nghiên cứu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu đến sinh kế và sức khỏe cộng đồng

B

NGHIÊN C
SINH K
ÀS
PHONG, HUY
VÀ

C
,T

CHUYÊN NGÀNH: KHOA H
MÃ S 60.85.02

LU
KHOA H

&B

Hu

Ã
ÊN HU


L
: Lu
nghiên c
b
d

ày là cơng trình

êng tơi
ình nghiên c

nào khác, s

ày là trung th

rõ ràng.
Tác gi

à có ngu


L

àn thành t

lu

ày, Tơi vơ cùng bi

- Th

, ã r

ình

tơi trong q trình th

à hồn

thành lu
-T

Cán b và nhân viên D

tơi cùng ph
th

à

FLC09-04

tơi r

às

ình thu
àm lu

- UBND xã H
và tồn th

ã cho

ãH
ãH

ãt

ình giúp

à

cung c
- Vi

à Cơng ngh
ãt

q trình tơi

–
tơi trong

hi


M
Trang
DANH M

CÁC T

........................................................................ i

DANH M

.............................................................................................. ii

DANH M

ÌNH .............................................................................................. iii

M

................................................................................................................ 1
1. Tính c

ài .................................................................................. 1

2. M
3.

....................................................................................... 2
à ph

4.

ên c

................................................................... 2

nghiên c

................................................................................. 2

à th

......................................................................... 3

5. Ý ngh
6. C

.............................................................................. 3
ÊN C

1.1. NH

.............................................................. 4

1.1.1. C

.............................................................. 4

1.1.1.1. C

.......................................................................................... 4

1.1.1.2. Phát tri
1.1.2. Sinh k
1.1.3. S
1.1.4. S

....................................................... 4

.......................................................................... 4

à sinh k
à các y

..................................................................... 5
t

....................................... 6
à giáo d

1.2.

............................... 6
ÊN C

................................. 7

1.2.1.

.................................................................................. 7

1.2.2.

................................................................................. 8

1.2.3.

..................................................................................... 8

1.2.4.

................................................................. 8

1.3.
1.3.1.

............................................................ 8
nghiên c

............................................................... 8


1.3.2.

ãh

1.3.3.

ê và phân tích t

............................... 9

............................................ 9

1.3.4.

.......... 9

1.3.5.

............................................................................... 10

1.3.6.

............................................................................... 11

1.4. T

ÀT

THIÊN HU ................................................................................................... 12
1.4.1. Nh

àl

1.4.1.1. Nh

i

àn c .... 12

............................................................. 12

1.4.1.2. L

toàn c

1.4.2. Bi

............................................. 12

.......................................................... 14

1.4.2.1. Nguyên nhân và bi
1.4.2.2. Di

................................................................ 14

và các d

............................................ 16

1.4.2.3. Nh

àn c ................................................ 16

1.4.2.4. Các gi

.................................................... 17

1.4.3. Bi

àt

1.4.3.1.

ên Hu ............................ 18

.............................................................................. 18

1.4.3.2. Các k

................ 18

1.4.3.3. Các thách th
1.4.3.4.

à gi

........... 19

ên Hu ................................................................. 20

ÀS

ÃH

2.1. KHÁI QUÁT V

...... 24

ÊN VÀ KINH T - XÃ H

Ã

........................................................................................... 24
2.1.1.
2.1.2. Các
2.2.

ên .................................................................................. 24

-t

ã h ............................................................. 28
Ã

........................................................................................... 30
2.2.1.

....................................................................................... 30


2.2.2.

....................................................................................... 31

2.2.3. Nh

ãH

...................... 31

2.3. PHÂN TÍCH
2.3.1.

.... 33

nc

..................................................... 33

2.3.2.

ành ph

k ................... 35

2.3.3. Phân tích

ành ph

.................. 36

2.3.3.1. S

....................................................................... 36

2.3.3.2. Ni tr

....................................................... 44

2.3.3.3. Các ngành ngh
2.3.4. Nh

àd

...................................................... 46

lu

............ 47

2.4. PHÂN TÍCH
2.4.1.

..... 48

nc

..................................................... 48

2.4.2. Phân tích

........................................ 48

2.4.2.1.

ên

2.4.2.2. Phân tích

a các y

................... 49

2.4.3. Các k

BI

. 48

.............. 53

.......................................................................................... 54

3.1.

.............................................................. 54

3.1.1.

phát tri

3.1.2.

.................... 54
........ 55

3.2. CÁC GI

...................................... 56

3.2.1.

................................................................. 56

3.2.1.1. Các gi

tr .................................................. 56

3.2.1.2. Các gi

............................. 57

3.2.2. Nuôi tr

.............................................................. 61

3.2.2.1. Các gi

tr ................................................... 61

3.2.2.2. Các gi

............................. 62

3.2.3. Các ngành ngh

àd

............................................................. 63


3.3. CÁC GI
C

....................................................................................... 64

3.3.1. Các gi

ên truy

3.3.2. Các gi

à nâng cao ch

3.3.3. Các gi

phát tri

3.3.4. Gi
K

tr .......................................................... 64

àd
n th

À KI

................ 64
........................................ 65
........................ 66

............................................................................. 67

1. K

................................................................................................. 67

2. KI

................................................................................................ 68

DANH M
TÀI LI
PH

ÌNH NGHIÊN C

.................................................... 70

................................................................................... 71


i

DANH M
-

Bi

- CTMTQG

ình m

-D

êu Qu
ên

FLC09-04

D

Thích

à các

chính sách liên quan
- GHGs

Các khí nhà kính

- KT-XH

Kinh t - Xã h

- IPCC

U

ên chính ph

- IMOLA

Qu

t

-

Nuôi tr

- NTTS

Nuôi tr

- PTBV

Phát tri

-

Phát tri

-

S

- SXNN

S

- TNMT

Tài nguyên và

- TNTN

Tài nguyên thiên nhiên

- TT Hu

Th

- UBND

ên Hu ”

U

s

ên Hu

- UNFCCC
- UNDP

trình phát tri

- UNEP

trình mơi tr

- WHO

T

- WMO

T

ên Hi
ên Hi


ii

DANH M

S
b
2.1
2.2

CÁC B

Tên b
Hi

Trang

ãH

Nhi

25
0

à cao nh

2.3

ình tháng n

2.4.

C)

26

ãH

2.5

M

2.6

Danh m

2.7

2.9
2.10
2.11
2.12
3.1

ành ph

trong các tr

34

à ngu

35
36

Thơng tin v

ti

38

ãH
D
ngâp l
Th

39

ãH
ê thi
ãH

Th
các b
t

26
29

X
bi

2.8

max,m)

ên c

45

Phong

ês

à/ho
–khí h

Thơng tin v
à

ãH

Các bên liên quan trong các thành ph

50

52
54


iii

DANH M

CÁC HÌNH V

S
hình v

Tên hình

1.1

Trang

ình DPSIR

11

(A)- Ph
1.2

15

(B)- Ph
khác nhau

2.1
2.2
2.3

ên nhân
ãH

15
24

ãH

Hi

Phong

25

D

xã

2.4

D báo t

2.5

34

- 0,5 m

40

D

-1m

40

2.6

D

- 1,5 m

41

2.7

D

-2m

41

2.8

D

- 2,5 m

42

2.9

D

-3m

42

t

2.10

ng và s

49

3.1

Ru

58

3.2

C

3.3

Mơ hình tr

3.4

Mơ hình tr

59

3.5

H

62

ãnh thốt n

58
àu ki

ên lu

59


1

M

1. Tính c

ài

Trong th
bi

,v

c

à khoa h ,

ã là m

b
cáo l

c

khơng ch thu hút s quan tâm
àn nhân lo

UNFCCC

ã

.

s

IPCC kh g

g

nhi

. Khơng d
cáo l

, IPCC ã tái kh g
êng m
cu

ào, nó là m

hi

àng

ên

d

ên ph
0

ên

ch

C, thì kho

22 tri

Vi

à và 45% di

Long, v

.

m là 1 trong

nh

thiên tai. N

ho ti

lồi sinh v
UNDP, Vi

Nam s

khơng cịn là v

,

c

Theo nh
b

nh

hay m

s

trong báo

Sơng C

i Nam s

ìm trong n

.

, xã H
t nh TT Hu là m
nh

ã thu

ãi ngang

có tính nh

là s

m

àm
n

c

sơng B , nên có nhi

à tr

c

khí h , thiên tai,
sinh k

c

,v
V

nh

ã có

h

do

…
às

c

ên.
ã ch

lý do trên,

bi

ài: “Nghiên c

às
, t

ãH

ên Hu

phân tích
c

ào danh sách

,d b

ình th
l

[5]

háp thích
góp ph

và s

c

gi

huy
, nh


2
2. M
nh
c

ên Sinh k

ãH

c

à phù h

3.

à ph

ên c

a)

ên c

: Các thành ph

às

ãH

kho

;

b) Ph

ên c

: Xã H

4.
ài s
li

ãh

ê

và phân tích t
thơn (v
lo

à: th

ịng l

)

b
ài cịn s

c

à tính khoa h
(Xem chi ti
5. Ý ngh

khoa h

à th

a) Ý ngh

c

ài

:

+ Cung c

g pháp lu

c

nghiên c

às
c

ên c

ên các thành ph
+ Góp ph

.

ung c

trong

,t

các nghiên c

+M
trong b
b) Ý ngh

ên c
toàn c
:

às

c

cho


3
- Cung c

cho c

ãH

ên sinh k

às

nh
nh

.

- Cung c
c

ên sinh k

quy

às

có thêm

tr
ên c

các vùng

chính

nc

- Có th

lu

ãH

nhân r

khác nhau.

góp ph

à
à nghiên c

hồn thi

thêm

nghiên c
6. C
Lu
M

g

:

;
ên c

;
às

c

ãH

;

;

K

à ki

;

Danh m

ình nghiên c

Tài li

;

Ph

;

v


4

ÊN C
1.1. NH
1.1.1. C
1.1.1.1. C
C

(Community)

.C

m
“

“c

” có ngh

”

m

à
à chung và

à cùng chung
ì

, có th

à lãnh th

kinh t

tính nh

hố ho
ình c

Theo Trung tâm nghiên c

àng... [14].

àT

: “C

àm

t

àn nh

chung m

ãh

v

ích v

.C

ành b

à: con

[11].
Theo ý ngh này c
+C

thành 2 lo
ao g

có th

àn,
ãh

à có th

àng bu

ùng có các chính sách chung.

v
+C
khơng g

au ho
a

ên k

nghi
1.1.1.2. Phát tri

Khái ni

chính ph

s

ên

là m
c

c dân trong các c
ùng nh

l
[11].


5
Tuy nhiên
H

khái ni

ã

ã

ãi và Liên
à nh

c

ình qua

l

l

xã h

à giúp các c

ày h

ày nh
gia c

d
gc
-M

[11].

,g

+
+C

thông qua s

+ An sinh và h

;

- Các giá tr

an sinh c

tinh th

à trách nhi

-N

ên quan nhau: qu

và t

: là q trình giúp c
ì mình có mà ch

ài, kinh nghi
ên mơn, tín d

nh
d

à qu

này thì c
àk

c
b

c hình th

luy

ình [11].

1.1.2. Sinh k

à sinh k

Sinh k
Vi

à vi

à bao g

àng, tài s

àng, ngu

sá...) và các ho
- Sinh k
ti

ph
K

ài nguyên c

.

nh

ãh

ãh

g

iáo d

cơng b

:M

[17].
àb
à duy trì ph

à


6
hi

, th

nh

cho các th

ngh

àh

Theo

ày thì sinh k

trung tâm, d ti

à mang l

các nguyên t

l

c

àm
ên s

c

[17].
1.1.3. S

à các y

WHO (1975) ã
ch

à tr

àn di

à tâm lý xã h

àm

trong nh
v

à nâng cao s

o

à c

c

à m

ài

àm
thác và s

lo

s

êu quan tr
- Các y

t

:

à các y
ã

à th

[15];
àb

ái h

là m

[15].

v

:

à vi sinh v

à

v

ành ph

nh

à các ch

Nh

ày có th

à hoá h

ph

ng c

à nh
à các vi sinh v

m

à con

ng

àm

c kho

loài ng

ào nh

às

àh

1.1.4. S

ãh
[4].

à giáo d
hay s

ãh

às

gi

à tác

sinh, h

ãh

ên nhau trong

ên (vô


7
th

ình tr
ph

ành viên mà tính ra s

trung bình

[15].

+C

ph

àm

à tuy

ên và xã h
+C

àm

ãh

tinh th

à

t

s

èo kh

às

- Giáo d

à bi

ãh

àn c

: Truy

x

ãh
– Giáo d

àm

trong nh

nhi
ình tr

c kho

g

ình giáo d

ành vi s
M

c

và

bao
[12].

– giáo d

s

àc

b

. Khi giáo d

c

ý:

+ Ph
+ Ph

+ Ph
ng bi
1.2.

ÊN C

1.2.1.
“H
ph

àm

ìs

ên nó” (Lv. Bertalanffy, 1956). Các y

tham gia vào nhi
t

ò c

nghiên c
th
thuy

òi h

ành t

[13]. Vi
khơng

i

trong
pháp phân tích h

ì ngồi ph

ịn
nh

ày

ên c

.


8
1.2.2.
ên tính hồn ch

c

àm

ên c

ù tác

à phát tri

ên – xã h

nên cu

ình ch

à nh

ào thiên

n
là ph

ên”, “L

à” [26].

1.2.3.
Nói lên nh
tr

nh

ãx

m

n

ra trong quá kh

các thi

cách ti

chung c

à suy lu

các hi

nh

Bên c

-gic, có th tìm ra

t
khí h

ình

ên và xã h

s

T

ày là

và th

1.2.4.
às

Tuy có nhi
phát tri

ài hồ gi

b

kinh t

. Bên c

à

ịn bao hàm c

s

[16]. V

nay m

êu xã h

ho

ý

, trong hoàn c

à nghiên c

1.3.
1.3.1.
Nh
li , tài li

và sàng l

nhau

êm cho các v

s

áp lu
ên c

ên c
tồn c , trong

tham kh )
các t

các thơng tin c
ên c

v.v.. C

ài này là

và

(xem tài li

ãt
às

ho

, v.v..


9
1.3.2.

và

ãh
à thi

giá tr

tr

c

. Bên c

i

c

qua các m

h

s

à

ã ti

tồn b

6h

ình

n
ã ti

ành xây d
60 h

1.3.3.

th

Th

b

.

àn nghiên c

có kèm

4

o
.T

t

mang tính g

ành kh

cán b

h

ã tr i qua

thơng qua các b

theo ph

ta có

ùng nh

nhân trong c
C

ãh

à các q trình di

ã
às
(Ph

câu h

và ti

ình) trên tồn xã (Ph

ành

.

ê và phân tích t

ê và phân tích là th

êt

các t

chia

ành nh

nghiên c

à gi

b

y

Th

ê và phân tích t

ã

Trong lu

h

à liên k

t hóa v

chúng tơi s d

êt

ài, ví d

y

v

, các ý

ình có liên quan và c
quan chuyên ngành,v.v..), t
à

các

ng, ý ki

ên gia, các

t

à rút ra nh

có s

(PRA) c

àn thành lu

1.3.4.

nghiên c

PRA (Participatory Research Approach) l

Thu
cu

XX

ên xu

àm

ã

nhanh chóng ch
k

ào

ào vi

át tri
PRA l n

lâm nghi
h

Qu

ình
– Thu
ã xem PRA

n, t

ình/d
h


10
nghiên c

phát tri

khác nhau
có nhi

PRA th

tr làm vi

àm

v

thu n ti

cơng c

g

nhi

à thân thi

công c

[17],[35]. Tuy

ài ch

- Th

t

: là th

ành viên c
l

t

(ch

ùh

à tri th

êu c

à lai

ên c
M

tiêu c

àt

à thu nh

rõ thông tin c

àm
[27].

- Dịng l

nh

ìn t

các hi
k
ãs
lu

ph

àm

là các s

-X

ành th

thơng tin (câu h
àn trong l

cùng v

nh

às

: là m

ã có

cá bi

xã. V
ã di

ên sinh k

ch

ti

l

c theo m

êu chu

m

ã

x

m
m

ài q trình khác, ví

d

[27]. Công c

chúng tôi s

ã
c

ành thông qua vi
nh

nh

c

1.3.5.

T

DPSIR (Driver Pressure State Impact

Response) do t
mơ hình nh
ngun nhân – k t qu

ngun nhân gây ra các v


11
chúng và các bi

ình bao g

s ch

, KT-XH c

các thơng s

ùng nghiên c

ành 5 h

àb

(Hình 1.1) [19]

:

+ Các thơng s

v ch

);
+ Các thông s
+ Các thông s

;

+ Các thông s
h

êu c

às

I);

+ Các thơng s

à

xã h
STATES
Hi

PRESSURES

Áp l

DRIVERS

IMPACTS

RESPONSES

Chi

Chi

Hình 1.1.

ình DPSIR

Trong lu
h

các

ên hi

1.3.6.
phép ta tr
vùng lãnh th . Bên c
ph

m

cùng v

ên x

các l

Vì th

v

, ta có th

thơng tin c

b

nhân t khác nhau trên m

cùng v
d

u

và tr

ãs

àd
ên các thành ph

c

. Ví d

hố các thơng tin lên

:b

s

ài nguyên, d

nh

và

t
c

l

v.v..


12
* Ngồi ra

nêu
nh

ên, lu

cịn s

à tính khoa h

1.4. T

ÀN C

ÀT

THIÊN HU
1.4.1. Nh

h

àl

àn c

1.4.1.1. Nh
- Khí h

:

à trung bình theo th
[2]. Là t

m

nh

vào hồn c
ình nhi
-S

à tu

T

khí h

ình thành: Khí h

chung c

Có

quy

tính

[18].

ình thành trên c
àn

3 chu trình

àn nhi

Các q trình hình thành khí h

àn c
ình này và các lo

liên quan v

khí h

s

l

à bi

v

th

t ph

ịng bi

[18].

1.4.1.2. L
Khí h

àn c
ên

này t
bình, m

theo xu th

t

ành x

trên Trái
a)

ra thành 3 th

do th

ã chia th

[10]:

ày c

2) Th

ên c

ên t

b

3) Th

C

4) Th

Trung sinh: khí h

:

ày kéo dài hàng tri

ày ra các th

1) Th

ành

ên th

ã th
tr

ên

.

13
5) Th

s

õr

khí h

B

Nam

ào cu

này

g hà phân b

ì có l
6) Th

à (k

à): Th

này

àb

cách

ên. Theo các h
Nga, th

ã bao ph

-V

c

vùng bi

ên nhân c

à Trung Âu.
có 3 gi

+ Gi

cho r

[10]:

ên nhân v

nh
nghiêng

sai c

ã có nh

l

ã bi
+ Gi

bi

trong các th

ình d

àt

ã gây ra B

ày cho r

ên m

trên
châu l

ân b

ịng

ì th

ình t

+ Gi

cho r

à do s
hh

thành ph

y

khác xa hi
ã có nh
và nh

nóng trên b
v

ãnh li

.

nh

õ ràng do

các b

.

th
ch
l

à t cu

. Có nhi
s

nghiên c

ên ph

õ ràng.

qua trình t
trình n

ài nghìn n
ìn n

Trong q

ên c

à khơ nhi

àl

ên c
à khí h

ên l

th


14
nhi

ên c
T

l

n a sau th

à

à phát tri . T

thì có s

, khí h

nóng. Tóm l

ic

chu k

d

[18].
gày nay:

theo c

ên ti

às

ên hi

. Q trình nóng lên này

b

àm

20 [18]. V

ày s

õ

th
(

.

1.4.2. Bi
1.4.2.1. Ngun nhân và bi
ã bi

"

KK là s

ình

và/ho

ì trong m

à vài

th

à do các q trình t

ên bên trong ho

ên ngồi, ho

ành ph

" [2].

khí quy
Nguyên nhân d
nhân t

s

ên c

r

nguyên

ên (theo các gi

1.4.1.2) và các ngun nhân nhân t

các q trình phát th

kính (GHGs - GreenHouse Gas)). Tuy nhiên, n

s

là hoàn toàn do t

s

nhân nhân t

og

ên, cịn trong th

ì nó q nh

các khí nhà

trong th
c

b

ên

ì ngày nay ngun nhân nhân t

ì nó
di

và kh

ghi

.

N
s

ào s

GHGs (CO2, CH4, N2O, HFCs, PFCs và SF6). Theo tính tốn c

các nhà khoa h , s
ti

à

khí GHGs

so v
2

chi

nh

t

–


15
80% trong t

ên c

nguyên nhân và xu
(A)

nhi

ngu

Các khí khác (1,1%)

N2O (7,9%)

khác nhau (Hình 1.2) [31].
(B)

CH4 (14,3%)

CO2 (76,7%)

(17,4%)
(19,4%)
(13,5%)

Hình 1.2. (A)- Ph

(B)- Ph
ên nhân khác nhau [31].

- Các bi
+S

[16]:
ên c

+S

c

à
ành ph

à các sinh v

nói chung.

à ch
ên

.

+S

ùng
ên bi

+S

àng nghìn n

nhau c

d

ài sinh v

thái và ho

+S

á trình hồn l

tu

ình

ên và các chu trình sinh
+S

à thành

ph
Ngồi ra, nh

õ nét và thu hút nhi

là s
c

à khí h
ão, l

, xâm nh

v.v..