Thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên các trường tiểu học bán trú ở thị xã thủ dầu một tỉnh bình dương

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Lê Thị Kim Anh

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

Thành phố Hồ Chí Minh - 2012


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Lê Thị Kim Anh

Chuyên ngành : Quản lý Giáo dục
Mã số

: 60 14 05

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

PGS.TS. BÙI NGỌC OÁNH

Thành phố Hồ Chí Minh - 2012


LỜI CÁM ƠN
Trong suốt quá trình tham gia khóa đào tạo, tôi đã nhận được sự giúp đỡ,

hỗ trợ từ quý lãnh đạo, Thầy, Cô và đồng nghiệp. Tôi xin bày tỏ lòng kính
trọng và biết ơn đến:
Ban Giám Hiệu Trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí Minh, Khoa
Tâm lý – Giáo dục, Phòng Sau Đại học và Quý Thầy Cô giảng dạy đã tận
tình giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.
Ban lãnh đạo cùng tập thể cán bộ Phòng Giáo dục và Đào tạo Thị xã Thủ
Dầu Một, Tỉnh Bình Dương đã tạo điều kiện thuận lợi nhất về mọi mặt cho
tôi được tham gia và hoàn thành khóa đào tạo Thạc sĩ Quản lý giáo dục
khóa 21.
Ban Giám Hiệu Trường tiểu học Phú Hòa 2, đồng nghiệp, bạn bè đã tạo
điều kiện, giúp đỡ, khích lệ, động viên tôi trong quá trình học tập.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Bùi Ngọc Oánh
đã tận tâm, nhiệt tình, chu đáo trong việc hướng dẫn tôi hoàn thành luận
văn tốt nghiệp này.
Mặc dù có nhiều cố gắng nhưng do khả năng và kinh ngiệm nghiên cứu
còn hạn chế nên khó tránh khỏi những sai sót. Tác giả kính mong nhận
được sự góp ý, chỉ dẫn thêm của Quý Thầy, Cô và các Anh, Chị đồng
nghiệp.
Bình Dương, ngày 20 tháng 9 năm 2012
Người thực hiện luận văn

Lê Thị Kim Anh


MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các chữ viết tắt
Danh mục các bảng

Danh mục các biểu đồ
MỞ ĐẦU .....................................................................................................................1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .................................8
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .............................................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản .............................................................................12
1.2.1. Quản lý .....................................................................................................12
1.2.2. Quản lý giáo dục.......................................................................................14
1.2.3. Đội ngũ giáo viên (ĐNGV) ......................................................................15
1.2.4. Quản lý đội ngũ giáo viên ........................................................................16
1.3. Lý luận về đội ngũ giáo viên trường tiểu học..............................................17
1.3.1. Vị trí vai trò, tầm quan trọng của bậc tiểu học .........................................17
1.3.2. Vị trí, nhiệm vụ và quyền hạn của trường tiểu học ..................................19
1.3.3. Mục tiêu và nội dung của giáo dục tiểu học .............................................19
1.3.4. Giáo viên tiểu học – vai trò, nhiệm vụ và chức năng cơ bản ...................20
1.3.5. Các quan niệm về giáo dục tiểu học bán trú (THBT) ..............................24
1.3.6. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học (CNNGVTH) ..............................27
1.3.7. Mục tiêu, nội dung và phương hướng xây dựng đội ngũ giáo viên các
trường tiểu học – tiểu học bán trú ......................................................................30
1.4. Nội dung công tác quản lý đội ngũ giáo viên trường tiểu học bán trú ........32
1.4.1. Quản lý về số lượng giáo viên ..................................................................32


1.4.2. Quản lý về cơ cấu đội ngũ giáo viên [4, tr 274] .......................................32
1.4.3. Quản lý về trình độ đào tạo - chuyên môn nghiệp vụ đội ngũ giáo viên .32
1.4.4. Quản lý về tuyển dụng đội ngũ giáo viên.................................................34
1.4.5. Quản lý về đào tạo bồi dưỡng đội ngũ giáo viên .....................................34
1.4.6. Quản lý về sử dụng đội ngũ giáo viên ......................................................36
Chương 2 : THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG
TIỂU HỌC BÁN TRÚ Ở THỊ XÃ THỦ DẦU MỘT – BÌNH DƯƠNG ................37
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội và giáo dục ở Thị xã Thủ

Dầu Một – Tỉnh Bình Dương .......................................................................37
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội Thủ Dầu Một:[35].............................37
2.1.2. Tổng quan tình hình giáo dục ở Thị xã Thủ Dầu Một [35], [36] .............38
2.1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý đội ngũ giáo viên tiểu học
bán trú ở Thị xã Thủ Dầu Một – Tỉnh Bình Dương ...........................................43
2.2. Thực trạng công tác quản lý đội ngũ giáo viên các trường tiểu học – tiểu
học bán trú ở Thị xã Thủ Dầu Một – Tỉnh Bình Dương ..............................45
2.2.1. Thực trạng về số lượng giáo viên .............................................................45
2.2.2. Thực trạng về cơ cấu đội ngũ giáo viên ...................................................49
2.2.3. Thực trạng về trình độ của đội ngũ giáo viên ..........................................53
2.2.4. Thực trạng về quản lý công tác tuyển dụng đội ngũ giáo viên các trường
THBT ..................................................................................................................57
2.2.5. Thực trạng về quản lý công tác đào tạo bồi dưỡng giáo viên các trường
THBT ..................................................................................................................59
2.2.6. Thực trạng về quản lý công tác sử dụng đội ngũ giáo viên các trường
THBT ..................................................................................................................61
2.2.7. Nhận xét chung về thực trạng công tác quản lý đội ngũ giáo viên các
trường tiểu học bán trú ở Thị xã Thủ Dầu Một – Tỉnh Bình Dương .................64
2.3. Nguyên nhân của thực trạng ........................................................................66


2.3.1. Nguyên nhân những mặt mạnh ................................................................66
2.3.2. Nguyên nhân những mặt còn hạn chế ......................................................67
Chương 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC
TRƯỜNG TIỂU HỌC BÁN TRÚ Ở THỊ XÃ THỦ DẦU MỘT.............................70
– TỈNH BÌNH DƯƠNG ............................................................................................70
3.1. Cơ sở của việc đề xuất các giải pháp ...........................................................70
3.1.1. Chiến lược và định hướng phát triển kinh tế, giáo dục của Thị xã Thủ
Dầu Một – Tỉnh Bình Dương .............................................................................70
3.1.2. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học, các quyết định và chỉ thị của Bộ

giáo dục và đào tạo .............................................................................................73
3.1.3. Kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên các trường Tiểu
học bán trú ở Thị xã Thủ Dầu Một – Tỉnh Bình Dương ....................................74
3.2. Đề xuất một số giải pháp quản lý đội ngũ giáo viên tiểu học bán trú ở Thị
xã Thủ Dầu Một – Tỉnh Bình Dương ..........................................................75
3.2.1. Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của đội ngũ giáo viên
tiểu học bán trú ...................................................................................................75
3.2.2. Giải pháp 2: Tăng cường việc quy hoạch, tuyển dụng, bố trí, sử dụng đội
ngũ giáo viên tiểu học bán trú ............................................................................76
3.2.3. Giải pháp 3: Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá giáo viên
............................................................................................................................80
3.2.4. Giải pháp 4: Tăng cường công tác bồi dưỡng giáo viên ..........................83
3.2.5. Giải pháp 5: Tạo môi trường thuận lợi, cải tiến về chế độ chính sách giáo
viên cho phù hợp ................................................................................................85
3.3. Khảo sát về tính cần thiết và khả thi của các giải pháp đề xuất ..................87
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ...................................................................................90
TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................95


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL

:

Cán bộ quản lý

CMHS

:

Cha mẹ học sinh

CMNV

:

Chuyên môn nghiệp vụ

CNNGVTH

:

Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học

CSVC

:

Cơ sở vật chất

ĐNGV

:

Đội ngũ giáo viên

GD

:

Giáo dục

GD&ĐT

:

Giáo dục và Đào tạo

GV

:

Giáo viên

GVBM

:

Giáo viên bộ môn

GVDL

:

Giáo viên dạy lớp

GVTH

:

Giáo viên tiểu học

KHCN

:

Khoa học công nghệ

NCKH

:

Nghiên cứu khoa học

QLGD

:

Quản lý giáo dục

SKKN

:

Sáng kiến kinh nghiệm

TH

:

Tiểu học

THBT

:

Tiểu học bán trú

THCS

:

Trung học cơ sở

THPT

:

Trung học phổ thông

UBND

:

Ủy ban nhân dân

XHHGD

:

Xã hội hóa giáo dục


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1: Thống kê số trường, số lớp tiểu học giai đoạn 2007-2012 [27] ...............39
Bảng 2.2: Thống kê số liệu lớp, trường và HS các trường TH và THBT năm học
2011-2012 [27] ..................................................................................40
Bảng 2.3: Thống kê số trường, số lớp các trường tiểu học từ năm 2007-2012 ........41
Bảng 2.4: Thống kê số lượng trường,lớp TH của Thị xã Thủ Dầu Một ...................41
Bảng 2.5a: Thống kê số lượng tổng thể GVTHBT từ năm 2007-2012 ....................45
Bảng 2.5b: Nhận xét về số lượng giáo viên của 73 CBQL .......................................46
Bảng 2.5c: Nhận xét về số lượng giáo viên của 227 giáo viên .................................46
Bảng 2.6a: Thống kê số lượng tổng thể GVTH từ năm 2007-2012 .........................47
Bảng 2.6b: Thống kê số lượng giáo viên dạy lớp từ năm 2007-2012.......................48
Bảng 2.7: Bảng khảo sát về số lượng nam/ nữ của đội ngũ giáo viên ......................49
Bảng 2.8: Thống kê cơ cấu về giới của đội ngũ GVTH từ năm 2007 – 2012 ..........50
Bảng 2.9a: Số liệu thống kê GVBM các trường THBT năm học 2011-2012...........52
Bảng 2.9b: Số liệu thống kê GVBM các trường TH từ năm 2007-2012 ..................52
Bảng 2.10: Thống kê trình độ đào tạo của giáo viên tiểu học bán trú ......................54
theo khách thể nghiên cứu.........................................................................................54
Bảng 2.11a: Trình độ đào tạo của giáo viên tiểu học năm học 2011 – 2012 ............54
Bảng 2.11b: Trình độ tin học và ngoại ngữ của GVTH năm học 2011-2012...........55
Bảng 2.12a: Bảng đánh giá trình độ theo CMNV của GVTHBT từ 2007-2012 ......55
Bảng 2.12b: Bảng đánh giá trình độ theo chuyên môn nghiệp vụ
của tổng GVTH từ 2007-2012 ...............................................................56
Bảng 2.13a: Thống kê ý kiến về công tác tuyển dụng đội ngũ giáo viên
các trường THBT...................................................................................57
Bảng 2.13b: Bảng khảo sát về tính hiệu quả trong công tác tuyển dụng ĐNGV các
trường THBT.....................................................................................58
Bảng 2.14a: Thực trạng hiệu quả công tác đào tạo, bồi dưỡng ĐNGV các trường

THBT theo kết quả nghiên cứu .........................................................59


Bảng 2.14b. Thực trạng về chế độ, chính sách hiện nay đối với giáo viên THBT đi
học bồi dưỡng....................................................................................60
Bảng 2.15: Bảng khảo sát thâm niên công tác của GV các trường THBT ...............62
Bảng 2.16 a: Kết quả đánh giá của CBQL về các biện pháp và tính khả thi ............87
Bảng 2.16b: Kết quả đánh giá của GV về các biện pháp và tính khả thi ..................87


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Thống kê số lượng các trường TH và THBT năm 2011-2012
..................................................................................................................40
Biểu đồ 2.2: Thống kê số trường giai đoạn 2007-2012 ...........................42
Biểu đồ 2.3: Thống kê số lớp giai đoạn 2007-2012 .................................42
Biểu đồ 2.4: Thống kê số lượng nam và nữ GVTHBT theo phiếu khảo sát
..................................................................................................................49
Biểu đồ 2.5: Biểu đồ cơ cấu về giới của đội ngũ giáo viên nam, nữ đối
với tổng GVTH từ năm 2007 – 2012 .......................................................51


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong thế kỷ 21, thế kỷ của hội nhập – cạnh tranh và phát triển; tất cả mọi
quốc gia trên thế giới đều tìm kiếm con đường phát triển cho riêng mình:
Kinh tế, chính trị, tài nguyên, vốn đầu tư, lợi thế địa lý, ... Tuy nhiên, hầu hết
các quốc gia đều thống nhất: “Nguồn lực con người là quan trọng nhất và giáo
dục là con đường cơ bản nhất để phát huy nguồn lực con người, phục vụ cho

sự phát triển nhanh và bền vững cho mọi quốc gia”.
Chỉ thị 40 – CT/TW ngày 15/06/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng
đã nêu: “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một trong
những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá
đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Đây là trách nhiệm
của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là lực
lượng nòng cốt, có vai trò quan trọng”. Trong chỉ thị 40 – CT/TW của Ban Bí
Thư cũng đã nêu rõ: Tăng cường xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản
lý một cách toàn diện. Đây là nhiệm vụ vừa đáp ứng nhu cầu trước mắt, vừa
mang tính chiến lược lâu dài nhằm thực hiện thành công nhiệm vụ chiến lược
phát triển giáo dục và chấn hưng đất nước.
Hiện nay người giáo viên phải phấn đấu để đáp ứng những yêu cầu cho sự
phát triển của cá nhân và cộng đồng. Giáo viên đặt nền móng cho sự hình
thành và phát triển nhân cách lâu dài, phù hợp với yêu cầu mới cho học sinh.
Do vậy việc xây dựng, phát triển đội ngũ giáo viên đủ về số lượng, chuẩn về
trình độ đào tạo, đồng bộ về cơ cấu, giỏi về chuyên môn, tinh thông về nghiệp
vụ, mẫu mực về nhân cách đã trở thành nhiệm vụ quan trọng và cấp bách cho
việc đổi mới giáo dục phổ thông.


2

Trong hệ thống giáo dục phổ thông, giáo dục Tiểu học có một vị trí vô
cùng quan trọng. Chúng ta có thể hình dung giáo dục phổ thông như một lâu
đài văn hóa mà bậc Tiểu học là bậc nền tảng để trên cơ sở đó người ta xây nên
các tầng trên là giáo dục THCS và THPT.
GVTH giữ vai trò chủ yếu trong việc thực hiện phổ cập giáo dục, có vai
trò quyết định trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và là người thực thi
các đổi mới về giáo dục hiện nay.
Vì vậy Công tác quản lý và xây dựng được đội ngũ giáo viên tiểu học, có

đầy đủ năng lực và những phẩm chất trong thực tế nhằm chấn hưng giáo dục
hiện nay càng cấp thiết hơn.
Trường Tiểu học bán trú là loại hình nhà trường tổ chức quản lý dạy – học,
sinh hoạt cho học sinh tiểu học cả buổi sáng và buổi chiều cả việc ăn và ngủ
trưa tại trường nhằm tạo điều kiện để các trường nâng cao chất lượng giáo
dục toàn diện. Vì thế việc xây dựng đội ngũ giáo viên tiểu học bán trú có đầy
đủ năng lực và những phẩm chất trong thực tế nhằm chấn hưng giáo dục hiện
nay càng cấp thiết hơn.
Thị xã Thủ Dầu Một là Thị xã thuộc trung tâm của Tỉnh Bình Dương, với
tốc độ phát triển của những năm gần đây cho thấy ngành Giáo dục của Thị xã
Thủ Dầu Một đã đóng góp rất nhiều thành tích trong thành tích chung của
giáo dục toàn Tỉnh cả về phát triển nguồn nhân lực và chất lượng giáo dục.
Tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được, trước yêu cầu đổi mới giáo
dục và phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện nay, đội ngũ giáo viên
Tiểu học Thị xã Thủ Dầu Một vẫn còn một số bất cập về quy mô, cơ cấu, bồi
dưỡng, tuyển dụng và sử dụng. Điều này tạo nên những hạn chế trong việc
nâng cao chất lượng giáo dục trong nhà trường. Để khắc phục vấn đề này, đòi
hỏi phải có sự đổi mới trong công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên.


3

Vì lý do trên nên tôi chọn đề tài: “ Thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên
các trường tiểu học bán trú ở Thị xã Thủ Dầu Một - Tỉnh Bình Dương”
để tiếp tục nghiên cứu, nhằm tìm ra một số giải pháp đáp ứng những yêu cầu
về quản lý đội ngũ giáo viên tiểu học bán trú ở Thị xã Thủ Dầu Một Tỉnh
Bình Dương.
2. Mục đích nghiên cứu
Xác định thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên các trường tiểu học bán trú
ở Thị xã Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương, đề xuất một số giải pháp quản lý

đội ngũ giáo viên các trường tiểu học bán trú Thị xã Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình
Dương nhằm nâng cao hiệu quả của việc quản lý ĐNGV các trường THBT
trên.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể
Công tác quản lý đội ngũ giáo viên của trường THBT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên các trường tiểu học bán trú ở Thị xã
Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương hiện nay.
4. Giả thuyết nghiên cứu
Công tác quản lý đội ngũ giáo viên các trường tiểu học bán trú ở Thị xã
Thủ Dầu Một - Tỉnh Bình Dương đã đạt được một số kết quả trong việc đào
tạo – bồi dưỡng. Tuy nhiên công tác quản lý về trình độ, cơ cấu, tuyển dụng
và sử dụng vẫn còn một số bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu mới. Nếu
đánh giá đúng được thực trạng sẽ tìm ra được các giải pháp hợp lý khắc phục
được những bất cập trên.


4

5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận liên quan đến đề tài.
5.2. Khảo sát thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên các trường tiểu học bán
trú ở Thị xã Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương.
5.3 . Đề xuất một số giải pháp quản lý đội ngũ giáo viên các trường tiểu
học bán trú ở Thị xã Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương.
6. Phạm vi nghiên cứu
Do điều kiện nghiên cứu còn hạn chế, luận văn chỉ nghiên cứu thực trạng
quản lý số lượng, cơ cấu, trình độ, đào tạo bồi dưỡng, tuyển dụng và sử dụng
đội ngũ giáo viên các trường tiểu học bán trú trong địa bàn thị xã Thủ Dầu

Một – Tỉnh Bình Dương trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp chung nhất để
tăng cường hiệu quả công tác quản lý ngũ giáo viên các trường tiểu học bán
trú của Hiệu trưởng các trường này.
Các số liệu thống kê được sử dụng trong nghiên cứu giới hạn trong 5 năm
gần đây, từ năm học 2007-2008 đến năm học 2011-2012.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Cơ sở phương pháp luận
7.1.1. Quan điểm hệ thống – cấu trúc
Quan điểm hệ thống – cấu trúc nghiên cứu hiện tượng một cách toàn diện,
trên nhiều mặt dựa vào việc phân tích đối tượng thành các bộ phận. Xác định
mối quan hệ hữu cơ giữa các yếu tố của hệ thống để tìm ra quy luật phát triển.
Qua cách tiếp cận quan điểm này người nghiên cứu tìm hiểu mối liên hệ chặt
chẽ giữa quản lý đội ngũ giáo viên với quản lý các mặt khác của nhà trường
cũng như với các yếu tố chính trị, xã hội, văn hóa,… ảnh hưởng đến nhà
trường. Quản lý đội ngũ giáo viên là một công tác quản lý quan trọng trong
toàn bộ hệ thống quản lý chung của nhà trường. Thông qua việc nghiên cứu,
sẽ phát hiện ra những yếu tố mang tính bản chất, tính quy luật của sự vận


5

động và phát triển của đội ngũ giáo viên các trường tiểu học bán trú ở Thị xã
Thủ Dầu Một – Tỉnh Bình Dương.
7.1.2. Quan điểm lịch sử - logic
Quan điểm lịch sử - logic tìm hiểu, phát hiện sự nảy sinh, phát triển của
giáo dục trong những khoảng thời gian và không gian cụ thể, với những điều
kiện, hoàn cảnh cụ thể để phát hiện cho được quy luật tất yếu của quá trình
giáo dục. Quan điểm này giúp người nghiên cứu xác định phạm vi không
gian, thời gian và điều kiện hoàn cảnh cụ thể, để điều tra thu thập số liệu
chính xác, từ đó phát hiện ra những mối liên hệ đặc trưng về quá khứ - hiện

tại – tương lai của đối tượng nghiên cứu và trình bày công trình nghiên cứu
theo một trình tự logic phù hợp.
7.1.3. Quan điểm thực tiễn
Cơ sở lý luận phải được minh chứng và hoàn chỉnh thông qua các sự kiện
và hoạt động thực tiễn. Thực tiễn giáo dục là gốc, động lực, tiêu chuẩn, mục
đích của toàn bộ quá trình nghiên cứu khoa học. Việc nghiên cứu xuất phát
trên cơ sở thực tiễn của hoạt động nhà trường, thực tiễn xã hội và khảo
nghiệm qua thực tiễn. Qua khảo sát sẽ phát hiện ra những mặt mạnh, mặt yếu
của đội ngũ giáo viên, phát hiện những mâu thuẫn, những khó khăn, cản trở
công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên và nguyên nhân của nó để từ đó
đề ra các giải pháp nhằm cải thiện thực trạng đáp ứng được yêu cầu mới trong
giai đoạn hiện nay.
7.2 . Phương pháp nghiên cứu cụ thể
7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng phương pháp phân tích, tổng hợp lý thuyết về công tác quản lý
đội ngũ giáo viên các trường tiểu học.


6

Phân loại, hệ thống hóa lý thuyết cần nghiên cứu trong phạm vi đề tài; lý
luận về quản lý nói chung và quản lý đội ngũ giáo viên các trường tiểu học
nói riêng.
Tổng hợp, nghiên cứu, khai thác những tri thức khoa học đã có trong các
công trình khoa học, chính sách, chiến lược, chỉ thị,…của ngành Giáo dục và
Đào tạo; sách, tạp chí chuyên ngành,… nhằm xác lập cơ sở pháp lý và cơ sở
lý luận của vấn đề nghiên cứu.
7.2.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Thu thập thông tin thông qua phiếu hỏi ý kiến của giáo viên và cán bộ

quản lý nhằm tìm hiểu thực trạng về đội ngũ giáo viên, thực trạng quản lý và
phát triển đội ngũ giáo viên, tính khả thi của các giải pháp và những đề xuất
nhằm hoàn thiện công tác quản lý đội ngũ giáo viên các trường tiểu học ở Thị
xã Thủ Dầu Một – Tỉnh Bình Dương.
7.2.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Trao đổi, xin ý kiến trực tiếp của cán bộ quản lý, giáo viên và ý kiến phản
hồi của giáo viên nhằm thu thập thêm thông tin và làm rõ hơn những vấn đề
từ phiếu điều tra.
7.2.2.3. Phương pháp quan sát
Thu thập thông tin trên cơ sở quan sát trực tiếp các hoạt động sư phạm,
quan sát hoạt động quản lý của cán bộ quản lý để có thông tin đầy đủ hơn về
thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên.
7.2.2.4. Phương pháp chuyên gia
Tham khảo ý kiến chuyên gia nghiên cứu về lĩnh vực giáo dục và đào tạo
nhằm đánh giá đúng thực trạng quản lý phát triển đội ngũ giáo viên cũng như
khảo nghiệm, kiểm định tính khả thi của các giải pháp đề xuất.
7.2.2.5. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm


7

Sử dụng phương pháp này bao gồm việc tổng kết kinh nghiệm về công tác
quản lý đội ngũ giáo viên của các trường tiểu học đã nghiên cứu trong giai
đoạn vừa qua để rút ra những bài học kinh nghiệm cần thiết cho công tác quản
lý đội ngũ giáo viên tiểu học.
7.2. 3. Cách thức xử lý số liệu
Khảo sát bằng phiếu trưng cầu ý kiến các cán bộ quản lý và giáo viên, xử
lý số liệu bằng phần mềm SPSS.
8. Cấu trúc luận văn
Chương 1:

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN TIỂU HỌC – TIỂU HỌC BÁN TRÚ

Chương 2:

THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CÁC TRƯỜNG
TIỂU HỌC BÁN TRÚ Ở THỊ XÃ THỦ DẦU MỘT –
TỈNH BÌNH DƯƠNG

Chương 3:

MỘT SỐ GIẢI PHÁP QUẢN LÝ ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC BÁN TRÚ Ở THỊ XÃ THỦ
DẦU MỘT – TỈNH BÌNH DƯƠNG

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ


8

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Giáo dục tiểu học nói chung, đội ngũ giáo viên tiểu học - nói riêng đã có
lịch sử phát triển hàng trăm năm ở nhiều nước trên thế giới. Giáo dục là điều
kiện cơ bản để nâng cao dân trí, là cơ sở ban đầu hết sức quan trọng cho việc
đào tạo trẻ em trở thành công dân tốt cho đất nước. Về giáo dục tiểu học và
đội ngũ đã được các nhà khoa học, các nhà quản lý, các tổ chức chính trị - xã
hội quan tâm nghiên cứu: Raja Roy Singh, Nền giáo dục cho thế kỷ 21:
Những triển vọng của Chấu Á – Thái Bình Dương, đã nhấn mạnh vai trò

quyết định của đội ngũ giáo viên trong hệ thống giáo dục; Nguyễn Khắc Viện,
Tâm lý học sinh tiểu học, đã nêu bật quan hệ thầy – trò, Phạm Minh Hạc,
Giáo dục Việt Nam trước ngưỡng cửa của thế kỷ 21, đã khẳng định đội ngũ
giáo viên là một yếu tố quyết định sự phát triển sự nghiệp giáo dục – đào tạo.
Đồng thời tác giả nêu lên chuẩn qui định đào tạo giáo viên; Bùi Văn Huệ,
Tâm lý học tiểu học, nêu lên cách dạy học cho trẻ em, …
Việc nghiên cứu phát triển đội ngũ là vấn đề hết sức quan trọng và cấp
thiết đối với sự nghiệp giáo dục trong giai đoạn hiện nay, không chỉ riêng ở
Việt Nam ta mà ngay cả các nước có nền giáo dục phát triển như Hoa Kỳ,
Trung Quốc, Nhật Bản, Úc, Thái Lan, Singapore,Việt Nam, … Đã có những
công trình nghiên cứu, tham luận trong các hội nghị khu vực Châu Á và quốc
tế.
- Ở Hoa Kỳ, TS Kent Fransworth với tham luận “ Phát triển nguồn nhân
lực thông qua giáo dục và tiền lương của giáo viên”.
- Ở Trung Quốc, chính phủ đặc biệt coi trọng giáo dục tiểu học. Đưa vào
chương trình giáo dục nhiều môn học gắn liền với đặc trưng bản sắc văn hóa
dân tộc. Chính sách nổi tiếng “ Khoa học quốc hưng” là một chính sách đãi


9

ngộ tốt cho giáo viên. Người giáo viên tiểu học ở đây có mức thu nhập rất cao
khoảng trên 8000 nhân dân tệ và có chế độ chăm lo nhà ở.
- Nhật Bản là một cường quốc về kinh tế, khoa học kỹ thuật và họ chăm
lo rất tốt đến giáo dục tiểu học. Hầu hết học sinh tiểu học đều được nhà nước
chăm lo cho học miễn phí, được bảo mẫu làm vệ sinh phòng học. Các em
được tham gia các hoạt động câu lạc bộ và có thư viện lớn để có thể đọc sách
mọi lúc có thể. Giáo viên tiểu học được tạo điều kiện để làm việc một cách
thuận tiện nhất và có chế độ chăm lo về vật chất cũng như tinh thần rất tốt.
- Giáo dục tiểu học ở Thái Lan miễn phí cho học sinh hoàn toàn kể cả

mua bảo hiểm y tế… Người giáo viên tiểu học ở Thái Lan được đào tạo và
huấn luyện theo một chương trình hết sức hoàn chỉnh về nội dung cũng như
hình thức. Hội đồng Bộ trưởng văn phòng cải cách đào tạo giáo viên (TERO)
qua kế hoạch phát triển giáo viên đã đánh giá lại toàn bộ hệ thống đào tạo
giáo viên và nhằm cập nhật những kỹ năng giảng dạy. Họ đào tạo lại giáo
viên và nhận những học viên có kết quả ưu tú trở thành giáo viên.
- Ở Singapore giáo viên được chăm lo rất chu đáo. Người giáo viên khi
mới ra trường có mức lương khá cao (khoảng 2.000 dolar Singapore), được
nhà trường thường xuyên mở những lớp tập huấn, bồi dưỡng nâng cao tay
nghề. Và sau những khóa huấn luyện này, những giáo viên nào đạt kết quả tốt
sẽ được nâng bậc lương. Trong nhà trường, giáo viên được hỗ trợ đầy đủ
phương tiện, trang thiết bị cũng như điều kiện cơ sở vật chất để làm tốt công
tác giảng dạy,…
- Ở Việt Nam, vấn đề quản lý đội ngũ giáo viên trong các đơn vị trường
học từ bậc học phổ thông cho đến đại học bao giờ cũng được các cấp quản lý
quan tâm sâu sắc bởi giáo viên giữ vai trò quyết định trong quá trình giáo dục,
sản phẩm của họ khác với phẩm của các loại hình lao động khác ở chỗ sản
phẩm này tích hợp cả nhân tố tinh thần và vật chất, đó là nhân cách – sức lao


10

động. Chính vì vậy đã có những chủ trương, dự án phát triển giáo dục và
nhiều công trình nghiên cứu, đề tài khoa học đề cập đến vấn đề phát triển đội
ngũ giáo viên như:
• Ngày 9/7/2001 Thủ tướng Chính Phủ có chỉ thị 18/2001 TTg nêu ra các
biện pháp cấp bách xây dựng đội ngũ nhà giáo của hệ thống giáo dục quốc
dân.
• Ban Bí thư TW có chỉ thị 40 về xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục ngày 11/1/2005 phê duyệt đề án “ Xây dựng đội ngũ nhà

giáo và cán bộ quản lý giai đoạn 2005 – 2010”. Trong đề án có nêu: “ Xây
dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục theo định hướng chuẩn hóa,
nâng cao chất lượng, đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú
trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống, lương tâm
nghề nghiệp và trình độ chuyên môn của nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng
cao sự nghiệp giáo dục trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước”.
• Theo QĐ 295/QĐ-BGDĐT ngày 11/10/94 của BGDĐT có nêu: “Giáo
viên tiểu học là lực lượng giáo dục chính, giữ vai trò chủ đạo trong mọi hoạt
động giáo dục, tổ chức quá trình phát triển của trẻ em bằng phương thức nhà
trường”.
• Dự án phát triển giáo viên Tiểu học của Bộ giáo dục và đào tạo trong
chủ đề 6 của Môđun “ Giáo dục học” với tên gọi “ Người giáo viên Tiểu học”
có trình bày ý kiến của Hồ Chủ Tịch: “ Nghề dạy học là một nghề cao quý, là
một loại lao động vinh quang, là những anh hùng vô danh, lao động sư phạm
là một lao động sáng tạo, đó là sự sáng tạo ra con người về mặt nhân cách”.
• PGS-TS Bùi Minh Hiển cùng các cộng sự GS-TSKH Vũ Ngọc Hải,
PGS-TS Đặng Quốc Bảo có trình bày trong quyển “Quản lý giáo dục” những


11

yêu cầu chung để xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên gồm đủ số lượng,
đạt chất lượng, đồng bộ về cơ cấu.
• TS Hồ Văn Liên trong giáo trình “Tổ chức - quản lý giáo dục và
Trường học” có nêu vai trò, nhiệm vụ, chức năng của giáo viên trong công
cuộc chấn hưng giáo dục.
Giáo dục Tiểu học hiện nay, bên cạnh hình thức dạy 1 buổi/ ngày thì hình
thức dạy 2 buổi/ ngày, ăn và nghỉ trưa tại trường, tăng cường thời gian học
trên lớp cho học sinh phổ thông từ lâu đã là giải pháp rất quan trọng để cải

thiện chất lượng giáo dục của nhiều nước trên thế giới. Ở nước ta hiện nay,
vấn đề này đã được triển khai và thực hiện ở bậc Tiểu học và một số trường
THCS có điều kiện. Hình thức giáo dục bằng loại hình trường bán trú ngày
càng phát huy ưu điểm về nhiều mặt, trong đó giáo viên không những đa dạng
hóa được các hình thức tổ chức dạy học (dạy cá nhân, dạy theo nhóm, dạy
trên lớp, dạy ngoài thực địa,…) mà còn có thời gian để rèn các kỹ năng, tăng
cường các hoạt động thực hành, ngoại khóa, hướng dẫn học sinh tự học.
Đã có một số bài viết, công trình nghiên cứu hoặc luận văn về quản lý đội
ngũ giáo viên tiểu học – tiểu học bán trú như:
- Luận văn: “ Một số giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên
tiểu học ở Bình Thuận”, năm 2002 của học viên Hoàng Tấn Rư. Tác giả đã
nêu lên những vấn đề lý luận về giáo dục tiểu học, giáo viên tiểu học và đề ra
các giải pháp để nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ở Tỉnh Bình Thuận.
- Luận văn: “ Quản lý việc nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên tiểu
học huyện Phú Giáo, Bình Dương”, năm 2007 của học viên Mai Long
Nguyên đã nghiên cứu thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học ở Phú Giáo, từ
đó đề ra những biện pháp hướng dẫn đến việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao
trình độ đội ngũ giáo viên nhằm đáp ứng nhu cầu đổi mới giáo dục.


12

- Luận văn: “ Thực trạng quản lý các trường tiểu học bán trú huyện
Tịnh Biên – An Giang và một số giải pháp”, năm 2010 của học viên Cao
Quang Minh. Trong luận văn tác giả đã nêu những lý luận về giáo dục tiểu
học và tiểu học bán trú; sự khác biệt giữa trường tiểu học phổ thông và tiểu
học bán trú. Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản
lý của hiệu trưởng tại các trường tiểu học bán trú ở Tịnh Biên – An Giang.
- Luận văn: “ Thực trạng và một số giải pháp xây dựng đội ngũ giáo
viên tiểu học của một số trường Tiểu học ở Quận 4 Tp. Hồ Chí Minh”,

năm 2010 của học viên Trần Thị Lan. Trong đó tác giả nêu những vấn đề lý
luận giáo dục Tiểu học và đề xuất một số giải pháp để nâng cao chất lượng
giáo dục phổ thông ở Quận 4, thành phố Hồ Chí Minh.
- Tuy nhiên, chưa có công trình nghiên cứu hoặc đề tài nào nghiên cứu
có hệ thống về quản lý cơ cấu, trình độ, sử dụng và tuyển dụng đội ngũ giáo
viên các trường tiểu học ở Thị xã Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương. Vì vậy
nên tôi mạnh dạn chọn đề tài : “Thực trạng quản lý đội ngũ giáo viên các
trường tiểu học bán trú ở Thị xã Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương” nhằm
góp phần xây dựng cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc xây dựng đội ngũ giáo
viên tiểu học ở Thị xã Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý
Trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, con người muốn tồn tại và
phát triển đều phải dựa vào sự nỗ lực của một tổ chức, từ một nhóm nhỏ đến
phạm vi rộng lớn hơn ở tầm quốc gia, quốc tế và đều phải thừa nhận và chịu
một sự quản lý nào đó.


13

Có nhiều quan niệm khác nhau về quản lý:
• Theo Nguyễn Ngọc Quang:
Quản lý là những tác động có định hướng, có kế hoạch của chủ thể quản
lý đến đối tượng bị quản lý trong tổ chức để vận hành tổ chức, nhằm đạt mục
đích nhất định.[tr 35]
• Theo Nguyễn Kỳ và Bùi Trọng Tuấn:
Quản lý là hoạt động có sự tác động qua lại giữa hệ thống và môi trường,
do đó: quản lý được hiểu là việc đảm bảo hoạt động của hệ thống trong điều
kiện có sự biến đổi liên tục của hệ thống và môi trường, là chuyển động của
hệ thống đến trạng thái mới thích ứng với hoàn cảnh mới.[tr 5]

• Theo Trần Kiểm:
- Quản lý là nhằm phối hợp nỗ lực của nhiều người, sao cho mục tiêu của
từng cá nhân biến thành những thành tựu của xã hội.
- Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong việc huy động,
phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực ( nhân lực,
vật lực, tài lực) trong và ngoài tổ chức ( chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu
nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất.[15]
- Quản lý một hệ thống xã hội là tác động có mục đích đến tập thể người
– thành viên của hệ thống – nhằm làm cho hệ vận hành thuận lợi và đạt tới
mục đích dự kiến.[ tr 8]
• Theo TS Nguyễn Bá Sơn:
Quản lý là tác động có mục đích đến tập thể những con người để tổ chức
và phối hợp hoạt động của họ trong quá trình lao động [tr 15]


14

Các khái niệm (thuộc lĩnh vực quản lý xã hội) trên đây, tuy khác nhau song
chúng có chung những dấu hiệu chủ yếu sau đây:


Hoạt động quản lý được tiến hành trong một tổ chức hay một

nhóm xã hội.


Hoạt động quản lý là những tác động có tính hướng đích.



Hoạt động quản lý là những tác động phối hợp nỗ lực của các

cá nhân nhằm thực hiện mục tiêu của tổ chức.
1.2.2. Quản lý giáo dục
Giáo dục và quản lý giáo dục tồn tại song hành. Nếu nói giáo dục là hiện
tượng xã hội tồn tại lâu dài cùng với xã hội loài người thì cũng có thể nói như
thế về quản lý giáo dục. Giáo dục xuất hiện nhằm thực hiện cơ chế truyền
kinh nghiệm lịch sử - xã hội của loài người, của thế hệ đi trước cho thế hệ sau
và để thế hệ sau có trách nhiệm kế thừa, phát triển nó một cách sáng tạo, làm
cho xã hội, giáo dục và bản thân con người phát triển không ngừng. Để đạt
mục đích đó, quản lý được coi là nhân tố tổ chức, chỉ đạo việc thực thi cơ chế
nêu trên. Vậy quản lý giáo dục là gì?
1.2.2.1. Đối với cấp vĩ mô
Quản lý giáo dục được hiểu là những tác động tự giác (có ý thức, có mục
đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy luật) của chủ thể quản lý đến tất cả
các mắc xích của hệ thống (từ cấp cao nhất đến các cơ sở giáo dục là nhà
trường) nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu phát triển giáo
dục, đào tạo thế hệ trẻ mà xã hội đặc ra cho ngành giáo dục.
Quản lý giáo dục là sự tác động liên lục, có tổ chức, có hướng đích của
chủ thể quản lý lên hệ thống giáo dục nhằm tạo ra tính trội của hệ thống, sử
dụng một cách tối ưu các tiềm năng, các cơ hội của hệ thống nhằm đưa hệ
thống đến mục tiêu một cách tốt nhất trong điều kiện bảo đảm sự cân bằng
với môi trường bên ngoài luôn luôn biến động.


15

Cũng có thể định nghĩa quản lý giáo dục là hoạt động tự giác của chủ thể
quản lý nhằm huy động, tổ chức, điều phối, điều chỉnh, giám sát,… một cách
có hiệu quả các nguồn nhân lực giáo dục, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế

xã hội. [30, tr 37]
1.2.2.2. Đối với cấp vi mô
Quản lý giáo dục được hiểu là những tác động tự giác (có ý thức, có mục
đích, có kế hoạch, có hệ thống, hợp quy luật) của chủ thể quản lý đến tập thể
giáo viên, tập thể học sinh, cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội trong và
ngoài nhà trường nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu quả mục tiêu giáo dục
nhà trường.
Cũng có thể định nghĩa quản lý giáo dục thực chất là những tác động của
chủ thể quản lý vào quá trình giáo dục (được tiến hành bởi tập thể giáo viên
và học sinh, với sự hỗ trợ đắc lực của các lực lượng xã hội) nhằm hình thành
và phát triển toàn diện nhân cách học sinh theo mục đích đào tạo của nhà
trường. [30,tr 38]
1.2.3. Đội ngũ giáo viên (ĐNGV)
Theo điều 70, Luật GD sửa đổi – năm 2005: “Nhà giáo là người làm
nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo
giảng dạy ở các cơ sở mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp
gọi là giáo viên; nhà giáo giảng dạy ở các cơ sở giáo dục đại học gọi là giảng
viên”.
Giáo viên phải là những nhà giáo có đầy đủ các yêu cầu về phẩm chất đạo
đức, năng lực giảng dạy, trình độ chuyên môn và các yêu cầu khác đảm bảo
được tốt nhiệm vụ giảng dạy trong các trường phổ thông.
Đội ngũ giáo viên có vai trò nòng cốt trong sự phát triển của nhà trường
bởi vì đội ngũ giáo viên quyết định chất lượng sản phẩm tạo ra, là uy tín của
trường đối với xã hội.