Bài giảng sinh quyển trần thị hồng sa

SINH QUYỂN
Người soạn: Trần Thị Hồng Sa
Khoa Địa lí – Trường ĐH Quy Nhơn

1


2. Tác động của các nhân tố sinh thái lên sinh vật và
sự thích nghi của chúng
Nhân tố sinh thái

Nhân tố vô sinh

Ánh Nhiệt
Sáng Độ

Nước
&
Độ
ẩm

Đất

Nhân tố hữu sinh

Không
khí

gồm các cơ thể sống
và quan hệ tương tác
giữa chúng với nhau

2


SỰ TÁC ĐỘNG CỦA CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI LÊN SINH VẬT
VÀ SỰ THÍCH NGHI
* Sự tác động của các nhân tố vô sinh
Ánh sáng


Đối với thực vật: quá trình quang
hợp, ảnh hưởng đến hình thái, cách
sắp xếp hình thái của lá cây.

-

Dựa vào nhu cầu ánh sáng: Nhóm
cây ưa sáng (tếch, phi lao, xương
rồng, lúa), Nhóm cây ưa bóng (lim,
cà phê), Nhóm cây chịu bóng (ràng
ràng, dầu rái).
- Dựa vào nhu cầu thời gian chiếu sáng: Nhóm cây ngày dài và nhóm
cây ngày ngắn.
3


Cây chịu
bóng
Ràng ràng

Dầu rái

Kim phát tài

Cây ưa
bóng
Lim

Cây rắn

Cây cà phê

Cây ưa
sáng
Tếch

Xương rồng

Đồng lúa

4


Đối với động vật:
- Ánh sáng giúp động vật nhận biết các vật và định hướng bằng
thị giác trong không gian

Chim di cư nhờ ánh sáng Mặt trời và sao

5

- Cường độ và thời

nếu tăng cường độ chiếu sáng thì sẽ rút
ngắn thời gian phát triển của cá hồi

gian chiếu sáng ảnh
hưởng

đến

sự

sinh

trưởng, sinh sản và
phát triển của động
vật.


Ánh sáng thay đổi theo chu kì (ngày đêm, mùa) tạo nên nhịp điệu sinh học.

6


Nhiệt độ: Đại đa số sinh vật sống trong phạm vi nhiệt độ 0 – 400C


Đối với thực vật:

- Nhiệt độ ảnh hưởng đến hoạt động quang hợp, hô hấp; sự thoát
hơi nước, sự hình thành và hoạt động của chất diệp lục; Sự phân
bố sinh vật (Thực vật chịu lạnh, trung gian, chịu nóng).

Vân sam

Dương xỉ
Cây hình chai
7


- Thích nghi: Khi nhiệt độ tăng cao thì thực vật có vỏ dày, lá có
lông hoặc có lớp sáp, lá biến thành gai, cây mọng nước. Khi nhiệt
độ thấp thì cây rụng lá và hình thành vảy để bảo vệ chồi non hoặc
tàn lụi để lại hạt.

Rừng khộp vào mùa khô với đặc trưng
cây thưa và rụng lá

8




Đối với động vật:

Nhiệt độ anh hưởng: - Sinh trưởng, phát triển, phân bố  2 nhóm ĐV:
Nhóm đẳng nhiệt

Nhóm biến nhiệt

9


- Nhiệt độ ảnh hưởng đến hình thái động vật; tập tính ĐV

So sánh
sự khác
nhau về
bộ lông,
cơ thể,
tai?

Một số loài ngủ đông?

10


Hải sâm ngủ hè

11


- Nhiệt độ là nhân tố giới hạn sự phân bố nhiều loài động vật 
loài hẹp nhiệt và loài rộng nhiệt.

Vắt chỉ thích hợp với nhiệt độ 24 – 28 0C

12

- Thích nghi: Động vật có những đặc điểm hình thái, cấu tạo cơ thể để
điều hòa nhiệt; Tập tính tụ họp thành đám; Ngủ đông, ngủ hè, di
trú...

13