ĐỀ tài BỆNH GREENING hại cây có múi và các BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ

Bệnh vàng lá greening hay còn gọi là bệnh vàng
lá gân xanh (tiếng Anh: Citrus Vein Phloem
Degeneration, viết tắt CVPD và hiện được các
nhà khoa học gọi là bệnh Huanglongbin ) là bệnh
phổ biến của các loài thực vật thuộc chi Cam
chanh do vi khuẩn Gram-âm chưa rõ đặc tính
Candidatus Liberibacter spp. tấn công mạch dẫn
của cây, lây lan qua mắt ghép.
• Tất cả các giống cây có múi đều bị nhiễm loại
bệnh này: cây cam, chanh, cam sành, bưởi…
NHÓM
NHÓM55


Bệnh mang tính huỷ diệt cao và lây lan rất nhanh
• Theo thống kê của FAO, từ những năm 1995
bệnh HLB đã lan rộng trên 50 quốc gia và đe dọa
nghiêm trọng đến nguồn gen cây có múi ở Châu
phi và Châu á. Người ta ước tính bệnh đã tàn phá
hơn 60 triệu cây trên cả 2 lục địa này.
• Ở Việt Nam, bệnh đã làm chết hàng loạt vườn
cây có múi từ Bắc vào Nam.Vào những thập niên
1970-1980 các vườn cam ở miền Bắc bị tàn phá
nặng nề, các khu cam Sành Bố Hạ, quýt Hanh
Phú Bình không còn nữa
NHÓM
NHÓM55


• Ở Phía Nam, bệnh bùng phát và lây lan mạnh

từ những năm 1994 và theo ước tính chỉ riêng
huyện Châu Thành, Cần Thơ, thiệt hại khoảng
1 tỷ đồng vào năm 1994. Và dựa vào diện tích
cây có múi của ĐBSCL cùng với giá trị hiện
tại của CCM, ước tính thiệt hại của ĐBSCL
mỗi năm khoảng 180 tỷ đồng.

NHÓM
NHÓM55


Theo điều tra mới nhất của các ngành chuyên
môn tại các tỉnh Tiền Giang, Vĩnh Long, Cần
Thơ, Đồng Tháp… cho thấy hiện nay tất cả
các giống cây có múi trong vùng đều bị nhiễm
loại bệnh này
Tiền Giang được mệnh danh là “vương quốc trái
cây”, với trên 15.514 ha cây có múi, trồng tập
trung và chuyên canh ở các huyện Cái Bè, Cai
Lậy, Châu Thành… Tuy nhiên, kết quả điều
tra cho thấy có đến 50-60% diện tích cây có
múi bị nhiễm bệnh vàng lá greening
NHÓM
NHÓM55


• Theo Viện Nghiên cứu Cây ăn quả Miền Nam
(Sofri), ĐBSCL hiện có hơn 76.000 ha cây có múi
nhưng nhiều vườn cây đã bị nhiễm bệnh vàng lá
greening (vàng lá gân xanh) rất nặng.Theo Cục

Bảo vệ Thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn), toàn vùng đồng bằng sông Cửu Long
(ĐBSCL) hiện có 76 ngàn ha trồng cây có múi,
trong đó cam và quýt chiếm 63%, bưởi 33%.
• Như vậy có thể thấy đây là một loại bệnh nguy
hiểm và có thể phát thành dịch bất cứ lúc nào.
NHÓM
NHÓM55


• Bệnh này được mô tả lần
đầu tiên vào năm 1929 và
được công bố tại Trung
Quốc năm 1943, tại đây
bệnh có tên gọi hoàng long
bệnh ( 黄黄黄 , nghĩa là
"bệnh rồng vàng"). Đài
Loan bị ảnh hưởng nặng
nề của dịch bệnh này năm
1951.
NHÓM
NHÓM55


• Châu Phi công bố trường hợp đầu tiên năm 1947 tại
Nam Phi, nơi mà dịch bệnh vẫn còn lan rộng.
• Bệnh phổ biến chủ yếu tại các khu vực nhiệt đới và
cận nhiệt đới châu Á. Hầu hất các vùng trồng các loài
cây cam chanh tại châu Á đều dính phải, trừ Nhật
Bản.

• Bệnh vàng lá gân xanh đã ảnh hưởng lớn tới mùa
màng tại Trung Quốc, Đài Loan, Ấn Độ, Sri Lanka,
Malaysia, Indonesia, Myanma, Philippines, Pakistan,
Thái Lan, quần đảo Ryukyu, Nepal, Réunion,
Mauritius, và Afghanistan. Các khu vực ngoài châu Á
cũng từng công bố có bệnh: Ả Rập Saudi, Brasil và,
Florida (Hoa Kỳ) kể từ năm 1998.
NHÓM
NHÓM55


• 3.1 Tác nhân gây bệnh
Có 2 loại vi khuẩn gây bệnh là vi khuẩn dòng
Châu á Candidatus Liberibacter asiaticus và vi
khuẩn dòng Châu phi Candidatus Liberibacter
africanus. Ở Việt Nam do Candidatus
Liberibacter asiaticus gây ra. Vi khuẩn này có bề
dày vỏ khoảng 25 mm với 3 lớp của vi khuẩn gram
âm. Vi khuẩn này có 2 dạng: dạng dài và dạng
hình cầu, dạng dài có chiều dài từ 1-4 mm, đường
kính 0,15-0,3mm và dạng hình cầu có đường kính
0,1mm.
NHÓM
NHÓM55


3.2 Tác nhân và nguyên nhân truyền bệnh
Bệnh lây lan qua 2 con đường là:
• Nhân giống vô tính: Do vi khuẩn gây bệnh
nằm trong mô libe của cây cho nên khi nhân

giống từ cây mẹ đã mang mầm bệnh thì cây
con sẽ bị bệnh. Mầm bệnh nằm trong mắt ghép
hay nằm trong cành chiết sẽ thể hiện triệu
chứng từ 8 đến 15 tháng sau khi trồng. Trong
trường hợp này, triệu chứng bệnh sẽ thể hiện
tương đối đều trên 4 phía của cây.
NHÓM
NHÓM55



3.3 ĐẶC ĐIỂM RẦY CHỔNG CÁNH (RCC):

RCC thuộc nhóm côn trùng chích hút, biến
thái không hoàn toàn. Thành trùng có kích
thước 3,2 - 3,5 mm, màu nâu xám, có 9 đến 10
đốt râu màu nâu đỏ, đầu có 2 mảnh nhọn nhô
ra phía trước. Cánh xếp thành hình mái nhà,
đầu trút xuống, cánh chổng lên, khi đậu thân
nghiêng tạo thành một góc 30-450 so với mặt
lá (vì vậy mới có tên gọi là rầy chổng cánh).
Thành trùng cái sau khi vũ hóa 7-8 ngày thì
bắt cặp.
NHÓM
NHÓM55




Khả năng đẻ trứng của mỗi con rầy cái là 800-900

trứng. Vòng đời của RCC với điều kiện nhiệt độ và
ẩm độ của Việt Nam (30,9 0C, ẩm độ 73,7%) có
thời gian trung bình là 28 ngày.
RCC đẻ trứng thành từng đám màu vàng trên đọt
non . ấu trùng nở ra có hình dáng giống rệp sáp , di
chuyển chậm chạp
Nếu chúng đến từ cây bị bệnh Greening thì trong
bao tử và nước bọt của chúng có chứa sẵn vi khuẩn
Liberobacter asiaticus nên khi chúng bơm nước bọt
để làm lỏng nhựa cây cho dễ hút và truyền bệnh
cho cây lành .
NHÓM
NHÓM55


4.1. Trên lá
Biểu hiện đặc trưng của bệnh
là phiến lá hẹp, khoảng cách
giữa các lá ngắn lại, có màu
vàng, nhưng gân chính và gân
phụ vẫn còn màu xanh và nhỏ,
mọc thẳng đứng như tai thỏ,
nên có tên gọi bệnh vàng lá
gân xanh.
NHÓM
NHÓM55


• Triệu chứng vàng
lốm đốm: thịt lá bị

vàng, các đốm xanh
đậm vẫn còn, nằm
đối xứng trên phiến
lá.

NHÓM
NHÓM55


• Triệu chứng trên
lá già: lá bị dày
lên, nhám, gân
lồi, sần sùi và
hóa bần (nâu
đen).

NHÓM
NHÓM55


NHÓM
NHÓM55


4.2 Trên quả
Quả nhỏ hơn bình
thường, méo, khi bổ dọc
thì tâm quả bị lệch hẳn
sang một bên, quả có
quầng đỏ từ dưới đít lên.

Hạt trên quả bị bệnh
thường bị thối, có màu
nâu.
NHÓM
NHÓM55


NHÓM
555
NHÓM
NHÓM
NHÓM 5


4.3 Trên rễ
• Khi dính bệnh hệ thống rễ cây bị thối nhiều,
đa phần rễ tơ bị mất chỉ còn hệ thống rễ chính,
thậm chí rễ chính cũng thối.
• Các triệu chứng trên xuất hiện từng cành,
từng cây trong vườn, có khi xuất hiện trên cả
vườn
• Sự kết hợp giữa các triệu chứng trên với việc
xuất hiện của rầy chổng cánh (Diaphorina
citri) trên vườn là cần thiết cho xác định bệnh
vàng lá greening.
NHÓM
555
NHÓM
NHÓM
NHÓM 5

NHÓM
555
NHÓM
NHÓM
NHÓM 5


• Ðể phòng trị được bệnh này , có 3 việc cần
thực hiện cùng lúc là tiêu diệt nguồn bệnh ,
trị RCC và tạo giống cây mới kháng bệnh.
5.1 TIÊU DIỆT NGUỒN BỆNH
• Đốn bỏ tất cả các cây bị bệnh
• Có trồng các đai rừng hoặc hàng cây khác
loài làm hàng rào bảo vệ
NHÓM
NHÓM
5555
NHÓM
NHÓM


5.2 . DIỆT RCC
Không dễ vì nó rất nhỏ nên khó phun thuốc
được đều khắp mà chỉ cần một số ít con
cũng có thể lan truyền vì mầm bệnh vẫn còn
.RCC lại có nhiều cây kí chủ phụ là hoa
kiểng mà người trồng không chú ý vì không
gây hại.

NHÓM
NHÓM
5555
NHÓM
NHÓM