Bài giảng pháp luật đại cương chương 2 nguyễn thị yến

Ch­¬ng 2. Tæng quan vÒ Nhµ n­íc
vµ Ph¸p luËt
• 2.1 Tæng quan vÒ nhµ n­íc
• 2.2 Tæng quan vÒ ph¸p luËt


2.1 Tæng quan vÒ Nhà Nước
• 2.1.1. Nguån gèc vµ b¶n chÊt cña nhµ n­
íc
• 2.1.2 H×nh thøc, kiÓu nhµ n­íc
• 2.1.3 Bé m¸y nhµ n­íc
• 2.1.4 Tổ chức bộ máy nhà nước cộng hòa
XHCN Việt Nam


2.1.1 Nguån gèc ra đời vµ b¶n chÊt
cña nhµ n­íc
• 1. Quan điểm phi mác xít về nguồn gốc của
nhà nước
 Thuyết thần học
 Thuyết gia trưởng
 Thuyết bạo lực
 Thuyết khế ước xã hội


2.1.1 Nguồn gốc ra i và bản chất
của nhà nước
2. Quan điểm Mác-Lênin về nguồn gốc nhà nước và
pháp luật
Nhà nước và pháp luật ra đời khi trong xã hội có sự phân
chia giai cấp

Các giai cấp có lợi ích khác nhau, xuất hiện những mâu
thuẫn đối kháng giữa các giai cấp đó
Khi mâu thuân đối kháng đó trở nên gay gắt không thể
điều hòa được
Nhà nước và pháp luật ra đời


3. B¶n chÊt cña nhµ n­íc


Chức năng của Nhà nước
Chức năng đối nội


Kh¸i niÖm nhµ n­íc


Các đặc trưng của nhà nước

Nhà nước có
phân
thiết
ban
quy
chủ
định
hành
lập
chia
quyền

quyền
và
pháp
dân
tiến
quốc
cư
lực
luật
hành
theo
công
gia
buộc
thu
các
đặc
mọi
các
đơn
biệt
thành
loại
vị hành
thuế
viênchính
tronglãx


2.1.2 H×nh thøc, kiÓu nhµ n­íc

H×nh thøc chÝnh thÓ
H×nh thøc nhµ n­
íc lµ c¸ch thøc
thùc hiÖn quyÒn
lùc nhµ n­íc vµ
nh÷ng biÖn ph¸p
®Ó thùc hiÖn
quyÒn lùc Êy


Hình thức chính thể là cách tổ chức và trình tự lập ra các cơ quan tối
cao và mối quan hệ cơ bản của các cơ quan đó
Hinh thức nhà nước

Hinh thức
chính thể

Quân
chủ

Quân
chủ
tuyệt
đối

Quân
chủ
hạn
chế

Cộng
hoà

i
ngh

Hinh thức
cấu trúc

Nhà
nước
đơn
nhất

Tng
thng

Nhà
nước
liên
bang

Chế độ
chính trị

Dân
chủ

Phản
dân

chủ


KiÓu nhµ n­íc

Lµ tæng thÓ c¸c ®Æc tr­ng cña nhµ n­íc, thÓ hiÖn


C¸c kiÓu nhµ n­íc
• X· héi loµi ng­êi tr¶i qua c¸c kiÓu nhµ n­íc
PT SX XHCN

Nhµ n­íc XHCN

PT SX T­ B¶n

Nhµ n­íc t­ s¶n

PT SX Phong kiÕn

Nhµ n­íc phong
kiÕn

PT SX ChiÕm h÷u
n« lÖ

Nhµ n­íc chñ n«


Các kiểu nhà nước trong quá trình phát triển của xã

Nhà nước chủ nô

Nhà nước phong
kiến

Nhà nước tư sản

Nhà nước XHCN

Cơ sở
kinh tế

Phương thức sản
xuất chiếm hữu nô
lệ; sở hữu chủ nô
với nô lệ, ruộng
đất và các tài sản
khác

Phương thức sản
xuất phong kiến;
sở hữu ruộng đất
của địa chủ và tư
liệu sản xuất khác;
sở hữu cá thể
nông dân và thợ
thủ công lệ thuộc
vào giai cấp địa
chủ

Phương thức sản
xuất tư bản chủ
nghĩa; sở hữu tư
nhân về tư liệu
sản xuất; sự giải
phóng sức lao
động của giai cấp
vô sản

Phương thức sản
xuất XHCN; chế
độ công hữu về tư
liệu sản xuất

Cấu
trúc xã
hội

Có 2 giai cấp đối
kháng là củ nô và
nô lệ

Địa chủ và nông
dân, thợ thủ công

Giai cấp tư sản
và giai cấp vô
sản. Mâu thuẫn
mềm dẻo hơn

Liên minh giữa
các giai cấp, mâu
thuẫn giai cấp
không đối kháng

Hệ tư
tưởng

Tôn giáo thần bí

Thần học được tôn Tư tưởng đa
trọng, các đạo
đảng, đang
giáo phát triển
nguyên

Tư tưởng MácLênin


2.1.3 Bộ máy nhà nước
Bộ máy nhà nước là hệ thống các cơ quan chuyên trách của
nhà nước được thành lập để thực hiện các chức năng và
nhiệm vụ của nhà nước.
Đặc điểm của các cơ quan nhà nước
Được thành lập theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định
Sử dụng quyền lực nhà nước, nhân danh nhà nước
Mỗi cơ quan nhà nước đều có thẩm quyền nhất định
Hoạt động của cơ quan nhà nước được đảm bảo bởi cơ sở vật
chất và tài chính của nhà nước

Tổ chức của bộ máy nhà nước
Tổ chức bộ máy nhà nước được thực hiện theo thuyết tam quyền phân
lập
Quyền lực nhà nước

Quyền lập pháp

Quốc hội, Nghị viện

Quyền hành pháp

Chính phủ

Quyền tư pháp

Toà án


Ph©n lo¹i c¬ quan nhµ n­íc
Theo cơ chế thực hiện quyền lực N


2.1. 4 Tæ chøc bé m¸y nhµ n­íc cộng hoa
XHCNVN

• 1. Hệ thống chính trị Việt Nam
• 2. Bộ máy nhà nước CHXHCN Việt Nam

1. Hệ thống chính trị ở Việt Nam
Nhà nước
Đảng
Mặt
trận
cộngtổCHXHCN
sản
quốc
Việt
VNViệt
nam
và các
Namthành viên


2. Bộ máy nhà nước CHXHCN Việt Nam

Nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước CHXHCN Việt Nam

Đảm
Nguyên
bảotắc
sựtoàn
lãnh
đạo
quyền
của Đảng
lực nhà
Cộng

nước
Sảnthuộc
Việt Nam
về nhân
trongdât
Nguyên
tắc
tậpbộ
trunng
dân
chủ

Nguyên tắc quyền lực nhà nước là thống nhất, có sự phân công và phối hợp chặt chẽ giữa


Tổ chức bộ máy nhà nước XHCNVN
Sơ đồ bộ máy nhà nước
Chính phủ

Quốc hội

UBND
địa phương

HĐND
địa phương

Trật tự hinh thành
Quan hệ giám sát, kiểm tra

Chủ tịch nước

TAND
tối cao

Viện trưởng
VKSND tối cao

TAND tỉnh

Viện trưởng
VKSND tỉnh

TAND
huyện

Viện trưởng
VKSND huyện


Câu hỏi về nhà nước
• Nêu nguồn gốc ra đời của nhà nước, pháp luật theo quan
điểm của Mác- Lênin ?
• Tại sao trong xã hội cộng sản nguyên thủy Nhà nước chưa thể
ra đời?
• Phân biệt hình thức chính thể quân chủ với hình thức chính
thể cộng hòa?
• Nhà nước chỉ mang bản chất giai cấp.
• Nhà nước tiến bộ thì không còn mang bản chất giai cấp nữa
• Hình thức tổ chức của Nhà nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa

Việt nam hiện nay?


2.2 Tổng quan về pháp luật
2.2.1 Bản chất và các đặc trưng của pháp
luật
2.2.2 Hệ thống pháp luật


Ngun gc ra i ca Phỏp lut
Quan im phi mỏc xớt
Quan im thn hc
Thuyết gia trưởng
Thuyết pháp quyền tự nhiên
Chủ nghĩa pháp luật thực định
Quan im mỏc xớt


Nguồn gốc ra đời của pháp luật
• Hạn chế của các quy phạm xã hội
• Sự phân chia thành giai cấp, Nhà nước ra đời dẫn đến sự ra
đời của Pháp luật.
• Các con đường hình thành quy phạm pháp luật
 Nhà nước duy trì phong tục, tập quán có sẵn phù hợp với
lợi ích của giai cấp thống trị, bổ sung, sửa đổi những nội
dung những nội dung phù hợp và nâng chúng lên thành
luật.
 Nhà nước ban hành các quy tắc xử sự mới và đảm bảo cho
chúng được thực hiện.

2.2.1 B¶n chÊt cña ph¸p luËt

B¶n chÊt gi