BỐ TRÍ VÀ SỬ DỤNG NHÂN SỰ (Bài giảng quản trị nhân lực)

Chuyên đề
BỐ TRÍ VÀ SỬ
DỤNG NHÂN SỰ

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

1


Đề cương
 KHÁI NIỆM BỐ TRÍ VÀ SỬ DỤNG NHÂN SỰ
 NGUYÊN TẮC BỐ TRÍ VÀ SỬ DỤNG NHÂN SỰ






Bố trí và sử dụng nhân sự phải theo quy hoạch (Trù tính trước)
Bố trí và sử dụng nhân sự theo logic hiệu suất
Bố trí và sử dụng nhân sự theo logic tâm lý xã hội
Bố trí và sử dụng nhân sự lấy sở trường làm chính
Dân chủ tập trung trong bố trí và sử dụng nhân sự

 NỘI DUNG BỐ TRÍ VÀ SỬ DỤNG NHÂN SỰ







Dự báo nhu cầu
Đánh giá đội ngũ NS
Phân tích GAP
Hoạt động điều chỉnh
Kiểm soát nhân sự

 BỐ TRÍ NHÂN SỰ THEO NHÓM




11/12/15

Phân loại nhóm làm việc
Phân loại nhân viên để xây dựng nhóm
Phát triển nhóm làm việc hiệu quả

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

2


Khái niệm bố trí và sử dụng nhân
sự
 Đặt vấn đề: Bố trí và sử dụng nhân sự
giống như việc tạo dựng một đội bóng
 Và xa hơn, làm thế nào để bồi dưỡng
và tạo dựng được đội ngũ cầu thủ giỏi

cho tương lai
 Bố trí và sử dụng nhân sự là quá trình
sắp đặt nhân sự vào các vị trí công việc
của doanh nghiệp, khai thác và phát
huy tối đa năng lực làm việc của nhân
sự nhằm đạt hiệu quả cao trong công
việc.
11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

3


Mục tiêu của bố trí và sử dụng NS

Đảm bảo đúng số lượng

Đảm bảo đúng người

Đảm bảo đúng nơi, đúng chỗ
Đảm bảo đúng thời hạn

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

4

NGUYÊN TẮC BỐ TRÍ VÀ SỬ DỤNG NHÂN SỰ

Theo quy hoạch

Theo logic hiệu suất
Theo logic tâm lý xã hội

Lấy sở trường làm chính

Đảm bảo tính dân chủ tập trung

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

5


Bố trí và sử dụng nhân sự phải theo quy hoạch
 Cơ sở khoa học:
Trong mỗi giai đoạn phát triển DN lựa chọn mục tiêu,
CLKD phù hợp. Để thực hiện được mục tiêu chiến lược
DN cần xây dựng CL nhân sự tương ứng và kế hoạch triển
khai để có NS phù hợp. Đó chính là nền tảng của quy
hoạch nhân sự
 Nội dung:
 Tiến hành quy hoạch NS:
 Quy hoạch NS là xác định trước những người có khả
năng đảm nhận những trọng trách khi DN có sự thay
đổi về NS

 Lặng lẽ là một kỹ xảo thể hiện trí tuệ của nhà quản trị
 Mang tính động và tính mở
• Mạnh dạn trong bố trí và sử dụng nhân sự, phá bỏ các khuôn
thước cũ (sử dụng NS trẻ, đề bạt výợt cấp,…)
• Ngoài năng lực chuyên môn, bố trí và sử dụng nhân sự phải
coi trọng phẩm chất đạo đức (cần, kiệm, liờm, chớnh)
11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

6


Bố trí và sử dụng nhân sự theo lôgíc hiệu suất
 Cơ sở khoa học:
 Taylor khẳng định: chuyên môn hóa trong lao động là nền tảng của
tăng NSLĐ
 Dùng người đúng chỗ, đúng việc góp phần nâng cao hiệu quả
công tác

 Nội dung:
 Đảm bảo tính chuyên môn hoá, thống nhất quy trình nghiệp vụ
trên toàn doanh nghiệp
 Đảm bảo tính hợp tác giữa các cá nhân và nhóm.
 Đảm bảo có tầm hạn quản trị phù hợp.
 Dùng người theo học thức
 Mỗi cá nhân trong doanh nghiệp cần được bố trí và sử dụng trên
cơ sở xác định rõ danh và phận
 Kết hợp lợi ích cá nhân và lợi ích tập thể. Lấy lợi ích tập thể làm
nền tảng (vì nếu không thực hiện được điều này sẽ gây đảo lộn tư

tưởng người lao động)

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

7


Bố trí và sử dụng nhân sự theo lôgíc tâm lý xã hội
 Cơ sở khoa học:
 Elton Mayor: con người là chủ thể phức tạp, là tổng hòa của
các mqh xã hội dựa trên nền tảng sinh học. Vì vậy khi bố trí và
sử dụng nhân sự cần chú ý đến mối liên hệ tình cảm
 Maslow xây dựng lý thuyết về thang bậc nhu cầu (sinh lý, an
toàn, xã hội, tôn trọng, tự khẳng định)

 Nội dung:
 Giao cho người lao động nhiều việc không đơn giản nhưng
không quá phức tạp
 Khích lệ nhu cầu thành đạt
 Luân chuyển công việc
 Tạo niềm vui trong công việc

Chú ý:
 “Giang sơn dễ thay đổi, bẩm tính khó thay đổi”
 “Trong nhà có bà vợ độc ác thì bạn bè không tới, trong thuộc hạ
có những kẻ đố kỵ thì người hiền tài sẽ rời xa”

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

8


11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

9


Bố trí nhân sự phải lấy sở trường làm chính
 Cơ sở khoa học:
 Con người ai cũng có điểm mạnh, điểm yếu
 Sử dụng NS làm sao cho phát huy điểm mạnh và hạn
chế những điểm yếu

 Nội dung:
 Dùng người không quá cầu toàn, kẻ hiền sỹ không phải
là thánh nhân
 Người nhiều tài sẽ lắm tật
 Phát huy sở trường nhưng không làm mai một tài năng
 Bố trí và sử dụng nhân sự do vậy cần chuyên sâu chứ
không cần ham nhiều (kiêm nhiệm)
 Lấy chữ tín và lòng tin làm gốc.

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

10


Đảm bảo tính dân chủ tập trung
 Cơ sở khoa học:
Tập hợp ý kiến tập thể và trách nhiệm cá nhân trong
công việc
 Nội dung:
 Thống nhất từ cấp cao nhất đến cấp thấp nhất
 Phân quyền rộng rãi
 Găp gỡ, trao đổi giữa cấp trên và người được bố
trí và sử dụng (đảm bảo sự thông suốt)
 Chú trọng đến ý kiến tập thể

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

11


Nội dung bố trí và sử dụng nhân sự
GAP
BiÕn ®éng vÒ
biªn chÕ

C¸c gi¶ thiÕt vÒ
th¨ng tiÕn nh©n sù

Dù b¸o trong
5 n¨m

KÕ ho¹ch ph¸t
triÓn cña DN

§¸nh gi¸ nhu cÇu vÒ
nh©n sù

So s¸nh
ChÝnh s¸ch
nh©n sù
11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

12


Dự báo nhu cầu nhân sự
DỰ
DỰBÁO
BÁONHU
NHUCẦU
CẦU
Căn
Căncứ
cứ

Kỹ
Kỹthuật
thuậtsử
sửdụng
dụng

••Nhu
Nhucầu
cầuSP/Dịch
SP/Dịchvụ
vụ

• •Công
Côngnghệ
nghệ
• •Nguồn
Nguồnlực
lựctài
tàichính
chính
• •Nghỉ
việc,
bỏ
việc,
Nghỉ việc, bỏ việc,vắng
vắngmặt
mặt
• •Tốc
độ
tăng

trưởng
của
DN
Tốc độ tăng trưởng của DN
• •Triết
Triếtlýlýquản
quảntrịtrị
Kỹ
Kỹthuật
thuật
• •Bảng
Bảngnhân
nhânsựsự
• •Phân
Phântích
tíchMarkov
Markov
• •Thông
Thôngkê
kêkỹ
kỹnăng
năng
• •Quản
trị
phát
minh
Quản trị phát minhsáng
sángtao
tao
• •Sơ

đồ
thay
thế
Sơ đồ thay thế
• •Lập
Lậpkế
kếhoạch
hoạchvề
vềthành
thànhtích
tích

••Phân
Phântích
tíchxu
xuhướng
hướng

Phân tích xu hướng
••Trù
Trùtính
tính
••Kỹ
Kỹthuật
thuậtDelphi
Delphi
••…
…

Các

Cácyếu
yếutốtốngoại
ngoạivivi
• •Thay
Thayđổi
đổidân
dânsốsố
• •Trình
Trìnhđộ
độđào
đàotạo
tạocủa
củaNNL
NNL
• •Dịch
Dịchchuyển
chuyểnnhân
nhânlực
lực
• •Chính
Chínhsách
sáchcủa
củachính
chínhphủ
phủ
• •Tỷ
Tỷlệlệthất
thấtnghiệp
nghiệp

CÂN
CÂNĐỐI
ĐỐIGIỮA
GIỮANHU
NHU
CẦU
VÀ
CUNG
ỨNG
CẦU VÀ CUNG ỨNG

(Thiếu)
(Thiếu)
Tuyển
Tuyểndụng
dụng
• •Full-time
Full-time
• •Part-time
Part-time
• •Thời
Thờivụ
vụ

(Thừa)
(Thừa)Giảm
Giảm
••Sa
Sathải
thải

••Kết
Kếtthúc
thúchợp
hợpđồng
đồng
••Giảm
Giảmcường
cườngđộ
độ
••Về
Vềhưu
hưu

DỰ
DỰBÁO
BÁOCUNG
CUNGỨNG
ỨNG
11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

13


Bố trí và sử dụng nhân sự

CÁC NHÓM
CÔNG VIỆC
CẦN QUẢN LÍ

CHỨC NĂNG

ĐỊNH BIÊN BỘ
MÁY TỔ CHỨC

ĐỐI TƯỢNG -MỤC
TIÊU - YÊU CẦU
CỦA C/V QUẢN LÍ

QUYỀN HẠN

CÁC CẤP
QUẢN LÍ

NGHĨA VỤ

PHẠM VI QUẢN LÍ

CÁC CÔNG
11/12/15 VIỆC

CHỨC DANH
HÓA NHÂN
VIÊN
BM QUẢN
TRỊ DOANH
NGHIỆP

HỆ THỐNG T/CTRÁCH NHIỆM

14


Đánh giá thực trạng nhân sự của doanh nghiệp
Đánh giá tổng quan thực trạng nhân sự của DN
Phân tích mức cung nội bộ (có bao nhiêu người, tình hình luân
chuyển)
Đánh giá NS cả về số lượng, chất lượng NS hiện có

Đánh giá năng lực NS trước khi bố trí
Tiêu chuẩn đánh giá:
Tư chất cá nhân
Kỹ năng chuyên môn, lãnh đạo, giao tiếp,…

Quy trình đánh giá:
Cấp trên đánh giá
Đồng nghiệp đánh giá
Tự đánh giá

Phương pháp đánh giá:

11/12/15

Phương pháp thang điểm
Phương pháp ghi chép, lưu trữ
Phương BM
pháp
quan
hànhNGHIỆP

vi
QUẢN
TRỊsát
DOANH

15


So sánh giữa nhu cầu và khả năng cung ứng
Chênh lệch giữa nhu cầu và cung ứng nhân sự
 Nhu cÇu c©n b»ng víi cung øng
 Nhu cầu – cung ứng = Gap (thừa/thiếu)

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

16


Tiến hành bố trí và sử dụng NS
 Ngắn hạn:
 Khoảng cách NS xảy ra do tác động của các hiện tượng:
• Tính thời vụ
• Cao điểm kinh doanh
• Giảm sản lượng

 Giải pháp:
•
•

•
•
•
•

11/12/15

Làm thêm giờ
Sử dụng lao động thời vụ
Sử dụng lao động hợp đồng có thời hạn
Thuê gia công
Giảm sản lượng
….

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

17


Thừa nhân sự
Giảm quy mô cấu trúc tổ chức

Chiến lược sa thải
Tuổi tác
Thành tích
11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

18

Tái cơ cấu: cân nhắc?

• Tài chính
• Không khí làm việc
• Hình ảnh trước công luận

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

19


Thiếu nhân sự
 Làm thêm giờ

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

20


•

11/12/15

Nhân viên làm Parttime

•

Việc làm thời vụ

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

21


Tiến hành bố trí và sử dụng NS
• Trung hạn: Giải pháp
–
–
–
–
–

Tăng cường điều chuyển nội bộ
Giảm sử dụng nguồn nội bộ với NS có học vấn thấp
Sửa đổi lộ trình công danh và phát triển nhân sự
Về hưu sớm
…

• Dài hạn: Các giải pháp mang tính chiến lược
– Tuyển dụng từ nguồn bên ngoài
– Đào tạo và phát triển nhân sự có định hướng

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

22


Kiểm soát nhân sự
 Nắm bắt tình hình NS được bố trí và sử dụng
 Đề ra các biện pháp và hành động can thiệp hợp lý,
kịp thời để phát huy năng lực của NS
 Kiểm soát NS cần được thực hiện khéo léo để:
–
–
–
–

Biết rõ năng lực NS
Điều chuyển NS phù hợp
Sự hợp lý của quyết dịnh bố trí và sử dụng NS
Giúp đỡ NS làm tốt công việc được bố trí

 Sử dụng các nguồn thông tin về NS dân chủ tập
trung
 Kiểm soát NS phải căn cứ vào thực tiễn công tác

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

23

11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

24


11/12/15

BM QUẢN TRỊ DOANH NGHIỆP

25