BÀI GIẢNG VIỄN THÁM ( NGUYỄN đức THUẬN ) CHƯƠNG 1

u.
vn
a.
ed

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

BÀI GIẢNG VIỄN THÁM

Monday, January 09, 2012

NGUYỄN ĐỨC THUẬN
Bộ môn Trắc địa – Bản đồ & HTTTĐL
Email :

Blog : nguyenducthuan.wordpress.com

1


CHƯƠNG I
KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ VIỄN THÁM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.

vn

I.1. Định nghĩa và phân loại viễn thám.
I.2. Bộ cảm và phân loại bộ cảm.
I.3. Một số vệ tinh viễn thám.
I.4. Tư liệu sử dụng trong viễn thám.
I.5. Truyền và thu số liệu vệ tinh.

Monday, January 09, 2012



2


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

1. Định nghĩa
1.1. Định nghĩa
Viễn thám là một khoa học công nghệ mà nhờ nó các
tính chất của vật thể được xác định, phân tích mà không cần
tiếp xúc trực tiếp với chúng.

Monday, January 09, 2012



3


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

1. Định nghĩa
1.2. Nhiệm vụ
Phát triển cơ sở kỹ thuật các thiết bị thu nhận thông
tin viễn thám.
Nghiên cứu khả năng phản xạ phổ của các đối tượng
tự nhiên và tác động qua lại của môi trường đến khả năng
phản xạ phổ nhằm thu nhận ảnh viễn thám tốt nhất.
Hoàn thiện các phương pháp xử lý thông tin trên mặt
đất.

Monday, January 09, 2012

4


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại viễn thám
Sự phân biệt các loại viễn thám căn cứ vào các yếu tố sau:
- Hình dạng quỹ đạo của vệ tinh.
- Độ cao bay của vệ tinh, thời gian còn lại của một
quỹ đạo.
- Dải phổ của các thiết bị thu.
- Loại nguồn phát và tín hiệu thu nhận.
Có 3 phương thức phân loại viễn thám chính là:
- Phân loại theo nguồn tín hiệu.
- Phân loại theo đặc điểm quỹ đạo.
- Phân loại theo dải sóng thu nhận.

Monday, January 09, 2012



5


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại viễn thám
Phân loại theo nguồn tín hiệu
- Viễn thám chủ động (active):
nguồn tia tới là tia sáng phát ra từ các
thiết bị nhân tạo, thường là các máy
phát đặt trên các thiết bị bay.

- Viễn thám bị động (passive):
nguồn phát bức xạ là mặt trời hoặc từ
các vật chất tự nhiên.
Monday, January 09, 2012



6

I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại viễn thám
Phân loại theo đặc điểm quỹ đạo
- Vệ tinh địa tĩnh là vệ tinh có tốc độ góc quay bằng
tốc độ góc quay của trái đất, nghĩa là vị trí tương đối của vệ

tinh so với trái đất là đứng yên.

Monday, January 09, 2012



7


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại viễn thám
Phân loại theo đặc điểm quỹ đạo
- Vệ tinh quỹ đạo cực là vệ tinh có
mặt phẳng quỹ đạo vuông góc hoặc gần
vuông góc so với mặt phẳng xích đạo
của Trái Đất.
Tốc độ quay của vệ tinh khác với
tốc độ quay của trái đất và được thiết kế
riêng sao cho thời gian thu ảnh trên mỗi
vùng lãnh thổ trên mặt đất là cùng giờ
địa phương và thời gian thu lặp lại là cố
định đối với 1 vệ tinh.
Monday, January 09, 2012



8


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại viễn thám
Phân loại theo dải sóng thu nhận
- Viễn thám trong dải sóng nhìn thấy và hồng ngoại
Nguồn năng lượng chủ yếu là
Nguồn
Bộ cảm
năng lượng mặt trời.
Tư liệu phụ thuộc vào sự phản
xạ từ bề mặt vật thể và bề mặt trái
đất.
→ Thông tin vật thể có thể xác
Nguồn bức xạ: Mặt trời

định từ các phản xạ phổ.

Monday, January 09, 2012



Đối tượng: Hệ số phản xạ

9


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại viễn thám
Phân loại theo dải sóng thu nhận
- Viễn thám trong dải sóng nhìn thấy và hồng ngoại

Ảnh ASTER ngày 4-6-2001
độ phân
giải mặt đất 15m Tokyo-Nhật Bản
Monday, January 09, 2012


10


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

Bộ cảm

Nguồn bức xạ: Vật thể
Đối tượng: Bức xạ nhiệt

ng
uy

en

d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại viễn thám
Phân loại theo dải sóng thu nhận
- Viễn thám hồng ngoại nhiệt
Các vật thể trên bề mặt trái đất
đều hấp thụ năng lượng mặt trời và sản
sinh ra các bức xạ nhiệt khác nhau.
Viễn thám hồng ngoại nhiệt là
việc thu nhận bức xạ do chính vật thể
sản sinh ra.

Monday, January 09, 2012

11


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại viễn thám
Phân loại theo dải sóng thu nhận
- Viễn thám hồng ngoại nhiệt

Monday, January 09, 2012



12


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

2. Phân loại viễn thám
Phân loại theo dải sóng thu nhận
Bộ cảm

Nguồn bức xạ: Sóng rada
Đối tượng: Hệ số bức xạ sau
Bộ cảm

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

- Viễn thám siêu cao tần
Viễn thám siêu cao tần chủ
động: không sử dụng nguồn năng
lượng mặt trời, mà bộ cảm phát ra
sóng điện từ, đập vào vật thể và phản
xạ ngược trở lại.
Viễn thám siêu cao tần bị động:
bức xạ siêu cao tần do chính vật thể
phát ra và được ghi lại nên phụ thuộc
vào nguồn năng lượng mặt trời.
Monday, January 09, 2012



Nguồn bức xạ: Vật thể

Đối tượng: Bức Xạ sóng cực ngắn
13


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

2. Phân loại viễn thám
Phân loại theo dải sóng thu nhận

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.

vn

- Viễn thám siêu cao tần

Monday, January 09, 2012



14


I.1. ĐỊNH NGHĨA VÀ PHÂN LOẠI VIỄN THÁM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

3. Nguyên lý cơ bản của viễn thám

Monday, January 09, 2012



15


Sự phản xạ của mây

a.
ed

Bức xạ mặt trời

u.
vn

Sun

Bộ cảm vệ tinh

Sự hấp thụ của hơi

nước, bụi, CO2 và O3
trong khí quyển

hu

Bầu khí quyển

Mây

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

Mây

Sư bốc hơi nước, CO2
và các khí khác

Hồ

Bề mặt đất

Monday, January 09, 2012



16


I.2. BỘ CẢM VÀ PHÂN LOẠI BỘ CẢM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.

ed

u.
vn

1. Định nghĩa
Bộ cảm là bộ phận thu nhận sóng điện từ được bức
xạ, phản xạ từ vật thể hoặc là bộ phận thu nhận hình ảnh từ
vật thể tại thời điểm chụp ảnh.
Bộ cảm được chế tạo để phục vụ cho nhiều mục đích
sử dụng khác nhau.
Đặc trưng bộ cảm là số kênh phổ được sử dụng, độ
phân giải không gian và bề mặt rộng tuyến chụp. Tuỳ thuộc
vào vệ tinh, bộ cảm sẽ được đặt ở độ cao và chuyển động
theo một quỹ đạo nhất định.
Bộ cảm TM (Thematic Mapper), HRV(High
Resolution Visible), HRVIR(High Resolution Visible and
Middle Infrared) đang được vệ tinh Landsat, SPOT sử
dụng.
Monday, January 09, 2012



17


a.
ed
hu
@

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

2. Phân loại
a. Theo dải sóng thu nhận
- Bộ cảm chủ động.
- Bộ cảm bị động.
b. Theo kết cấu
- Hệ thống quét.
- Hệ thống không quét.

u.
vn

I.2. BỘ CẢM VÀ PHÂN LOẠI BỘ CẢM

Monday, January 09, 2012

18


I.2. BỘ CẢM VÀ PHÂN LOẠI BỘ CẢM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại

Theo dải sóng thu nhận
- Bộ cảm chủ động.
Có năng lượng thu được do vật thể phản xạ từ một
nguồn nhân tạo.

Bộ cảm chủ động
Monday, January 09, 2012



19


I.2. BỘ CẢM VÀ PHÂN LOẠI BỘ CẢM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại
Theo dải sóng thu nhận
- Bộ cảm chủ động.

Monday, January 09, 2012



20


I.2. BỘ CẢM VÀ PHÂN LOẠI BỘ CẢM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại
Theo dải sóng thu nhận
- Bộ cảm bị động
Có năng lượng thu được từ do vật thể phản xạ hoặc
phát xạ từ nguồn cung cấp năng lượng là mặt trời.

Bộ cảm bị động
Monday, January 09, 2012



21


I.2. BỘ CẢM VÀ PHÂN LOẠI BỘ CẢM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại
Theo dải sóng thu nhận
- Bộ cảm bị động

Monday, January 09, 2012

22


I.2. BỘ CẢM VÀ PHÂN LOẠI BỘ CẢM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại

Theo kết cấu
- Hệ thống quét.
Thành quả thu được là tạo ảnh.

Monday, January 09, 2012



23


I.2. BỘ CẢM VÀ PHÂN LOẠI BỘ CẢM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

2. Phân loại
Theo kết cấu
- Hệ thống không quét.
Thành quả thu được là không tạo ảnh.

Monday, January 09, 2012



24


I.2. BỘ CẢM VÀ PHÂN LOẠI BỘ CẢM

ng
uy

en
d

uc
t

hu

an

@

hu

a.
ed

u.
vn

3. Các loại bộ cảm hiện nay
3.1. Máy chụp ảnh
Các máy chụp ảnh trong viễn thám bao gồm:
- Máy chụp ảnh hàng không.
- Máy chụp ảnh đa phổ.
- Máy chụp ảnh toàn cảnh.

Monday, January 09, 2012



25