Tài liệu hướng dẫn môn học lý luận về nhà nước bài 9 ths lê việt tuấn

Tài li u h ng d n môn h c Lý lu n v nhà n
Giáo viên: ThS. Lê Vi t Tu n

BÀI 9: NHÀ N

c

C PHÁP QUY N

1. M C ÍCH, YÊU C U
- M c đích: tìm hi u nh ng v n đ có tính ch t lý lu n c b n v nhà n
trên c s đó tìm hi u v n đ nhà n c pháp quy n Vi t Nam.
- Yêu c u: ng i h c c n n m đ c

c pháp quy n,

+ L ch s hình thành và khái ni m nhà n c pháp quy n;
+ Các d u hi u đ c tr ng c a nhà n c pháp quy n;
+ Các đ c tr ng c b n c a nhà n c pháp quy n Vi t Nam.

2. TÀI LI U THAM KH O
-

-

3.

H Lu t Hà N i, Giáo trình Lý lu n v Nhà n c và Pháp lu t, NXB CAND, Hà N i
2004.
Khoa Lu t – H Qu c gia Hà N i, NXB HQGHN, Giáo trình Lý lu n chung v Nhà
n c và Pháp lu t, Hà N i 2005.

TS. Tr n H u Thành, C s lý lu n và th c ti n xây d ng Nhà n c pháp quy n xã h i
ch ngh a c a nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, NXB Lý lu n chính tr , Hà N i
2005.
TSKH. Lê C m, H c thuy t nhà n c pháp quy n: M t s v n đ trong l ch s hình
thành và phát tri n, T p chí nghiên c u l p pháp s 10/2002.
PGS. TS. Lê Minh Tâm, V t t ng nhà n c pháp quy n và khái ni m nhà n c
pháp quy n, T p chí Lu t h c s 2/2002.

C

3.1. M T S

NG N I DUNG
V N

3.1.1. Khái ni m nhà n

LÝ LU N CHUNG V NHÀ N

C PHÁP QUY N

c pháp quy n

Nhà n c pháp quy n là t ch c quy n l c công khai trong h th ng chính tr c a xã h i
công dân đ c xây d ng trên n n t ng các t t ng pháp lý ti n b c a nhân lo i nh công
b ng, nhân đ o, dân ch và pháp ch , nh m b o đ m th c s nh ng giá tr xã h i đ c th a
nh n chung c a n n v n minh th gi i – s tôn tr ng và b o v các quy n và t do c a con
ng i, s ng tr c a pháp lu t trong các l nh v c sinh ho t c a xã h i, tính t i cao c a lu t
trong các l nh v c ho t đ ng c a nhà n c, s phân công quy n l c (l p pháp, hành pháp và
t pháp) và ch quy n nhân dân.

WWW.LVTLAW.COM

1


Tài li u h ng d n môn h c Lý lu n v nhà n
Giáo viên: ThS. Lê Vi t Tu n

c

- Khía c nh hình th c, t c là s ng tr c a pháp lu t, s ràng bu c b i pháp lu t đ i v i
Nhà n c và t t c các thành viên khác c a xã h i;
- Khía c nh n i dung pháp lý, t c là b n thân pháp lu t ph i b o đ m yêu c u khách
quan, thúc đ y ti n b xã h i

3.1.2. D u hi u c b n c a nhà n

c pháp quy n

- Ch th c a quy n l c nhà n c chính là nhân dân.
- Pháp lu t gi v trí chi ph i đ i v i nhà n c và xã h i.
- Ghi nh n, tôn tr ng và b o đ m trên th c t các quy n t do c b n, quy n dân ch ,
các l i ích h p pháp, danh d và nhân ph m c a công dân (con ng i).
- Trách nhi m t ng h gi a nhà n c và công dân.
- T pháp (tòa án) đ c l p.
- T ch c theo nguyên t c phân quy n, dùng quy n l c ch
c, giám sát quy n l c.
3.2. NHÀ N

C PHÁP QUY N XHCN VI T NAM

3.2.1. Tính t t y u khách quan c a vi c xây d ng nhà n

c pháp quy n trong đi u ki n Vi t

Nam hi n nay
- Xây d
- Xây d
Nam
- Xây d
Nam
- Xây d
- Xây d

ng NNPQ nh m đáp ng nhu c u phát tri n kinh t
ng NNPQ nh m đáp ng nhu c u xây d ng và hoàn thi n n n dân ch
ng NNPQ nh m hoàn thi n b máy nhà n

Vi t

c c ng hòa xã h i ch ngh a Vi t

ng NNPQ nh m hoàn thi n h th ng pháp lu t Vi t Nam
ng NNPQ nh m đáp ng nhu c u h i nh p qu c t c a Vi t Nam

3.2.2. Nh ng nguyên t c c n quán tri t trong quá trình hoàn thi n nhà n

c c ng hòa xã h i

ch ngh a Vi t Nam.

- Xây d ng nhà n c xã h i ch ngh a c a dân, do dân, vì dân, l y liên minh giai c p
công nhân v i nông dân và đ i ng trí th c làm n n t ng, do ng c ng s n lãnh đ o;
- Quy n l c nhà n c là th ng nh t, có s phân công và ph i h p gi a các c quan nhà
n c trong vi c th c hi n các quy n l p pháp, hành pháp và t pháp;
- Quán tri t nguyên t c t p trung dân ch trong t ch c và ho t đ ng c a Nhà n c;
- T ng c ng pháp ch xã h i ch ngh a, xây d ng nhà n c pháp quy n Vi t Nam;
qu n lý xã h i b ng pháp lu t đ ng th i coi tr ng giáo d c, nâng cao đ o đ c;
- T ng c ng s lãnh đ o c a ng.

WWW.LVTLAW.COM

2


Tài li u h ng d n môn h c Lý lu n v nhà n
Giáo viên: ThS. Lê Vi t Tu n

c

4. CÂU H I
4.1. Câu h i nh n đ nh
Hãy trình bày quan đi m riêng c a anh (ch ) v các nh n đ nh sau đây theo h
hay sai? Gi i thích t i sao?

ng đúng

164) M t xã h i mà đó nhà n c đòi h i m i cá nhân, t ch c đ u ph i tôn tr ng pháp
lu t thì đó là nhà n c pháp quy n.
165) T t ng nhà n c pháp quy n ch t n t i trong các nhà n c t b n và xã h i ch
ngh a.

166) Nhà n c pháp quy n ch đ c hình thành k t sau cách m ng t s n.
167) H c thuy t nhà n c pháp quy n cho r ng nhà n c đ c thi t l p nh m t t ch c
pháp lý nh m th c hi n công quy n.
168) H c thuy t nhà n c pháp quy n đã đ t v trí c a nhà n c xu ng d i pháp lu t,
ch ho t đ ng trong khuôn kh pháp lu t.
169) H c thuy t nhà n c pháp quy n cho r ng c n xem pháp lu t là y u t duy nh t đ
đi u ch nh các quan h xã h i.
170) H c thuy t nhà n c pháp quy n cho r ng nhà n c ph i s d ng pháp lu t đ can
thi p sâu vào ho t đ ng c a m i cá nhân, t ch c trong xã h i.
171) H c thuy t pháp quy n xã h i ch ngh a cho r ng không nh t thi t ph i có d u hi u
“T ch c theo nguyên t c phân quy n” trong quá trình xây d ng nhà n c pháp
quy n.
172) Nhà n c c a nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân là d u hi u đ c tr ng (ch có)
c a các nhà n c pháp quy n xã h i ch ngh a.
4.2. Câu h i th o lu n
173) So sánh gi a nhà n c pháp quy n và nhà n c pháp tr .
174) Anh (ch ) hãy gi i thích t i sao (t t ng) nhà n c pháp quy n d ng nh đã
không có s phát tri n trong xã h i phong ki n.
175) Th nào là “t pháp đ c l p”? T i sao “t pháp đ c l p” l i đ c xem là d u hi u
c n thi t và b t bu c cho quá trình xây d ng nhà n c pháp quy n?
176) Anh (ch ) s ch n h ng gi i quy t nào trong nh ng tình hu ng sau đây:
- Tình hu
gi i quy
- Tình hu
v i ng

ng 1: gi s anh (ch ) đang ph i x lý m t v vi c, n u áp d ng pháp lu t đ
t thì trái v i đ o đ c (truy n th ng, phong t c, t p quán).
ng 2: vi c áp d ng đúng pháp lu t trong tr ng h p đó (ch ng h n nh đ i
i đ ng đ u nhà n c) có th s làm nh h ng đ n ni m tin c a ng i dân

WWW.LVTLAW.COM

3


Tài li u h ng d n môn h c Lý lu n v nhà n
Giáo viên: ThS. Lê Vi t Tu n

c

đ i v i kh n ng qu n lý c a nhà n c, nh h ng đ n tr t t , an ninh và s n đ nh
xã h i.
- Tình hu ng 3: gi s anh (ch ) là đ ng viên c a đ ng c m quy n và đ ng th i đang
làm vi c trong c quan nhà n c, m t v án đang đ c anh (ch ) gi i quy t thì có v n
b n ch đ o cách gi i quy t c a c quan đ ng c m quy n, nh ng n i dung cách gi i
quy t này theo anh (ch ) là không đúng v i quy đ nh c a pháp lu t hi n hành.

4.3. Câu h i ti u lu n, thuy t trình
177) Anh (ch ) hãy phân tích làm sáng t m t trong s các d u hi u đ c tr ng c a nhà
n c pháp quy n. L y ví d v m t tr ng h p th c t mà b n cho r ng đã vi ph m
ho c ch a đ t đ c yêu c u mà d u hi u đ c tr ng nói trên đ t ra.


WWW.LVTLAW.COM

4