Bài giảng kiểm toán chương 1 tổng quan về kiểm toán

CHƯƠNG I - TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN
Mục đích :
Giới thiệu khái niệm về kiểm toán & một số vấn đề cơ bản về
kiểm toán độc lập.
Nội dung :
 Định nghĩa kiểm toán.
 Vai trò của kiểm toán trong nền kinh tế
 Phân loại kiểm toán.
 Lịch sử hình thành & phát triển.
 KTV, DN kiểm toán & hội nghề nghiệp.
 Quy trình kiểm toán BCTC của kiểm toán độc lập.
1


(1) KIỂM TOÁN LÀ GÌ?
Các thông tin cần
kiểm tra
Các KTV
Đủ năng lực
Độc lập

Thu thập &
Đánh giá Bằng
chứng

Sự phù hợp

Báo
cáo

Các tiêu chuẩn được

thiết lập

Kiểm toán là việc thu thập và đánh giá các bằng chứng về một
thông tin nhằm xác định và báo cáo về sự phù hợp của thông tin
này với các tiêu chuẩn được thiết lập. Việc kiểm toán cần được
thực hiện bởi các kiểm toán viên đủ năng lực và độc lập
2


(2) VAI TRÒ CỦA KIỂM TOÁN
Khó khăn trong
tiếp cận nguồn
thông tin

Xu hướng bóp méo
thông tin
Khối lượng thông
tin phải xử lý quá
lớn

Giới hạn vốn có
của hệ thống xử lý
Nghiệp vụ
phức tạp

THÔNG TIN

3

Các ví dụ về kiểm toán:


Kiểm toán BCTC năm 2004 của Công ty Cổ phần Hùng
Vương để công bố cho các cổ đông.



Cơ quan thuế kiểm tra quyết toán thuế Thu nhập doanh
nghiệp năm 2004 của Cty TNHH Nam Long.



Kiểm toán Ngân sách tỉnh Khánh Hòa năm 2000.



Kiểm tra và đánh giá về hoạt động của Chi nhánh TP HCM
thuộc Cty Hiệp Long, để tìm giải pháp nâng cao hiệu quả
hoạt động.
4


(3) PHÂN LOẠI KIỂM TOÁN
Chủ thể kiểm toán

Mục đích kiểm toán

KTV Nội Bộ

Kiểm toán hoạt động

KTV Nhà Nước

Kiểm toán tuân thủ

KTV Độc lập

Kiểm toán BCTC

5


KIỂM TOÁN HOẠT ĐỘNG
Kiểm toán hoạt
động là việc kiểm
tra và đánh giá về
sự hữu hiệu và tính
hiệu quả đối với
hoạt động của một
bộ phận hay toàn
bộ tổ chức, từ đó đề
xuất những biện
pháp cải tiến.

Chúng tôi đã
hoàn thành 95%
mục tiêu doanh
số

Hiệu
lực

Chúng tôi đã sử
dụng một ngân
sách rất lớn

Hiệu
quả

Giải
pháp

Làm sao
để cải
thiện???

6


KIỂM TOÁN TUÂN THỦ
Kiểm toán tuân thủ là việc kiểm tra nhằm đánh giá
mức độ chấp hành một quy định nào đó
Các ông đã vi phạm
Luật Thuế Thu nhập
Doanh nghiệp

Chúng tôi đã tính khấu hao
theo tỷ lệ thống nhất với
công ty mẹ, dẫn đến chi phí

khấu hao trong kỳ cao hơn

7


KIỂM TOÁN BCTC
Kiểm toán báo
cáo tài chính là
kiểm tra và đưa
ra ý kiến về sự
trình bày trung
thực và hợp lý
của báo cáo tài
chính của một
đơn vị.

Thưa Quý cổ đông,
đây là báo cáo tài
chính năm 2004 của
công ty chúng ta

Tôi đã kiểm tra và xác nhận
báo cáo tài chính này là
trung thực và hợp lý trên
các khía cạnh trọng yếu

8


KIỂM TOÁN NỘI BỘ

Khái niệm: Là loại kiểm toán do nhân viên của đơn vị thực
hiện.
Yêu cầu: Bộ phận kiểm toán nội bộ cần được tổ chức độc lập
với bộ phận được kiểm toán.
Phạm vi hoạt động:
 Kiểm tra về thiết kế và vận hành của hệ thống kiểm soát nội
bộ, và đưa ra các kiến nghị nhằm hoàn thiện chúng.
 Kiểm tra các thông tin hoạt động và thông tin tài chính.
 Kiểm tra tính hữu hiệu và hiệu quả của các hoạt động, kể cả
các quy định không thuộc lĩnh vực tài chính của doanh
nghiệp.
 Kiểm tra tính tuân thủ pháp luật và các quy định nội bộ...
9


KIỂM TOÁN CỦA NHÀ NƯỚC
Khái niệm: Là hoạt động kiểm toán do các công chức của Nhà nước
tiến hành
Phạm vi hoạt động:
- Chủ yếu là thực hiện kiểm toán tuân thủ
- Kiểm toán hoạt động hoặc kiểm toán báo cáo tài chính tại các đơn vị
sử dụng kinh phí của Nhà nước.
- Kiểm tra tình hình sử dụng và quyết toán ngân sách Nhà nước của các
cơ quan, đơn vị có sử dụng ngân sách Nhà nước , hay việc sử dụng các
nguồn lực trong các dự án, các chương trình cấp quốc gia…
Cơ quan có chức năng kiểm toán của Nhà nước:
- Kiểm toán Nhà nước
- Cơ quan thuế,
- Thanh tra
…

10


KIỂM TOÁN ĐỘC LẬP
Khái niệm: Là loại kiểm toán được tiến hành bởi các
kiểm toán viên thuộc những tổ chức kiểm toán độc
lập.
Đặc điểm: sự độc lập với cả đối tượng được kiểm
toán và đối tượng sử dụng kết quả kiểm toán
Phạm vi hoạt động:
- Chủ yếu là thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính,
- Các dịch vụ khác như kiểm toán hoạt động, kiểm
toán tuân thủ, tư vấn về kế toán, thuế, tài chính...
11


SỰ KHÁC BIỆT GIỮA CÁC LOẠI KIỂM TOÁN

Sử dụng xe du lịch để chở nước mắm trên tuyến
đường Rạch Giá - Sài Gòn, mỗi ngày chở một
chuyến khứ hồi. Tỷ lệ khấu hao là 10% một năm.
* Thanh tra thuế ?
* KTV độc lập ?
* KTV nội bộ ?

12


(4) LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA
HOẠT ĐỘNG KIỂM TOÁN

Trên thế giới
Giai đoạn ban đầu
Sự ra đời của Kiểm toán độc lập
Lấy mẫu kiểm toán
Tiếp cận dựa trên hệ thống kiểm soát nội bộ
Kiểm toán trong môi trường máy tính
Tại Việt Nam
Trước 1990
Từ 1990 đến nay
13


5. KIỂM TOÁN VIÊN, DOANH NGHIỆP KIỂM
TOÁN & TỔ CHỨC NGHỀ NGHIỆP
1- Kiểm toán viên :
 Trình độ chuyên môn ?
 Kinh nghiệm nghề nghiệp ?
 Có chứng chỉ kiểm toán viên !
2- Doanh nghiệp kiểm toán.
3- Tổ chức nghề nghiệp.
14


TIÊU CHUẨN KIỂM TOÁN VIÊN (59/2004/QĐ-BTC )
-Tốt nghiệp Đại học chuyên ngành Tài chính – Ngân hàng
hoặc Kế toán – Kiểm toán
-Có 5 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính kế toán,
hoặc 4năm kinh nghiệm làm trợ lý kiểm toán
-Trình độ B tin học
-Trình độ C ngoại ngữ

-Các yêu cầu khác

15


DOANH NGHIỆP KIỂM TOÁN
Hình thức tổ chức doanh nghiệp kiểm toán
Trên thế giới : Cty hợp danh
Tại Việt Nam : Trước 2004
Sau 2004: DNTN, Cty hợp danh, DN hoạt động theo
LĐTNN (theo Thông tư 105/2004/NĐ-CP)
Cơ cấu cấp bậc trong doanh nghiệp kiểm toán
Chủ phần hùn (Partners)
Chủ nhiệm kiểm toán (Managers)
Kiểm toán viên chính (Seniors)
Trợ lý kiểm toán (staff)
Lĩnh vực hoạt động
Dịch vụ xác nhận
Tư vấn thuế
Dịch vụ kế toán
Các dịch vụ khác
16


TỔ CHỨC NGHỀ NGHIỆP
Vai trò của tổ chức nghề nghiệp
-Nghiên cứu và xuất bản các tài liệu về kế toán
-Ban hành Điều lệ Đạo đức nghề nghiệp và xử lý những vi phạm của thành viên
- Quản lý chất lượng hoạt động kiểm toán
- Tổ chức các kỳ thi cấp chứng chỉ kiểm toán viên

Tại Việt Nam
Hội Kế toán và Kiểm toán Việt Nam (VAA)  Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt
Nam (VACPA)

Một số tổ chức nghề nghiệp trên thế giới
- Liên đoàn kế toán quốc tế (IFAC)  Uûy ban Quốc tế về Chuẩn mực kiểm toán và
Dịch vụ bảo đảm (IAASB)
- Hiệp hội Kiểm toán nội bộ(IIA)
-Tổ chức quốc tế các Cơ quan Kiểm toán tối cao (INTOSAI)
17


6. QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC
n1

n3

Kiểm toán BCTC n2

1

12

Chuẩn
bị

Thực
hiện

Hoàn
thành

18


6. QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC

• Chuẩn bị kiểm toán.
* Tiền kế hoạch.
* Lập kế hoạch.

• Thực hiện kiểm toán.
* Kiểm tra hệ thống KSNB.
* Thực hiện thử nghiệm cơ bản.

• Hoàn thành kiểm toán.
* Đánh giá tổng quát.
* Báo cáo kiểm toán.
19


QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC
(1) Chuẩn bị kiểm toán – Tiền kế hoạch

Có nên ký kết
hợp đồng kiểm
toán hay không
?

20


QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC
(1) Chuẩn bị kiểm toán – Lập kế hoạch kiểm toán

S OFTBYTE
Annual Report

Để có kế hoạch & chương trình kiểm
toán phù hợp cần phải :
+ Hiểu về tình hình kinh doanh
& KSNB.
+ Xác định mức trọng yếu &
đánh giá rủi ro kiểm toán.

21


QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC
(2) Thực hiện kiểm toán : Kiểm tra hệ thống KSNB

Thử nghiệm kiểm soát : thu thập
bằng chứng về sự hữu hiệu của hệ
thống KSNB.

- Kiểm tra việc xét duyệt chi.
- Quan sát việc chấp hành quy định
về nhập xuất kho.
- Phỏng vấn nhân viên về nhiệm vụ

của họ v.v...
22


QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC
(2) Thực hiện kiểm toán : Thực hiện thử nghiệm cơ bản

Thử nghiệm cơ bản gồm thủ tục phân tích & thử nghiệm chi
tiết  thu thập bằng chứng về các sai lệch trọng yếu của
BCTC.

- Kiểm kê hàng tồn kho
- Gởi thư xin xác nhận
công nợ.
- Kiểm tra việc tính toán
v.v…
23


QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC
(3) Hoàn thành kiểm toán : Đánh giá kết quả

- Đơn vị có khoản công nợ ngoài dự kiến
nào hay không ?
- Có sự kiện quan trọng nào phát sinh sau
ngày khóa sổ hay không ?
- Liệu họ có khả năng phá sản trong vòng
12 tháng tới hay không ?
- Nhìn chung thì tình hình tài chính, kết
quả kinh doanh … như thế nào ?

24


QUY TRÌNH KIỂM TOÁN BCTC
(3)Hoàn thành kiểm toán : Các loại báo cáo kiểm toán

Đồng ý !

Chấp nhận
toàn phần

Đồng ý
nhưng ...

Chấp nhận từng phần
(Ngoại trừ / Tùy thuộc vào)
25