Bài giảng thanh toán quốc tế chương 4 tổng quan về ngân hàng thương mại

Ch ng 4.
T NG QUAN V
NGÂN HÀNG TH
NG M I

Tr

PGS.TS. Hà V n H i
ng HKT- HQGHN

LOGO

I. K

b

t

Add your company slogan

nh ngh a ngân hàng th

ng m i

Quá trình ra đ i và phát tri n

N i dung
chính

B n ch t c a ngân hàng th
Phân lo i ngân hàng th

ng m i

ng m i

LOGO

Ñònh nghóa NHTM

Add your company slogan

̇ Theo lu t Các t ch c tín d ng đ c Qu c
h i thông qua ngày 12/12/1997 và đ c s a
đ i b sung n m 2004 (có hi u l c t ngày
01/10/2004):
̇ “Ngân
g
hàng
g th ng
g m i là lo i hình t ch c
tín d ng đ c th c hi n toàn b ho t đ ng
ngân hàng và các ho t d ng kinh doanh khác
có liên quan”.

LOGO

1


Ñònh nghóa NHTM

Add your company slogan

̇ Theo lu t các t ch c tín d ng: “T ch c tín
d ng là doanh nghi p đ c thành l p theo quy
đ nh c a lu t này và các quy đ nh khác c a
pháp lu t đ ho t đ ng ngân hàng”.
̇ Ho t đ ng ngân hàng là ho t đ ng kinh doanh
ti n t và d ch v ngân hàng v i n i dung
th ng xuyên là nh n ti n g i, s d ng s ti n
này đ c p tín d ng và cung ng các d ch v
thanh toán.

LOGO

2 S r

p

a

Add your company slogan

̇ 3500 n m tr c công nguyên tr v tr c:
ngân hàng = ti m c m đ .
̇ Các ch đ nh nhà n c, pháp lu t ch a rõ ràng
̇ Ng i có nhi u ti n c n đ m b o an toàn
á lã
h chúa
hú nh

h n g i ti n
̇ Nhà th , các
lãnh
̇
n kì h n ng i g i ti n rút ti n
̇ Ng i gi ti n đ c tr công c t gi .

LOGO

2

p

a

Add your company slogan

̇ Kho ng 2000 n m tr c công nguyên, hai phát
ki n quan tr ng bi n nh ng ng i gi ti n
thành ch ngân hàng.
̇ Thay vì giao d ch b ng ti n, có th thanh toán
ch ng th xác nh n ti n có ngân hàng
hàng.
̇ Nh ng ng i ch ngân hàng có th đem cho
th ng nhân vay và l y l i, s l i này đ c
chia m t s cho nh ng ng i g i ti n

LOGO

2

2 S r ủ

p

ồ

a

Add your company slogan

T th k V n X sau cụng nguyờn, NH ó cú
ti n b v t b c
Cỏc ch NH bi t ghi chộp ti kho n v cú s
hi u ti kho n c a ng i g i ti n.
Theo dừi s ti n cho vay
vay.
Nghi p v NH a d ng h n
T th k XVIII-XX: hỡnh thnh h th ng ngõn
hng 2 c p: Ngõn hng Trung
ng v Ngõn
hng th ng m i
LOGO

3 Baỷ

haỏ

Add your company slogan

Ngõn hng th ng m i l m t lo i hỡnh doanh
nghi p, l m t n v kinh t
Ho t ng c a NHTM l m t ho t ng kinh
doanh
L nh v c kinh doanh c a NHTM l l nh v c kinh
doanh c bi t

LOGO

4. PHAN LOAẽI NHTMAdd your company slogan
D a vo cỏc tiờu th c khỏc
nhau ta cú th phõn chia NHTM
thnh cỏc lo i hỡnh khỏc nhau
nh sau:
D a vo hỡnh th c s h u.
D a vo chi n l c kinh
doanh.
D a vo l nh v c ho t
ng.

LOGO

3


4

h h h

h u

Add your company slogan

̇ NHTM Nhà n c: Là ngân hàng th ng m i
do Nhà n c thành l p, ho t đ ng b ng ngu n
v n c p phát c a ngân sách Nhà n c, đ c t
ch c và ho t đ ng nh m m c tiêu kinh t c a
Nhà n c.
̇ NHTM c ph n: Là NHTM đ c thành l p d i
hình th c công ty c ph n, trong đó các c
đông góp v n có th là các doanh nghi p NN,
các t ch c, các TCTD và cá nhân theo quy
đ nh c a pháp lu t.

LOGO

4

h h h

h u

Add your company slogan

Ngân hàng liên doanh:
̇ Là ngân hàng đ c thành l p b ng v n góp c a
bên Vi t Nam và bên n c ngoài trên c s h p
đ ng liên doanh.
̇ Ngân hàng liên doanh là m t pháp nhân Vi t

Nam, có tr s chính t i Vi t Nam, ho t đ ng
theo gi y phép thành l p và theo các quy đ nh có
liên quan c a pháp lu t.

LOGO

4

h h h

h u

Add your company slogan

Chi nhánh ngân hàng n c ngoài
̇ Là đ n v ph thu c c a ngân hàng n c ngoài,
đ c ngân hàng n c ngoài đ m b o ch u trách
nhi m đ i v i m i ngh a v và cam k t c a chi
nhánh t i Vi t Nam.
̇ Chi nhánh NH n c ngoài có quy n và ngh a v
do pháp lu t Vi t Nam quy đ nh, ho t đ ng theo
gi y phép m chi nhánh và quy đ nh liên quan
c a pháp lu t Vi t Nam.

LOGO

4


4

h h h

Ngân hàng 100% v n n

h u

Add your company slogan

c ngoài:

̇ Ngân hàng đ

c thành l p t i Vi t Nam v i 100%
v n đi u l thu c s h u n c ngoài; trong đó
ph i có m t ngân hàng n c ngoài s h u trên
50% v n đi u l (ngân hàng m ).
̇ Ngân hàng 100% v n n c ngoài đ c thành l p
d i hình th c công ty trách nhi m h u h n, là
pháp nhân Vi t Nam, có tr s chính t i Vi t Nam.

LOGO

4

h á l

k h

h

Add your company slogan

•Ngân hàng bán buôn: Là NH ch giao d ch và cung
ng d ch v cho đ i t ng khách hàng công ty ch
không giao d ch v i khách hàng cá nhân. (đ i b ph n
các chi nhánh NH n c ngoài t i Vi t Nam đ u là các
NH bán buôn).
•Ngân hàng bán l : Là lo i NH giao d ch và cung ng
d ch v cho đ i t ng khách hàng cá nhân. Lo i hình
này th ng th y các NHTM c ph n nông thôn.
•Ngân hàng v a bán buôn v a bán l : Là lo i NH
giao d ch và cung ng d ch v cho c đ i t ng khách
hàng doanh nghi p và khách hàng cá nhân.
LOGO

II. Ch c n ng c a ngân hàng thAdd your
ngcompany
m islogan
1. Trung gian tín d ng
̇ Ngân hàng th ng m i là c u n i gi a nh ng ng i
có v n d th a và nh ng ng i có nhu c u v v n.
̇ Thông qua vi c huy đ ng khai thác các kho n v n
ti n t t m th i nhàn r i trong n n kinh t , ngân
hàng hình thành nên qu cho vay c p tín d ng cho
n n ki
kinh
ht .
̇ V i ch c n ng này, ngân hàng v a đóng vai trò là
ch th đi vay, v a đóng vai trò là ch th cho vay.

̇ Ch c n ng trung gian tín d ng c a ngân hàng đ c
mô t qua s đ sau:

LOGO

5


Cá nhân,
Doanh nghi p

Cho vay

Ti n g i
y thác đ u t

ut

Cá nhân,
Doanh nghi p

1. Ng i g i ti n
2. Ng i đi vay
3.Ngân hàng th ng m i

Add your company slogan

̇ Tổ chức
kinh tế
̇ Doanh

nghiệp
̇ Tổ chức
xã hội
̇ Hộ gia
đình, dân
cư…

Thu nh n
Ti n g i

Phát hành
k phi u
u,
trái phi u

NGÂN
HÀNG
THƯƠNG
MẠI

C p tín d ng

̇ Tổ chức
kinh tế
̇ Doanh
nghiệp
̇ Tổ chức
xã hội
̇H
Hộä gia

i
đình, dân
cư…

LOGO

¬ Huy đ ng các ngu n v n t các ch Add
thyourticompany
t ki slogan
m, có
v n nhàn r i trong n n kinh t
̇ Nh n ti n g i khơng k h n, có k h n c a các t ch c
kinh t , các t ch c xã h i, cá nhân d i hình thái ti n t
(n i t ho c ngo i t ).
̇ Nh n ti n g i ti t ki m c a các t ch c và các nhân.
̇ Phát hành k phi u ngân hàng đ huy đ ng v n trong xã
h i.
g đ u t đáp
p ng
g nhu c u v v n cho các
¬ C p tín d ng
ch th trong n n kinh t xã h i.
̇ Cho vay ng n h n, trung và dài h n đ i v i các t ch c
kinh t cá nhân.
̇ Chi t kh u th ng phi u, gi y t có giá.
̇ Cho vay tiêu dùng, cho vay tr góp và các hình th c c p
tín d ng khác.
LOGO

6

Add your company slogan
2. Ch c n ng trung gian thanh tốn

̇ Là ch c n ng quan tr ng
̇ Tính ch t đ c bi t c a Ngân hàng th ng
m i
̇ Trung gian giao d ch gi a ng i mua và
ng i bán

LOGO

Add your company slogan

-Người trả
Lệnh
tiền
-Người mua trả
hàng
tiền
-Tổ chức
qua tàøi
xã hội
khoản
-Cá nhân
chuyển tiền

Giấy
báo

có
co

-Ngườithụ
hưởng
-Người bán
hàng
-Tổ chức
xã hội
- Cá nhân

LOGO

Trung gian thanh tốn
1.Cung c p cho các ch th kinh t cơng c
thanh tốn ti n ích: Th thanh tốn, th tín
d ng, y nhi m thu, y nhi m chi…
2. Ngân hàng tích t đ c ngu n v n l n

7


Add your company slogan

Trong ch c n ng trung gian thanh thanh toán,
ngân hàng th c hi n các nhi m v c nh sau:
̇ M tài kho n ti n g i giao d ch cho khách hàng:
̇ Qu n lý và cung c p các ph ng ti n thanh toán
cho khách hàng
̇ T ch c và ki m soát quy trình thanh toán gi a

các khách hàng

LOGO

Add your company slogan

K t h p ch c n ng trung gian tín d ng và ch c
n ng trung gian thanh toán:
T o cho ngân hàng th ng m i kh n ng t o ra
ti n ghi
g s .
T m t l ng ti n g i ban đ u, qua nghi p v
cho vay d i hình th c chuy n kho n, làm cho s
d trên tài kho n ti n g i trong h th ng ngân
hàng th ng m i t ng lên.

LOGO

Ch c n ng “bút t ”

M t khách hàng A đem ti n m t ký g i
t i Ngân hàng VCB s ti n là 100tri u
đ ng.
S ti n g i t i VCB t ng lên 100tri u
đ ng
VCB

Tài s n có
Ti n m t
t i qu

100 tri u

Ti n g i c a
Khách hàng A

Tài s n n
100
tri u đ

8


Gi s t l d tr b t bu c do NHTW quy đ nh
là 10% Ngân hàng VCB ch có th cho vay t i
đa 90 tri u đ ng.
N u ông B vay h t s ti n 90 tri u đ ng và VCB
cho phép ông B chi tr cho ông C b ng Séc:
VCB

Tài s n có
D tr
bu c

b t

10 tri u

Cho B vay

90tri u

C ng

100tri u

Tài s n n

Ti n g i c a
100 tri u
Khách hàng A

C ng

100tri u

N u ông C m tài kho n t i Ngân hàng BIDV thì
tình hình t i BIDV s là:
BIDV

Tài s n có
Ti n g i t i
NHT

90 tri u

Tài s n n

Ti n g i c a
90 tri u

Khách hàng C

Trên s ti n g i nh n đ c, BIDV gi l i s ti n
d tr b t bu c 10% = 9 tri u và có th cho vay
t i đa 81tri u đ ng.
N u Khách hàng D vay h t s ti n 81tri u đ ng và
BIDV cho phép ông D chi tr cho ông E b ng Séc:
BIDV

Tài s n có
D tr
t
bu c

b t

9 tri
ti u

Cho D vay

81tri u

C ng

90tri u

Tài s n n

Ti n g i c a

90 tri
ti u
Khách hàng C

C ng

90tri u

9


N u ông E m tài kho n t i Ngân hàng ACB thì
tình hình t i ACB s là:
ACB

Tài s n có
Ti n g i t i
NHT

81 tri
ti u

Tài s n n

Ti n g i c a
8 1 tri
8,1
ti u
Khách hàng E

n l t ACB cho vay, tình hình c ng di n ra
t ng t .
Vì các NH ph i d tr b t bu c t i NHT nên s
ti n cho vay gi m đi và d n d n tri t tiêu:
Tên các ngân hàng

Ti n g i m i

Thanh toán
cho vay m i

Ngân hàng A

100.000.000

90.000.000

Ngân hàng B

90.000.000

Ngân hàng C

81.000.000

81.000.000

72.900.000

...

...

...

Ti n toàn h th ng
ngân hàng

1.000.000.000

900.000.000

D tr b t bu c
10.000.000
9.000.000
8.100.000

100.000.000

Qua b ng trên s gia t ng ti n g i, cho vay và d
tr b t bu c t ng theo c p s nhân:
Sn= 100 tri u + 90tri u + 81tri u + 72,9tri u…
Ta có công th c sau:

Sn =
Sn =

U1
, q <1
1− q

100 tr
= 1000 trVND
9
1−
10

10


Qua b ng trên s gia t ng ti n g i, cho vay và
d tr b t bu c t ng theo c p s nhân:
T ng s bút t đ

c t o ra:

S ti n g i ban đ u
T ng s bút
=
t đ c t o ra
T l d tr b t bu c

Add your company slogan

Tài s n

N

- Ngân qu .

- Ti n g i giao d ch

- Cho vay.

- Ti n g i phi giao d ch

- Cho thuê.
ut .

- PH các công c n

V n ch s h u

- Tài s n c đ nh

- Vay

- Tài s n khác

- C ph n
- Th ng d v n
- Thu nh p gi l i
- D tr

LOGO

Add your company slogan

3. Cung ng
các d ch v

ngân hàng

Cá
Các d ch
hv
ngân hàng
truy n th ng

Các d ch v
ngân hàng
m i phát tri n
g n đây

LOGO

11


3.1.Các d ch v ngân hàng truy Add
n your
th company
ng slogan
̇ Th c hi n trao đ i ngo i t
̇ Chi t kh u th ng phi u và cho vay th
̇ Nh n ti n g i
̇ B o qu n v t có giá tr
̇ Tài tr các ho t đ ng c a Chính ph
̇ Cung
g c p các tài kho n giao
g

d ch
̇ Cung c p d ch v y thác

ng m i

LOGO

your company slogan
3.2. Các d ch v ngân hàng m iAdd
phát
tri n

̇ Cho vay tiêu dùng
̇ T v n tài chính
̇ Qu n lý ti n m t
̇ D ch v thuê tài chính
̇ Cho vay tài tr d án
̇ Bán các d ch v b o hi m
̇ Cung c p các k ho ch h u trí
̇ Cung c p các d ch v môi gi i đ u t ch ng
khoán
̇ Cung c p d ch v qu t ng h và tr c p
̇ Cung c p d ch v ngân hàng đ u t và ngân
hàng bán buôn
LOGO

Add your company slogan

c đi m trong cung ng d ch v ngân hàng

¬Các d ch v d a vào u th riêng có c a ngân
hàng
̇ M ng l i chi nhánh r ng kh p
̇ Quan h v i nhi u t ch c, doanh nghi p
̇ Trang
T
b h th ng thô
thông titin hi n đ i
¬Các d ch v g n li n và h tr cho ho t đ ng c a
NHTM

LOGO

12


IV. H th ng NHTM Vi t Nam

Add your company slogan

1 NHTM qu c doanh
2 NHTM c ph n
3 NHTM liên doanh
3 Chi nhánh NH n

c ngồi

4 NHTM 100% v n N.Ngồi

Company Logo

LOGO

www.thmemgallery.com

CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA MỘTAddNHTM
your company slogan
̇ H i s : H i s là n i t p trung quy n l c cao
nh t c a m t NHTM v i đ y đ các phòng ban
̇ Chi nhánh: Bao g m các chi nhánh c p I và chi
nhánh c p II. Các chi nhánh th ng khơng đ các
phòng ban và ch cung c p m t s s n ph m nh t
đ nh
̇ Phòng giao d ch: Phòng giao d ch tr c thu c chi
nhánh và th ng đ c đ t t i nh ng n i đơng
dân c , có nhu c u giao d ch cao nh : các tr ng
h c, các siêu th ho c các khu cơng nghi p…
LOGO

IV. Thu nh p và chi phí c a NHTM

Add your company slogan

1

Thu nh p c a ngân hàng th

2

Chi phí c a ngân hàng th

ng m i

ng m i

LOGO

13


Add your company slogan

1. Thu nh p c a ngân hàng th
Thu b t th

Thanh lý tài s n, n khó đòi
đã đòi đ c

ng

Góp v n, mua c ph n, mua bán
ch ng khoán, kinh doanh ngo i t

Thu t ho t
đ ng khác
Thu v d ch v
thanh toán
và ngân qu
Thu v
ho t đ ng

tín d ng

ng m i

Thu lãi ti n g i, d ch v thanh
toán, d ch v ngân qu
Thu lãi cho vay, lãi chi t kh u,
cho thu tài chính, bão lãnh

www.themegallery.com

LOGO

Add your company slogan

Block
2. ChiDiagram
phí c a ngân hàng th
Chi huy
đ ng v n

•Tr lãi ti n
g i
•Tr lãi ti t
ki m
•Tr lãi ti n
vay
•Tr lãi k
phi u/Tráo
phi u

Chi DV
thanh toán
ngân qu

•Chi d ch v
th h ttoán
thanh
á
•Chi DV ngân
qu (v n
chuy n, b o
v , ki m đ m)
•C c b u
đi n, vi n
thông

ng m i

Chi cho
nhân viên

Chi H
khác

• L ng ph
c p
• Trang ph c,
b oh L
• B o hi m

XH, BH y t
• Tr c p khó
kh n, thôi
vi c

•Chi mua bán
ch ng khóan
• Chi KD
ngo i t , vàng
b c đá quý
• Chi n p
thu , các
kho n phí và
l phí
LOGO

Add your company slogan

3. L i nhu n c a ngân hàng th

L i nhu n tr c thu =
T ng thu nh p - T ng chi phí
L i nhu n sau thu =
L i nhu n tr c thu - Thu thu nh p

ng m i

Hai ch tiêu v
l i nhu n c a
NHTM

LOGO

14


Add your company slogan

V. Cỏc ho t ng ch y u c a NHTM

1.
Huy ng
v n

2.
Tớn
d ng

3.
Thanh
toỏn

4.
Khỏc

www.themegallery.com

1. Hoaùt ủoọng huy ủoọng voỏn.

LOGO

Add your company slogan

Ho t ng huy ng v n bao g m cỏc hỡnh th c sau:
Nh n ti n g i c a cỏc t ch c, cỏ nhõn v c a cỏc
TCTD khỏc.
Phỏt hnh ch ng ch ti n g i, trỏi phi u v gi y t cú
giỏ khỏc huy ng v n c a cỏc t ch c v cỏ nhõn
trong v ngoi n cc.
Vay v n c a cỏc TCTD trong v ngoi n c.
Vay v n ng n h n c a Ngõn hng Nh n c.
Cỏc hỡnh th c huy ng v n khỏc theo quy nh c a
phỏp lu t.

LOGO

2. Hoaùt ủoọng tớn duùng

Add your company slogan

Cho vay: NHTM cho cỏc t ch c v cỏ nhõn vay v n
nh m cỏc m c ớch SXKD, d ch v v i s ng.
B o lónh: NHTM c b o lónh vay, b o lónh thanh toỏn,
b o lónh th c hi n h p ng b ng kh n ng ti chớnh
v uy tớn c a mỡnh.
Bao thanh toỏn: L m t hỡnh th c c p tớn d ng c a TCTD
cho bờn bỏn hng thụng qua vi c mua l i cỏc kho n ph i
thu phỏt sinh t vi c mua bỏn hng húa.
Chi t kh u: NHTM c chi t kh u cỏc th ng phi u v
cỏc gi y t cú giỏ khỏc.

Cho thuờ ti chớnh: L ho t ng tớn d ng trung v di
h n thụng qua vi c cho thuờ mỏy múc, thi t b ph ng
ti n v n chuy n v cỏc ng s n khỏc trờn c s h p
ng cho thuờ.
LOGO

15


3. Hoạt động dòch vụ thanh toán và ngâ
n company
quỹ slogan
Add your
̇ Cung c p các ph ng ti n thanh tốn nh :
séc, y nhi m thu, y nhi m chi,…
̇ Th c hi n các d ch v thanh tốn trong
n c cho khách hàng.
̇ Th c hi n các d ch v thanh tốn qu c t .
̇ Th c hi n d ch v thu h và chi h

LOGO

4. Hoạt động khác
̇
̇
̇
̇
̇

Add your company slogan

Ho t đ ng đ u t (góp v n và mua c ph n)
Tham gia th tr ng ti n t
Kinh doanh ngo i h i
T v n tài chính
Cung
g ng
g d ch v b o hi m ……

LOGO

Add your company slogan

LOGO

16


Add your company slogan

LOGO

Add your company slogan

LOGO

LOGO

17