Bài giảng kế toán tài chính chương 8 trần thị phương thanh

10/5/2013

Trần Thị Phương Thanh

NỘI DUNG
•
•
•
•

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
KT BÁN CỔ PHIẾU HUY ĐỘNG VỐN
KT CÁC NGHIỆP VỤ LIÊN QUAN ĐẾN CỔ PHIẾU QUỸ
LÃI CƠ BẢN TRÊN CỔ PHIẾU

Công ty cổ phần là một pháp nhân tồn tại
độc lập với số vốn điều lệ được chia thành
nhiều phần bằng nhau gọi là cổ phần. Người
nắm giữ cổ phần trong công ty được gọi là cổ
đông
- Căn cứ vào chủ thể sở hữu vốn CP
+ Công ty CP đại chúng
+ Công ty CP tư nhân
- Căn cứ bản chất của hoạt động giao dịch
CP:
+ Công ty CP niêm yết trên thị trường CK
+ Công ty CP không niêm yết trên TTCK

1

10/5/2013

Công ty cổ phần có thể phát hành 2 loại
CP:
- Cổ phiếu thường (CP phổ thông)
- Cổ phiếu ưu đãi

Cổ phiếu phổ thông
Là loại cổ phiếu có mức cổ tức được
phân phối tùy theo lợi nhuận của công
ty. Những người sở hữu cổ phiếu phổ
thông được gọi là cổ đông phổ thông

Cổ phiếu ưu đãi
Những người chủ sở hữu cổ phần ưu
đãi được hưởng 1 số ưu đãi căn cứ
theo Điều lệ công ty.
-CP ưu đãi biểu quyết
-CP ưu đãi cổ tức
-CP ưu đãi hoàn lại
-CP ưu đãi khác

2


10/5/2013

Cổ tức
- Là khoản lợi nhuận ròng được trả cho
mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng

TS khác từ lợi nhuận còn lại của công ty
sau khi đã thực hiện nghĩa vụ về tài
chính.

Vốn của công ty CP
-Vốn đầu tư của CSH: là vốn điều lệ của
công ty.
-Thặng dư vốn cổ phần: tổng số tiền
hoặc tương đương tiền (TH góp bằng
TS khác) thu được lớn hơn MG của CP
khi phát hành lần đầu, hoặc phát hành
bổ sung; c/lệch tăng giảm giữa số tiền
thu được so với giá mua lại CP khi tái
phát hành CP quỹ.

Chi phí phát hành cổ phiếu
- CP in ấn các chứng chỉ, CP đăng ký
phát hành, CP môi giới, CP cho các
chuyên gia…
 Được ghi giảm thặng dư vốn cổ
phần.

3


10/5/2013

• Quyền phát hành cổ phiếu là số cổ
phiếu tối đa công ty có thể phát hành
mà không cần thay đổi vốn điều lệ.

• Cổ phiếu đang lưu hành là những cổ
phiếu đã được phát hành và đang
được nắm giữ bởi các cổ đông. Việc
chia cổ tức được căn cứ vào số
lượng cổ phiếu này.

• Cổ phiếu đã phát hành:
- Là số cổ phiếu công ty đã bán hoặc
chuyển cho cổ đông.
- Trong quá trình lưu hành cổ phiếu
trên thị trường chứng khoán, công ty
có thể mua lại cổ phiếu do chính đơn
vị mình phát hành để làm cổ phiếu
quỹ hoặc để huỷ bỏ.

Số lượng cổ
Số lượng cổ
Số lượng cổ
phiếu được
= phiếu đã + phiếu chưa
phép phát
phát hành
phát hành
hành
Số lượng
Số lượng
Số
Số lượng
cổ phiếu
cổ phiếu

lượng
cổ phiếu
=
+
+
đã phát
đang lưu cổ phiếu đã hủy
hành
hành
quỹ
bỏ

4


10/5/2013

TK SỬ DỤNG
- TK 411 – Nguồn vốn KD, bao gồm:
+ TK 4111 – Vốn đầu tư của CSH:
phản ánh theo mệnh giá
+ TK 4112 – Thặng dư vốn CP: c/l giá
phát hành (mua lại) với mệnh giá
+ TK 4118 – Vốn khác

111,112

411(4111)

(3)Mua để hủy bỏ ngay

GM> MG
(4) Mua để hủy bỏ ngay
GM< MG

111,112

(1)Phát hành cổ phiếu
MG= GPH
(2)Phát hành cổ phiếu
MG
411(4112)
GM - MG

Thặng dư vốn cổ phần
GPH - MG
MG - GM

421
411(4111)
Chia cổ tức bằng phát hành CP
MG

GPH

411(4112)
GPH-MG

5

10/5/2013

VÍ DỤ 1
Công ty CP Hoàn Cầu thành lập vào tháng
01/20x0 đăng ký phát hành cổ phần với nội
dung:
-Tổng số CP phát hành: 2.000.000
+ Slượng CP ưu đãi: 200.000
+ Slượng CP phổ thông: 1.800.000
-Mệnh giá: 10.000đ
Công ty đã bán hết số CP trên (CP ưu đãi:
bán theo MG, CP phổ thông: 11.200đ/CP)
thu hết bằng tiền mặt VND.
Chi phí cho việc phát hành CP chi bằng tiền
mặt là 50.000.000đ

• Là cổ phiếu đã được phát hành ra
công chúng và được chính các tổ
chức phát hành mua lại trên thị
trường hoặc cũng có thể là những cổ
phiếu do cổ đông tặng lại cho công
ty.
• Cổ phiếu quỹ được sử dụng như một
công cụ tài chính linh hoạt để các
công ty cổ phần điều chỉnh cấu trúc
vốn.
• Cổ phiếu quỹ không được chia cổ tức
và không có quyền biểu quyết.

Cổ phiếu quỹ được giao dịch do những
nguyên nhân sau:
1. Dùng để chi trả cổ tức cho cổ đông
2. Nhằm khắc phục tình trạng giá cổ phiếu
của công ty bị sụt giảm nghiêm trọng trên
thị trường chứng khoán.
3. Công ty muốn có một số lượng cổ phiếu
dự trữ dùng để phát hành trong những
trường hợp phát sinh nhu cầu vốn cấp
bách, hoặc có thể thông qua giao dịch cổ
phiếu quỹ để làm nóng lại thị trường
chứng khoán đối với cổ phiếu quỹ của
công ty

6


10/5/2013

TK SỬ DỤNG
TK 419 – Cổ phiếu quỹ
 TK điều chỉnh giảm nguồn vốn

TRỊ GIÁ VỐN CỦA CP QUỸ
Trị giá vốn của CP quỹ khi xuất sử dụng
được tính theo PP bình quân gia quyền
Các chi phí liên
Giá
quan trực tiếp đến
Giá

thực tế =
+
việc mua lại cổ
mua lại
mua lại
phiếu

111,112
(1) Mua cổ
phiếu quỹ

419
411(4111)
(2) Hủy bỏ cổ phiếu
quỹ

4112

111,112
(3) Tái phát hành
cổ phiếu quỹ

421

(4) Chia cổ tức bằng
cổ phiếu quỹ

7

10/5/2013

-

-

-

-

VD 2
Sử dụng dữ liệu ở VD 1.
Giả sử sau đó 1 thời gian HĐQT của công
ty quyết định mua làm CP quỹ trong đợt
1 là 100.000 CP phổ thông theo giá thị
trường là 11.000đ/CP, thanh toán bằng
TGNH. CP mua lại được chi bằng tiền mặt
là 500.000đ.
Đợt 2: mua lại 50.000 CP phổ thông để
làm cổ phiếu quỹ theo giá thị trường là
11.400đ/CP, đã thanh toán bằng TGNH.
CP mua lại chi bằng tiền mặt là 200.000đ

VD 3
Sử dụng dữ liệu ở VD 2.
HĐQT quyết định tái phát hành 100.000
CP quỹ theo giá thị trường là 11.500đ/CP,
thu hết bằng tiền mặt.
Quyết định hủy bỏ 50.000 cổ phiếu quỹ vì
đã mua nhưng không tái phát hành

được.

TÁCH, GỘP CỔ PHIẾU
- SL cổ phiếu phổ thông tăng, giảm
tương ứng với tỷ lệ tách, gộp
- Không có sự thay đổi tương ứng về
nguồn vốn
- Tăng, giảm số lượng CP đang lưu
hành.

8


10/5/2013

PHÁT HÀNH CP THƯỞNG
- SL cổ phiếu phổ thông tăng tương
ứng với tổng số CP thưởng cho 1 CP
đang lưu hành.
- Không có sự thay đổi tương ứng về
nguồn vốn do phát hành CP thưởng
từ lợi nhuận chưa phân phối.

9