm”, “gian khổ thì đi trước, hưởng thụ sau mọi người”. Khiêm tốn: Không nên tự
cho mình là tài giỏi, không khoe công, không tự phụ
- Với phụ nữ, là góp phần xứng đáng vào công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã
hội. Cán bộ phụ nữ cần cố gắng hơn nữa; “Mỗi một người và tất cả phụ nữ phải hăng
hái nhận lấy trách nhiệm của người làm chủ đất nước, tức là phải ra sức thi đua tăng
gia sản xuất và thực hành tiết kiệm để xây dựng nước nhà, xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Muốn làm trọn nhiệm vụ vẻ vang đó, phụ nữ ta phải xoá bỏ cái tâm lý tự ti và ỷ lại;
phải có ý chí tự cường, tự lập; phải nâng cao lên mãi trình độ chính trị, văn hóa, kỹ
thuật.”
"Chị em phụ nữ cố gắng thi đua tăng gia sản xuất, thực hành tiết kiệm... Phụ
nữ công nhân cần tích cực tham gia quản lý thật tốt nhà máy, công trường. Phụ nữ
nông dân cần hăng hái tham gia phong trào đổi công, hợp tác, gặt tốt vụ mùa, chuẩn bị
tốt vụ chiêm năm tới. Các tầng lớp phụ nữ ở thành phố cần chấp hành tốt các chính
sách của Đảng và Chính phủ. Chị em làm nghề buôn bán cần giữ đức tính thật thà,

12


đúng đắn, bài trừ tệ "mua rẻ, bán đắt", tệ "mặc cả, nói thách". Chị em phụ nữ phải hết
sức chăm lo bảo vệ sức khoẻ của con cái, vì thiếu nhi là tương lai của dân tộc".
- Với các thầy giáo, các cô giáo phải gần gũi dân chúng. " Các thầy giáo cũng
như các trí thức khác là lao động trí óc. Lao động trí óc phải biết sinh hoạt của nhân
dân, nếu chỉ giở sách đọc thì không đủ. Phải yêu dân, yêu học trò, gần gũi nhau, gần
gũi cha mẹ học trò. Giáo dục ở trường và ở gia đình có quan hệ với nhau. Các chú các
cô phải thi đua trao đổi kinh nghiệm. Bác nói thế là hết. Văn hay không cần nói dài.”
- Với thiếu niên: Người nói: Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay
không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang sánh vai với các cường quốc năm
châu được hay không chính là nhờ ở công học tập của các em. Người dạy các cháu:
"Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào. Học tập tốt, lao động tốt. Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt. Giữ

gìn vệ sinh. Thật thà dũng cảm".
- Đối với từng đối tượng cụ thể, Hồ Chí Minh nêu những yêu cầu phấn đấu về
đạo đức một cách cụ thể. Đối với lái xe thì "Yêu xe như con, quý xăng như máu". Với
chiến sỹ nuôi quân thì "cơm dẻo, canh ngọt". Với thầy thuốc thì "lương y như từ mẫu".
Với cán bộ chỉ huy quân sự thì "Trí, Dũng, Nhân, Liêm, Trung"...
7. Tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường, phương pháp rèn luyện đạo đức.
Phải rèn thường xuyên, suốt đời, giống như để có hạt gạo trắng trong, phải qua
muôn ngàn lần đào luyện. “Đạo đức cách mạng không phải trên trời sa xuống. Nó do
đấu tranh, rèn luyện bền bỉ hằng ngày mà phát triển và củng cố. Cũng như ngọc càng
mài càng sáng, vàng càng luyện càng trong”(3).
Rèn luyện đạo đức là một quá trình rất gian khổ, phải xác định tư tưởng, kiên
trì, tự giác, tự nguyện, đề cao tinh thần tự phê bình và phê bình. Phải gắn với việc rèn
luyện đạo đức với thực tiễn công tác của mình. "Tư tưởng cộng sản với tư tưởng cá
nhân ví như lúa với cỏ dại. Lúa phải chăm bón rất khó nhọc thì mới tốt được. Còn cỏ
dại không cần chăm sóc cũng mọc lu bù. Tư tưởng cộng sản phải rèn luyện gian khổ
mới có được. Còn tư tưởng cá nhân thì như cỏ dại, sinh sôi, nảy nhở rất dễ".
“Đảng viên - cần phải rửa sạch những thói hẹp hòi, phu diễn, tự đại, ỷ lại, lười
biếng, nhút nhát, hủ hóa. Cần phải kỷ luật, hoạt bát, siêng năng, dũng cảm, có sáng

(3)

Hồ Chí Minh: Sđd, t.9, tr. 293.

13


kiến, làm kiểu mẫu. Trước hết phải ăn ở làm sao cho dân phục, dân yêu, dân nghe. Đó
là các đảm bảo cho thắng lợi”.
“Mỗi cán bộ, mỗi đảng viên, mỗi ngày phải tự kiểm điểm, tự phê bình, tự sửa
chữa như mỗi ngày phải rửa mặt. Được như thế thì trong Đảng sẽ không có bệnh mà

Đảng sẽ mạnh khỏe vô cùng”.
-Muốn rèn luyện đạo đức phải lấy tự mình làm mực thước; phải nêu tấm
gương tốt để hàng ngày giáo dục lẫn nhau. Dưới sự chỉ đạo của người, các nhà xuất
bản đã phát hiện 6.000 tấm gương người tốt, việc tốt in thành 6 tập sách: Vì nước, vì
dân; Dũng cảm đảm đang; Hậu phương thi đua với tiền phương; Thế hệ anh hùng;
Việc nhỏ trí lớn; Dân tộc anh hùng, giai cấp tiên phong. Người luôn luôn yêu cầu cán
bọ, đảng viên phải gương mẫu trong mọi công việc; đảng viên đi trước, làng nước theo
sau...
- Xây dựng đạo đức cách mạng phải gắn liền với chống chủ nghĩa cá nhân: Cái
tốt, xấu, cái thiện và ác luôn tồn tại bên nhau. Xây dựng đạo đức cách mạng phải gắn
liền với chông chủ nghĩa cá nhân. Coi xây dựng đạo đức cách mạng “ là việc sung
sướng, vẻ vang nhất trên đời”.
Chống chủ nghĩa cá nhân là chống các bệnh: Trái phép, cậy thế, hủ hoá, bệnh
địa phương chủ nghĩa, bè phái, quân phiệt, quan liêu, bệnh hách dịch, hoạnh hoẹ dân;
bệnh nịnh trên coi thường dưới, bệnh hẹp hòi, hình thức, bệnh làm việc qua loa, vô kỷ
luật, bệnh tranh giành địa vị, tư lợi, lợi dụng; bệnh lười học, lười nghĩ, bệnh thích
người ta tâng bốc mình, bệnh ưa sai khiến người khác, bệnh tham lam, bệnh sinh hoạt
xa hoa, bệnh xoay sở của đồng bào, bệnh buôn lậu, bệnh hữu danh vô thực, bệnh cận
thị, bệnh ba hoa nói xuông...
Chớ tự kiêu, tự đại. Tự kiêu, tự đại là khờ dại. Vì mình hay, còn nhiều người
hay hơn mình. Mình giỏi, còn nhiều người giỏi hơn mình. Tự kiêu, tự đại tức là thoái
bộ”; “Chớ nịnh hót người trên. Chớ xem khinh người dưới. Thái độ phải chân thành,
khiêm tốn, phải thật thà đoàn kết. Phải học người và giúp người tiến tới. Phải thực
hành chữ Bác- Ái.’’
Chủ nghĩa cá nhân là giặc nội xâm, giặc trong lòng, đồng minh của kẻ thù...
Khó thấy, khó biết. Vì vậy, muốn xây dựng đạo đức cách mạng phải chống chủ nghĩa
cá nhân.

14

IV Vận dung, học tập và làm theo tấm gương đạo đức HCM hiện nay.
- Hiện nay, cách mạng nước ta đứng trước cơ hội lớn và những thách thức lớn
- Sự nghiệp CNH,HĐH đang đặt ra những nhiệm vụ hết sức nặng nề: Phát triển
kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm, xây dựng văn hoá Việt Nam tiên tiến…Đổi mới và
chỉnh đốn Đảng, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt.
- Trong khi đó, sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống
- Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch vẫn âm mưu “diễn biến hoà bình”

Giáo dục rèn luyện đạo đức cách mạng đặt ra ngày càng cấp bách. Tập trung:
1- Toàn Đảng nghiêm túc học tập chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh. Thực hiện đúng quy định về chế độ học tập lý luận chính trị trong Đảng. Tin
tưởng và kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng
và kim chỉ nam cho hành động của Đảng ta; độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là
mục tiêu không thay đổi của Đảng và nhân dân ta; ra sức thực hiện thắng lợi các mục
tiêu, nhiệm vụ do Đại hội X đề ra. Mỗi cấp uỷ, mỗi chi bộ có kế hoạch định kỳ kiểm
điểm việc thực hiện Di chúc của chủ tịch Hồ Chí Minh về nâng cao đạo đức cách
mạng, chống chủ nghĩa cá nhân, chống tư tưởng cơ hội, thực dụng.
2- Thực hiện thường xuyên, có hiệu quả công tác tự phê bình và phê bình trong
sinh hoạt Đảng. Từ kết quả và bài học kinh nghiệm tự phê bình và phê bình theo Nghị
quyết Trung ương 6 lần 2 khoá VIII, các cấp uỷ, tổ chức Đảng thực hiện đưa tự phê
bình và phê bình vào nền nếp thường xuyên, có định kỳ vào sinh hoạt Đảng các cấp.
Cần nghiên cứu, ban hành các quy chế, quy định bảo đảm phát huy tính tự giác, tính
chiến đấu, tính nêu gương của cán bộ, đảng viên; động viên, khuyến khích và có chính
sách khoan hồng đối với người thành khẩn nhận và tích cực sửa chữa khuyết điểm,
đồng thời kỷ luật thật nghiêm những người có khuyết điểm, sai phạm nhưng quanh co,
dùng nhiều thủ đoạn đề che giấu. Thường xuyên kiểm điểm tự phê bình và phê bình,
nhằm kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân, tư tưởng cơ hội, cục bộ, kèn cựa, địa vị,
chạy chức, chạy quyền, chạy chỗ, chạy lợi... trong đoàn Đảng.
- Xây dựng hệ thống các nguyên tắc, cách thức tiến hành tự phê bình và phê

bình thường xuyên trong các cuộc sinh hoạt của cấp uỷ, trước khi hết thời hạn bổ
nhiệm cán bộ; chế độ cán bộ, Đảng tự phê bình trước nhân dân. Cấp uỷ cấp trên phải

15


xem xét báo cáo kiểm điểm những tập thể, cá nhân cán bộ lãnh đạo chủ chốt của cấp
uỷ cấp dưới và gợi ý những vấn đề cần tập chung kiểm điểm; làm rõ của tập thể cá
nhân ở những nơi cần thiết. Tập thể cấp uỷ phải xem xét báo cáo, kiểm điểm của cá
nhân và gợi ý kiểm điểm. Sau kiểm điểm, cấp uỷ, tổ chức Đảng phải báo cáo cấp trên
kết quả và những vấn đề phải tập trung xử lý. Các bản kiểm điểm hàng năm phải được
lưu trong hồ sơ của cấp uỷ và hồ sơ cá nhân.
Gắn kết việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình thường xuyên với cuộc vận
động xây dựng, chỉnh đốn Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức lối sống; coi
đây là tiêu chuẩn quan trọng nhất để đánh giá xem xét Đảng bộ, chi bộ trong sạch,
vững mạnh và tư cách đảng viên.
Kịp thời nắm bắt dư luận xã hội, chỉ đạo và phát huy vai trò của các cơ quan
thông tin đại chúng nhằm góp phần thực hiện tốt kiểm điểm tự phê bình và phê bình
trong Đảng. Gắn việc kiểm điểm tự phê bình và phê bình thường xuyên với công tác
dân vận, lấy ý kiến đóng của nhân dân góp vào công tác xây dựng Đảng nhằm tăng
cường mối quan hệ giữa Đảng với nhân dân của mỗi cấp uỷ, chính quyền, Mặt trận
đoàn thể, của mỗi cán bộ, đảng viên.
3- Tăng cường giáo dục, rèn luyện đảng viên. Đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống
tham nhũng, quan liêu, làm trong sạch đội ngũ đảng viên. Xử lý nghiêm những trường
hợp tồn đọng và những trường hợp mới phát sinh.
Từng địa phương, đơn vị, từng cấp uỷ, từng ngành phải thống kê, rà soát những
vụ việc nổi cộm trong thờ gian thực hiện cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng.
Phân tích nội dung, tính chất hậu quả từng vụ việc. Nêu rõ tác dụng của những vụ việc
đã giải quyết, những vụ việc chưa xử lý dứt điểm, để tồn đọng, kéo dài, làm rõ nguyên
nhân những vụ việc nổi cộm và đề ra biện pháp xử lý cụ thể.

Các cấp uỷ và chi bộ Đảng tổ chức, hướng dẫn và kiểm tra đảng viên học tập,
không ngừng nâng cao trình độ chính trị, học vấn, chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức
lãnh đạo, quản lý và vận động nhân dân nhằm phát huy vai trò tiên phong gương mẫu.
Mọi đảng viên phải chấp hành nghiêm chỉnh Cương lĩnh, Điều lệ, Nghị quyết
của Đảng và pháp luật của Nhà nước, nhât là trong các hoạt động kinh tế. Thi hành kỷ
luật nghiêm khắc mọi vi phạm về nguyên tắc, quan điểm, đường lối, chủ trương, chính
sách của Đảng, giữ gìn bản chất người đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam .

16


4- Kết hợp chặt chẽ công tác giáo dục chính trị, đạo đức và công tác tổ chức,
cán bộ. Ở những cơ quan, đơn vị để xảy ra những biểu hiện không chấp hành Nghị
quyết của Đảng, pháp luật của Nhà nước, làm việc trì trệ, mất đoàn kết nội bộ phải kịp
thời kiện toàn tổ chức và cán bộ, trước hết bố trí đúng người đứng đầu tổ chức Đảng
và cơ quan chính quyền hoặc cơ quan quản lý cùng cấp.
Củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan kiểm tra Đảng,
thanh tra Nhà nước và thanh tra nhân dân, góp phần chủ động phòng ngừa các sai
phạm; kịp thời biểu dương, khen thưởng những tổ chức Đảng, cán bộ, đảng viên trung
thực, hoàn thành tốt nhiệm vụ; xử lý nghiêm minh những trường hợp vi phạm Điều lệ
Đảng và pháp luật Nhà nước .
Tiếp tục coi trọng và làm tốt công tác bảo vệ chính trị nội bộ, giữ vững sự
trong sạch về chính trị trong đội ngũ của Đảng, trước hết trong cấp uỷ các cấp.
5- Đẩy mạnh tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận
Sớm làm rõ và kết luận những vấn đề mới, bức xúc nảy sinh từ thực tiễn. Từng
bước cụ thể, bổ sung, phát triển đường lối, chính sách của Đảng; đấu tranh với những
khuynh hướng tư tưởng sai trái. Từ đó góp phần tăng cường sự thống nhất tư tưởng và
hành động trong Đảng; tạo cơ sở khoa học giúp Đảng và Nhà nước có những quyết
định lãnh đạo, quản lý đúng đắn.
Để giữ vững đạo đức cách mạng, phải nêu cao chủ nghĩa tập thể, quét sạch chủ

nghĩa cá nhân. Mỗi một con người hôm qua còn là vĩ đại, nhưng ngày mai sẽ không
như thế nếu không rèn luyện thường xuyên, sa vào chủ nghĩa cá nhân. Hồ Chí Minh
luôn chỉ cho chúng ta việc chống chủ nghĩa cá nhân song song với việc không ngừng
tu dưỡng, rèn luyện đạo đức cách mạng. Mọi người phải làm tròn nhiệm vụ của chính
mình: Cần kiệm xây dựng nước nhà, xây dựng chủ nghĩa xã hội. Muốn xây dựng thành
công chủ nghĩa xã hội phải có con người thấm nhuần đạo đức xã hội chủ nghĩa.

17