Bài 28 TIA x

Bài 28
A
K
F’
Tia X

TIA X

I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Nêu được bản chất, các tính chất và công dụng của tia X.
Nước
làm nguội
- Kể
được tên của các vùng sóng điện từ kế tiếp nhau trong thang sóng điện
F từ theo bước sóng
II. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
1. Kiểm tra bài cũ: Bản chất và tính chất của tia hồng ngoại
Bản chất và tính chất của tia tử ngoại
2. Bài mới
Hoạt động 1: Tìm hiểu phát hiện về tia X
Hoạt động của GV
Hoạt động của hs
Nội dung
- Trình bày thí nghiệm - Ghi nhận về thí nghiệm I. Phát hiện về tia X
phát hiện về tia X của
phát hiện tia X của Rơn- - Mỗi khi một chùm catôt - tức là
+
Rơn-ghen năm 1895.
ghen.
một chùm êlectron có năng lượng
lớn - đập vào một vật rắn thì vật đó

phát ra tia X.
Hoạt động 2: Tìm hiểu về cách tạo tia X
- Vẽ minh hoạ ống Cu-lít- HS ghi nhận cấu tạo
II. Cách tạo tia X
giơ dùng tạo ra tia X
và hoạt động của ống
- Dùng ống Cu-lít-giơ là một ống
Cu-lít-giơ.
thuỷ tinh bên trong là chất
không, có gắn 3 điện cực.
+ Dây nung bằng vonfram FF’
làm nguồn êlectron.
+ Catôt K, bằng kim loại, hình
chỏm cầu.
+ Anôt A bằng kim loại có khối
lượng nguyên tử lớn và điểm
- K có tác dụng làm cho các
nóng chảy cao.
êlectron phóng ra từ FF’ đều
- Hiệu điện thế giữa A và K cỡ
hội tụ vào A.
vài chục kV, các êlectron bay ra
- A được làm lạnh bằng một
từ FF’ chuyển động trong điện
dòng nước khi ống hoạt
trường mạnh giữa A và K đến
động.
đập vào A và làm cho A phát ra
- FF’ được nung nóng bằng
tia X.

một dòng điện → làm cho
các êlectron phát ra.
Hoạt động 3: Tìm hiểu về bản chất và tính chất của tia X
- Thông báo bản chất - HS ghi nhận bản chất III. Bản chất và tính chất của tia


của tia X.
của tia X
X
- Bản chất của tia tử - Có bản chất của sóng 1. Bản chất
ngoại?
ánh sáng (sóng điện từ). - Tia tử ngoại có sự đồng nhất về
bản chất của nó với tia tử ngoại, chỉ
khác là tia X có bước sóng nhỏ hơn
- Y/c đọc Sgk và nêu các - HS nêu các tính chất rất nhiều.
tính chất của tia X.
của tia X.
λ = 10-8m ÷ 10-11m
+ Dễ dàng đi qua các vật
2. Tính chất
không trong suốt với
- Tính chất nổi bật và quan trọng
ánh sáng thông thường:
nhất là khả năng đâm xuyên.
gỗ, giấy, vài … Mô
Tia X có bước sóng càng ngắn thì
cứng và kim loại thì khó
khả năng đâm xuyên càng lớn (càng
đi qua hơn, kim loại có
cứng).

nguyên tử lượng càng
lớn thì càng khó đi qua:
- Làm đen kính ảnh.
đi qua lớp nhôm dày vài
- Làm phát quang một số chất.
chục cm nhưng bị chặn
- Làm ion hoá không khí.
bởi 1 tầm chì dày vài
- Có tác dụng sinh lí.
mm.
- HS đọc Sgk để nêu 3. Công dụng
- Y/c HS đọc sách, dựa công dụng.
(Sgk)
trên các tính chất của tia
X để nêu công dụng của
tia X.
Hoạt động 4: Nhìn tổng quát về sóng điện từ
- Y/c HS đọc sách
- Đọc SGK để rút ra
IV. Nhìn tổng quát về sóng điện
tổng quát về sóng điện
từ
từ
- Sóng điện từ, tia hồng ngoại, ánh
sáng thông thường, tia tử ngoại, tia
X và tia gamma, đều có cùng bản
chất, cùng là sóng điện từ, chỉ khác
nhau về tần số (hay bước sóng) mà
thôi.
-Toàn bộ phổ sóng điện từ, từ sóng

dài nhất (hàng chục km) đến sóng
ngắn nhất (cỡ 10-12 ÷ 10-15m) đã
được khám phá và sử dụng.
IV. CỦNG CỐ VÀ BTVN
1. Củng cố
1. So sánh với tia tử ngoại, tia hông ngoại và ánh sáng nhìn thấy thì
tia X có tính chất riêng nào sau đây?


A. Tác dụng lên kính ảnh
B. Khả năng đâm xuyên mạnh
C. Gây hiện tượng quang điện
D. Tác dụng sinh lý
2. Tia X là
A. bức xạ điện từ có bước sóng nhỏ hơn 10-8 m.
B. các bức xạ do đối âm cực của ống Rơnghen phát ra.
C. các bức xạ do catốt của ống Rơnghen phát ra
D. các bức xạ mang điện tích.
2. BTVN
- Làm tất cả các bài tập trong SGK trang 146 và SBT
--------------//-------------