Bài giảng đo ảnh và viễn thám chương 5 trần trung anh

BӜ GIÁO DӨC VÀ ĈÀO TҤO
TRѬӠNG ĈҤI HӐC MӒ ĈӎA CHҨT

CHѬѪNG 5
CѪ SӢ Ĉ2ÁN ĈӐC VÀ
ĈIӄU VӀ ҦNH

MͬC LͬC
Khái niӋm vӅ ÿRán ÿӑc, ÿLӅu vӁ ҧnh
Cҩu trúc logic cӫa quá trình ÿoán ÿӑc
ҧnh
Các chuҭn ÿoán ÿӑc ҧnh
Các cѫ sӣ cӫa ÿoán ÿӑc ÿiӅu vӁ ҧnh
Các yӃu tӕ ҧnh hѭӣng ÿӃn ÿӝ chính xác
ÿoán ÿӑc, ÿLӅu vӁ ҧnh

Trҫn Trung Anh
Bӝ P{Q ĈR ҧnh và ViӉn thám
Tran Trung Anh

Khái ni͏m
Không giӕng nhѭ bҧn ÿӗ, ҧnh ÿo chѭa ÿѭӧc tәng quát hóa và
mã hóa (ký hiӋu) vӅ các thông tin hình hӑc, thông tin thuӝc
tính cӫa ÿӕi tѭӧng tҥi thӡi ÿiӇm thành lұp bҧn ÿӗ. Cho nên
phҧi tiӃn hành Ĉoán ÿӑc và ĈLӅu vӁ ҧnh.
Ĉoán ÿӑc (giҧi ÿoán) ҧnh là kӻ thuұt chiӃt tách thông tin
ÿӏnh tính và ÿӏnh lѭӧng cӫa ÿӕi tѭӧng ÿo tӯ hình ҧnh cӫa
chúng dӵa trên các tri thӭc chuyên ngành, các tài liӋu liên
quan và kinh nghiӋm cӫa ngѭӡi giҧi ÿoán (nӝi nghiӋp).
ĈiӅu vӁ ҧnh: ÿiӅu tra, ÿӕi soát và ÿR YӁ lҥi cho ÿúng hiӋn
trҥng vӅ ÿӏnh tính và ÿӏnh lѭӧng cӫa ÿӕi tѭӧng ÿo tҥi thӡi

ÿiӇm thành lұp bҧn ÿӗ. (ngoҥi nghiӋp, kiӇm tra, chính xác
hóa và bә sung kӃt quҧ ÿRán ÿӑc, ÿR YӁ bә sung nhӳng thay
ÿәi…)
Tran Trung Anh
Photogrammetry and Remote Sensing
3

Photogrammetry and Remote Sensing

2

Ĉoán ÿ͕c ÿi͉u vͅ
Photo Interpretation: làm rõ nghƭa cӫa ҧnh

BҤN ĈANG NHÌN THҨY NHӲNG
ĈӔI TѬӦNG NÀO?

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

4


?

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

5

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

6

C̭u trúc Logic cͯa quá trình gi̫i ÿoán ̫nh

?

Hình ̫nh

Quan sát

Công cͭ
Tài li͏u

Ki͇n thͱc
chuyên ngành

Gi̫i ÿoán

T͝ng hͫp

Phân tích

Kinh nghi͏m
Ĉánh giá

Phân lo̩i
Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

7

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

8


1. Chu̱n ÿoán ÿ͕c tr͹c ti͇p

Chu̱n ÿoán ÿ͕c ̫nh
Khái niӋm: Nhӳng dҩu hiӋu có tính quy luұt
thӇ hiӋn trên ҧnh dùng ÿӇ nhұn biӃt thông tin
hình hӑc, thuӝc tính cӫa ÿӕi tѭӧng gӑi là các
chuҭn ÿoán ÿӑc ҧnh.
Phân loҥi:

1.1. Chuҭn hình dáng
1.2. Chuҭn kích thѭӟc

• Chuҭn ÿoán ÿӑc trӵc tiӃp

1.3. Chuҭn màu sҳc

• Chuҭn ÿoán ÿӑc gián tiӃp

1.4. Chuҭn nӅn ҧnh

• Chuҭn ÿoán ÿӑc cҩu trúc tәng hӧp
Tran Trung Anh

Ĉӏnh nghƭa: là nhӳng ÿһc tính cӫa ÿӕi tѭӧng ÿo
ÿѭӧc ghi nhұn trên ҧnh mà mҳt ngѭӡi cҧm
thө trӵc tiӃp ÿѭӧc.

1.5. Chuҭn bóng

Photogrammetry and Remote Sensing

9

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

10

Ví dͭ: Chu̱n hình d̩ng

1.1. Chu̱n hình d̩ng (shape)
Xác ÿ͓
ÿ͓nh s͹
s͹ có m̿t và

và tính ch̭
ch̭t cͯ
cͯa ÿ͙
ÿ͙i t˱ͫ
t˱ͫng thông
qua vi͏
vi͏c phá
phát hi͏
hi͏n ÿ̯
ÿ̯u tiên v͉
v͉ chí
chính di͏
di͏n m̩
m̩o cͯ
cͯa
ÿ͙i t˱ͫ
t˱ͫng trên ̫nh b̹
b̹ng m̷
m̷t.
Hình dҥ
dҥng xá
xác ÿӏ
ÿӏnh; Hì
Hình dҥ
dҥng không xá
xác ÿӏ
ÿӏnh

Hình khӕ
khӕi

Hình tuyӃ
tuyӃn
Tran Trung Anh

Hì
Hình phҷ
phҷng
Photogrammetry and Remote Sensing

11

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

12


Ví dͭ: Chu̱n hình d̩ng

1.2. Chu̱n kích th˱ͣc (size)
1. Kích thѭӟ
thѭӟc tѭѫng ÿӕ
ÿӕi: là sӵ so sá
sánh kí
kích thѭӟ
thѭӟc
cӫa ÿӕ
ÿӕi tѭӧ
tѭӧng nà

này vӟ
vӟi ÿӕ
ÿӕi tѭӧ
tѭӧng kia trên ҧnh.
2. Kích thѭӟ
thѭӟc tuyӋ
tuyӋt ÿӕ
ÿӕi: kích thѭӟ
thѭӟc trên thӵ
thӵc ÿӏ
ÿӏa
ÿѭӧ
ÿѭӧc tí
tính toá
toán thông qua kí
kích thѭӟ
thѭӟc trên ҧnh và
và
tӹ lӋ ҧnh

D = d ⋅ ma = d ⋅
Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

13

Ví dͭ: chu̱n kích th˱ͣc

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

Tran Trung Anh

H
f

Photogrammetry and Remote Sensing

14

Ví dͭ: chu̱n kích th˱ͣc

15

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

16


1.3. Chu̱n tông màu (colour/tone)

Màu vô s̷c và màu hͷu s̷c

Màu và tông màu cͯa ÿ͙i t˱ͫng chͭp, cͯa ÿ͙i
t˱ͫng này so vͣi ÿ͙i t˱ͫng kia trên ̫nh là
m͡t chu̱n ÿ˱ͫc dùng ÿ͋ gi̫i ÿoán ̫nh

Có các loҥi màu nhѭ sau:
*Trên ҧnh ÿen trҳng (toan, ÿHQ WUҳng) có màu
vô sҳc: ÿHQ, gio ÿұm, gio nhҥt, trҳng nhҥt,
trҳng…
* Trên ҧnh màu (tә hӧp màu): có màu hӳu
sҳc: ÿӓ, vàng, da cam, lөc, lam, chàm,
tím…
Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

17

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

18

Ví dͭ: chu̱n tông màu
Màu t͹ nhiên

Màu gi̫
Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

19

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

20


1.4. Chu̱n n͉n ̫nh (texture)

Ví dͭ: chu̱n n͉n ̫nh

Ĉ̿c tính t͹ nhiên cͯa ÿ͙i t˱ͫng chͭp ÿ˱ͫc
th͋ hi͏n qua c̭u trúc cͯa chúng trên ̫nh
Phͭ thu͡c vào:
Kh̫ QăQJ SK̫n x̩ ph͝, c̭u trúc b͉ ngoài, ÿ͡
̱m cͯa ÿ͙i t˱ͫng, ÿ͡ nh̩y cͯa phim.
NӅn ҧnh:
Rҩt mӏn->Mӏn->Trung bình->Thô->Rҩt thô

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

21

Ví dͭ: chu̱n n͉n ̫nh

Rҩt mӏ
mӏn

Mӏ

Mӏn

Trung bì
bình

Rͳng lá kim
tái sinh

Thô

Rҩ
Rҩt thô

Rͳng nguyên
sinh lá r͡ng

Rͳng lá r͡ng
Rͳng tr˱ͧng
thành

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

Rͳng nguyên
sinh lá kim

22

Ví dͭ: chu̱n n͉n ̫nh

0ʈQ WUXQJ EuQK WK{

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

23

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

24


Ví dͭ: chu̱n n͉n ̫nh

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

1.5. Chu̱n bóng (shadow)

25

Ví dͭ: chu̱n bóng

Ví dͭ: chu̱n bóng

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

* Bó
Bóng bҧ
bҧn thân là
làm nә
nәi bұ
bұt tí
tính không gian cӫ
cӫa ÿӕ
ÿӕi tѭӧ
tѭӧng
* Bó
Bóng ÿә
ÿә là chuҭ
chuҭn ÿoá
ÿoán ÿӑ
ÿӑc quan trӑ
trӑng khi ÿӝ
ÿӝ WѭѫQJ SKҧ
SKҧn
giӳ
vұt và
và nӅn lӟ
lӟn hѫn ÿӝ
ÿӝ WѭѫQJ SKҧ
SKҧn giӳ
giӳa ÿӏ

ÿӏa vұ
vұt
giӳa bó
bóng ÿӏ
ÿӏa vұ
và nӅn, ÿӇ
ÿӇ phá
phát hiӋ
hiӋn ra ÿӕ
ÿӕi tѭӧ
tѭӧng. Nhѭng
Nhѭng nó
nó cNJng có
có tác hҥ
hҥi
là che khuҩ
khuҩt cá
các ÿӕ
ÿӕi tѭӧ
tѭӧng khá
khác ӣ bên cҥ
cҥnh.
Tӯ chiӅ
chiӅu dà
dài cӫ
cӫa bó
bóng và
và góc nghiêng cӫ
cӫa tia sá
sáng mһ

mһt trӡ
trӡi
ӇTrung
tính
u cao cӫ
a ÿӏ
ӏa vұ
ұt
có thӇ
ÿѭӧc chiӅ
chiӅPhotogrammetry
cӫand
ÿRemote
vSensing
th
Tran
Anhÿѭӧ
26

27

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

28


2. Chu̱n ÿoán ÿ͕c gián ti͇p

Dùng ÿ͋ ch͑ ra s͹ có m̿t các ÿ͙i t˱ͫng
hay tính ch̭t cͯa chúng không th͋ hi͏n
trên ̫nh ho̿c không xác ÿ͓nh ÿ˱ͫc theo
các chu̱n tr͹c ti͇p
Bao gӗm các chuҭn sau:
2.1. Chuҭn mӕi quan hӋ WѭѫQJ Kӛ
2.2. Chuҭn dҩu vӃt hoҥt ÿӝng
2.3. Chuҭn phân bӕ
Phҧi có kiӃn thӭc vӅ ÿӏa hình, ÿӏa mҥo,
quy luұt phân bӕ, quy hoҥch…
Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

29

Ví dͭ: Chu̱n m͙i quan h͏ W˱˯QJ K͟

2.1. Chu̱n m͙i quan h͏ W˱˯QJ K͟
(relationship)
Các ÿӕ
ÿӕi tѭӧ
tѭӧng thӇ
thӇ hiӋ
hiӋn
không rõ rà
ràng hay
không ÿҫ
ÿҫy ÿӫ
ÿӫ.

Các ÿӕ
ÿӕi tѭӧ
tѭӧng chө
chөp lên
ҧnh có
có cùng nӅ
nӅn mà
màu.
Các ÿӕ
ÿӕi tѭӧ
tѭӧng bӏ
bӏ các ÿӕ
ÿӕi
tѭӧ
tѭӧng khá
khác che lҩ
lҩp.
Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

30

2.2. Chu̱n ḓu v͇t ho̩t ÿ͡ng
(operation)
Các
hoҥ
hoҥt
ÿӝng cӫ
cӫa

tӵ nhiên
và
FRQ
ngѭӡ
ngѭӡi ÿӇ
ÿӇ
giҧ
giҧi ÿoá
ÿoán
tính chҩ
chҩt
cӫa ÿӕ
ÿӕi
tѭӧ
tѭӧng.

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

31

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

32


Ví dͭ: Chu̱n ḓu v͇t ho̩t ÿ͡ng

2.3. Chu̱n phân b͙ (Association)
Các quy luұ
luұt
phân
bӕ
bӕ
trong
tӵ
tӵ
nhiên và
và
nhân tҥ
tҥo
ÿӇ
giҧ
giҧi
ÿoá
ÿoán tí
tính
chҩ
chҩt cӫ
cӫa
ÿӕi tѭӧ
tѭӧng.

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

33

Photogrammetry and Remote Sensing

Photogrammetry and Remote Sensing

34

3. Chu̱n ÿoán ÿ͕c c̭u trúc t͝ng hͫp
(partern)

Ví dͭ: Chu̱n phân b͙

Tran Trung Anh

Tran Trung Anh

35

Cҩu trúc hình ҧnh là kiӇu sҳp xӃp các yӃu tӕ
cӫa ÿӕi tѭӧng chөp theo mӝt trұt tӵ quy luұt
nhҩt ÿӏnh phө thuӝc vào tính chҩt quang
hӑc, hình hӑc.
Bao gӗm các loҥi cҩu trúc sau:
Chҩm mӏn, chҩm thô, dҥng loang lә, dҥng
vҭy, dҥng gӧn sóng, dҥng dҧi song song,
dҥng răng lѭӧc, dҥng ô mҥng, dҥng khҧm,
dҥng cành cây.
Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

36


Ví dͭ: Chu̱n ÿoán ÿ͕c c̭u trúc t͝ng hͫp

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

37

Ví dͭ: Chu̱n ÿoán ÿ͕c c̭u trúc t͝ng hͫp

Ví dͭ: Chu̱n ÿoán ÿ͕c c̭u trúc t͝ng hͫp

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

38

Cˮ Sͦ CͮA ĈOÁN Ĉ͔C, Ĉ,͈U V̈́ ̪NH

1. Cѫ sӣ ÿӏa lý cӫa ÿoán ÿӑc ÿiӅu vӁ
2. Cѫ sӣ sinh lý cӫa ÿoán ÿӑc ÿiӅu vӁ
3. Cѫ sӣ chөp ҧnh cӫa ÿoán ÿӑc ÿiӅu vӁ

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

39

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

40


1. C˯ sͧ ÿ͓a lý cͯa ÿoán ÿ͕c, ÿL͉u vͅ
Nghiên cӭu ÿӏa lý cӫa ÿoán ÿӑc ÿiӅu vӁ
Các ÿӕi tѭӧng phân bӕ, sҳp xӃp theo
mӝt quy luұt nhҩt ÿӏnh tҥo ra mӝt quҫn thӇ
lãnh thә tӵ QKLrQ. Cѫ sӣ ÿӏa lý, ÿӏa mҥo và
các mӕi quan hӋ giӳa các ÿӕi tѭӧng ÿӏa lý
cӫa tӯng vùng miӅn cҫn ÿѭӧc ngѭӡi giҧi
ÿoán nҳm rõ. Khi biӃt ÿѭӧc quy luұt này ta
có thӇ sӱ dөng tӕt các chuҭn ÿoán ÿӑc ÿiӅu
vӁ gián tiӃp và tәng hӧp ÿӇ khai thác thông
tin chính xác cӫa ÿӕi tѭӧng chөp.
Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

41

Quan sát l̵p th͋ khi gi̫i ÿoán ̫nh

2. C˯ sͧ sinh lý cͯa ÿoán ÿ͕c, ÿL͉u vͅ
Các ÿӕi tѭӧng trên ҧnh ÿѭӧc quan sát,
giҧi ÿoán thông qua mҳt ngѭӡi. Tìm hiӇu khҧ
năng quan sát, cҧm thө ánh sáng, khҧ QăQJ
ÿӑc thông tin, giӟi hҥn tiӃp nhұn thông tin
cӫa mҳt ngѭӡi giúp cho quá trình ÿoán ÿӑc
ÿѭӧc chính xác.
(chѭѫng 3)

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

42

3. C˯ sͧ chͭp ̫nh cͯa ÿoán ÿ͕c, ÿL͉u vͅ

Các ÿӕi tѭӧng trên bӅ mһt trái ÿҩt phҧn
xҥ hoһc bӭc xҥ sóng ÿiӋn tӯ (ánh sáng) khác
nhau, thông qua môi trѭӡng truyӅn sáng, qua
hӋ thӕng kính vұt tác ÿӝng lên vұt liӋu cҧm
quang hoһc các bӝ cҧm cӫa máy chөp ҧnh ÿӇ
thu nhұn hình ҧnh. ViӋc tìm hiӇu rõ bҧn chҩt
cӫa quá trình tҥo ҧnh giúp cho công tác ÿoán
ÿӑc trӣ nên linh hoҥt, khai thác thông tin ҧnh
mӝt cách tӕi ÿa và hӧp lý.
(chѭѫng 1)
Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

43

Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

44


Các y͇u t͙ ̫nh h˱ͧng ÿ͇n ÿ͡
chính xác ÿoán ÿ͕c ÿi͉u vͅ ̫nh

Các n͡i dung c̯n n̷m b̷t ÿ˱ͫc

1. Tͽ l͏ ̫nh, ̫nh nghiêng, ̫nh b̹ng, ̫nh n̷n
ho̿c bình ÿ͛ ̫nh.
2. Kh̫ QăQJ WăQJ F˱ͥng ch̭t l˱ͫng ̫nh
3. Ch̭t l˱ͫng chͭp ̫nh
4. Kh̫ QăQJ TXDQ Vát cͯa m̷t ng˱ͥi
5. Các tài li͏u có ý nghƭa tr̷c ÿ͓a b̫n ÿ͛: b͡
̫nh m̳u, khóa gi̫i ÿoán, b̫n ÿ͛ cNJ, b̫n ÿ͛
chuyên ÿ͉…

6. Kinh nghi͏m cͯa ng˱ͥi gi̫i ÿoán
Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

45

Tҥi sao phҧi ÿoán ÿӑc, ÿLӅu vӁ ҧnh
Khái niӋm vӅ ÿRán ÿӑc, ÿLӅu vӁ ҧnh. Sҧn
phҭm cӫa ÿoán ÿӑc, ÿLӅu vӁ ҧnh
Cҩu trúc logic cӫa quá trình ÿoán ÿӑc ҧnh
Các chuҭn ÿoán ÿӑc ҧnh
Ý nghƭa cӫa các cѫ sӣ cӫa ÿoán ÿӑc ÿiӅu vӁ
ҧnh
Các yӃu tӕ ҧnh hѭӣng ÿӃn ÿӝ chính xác ÿoán
ÿӑc, ÿLӅu vӁ ҧnh
Tran Trung Anh

Photogrammetry and Remote Sensing

46