Bài giảng kế toán tài chính chương 2 trần thị phương thanh

10/5/2013

TRẦN THỊ PHƯƠNG THANH

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
Khái niệm chi phí, giá thành và kế toán chi phí
Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ( )
• Chi phí sản xuất : là biểu hiện bằng tiền của tất cả các hao
phí về lao động, vật tư, tiền vốn mà doanh nghiệp phải bỏ
ra trong từng thời kỳ để tiến hành hoạt động sản xuất sản
phẩm.
• Giá thành sản phẩm : là các chi phí sản xuất gắn liền với
kết quả sản xuất nhất định một cách hợp lý.
• Kế toán chi phí: là quá trình ghi chép chi phí nhằm cung
cấp thông tin, phục vụ yêu cầu quản lý chi phí và cung cấp
số liệu tính giá thành.

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất và đối tượng tính
hành sản phẩm:
• Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất
Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất có thể là :

giá t

. Đối tượng chịu chi phí như : từng loại sản phẩm, nhóm sản
phẩm, chi tiết sản phẩm, đơn đặt hàng,…
. Nơi phát sinh chi phí : phân xưởng sản xuất, giai đoạn công
nghệ, toàn bộ quá trình công nghệ.

•

Đối tượng tính giá thành.

1


10/5/2013

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
Phân loại chi phí
Phân loại theo nội dung kinh tế
• Nguyên vật liệu
• Tiền lương và khoản trích theo lương
• Khấu hao tài sản cố định
• Dịch vụ mua ngoài
• Chi phí khác bằng tiền

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
Phân loại chi phí
2.
•
•
•
•
•
•

Phân loại theo chức năng
Chi phí sản xuất
Chi phí bán hàng

Chi phí quản lý doanh nghiệp
Chi phí tài chính
Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp
Chi phí khác

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
Phân loại chi phí
3. Phân loại theo mối quan hệ với sản lượng
• Chi phí cố định là loại chi phí không thay đổi theo cùng
sản lượng.
• Chi phí biến đổi là loại chi phí thay đổi theo cùng sản
lượng.

2


10/5/2013

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
Phân loại chi phí
4. Phân loại theo cách chuyển trừ chi phí vào thu nhập
•

Chi phí sản phẩm: gắn với sự hình thành sản phẩm.

•

Chi phí thời kỳ: gắn với kỳ hoạt động của doanh nghiệp

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG

Phân loại chi phí
5. Phân loại theo thời gian ảnh hưởng của chi phí
• Chi phí chỉ ảnh hưởng đến 1 kỳ kế toán
• Chi phí ảnh hưởng đến nhiều kỳ kế toán.

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
Phân loại chi phí
6. Phân loại chi phí sản xuất sản phẩm, cung cấp dịch vụ
theo khoản mục
Chi phí sản xuất sản phẩm hoặc thực hiện dịch vụ được
chia thành 3 khoản mục:
• Nguyên vật liệu trực tiếp
• Nhân công trực tiếp
• Chi phí sản xuất chung.

3


10/5/2013

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm :
Hạch toán quá trình sản xuất của doanh nghiệp bao gồm 2
giai đoạn :
+ Giai đoạn 1: Phân loại, sắp xếp, tổng hợp các chi phí sản
xuất thực tế đã phát sinh tại doanh nghiệp trong từng thời
kỳ để tính vào các đối tượng chịu chi phí có liên quan.
+ Giai đoạn 2 : Tính giá thành sản phẩm : là công việc mà
căn cứ vào số liệu của giai đoạn hạch toán chi phí sản xuất
chuyển sang để phân loại và tổng hợp chi phí sản xuất theo

kết quả sản xuất nhất định.

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
Trình tự kế toán chi phí
• Phân loại chi phí theo chức năng và theo nội dung kinh tế
• Phân loại chi phí trong quá trình sản xuất sản phẩm hoặc
thực hiện dịch vụ theo khoản mục và theo đối tượng hạch
toán
• Phân loại chi phí sản xuất và dịch vụ theo khối lượng
hoàn thành và dở dang (để phục vụ tính giá thành).

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG
5. Xác định phương pháp tập hợp chi phí sản xuất và dịch vụ theo đối
tượng hạch toán.

Chi phí phân bổ
cho đối tượng
n

Tổng chi phí cần phân bổ X Tiêu thức
phân bổ của n
=
Tổng tiêu thức phân bổ

4


10/5/2013

NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG

Kiểm kê và xác định phương pháp đánh giá khối lượng sản
phẩm, dịch vụ dở dang
Kiểm kê và đánh giá khối lượng sản phẩm dở dang có ý
nghĩa quan trọng, ảnh hưởng đến kết quả tính giá thành
trong kỳ.

CP NVL TRỰC TIẾP
Khái niệm:
- CP NVL trực tiếp là tất cả các chi phí nguyên vật liệu
chính, vật liệu phụ, vật liệu khác trực tiếp sản xuất sản
phẩm.
- Các loại vật liệu này có thể xuất từ kho ra để sử dụng và
cũng có thể mua về sử dụng ngay hoặc do tự sản xuất ra và
đưa vào sử dụng ngay, vật liệu thừa còn để tại kho cuối kỳ
trước tiếp tục sản xuất trong kỳ này.

CP NVL TRỰC TIẾP
TK 621- Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
Tập hợp chi phí vật liệu
trực tiếp thực tế phát sinh

- Trị giá nguyên vật liệu sử
dụng không hết trả lại kho.
- Kết chuyển chi phí
nguyên vật liệu trực tiếp
trong kỳ.

5

10/5/2013

SƠ ĐỒ KT
Giá trị vật liệu sử dụng không hết nhập
lại kho
621

152

Giá trị vật liệu xuất dùng cho SX SP

632

Giá trị vật liệu thừa để tại PX
cuối kỳ (ghi âm)
111, 112, 331…

CP NVL trực tiếp vượt
trên mức bình thường
Giá gốc NVL trực tiếp dùng cho SX
(mua ngoài xuất thẳng không qua kho)
154
133
133

Cuối kỳ, kết chuyển CP
NVL trực tiếp để tính giá
thành

CP NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP

Khái niệm:
- Là tiền lương phải trả và các khoản trích bảo hiểm xã hội, bảo
hiểm y tế, BHTN và kinh phí công đoàn của công nhân trực ti
ếp sản xuất, kể cả khoản trích trước tiền lương nghỉ phép c
ủa công nhân trực tiếp sản xuất (nếu có).
- Tiền lương là khoản tiền mà doanh nghiệp phải trả cho người
lao động theo số lượng và chất lượng lao động mà họ đã đóng
góp trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp.

CP NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP
TK622- Chi phí nhân công trực tiếp
Tập hợp chi phí nhân công Kết chuyển chi phí nhân công
trực tiếp phát sinh trong trực tiếp phát sinh trong kỳ.
kỳ.

6


10/5/2013

CP NHÂN CÔNG TRỰC TIẾP
334

622
Chi phí tiền lương, các khoản phụ

338

cấp phải trả cho công nhân trực tiếp
sản xuất

CP nhân công trực tiếp 632
vượt trên mức bình
thường
154

Trích BHXH, BHYT, KPCĐ của công
335

nhân trực tiếp sản xuất

Trích trước tiền lương nghỉ phép của

Cuối kỳ, kết chuyển
CP nhân công trực
tiếp để tính giá thành

công nhân trực tiếp sản xuất

CP SẢN XUẤT CHUNG
Khái niệm:
Chi phí sản xuất chung là các chi phí liên quan đến việc
quản lý sản xuất và phục vụ sản xuất và các chi phí có tính
chất chung cho toàn phân xưởng, bao gồm :
• Chi phí nhân viên phân xưởng
• Chi phí vật liệu xuất dùng để phục vụ sản xuất tại xưởng sản
xuất
• Chi phí dụng cụ sản xuất
• Chi phí khấu hao tài sản cố định thuộc phân xưởng sản xuất
(kể cả khấu hao máy móc thiết bị sản xuất và khấu hao tài sản

cố định khác thuộc phân xưởng sản xuất).
• Chi phí dịch vụ mua ngoài thuê ngoài
• Các chi phí bằng tiền khác.

CP SẢN XUẤT CHUNG
Khái niệm:
• Chi phí sản xuất chung biến đổi (biến phí): là chi phí thay
đổi về tổng số khi mức độ hoạt động (số sản phẩm, số giờ
máy sản xuất …) thay đổi.
• Chi phí sản xuất chung cố định (định phí): là chi phí
không thay đổi về tổng số khi mức độ hoạt động thay đổi.

7


10/5/2013

CP SẢN XUẤT CHUNG
• Chi phí sản xuất chung cố định (định phí)
 Lưu ý:
. CP SXC cố định được phân bổ vào CP chế biến dựa trên
công suất bình thường của máy móc thiết bị sản xuất.
• TH sản lượng thực tế > công suất bình thường
• TH sản lượng thực tế thấp hơn công suất bình thường
• TH Dnghiệp cùng lúc ra nhiều lọai sản phẩm mà CP chế biến
của mỗi lọai sản phẩm không được tách biệt riêng
• TH có sản phẩm phụ

CP SẢN XUẤT CHUNG

TK 627-Chi phí sản xuất chung
Tập hợp CP sản xuất
chung trực tiếp thực tế
phát sinh

-Các khoản làm giảm CP sản xuất
chung
-Phần CP sản xuất chung cố định
vượt
định mức
-Kết chuyển chi phí CP sản xuất
chung vào tài khoản tính giá thành

CP SẢN XUẤT CHUNG
627
334

Chi phí tiền lương, các khoản phụ
cấp
phải trả cho nhân viên quản lý PX

338

152, 153

632
CP sản xuất chung cố
định - phần không
phân bổ vào giá thành

Trích BHXH, BHYT, KPCĐ của
nhân viên quản lý PX
Trị giá vật tư xuất dùng trong kỳ
154

214

Trích KH TSCĐ dùng tại
PXSX

335
Trích trước CP sửa chữa lớn TSCĐ ở
PX

Cuối kỳ, kết chuyển
chi phí sản xuất
chung

142/242

Phân bổ chi phí trả trước
331, 111, 112…
Các khoản chi phí khác phát sinh tại
PX

8


10/5/2013

KT TỔNG HỢP CPSX VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SP
• Theo PP KKTX:
Đối với ngành sản xuất công nghiệp :
 thực tế SP
hoàn thành

CPSXDD
đầu kỷ

CPSX phát
sinh trong kỳ

=

+

 đơn vị sản p
hẩm hoàn
thành

-

CPSX dở
Các khoản
dang cuối
ghi giảm
kỳ
- CPSX (nếu
có)

  thực tế sản phẩm hoàn thành
=

 số lượng sản phẩm hoàn thành
trong kỳ

KẾ TOÁN HTK LÀ SP ĐANG CHẾ TẠO
• Theo PP KKTX:
Đối với ngành sản xuất công nghiệp :
154
- Chi phí nguyên vật liệu trực
- Các khoản ghi giảm chi phí
tiếp
sản xuất
- Chi phí nhân công trực tiếp
- Giá thành thực tế sản phẩm
- Chi phí sản xuất chung
hoàn thành trong kỳ
- Kết chuyển chi phí sản xuất dở - Kết chuyển chi phí sản xuất dở
dang cuối kỳ theo phương
dang đầu kỳ theo phương
pháp kiểm kê định kỳ.
pháp kiểm kê định kỳ
SD : Chi phí sản xuất dở dang
cuối kỳ

SƠ ĐỒ KT
154

621

SDĐK
Kết chuyển CP NVL trực
tiếp phát sinh trong kỳ

622

152, 138 …

Giá trị phế liệu thu hồi nhập
kho,
khoản phải thu bồi thường …

Kết chuyển CP nhân công
trực tiếp phát sinh trong

627 kỳ

155, 157, 632

Kết chuyển CP sản xuất
chung phát sinh trong kỳ

Giá thành thực tế sản
phẩm hoàn thành trong
kỳ

SDCK

9

10/5/2013

KT HÀNG TỒN KHO ĐỂ BÁN
Đối với doanh nghiệp sản xuất công nghiệp (dịch vụ, nông nghiệp)
Khái niệm :
 Thành phẩm : Là những sản phẩm đã kết thúc các GĐ công nghệ qui
định trong quá trình công nghệ sản xuất sản phẩm, đã được kiểm
về mặt kỹ thuật & được xác định là phù hợp, đã nhập kho thành
phẩm hoặc giao trực tiếp cho bên mua.
Đánh giá thành phẩm :
+ Giá thực tế (giá gốc) của thành phẩm nhập kho : được xác định theo
số liệu của kế toán và bao gồm 3 khoản mục cơ bản :
. CPNVL trực tiếp
. CP nhân công trực tiếp
. CP sản xuất chung.
+ Giá thực tế của thành phẩm xuất kho

KT HÀNG TỒN KHO ĐỂ BÁN
Đối với doanh nghiệp sản xuất công nghiệp (dịch vụ, nông nghiệp)
Khái niệm :

 Hàng gửi đi bán : là khối lượng sản phẩm hàng hóa được gửi đi
bán trong kỳ, đang chờ ý kiến của bên mua, cụ thể trong các
trường hợp cơ bản sau:
• Hàng gửi đi bán theo kế hoạch theo hợp đồng.
• Hàng kí gửi đại lý nhờ bán hộ.
• Hàng xuất khẩu :
+ Nếu xuất kho và nhận vận đơn trong cùng 1 ngày : không

cần qua TK157.
+ Nếu khác ngày : phải dùng TK157.

KT HÀNG TỒN KHO ĐỂ BÁN
TK 155 – Thành phẩm
- Trị giá của thành phẩm
nhập kho;
- Trị giá của thành phẩm
thừa khi kiểm kê.

- Trị giá thực tế của thành
phẩm xuất kho;
- Trị giá của thành phẩm thiếu
hụt khi kiểm kê.

Trị giá thực tế của thành phẩm
tồn kho cuối kỳ.

10


10/5/2013

KT HÀNG TỒN KHO ĐỂ BÁN
TK 157 – Hàng gửi đi bán
Trị giá hàng hóa, thành
phẩm đã gửi cho khách hàng,
hoặc gửi bán đại lý.

- Trị giá hàng hóa, thành phẩm

gửi đi bán, dịch vụ đã cung cấp
được xác định là đã bán;

Trị giá hàng hóa, thành phẩm đã g
ửi đi, dịch vụ đã cung cấp chưa đ
ược xác định là đã bán trong kỳ.

11