Bài giảng luật học so sánh chương 4 trần vân long

Chương 4
Hệ thống pháp luật các nước

Hồi giáo


Sự ảnh hưởng của giáo lý Hồi giáo với pháp luật
Pháp luật đạo Hồi liên
quan đến phần “Shary’a”
có nghĩa là “con đường
cần theo”. Nền tảng của
pháp luật đạo Hồi một
mặt chủ yếu dựa trên nền
tảng cơ bản của tôn giáo
(Côran và Sunna).
Tư tưởng thống trị trong
đạo Hồi là tư tưởng thần
quyền


Sự ảnh hưởng của giáo lý Hồi giáo với pháp luật
Trên nguyên tắc, pháp
luật này chỉ áp dụng
đối với những người
theo đạo Hồi, nguyên
tắc tôn giáo làm cơ sở
cho pháp luật Hồi giáo
sẽ không có hiệu lực
nếu một trong các bên
không phải là người
theo đạo Hồi.

Sự ảnh hưởng của giáo lý Hồi giáo với pháp luật
Khoảng 30 quốc gia trên
thế giới theo Hồi giáo, và
1 số coi đó là Quốc giáo
Không 1 quốc gia nào áp
dụng hoàn toàn luật hồi
giáo, mà tồn tại song song
đó là hệ thống luật thực
định


Pháp luật thực định ở các nước Hồi giáo
Pháp luật chịu ảnh hưởng nhiều của các nước phương
Tây, đặc biệt là của Anh và Pháp, những quốc gia đã
từng thuộc địa hoá các nước Hồi giáo;
Pháp luật chịu ảnh hưởng của đạo Hồi, nhất là các
quốc gia coi đạo Hồi là quốc giáo như Iran,
Afghanistan. Nhiều giáo điều của đạo Hồi được thể
chế hoá trong luật thực định;
Pháp luật cho phép các công dân, nhất là công dân
Hồi giáo, khi đứng trước tranh chấp, lựa chọn hoặc
luật Hồi giáo hoặc luật thực định của quốc gia. Chính
vì vậy, trong các nước Hồi giáo, bên cạnh toà án nhà
nước còn có toà án của đạo Hồi (Toà Shari’a).


Pháp luật thực định ở các nước Hồi giáo
Nhóm thứ nhất: Albania và các nước Trung Á (đạo Hồi

không được khuyến khích phát triễn. Tuy đạo Hồi vẫn tồn
tại song ảnh hưởng của nó rất hạn chế.
Nhóm thứ hai: bao gồm Afghanistan, Pakistan, các quốc gia
ở bán đảo Arap (Arập Xê- út, Cộng hoà Arap Yemen, Oman
và Maxcate, Liên bang các Tiểu Vương Quốc Arap,
Bahrein, Koweit, Qatar). Pháp luật các nước này thừa nhận
tính tối cao của luật Hồi giáo. Ngoại lệ: Kuweit và Arab
Seud.
Nhóm thứ ba: bao gồm những quốc gia trong đó luật Hồi
giáo chỉ được dùng để điều chỉnh một số lĩnh vực của đời
sống xã hội (vấn đề nhân thân, hoạt động của các tổ chức
tôn giáo, đôi khi cả chế độ ruộng đất), trong khi đó pháp luật
“hiện đại” điều chỉnh những khía cạnh mới của các quan hệ
xã hội.


Cấu trúc pháp luật

Phần Shary’a
(luật thượng
đế)

Những quyết
định của tòa
shary’a


Cấu trúc pháp luật
Luật Hồi giáo bao gồm hai bộ phận. Bộ phận thứ nhất là
học thuyết tôn giáo với các giáo điều mà một tín đồ phải

tin. Bộ phận thứ hai là luật thần thánh quy định những gì
mà một tín đồ phải làm và không được làm.
Về nguyên tắc, luật Hồi giáo chỉ được áp dụng để điều
chỉnh mối quan hệ giữa những người Hồi giáo. Mối quan
hệ của những người không phải Hồi giáo, sống ở quốc gia
Hồi giáo, sẽ được điều chỉnh bằng các quy phạm khác.
Pháp luật là sản phẩm của ý chí thần thánh. Nó không thể
bị sửa đổi, và nó là con đường duy nhất cho các tín đồ noi
theo.


Nguồn của pháp luật hồi giáo
Idjma


Kinh coran
Thánh kinh Coran gồm những lời dạy của Thánh Ala đối
với người cuối cùng trong số những Nhà tiên tri và Sứ đồ
của mình là Mahomed (570 - 632).
Những quy định của Kinh Côran mang tính chất pháp lý
trong số lượng nhất định các khổ thơ của Côran (luật gia
Hồi giáo gọi là những khổ thơ pháp luật).
Kinh Coran là một thánh kinh 114 chương, với 6.237 đoạn
thơ bao gồm toàn bộ ý tưởng của Thánh Allâh dành cho
Mohamet, là nguồn đầu tiên của luật Hồi giáo. Nội dung
pháp lý của kinh Corann được tìm thấy trong khá nhiều
đoạn, điều chỉnh nhiều vấn đề như: nhân dân (70 đoạn),
quyền dân sự (70 đoạn), hình sự (30 đoạn), thủ tục tư pháp
(13 đoạn), “hiến pháp” (10 đoạn), kinh tế và tài chính (10
đoạn), “luật quốc tế” (25 đoạn).

Kinh coran

“khi vay nợ nhau trong thời hạn
xác định, cần viết ra thành văn
tự. Phải nên có văn tự cụ thể
giữa hai bên… hãy để người vay
nợ xác nhận rõ… đừng ngần
ngại viết ra dù nợ lớn hay nợ
nhỏ, và thời gian cũng ghi rõ
trên đó. Việc ấy sẽ hữu hiệu hơn
như Thánh Allah nhận thấy, để
được chắc chắn hơn về sau, và là
cách tốt nhất để các bên khỏi
nghi ngại nhau…” (Coran,
2:282).
“Thượng Đế đã cho rằng việc
buôn bán là hợp luật, còn cho
vay lấy lãi là không hợp luật”
(Coran, 2:282).


Sunna

Sunna kể về đời sống và hoạt
động của Nhà tiên tri mà những
người theo Hồi giáo cần phải
theo.
Sunna - tuyển tập những Adat tức là những truyền thống liên

quan đến những hành động và lời
nói của Nhà tiên tri Mahomed do
nhiều người sau này tái tạo lại.
Chỉ những Adat chân chính mới
có thể làm cơ sở để thảo ra những
quy phạm pháp luật. Là nguồn
thứ hai sau kinh Côran
Sunna có tác dụng tái tạo lại các
quy phạm tập quán tồn tại trước
khi Hồi giáo xuất hiện.


Kias
Kias - Những suy
xét theo sự việc
tương tự. Nguồn
này hình thành từ
việc giải thích
luật, đó là sự “kết
hợp giữa Thánh
kinh và lý trí của
con người”. Kias
được xem như là
phương thức giải
thích và áp dụng
pháp luật


Đặc trưng của Luật Hồi giáo
Khó có thể phân biệt giữa các quy định của pháp luật và các

quy định tôn giáo
Luật Hồi giáo có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh lĩnh
vực pháp luật truyền thống như hôn nhân – gia đình, thừa kế,
hình sự.
Hành vi hợp pháp và bất hợp pháp, hành vi nên làm và hành
vi bị khiển trách
Các văn bản pháp luật do Nhà nước ban hành không thể làm
thay đổi luật Hồi giáo mà chỉ có thể điều chỉnh những chi tiết
mà luật Hồi giáo chưa cụ thể hoá hoặc còn bỏ trống.
Các quy định của đạo Hồi được xây dựng ở mức rất khái quát,
do đó tạo thuận lợi cho việc giải thích và áp dụng nó một cách
mềm dẻo.


Đặc trưng của Luật Hồi giáo
Về nghề luật ở các nước Hồi giáo.
Các bên tranh chấp không thường
xuyên thuê luật sư đại diện, và
đào tạo luật ở các nước này chủ
yếu dành cho các học giả, hơn là
cho những người hành nghề.
Những người muốn làm thẩm
phán hoặc luật sư phải theo học
một khoá thần học, chứ không
được đào tạo luật theo cách
truyền thống.
Luật sư được đào tạo chính quy
không phải là người bào chữa duy
nhất. Trên thực tế, người Hồi giáo
thường tự bào chữa hoặc nhờ

người khác bào chữa cho họ.


Sinh viên thuyết trình
Đề tài:
Sự ảnh hưởng của
Hồi giáo trong Luật
hình sự Cộng hòa
Hồi giáo Iran