skkn vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh

ti: Vn dng kin thc liờn mụn trong ging dy bi khỏi nim v h thng thụng tin v
vin thụng mụn cụng ngh lp 12 nhm tng kh nng t hc, t nghiờn cu ca hc sinh

Sở giáo dục và đào tạo ninh bình
trờng trung học phổ thông nho quan
a

Sá ng

kiến

kinh

nghiệm

Đề tài : vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái
niệm về hệ thống thông tin và viễn thông môn công
nghệ lớp 12
NHằM TĂNG KHả NĂNG Tự HọC, Tự NGHIÊN CứU CủA HọC SINH

Họ và tên : phạm thanh sơn
đơn vị công tác : tổ Công nghệ - Sinh - địa
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

1


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

Trêng thpt nho quan a

Nho Quan, th¸ng 4 n¨m 2014

Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

2


ti: Vn dng kin thc liờn mụn trong ging dy bi khỏi nim v h thng thụng tin v
vin thụng mụn cụng ngh lp 12 nhm tng kh nng t hc, t nghiờn cu ca hc sinh

Sở giáo dục và đào tạo ninh bình
trờng trung học phổ thông nho quan a

sáng kiến kinh nghiệm
năm học : 2013 - 2014
Đề tài : vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ
thống thông tin và viễn thông môn công nghệ lớp 12
NHằM TĂNG KHả NĂNG Tự HọC, Tự NGHIÊN CứU CủA HọC SINH

Họ và tên : Phạm Thanh Sơn
Sinh ngày : 02 - 08 -1975
Năm vào ngành : 01- 09 - 1996
Chức danh : Giáo viên môn Công Nghệ
Học vị : C nhõn s phm
Địa chỉ công tác : Tổ Công nghệ - Sinh học - Địa lý
Trờng THPT Nho Quan A

Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

3


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

PHẦN I : ĐẶT VẤN ĐỀ
1.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Thực hiện chủ trương đổi mới đồng bộ hình thức dạy học, phương pháp dạy
học và kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục; để tăng cường việc gắn liền dạy học
trong nhà trường với thực tiễn cuộc sống và góp phần hình thành năng lực giải
quyết vấn đề của học sinh trung học, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức cuộc
thi “Vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết các tình huống thực tiễn”dành cho
học sinh trung học và cuộc thi “Dạy học theo chủ đề tích hợp dành cho giáo viên
trung học năm học 2013- 2014”
Thực hiện công văn số 5111/BGDĐT-GDTrH ngày 23/7/2013 của Bộ Giáo dục
và Đào tạo (GDĐT) về việc Tổ chức cuộc thi Vận dụng kiến thức liên môn để giải
quyết các tình huống thực tiễn và cuộc thi dạy học theo chủ đề tích hợp.
Thực hiện công văn số 834/SGDĐT-GDTrH ngày 23/8/2013 của Sở Giáo dục
và Đào tạo Ninh Bình về việc tổ chức cuộc thi vận dụng kiến thức liên môn để giải
quyết các tình huống thực tiễn cho học sinh trung học và cuộc thi dạy học theo chủ
đề tích hợp cho giáo viên trung học.
Xuất phát từ tình hình thực tế giảng dạy bộ môn công nghệ lớp 12 ở trường
THPT Nho Quan A tôi đã lựa chọn đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong
giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông môn công nghệ lớp
12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”
2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
- Khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức của các môn học khác nhau để
giải quyết các tình huống thực tiễn; tăng cường khả năng vận dụng tổng hợp, khả
năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh;

- Thúc đẩy việc gắn kiến thức lý thuyết và thực hành trong nhà trường với
thực tiễn đời sống; đẩy mạnh thực hiện dạy học theo phương châm "học đi đôi với
hành";
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

4


ti: Vn dng kin thc liờn mụn trong ging dy bi khỏi nim v h thng thụng tin v
vin thụng mụn cụng ngh lp 12 nhm tng kh nng t hc, t nghiờn cu ca hc sinh

- Gúp phn i mi hỡnh thc, phng phỏp dy hc v i mi kim tra,
ỏnh giỏ kt qu hc tp, tng cng hiu qu s dng thit b dy hc;
3. I TNG NGHIấN CU.
- Hc sinh lp 12 hc theo chng trỡnh chun (Ban c bn) ca trng
THPT Nho Quan A
- Giỏo viờn dy b mụn Cụng ngh THPT Nho Quan A
- Tỡm hiu nhng bin phỏp nõng cao hiu qu ca vic lng ghộp ni dung
v dy tớch hp vn dng kin thc liờn mụn trong trong ging dy bi khỏi nim v
h thng thụng tin v vin thụng b mụn cụng ngh lp 12.
4. PHM VI NGHIấN CU
- Hc sinh khi 12 hc theo chng trỡnh chun (Ban c bn) v giỏo viờn
dy mụn Cụng ngh trng THPT Nho Quan A
- Ly 2/3 lp 12 tụi c phõn cụng ging dy b mụn cụng ngh 12 trong
nm 2013 - 2014 so sỏnh : ú l lp 12A,12M so vi lp 12G ging dy bng
phng phỏp bi ging cú son tớch hp vn dng kin thc liờn mụn v bi ging
khụng cú tớch hp vn dng kin thc liờn mụn .
5. PHNG PHP NGHIấN CU:
- Phng phỏp nghiờn cu lớ thuyt: Thu thp thụng tin nghiờn cu ti liờu v
h thng húa cỏc ti liu cú liờn quan n ti .

- Phng phỏp thc nghim: Tin hnh thc nghim cỏc lp cú dy tích hợp
vn dng kin thc liờn mụn và cỏc lp không dy tớch hp vn dng kin thc liờn
mụn ở b mụn cụng ngh lp 12 đợc phân công giảng dạy để so sánh từ đó rút ra kết
luận thực tiễn.

Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

5


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

PHẦN II : GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
A - CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
Vận dụng kiến thức liên môn ở các môn : Công nghệ, vật lý, địa lý, lịch sử và
kiến thức thực tế để dạy Bài 17 Khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông
(Công nghệ lớp 12)
1.Về kiến thức
- Biết được khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông.
- Biết được các khối cơ bản, nguyên lí làm việc của hệ thống thông tin và viễn
thông.
2.Về kĩ năng
- Phát biểu được khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông.
- Kể tên được các khối cơ bản, mô tả được nguyên lí làm việc của phần phát
thông tin, phần thu thông tin.
- Vẽ được mô hình hệ thống thông tin và viễn thông.
3.Về thái độ:
Có ý thức tìm hiểu nguyên lí làm việc của phần phát thông tin, phần thu thông
tin của địa phương.

Học sinh có năng lực vận dụng kiến thức thực tế và kiến thức môn học : Công
nghệ, vật lý, địa lý, lịch sử để giải quyết các vấn đề dự án đặt ra.
Việc giảng dạy các môn học có tích hợp vận dụng kiến thức liên môn trong
các nhà trường phổ thông trong đó có môn công nghệ lớp 12 để đạt được mục đích:
- Khuyến khích học sinh vận dụng kiến thức của các môn học khác nhau để
giải quyết các tình huống thực tiễn; tăng cường khả năng vận dụng tổng hợp, khả
năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh;
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

6


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

- Thúc đẩy việc gắn kiến thức lý thuyết và thực hành trong nhà trường với
thực tiễn đời sống; đẩy mạnh thực hiện dạy học theo phương châm "học đi đôi với
hành";
- Góp phần đổi mới hình thức, phương pháp dạy học và đổi mới kiểm tra,
đánh giá kết quả học tập;
Các nguyên tắc cần thực hiện khi tích hợp nội dung vận dụng kiến thức liên
môn vào dạy bộ môn công nghệ 12
- Nội dung tích hợp vận dụng kiến thức liên môn phải đảm bảo tính chính xác,
khoa học.
- Phân phối thời gian hợp lí, không đi lan man làm loãng nội dung bài giảng.
- Nội dung vận dụng kiến thức liên môn phải phù hợp với chủ đề của bài
giảng.
- Các ví dụ, nội dung có liên quan đến vận dụng kiến thức liên môn giáo viên
đưa vào phải ngắn gọn, hấp dẫn, lôi cuốn được sự chú ý của học sinh.
B. CƠ SỞ THỰC TẾ CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

- Sau ®©y cô thÓ lµ néi dung cña 02 giáo án d¹y lý thuyÕt :
Bài 17 - Khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông bộ môn công nghệ lớp
12
GIÁO ÁN SỐ 1:
(Bài giảng không có tích hợp vận dụng kiến thức liên môn )
(Dạy ở lớp 12G)
I - MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến thức:
- Biết được khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông.
- Biết được các khối cơ bản, nguyên lí làm việc của hệ thống thông tin và viễn
thông.
2. Kỹ năng:
- Phát biểu được khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông.
- Kể tên được các khối cơ bản, mô tả được nguyên lí làm việc của phần phát
thông tin, phần thu thông tin.
- Vẽ được mô hình hệ thống thông tin và viễn thông.
3. Thái độ:
- Có ý thức tìm hiểu nguyên lí làm việc của phần phát thông tin, phần thu
thông tin của địa phương.
II - CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
1. Chuẩn bị của giáo viên:
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

7


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

- Máy vi tính, máy chiếu đa năng

- Phiếu học tập.
- Tranh vẽ phóng to các hình từ 17.1 đến 17.3 trang 69, 70, 71 SGKCN12 (Quét
lên máy tính để trình chiếu)
- Nghiên cứu kỹ bài 17 (SGK) và các tài liệu liên quan
- Sưu tầm các vật thể có sử dụng về hệ thống thông tin và viễn thông.
2. Chuẩn bị của học sinh:
- Nghiên cứu kỹ bài 17 (SGK) và các tài liệu liên quan
- Sưu tầm các vật thể có sử dụng về hệ thống thông tin và viễn thông.
III- TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1- Ổn định lớp:
Lớp
Sĩ số
Vắng
Có phép
Không phép
2- Kiểm tra bài cũ: Không
a. Đặt vấn đề:
Ngày xưa việc truyền tin là một trong những việc khó khăn, đặc biệt trong những
tình huống cấp bách như: chiến tranh, hoả hoạn, bão lũ . . . do truyền tin không kịp
thời đã xảy ra những hậu quả tàn khốc. Nhưng hiện nay việc truyền thông tin đã
ngày càng trở nên dễ dàng hơn, đem lại hiệu quả cao trong nhiều lĩnh vực của cuộc
sông như: kinh tế, chính trị, xã hội. . . Vậy làm thế nào để chúng ta có được thuận
lợi như đã nêu chúng ta cùng nghiên cứu bài 17.
b.Bài mới:
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm hệ thống thông tin và viễn thông.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
-GV: Hãy giải thích mô hình hệ thống 1.Mô hình hệ thống thông tin và viễn
thông tin và viễn thông?
thông: (H17.1SGK)

-HS: Quan sát và trả lời.
-GV: Em hãy cho biết khái niệm về hệ 2.Khái niệm hệ thống thông tin và
thống thông tin và viễn thông?
viễn thông: là những hệ thống truyền
-HS: Trả lời theo sự hiểu biết của mình.
thông tin đi xa.
-GV: Em hãy cho biết các phương pháp 3.Các phương pháp truyền thông tin
truyền thông tin hiện nay?
đi xa:
-HS: Trả lời
- Truyền trực tuyến.
- GV : Em hãy so sánh hệ thống thông tin
- Truyền bằng sóng.
và hệ thống viễn thông có điểm gì giống và
- Môi trường truyền dẫn thông
khác nhau?
tin.
- HS: Trả lời
- Ứng dụng : Môi trường truyền
- GV : Đài truyền thanh phường, xã có dẫn thông tin.
phải là hệ thống viễn thông hay không ?
- Ưu, nhược điểm của hệ thống
- HS: Trả lời
thông tin và viễn thông.
Hoạt động 2:Tìm hiểu sơ đồ khối và nguyên lý làm việc của hệ thống TT và
VT
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

8

Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

- GV : Cho HS thảo luận nhóm bằng phiếu
học tập (Thời gian 3phút)
-HS : Nghiên cứu phần phát thông tin.
+ Nêu nhiệm vụ của phần phát thông tin.
+ Vẽ sơ đồ khối của phần phát thông tin.
- HS : Nghiên cứu phần thu thông tin.
+ Nêu nhiệm vụ của phần thu thông tin.
+ Vẽ sơ đồ khối của phần thu thông tin.
-GV: Em cho biết chức năng của phần phát
thông tin?
-HS: Trả lời theo hiểu biết của mình.
-GV: Em hãy cho biết nguồn thông tin là
gì? Cho ví dụ cụ thể để minh họa.
-HS: Trả lời theo hiểu biết của mình trong
thực tế cuộc sống.
-GV: Hiện nay chúng ta có những cách
thức truyền thông tin như thế nào?
-HS: Trả lời theo hiểu biết của mình trong
thực tế cuộc sống.
-GV: Vô tuyến truyền hình và truyền hình
cáp giống và khác nhau ở điểm nào?
- HS: Trả lời
-GV: Trong hệ thống thông tin phần thu
được dùng để làm gì? Cho ví dụ về phần
thu thông tin.
-HS: Trả lời theo hiểu biết của mình trong

thực tế cuộc sống.(Cực thu micro không
dây, điểm đỏ trên tivi, Anten ti vi, Mođem )
-GV: Em hãy cho biết các khối phần thu
thông tin là gì? Cho ví dụ cụ thể để minh
họa.
-HS: Trả lời theo hiểu biết của mình trong
thực tế cuộc sống.
-GV: Em hãy cho biết xử lí thông tin là
gì? Cho ví dụ cụ thể để minh họa.
-HS: Trả lời theo hiểu biết của mình trong
thực tế cuộc sống.
-GV: Em hãy cho biết thiết bị đầu cuối là
gì? Cho ví dụ cụ thể để minh họa.
-HS: Trả lời theo hiểu biết của mình trong
thực tế cuộc sống.
-GV: Em hãy kể tªn mét sè øng dông của
vệ tinh ?

I.

Tìm hiểu sơ
đồ khối và nguyên lý của hệ
thống thông tin và viễn thông.
1.Phần phát thông tin:
a. Chức năng: có nhiệm vụ đưa
nguồn thông tin cần phát tới nơi cần
thu thông tin.
b. Sơ đồ khối của phần phát thông
tin:

-Nguồn thông tin: Nguồn tín hiệu cần
phát đi xa như: âm thanh, hình ảnh,
chữ và số. .
- Xử lí tin: Nguồn tín hiệu cần được
gia công và khuếch đại.
- Điều chế, mã hóa: Những tín hiệu
đã được xử lí có biên độ đủ lớn muốn
truyền đi xa cần được mã hóa theo
một kỹ thuật nào đó. Hiện nay có hai
kỹ thuật mã hóa cơ bản là kỹ thuật
tương tự và kỹ thuật số.
- Đường truyền: Tín hiệu sau khi
được mã hóa được gửi vào phương
tiện truyền dẫn để truyền đi xa (dây
dẫn, cáp quang, sóng điện từ. . . )
- Vô tuyến truyền hình: môi truờng
truyền dẫn là sóng vô tuyến điện.
- Truyền hình cáp: môi trờng truyền
dẫn là dây cáp quang
2.Phần thu thông tin:

Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

9


ti: Vn dng kin thc liờn mụn trong ging dy bi khỏi nim v h thng thụng tin v
vin thụng mụn cụng ngh lp 12 nhm tng kh nng t hc, t nghiờn cu ca hc sinh

- HS : Tr li

- GV: Bng hiu bit ca mỡnh trong
thc t cuc sng em hóy kể tên một số
nhà cung cấp dịch vụ vin thụng ở khu
vực Nho Quan hin nay ?
HS: Tr li theo hiu bit ca mỡnh trong
thc t cuc sng.
- Vin thụng Nho Quan (VNPT)
- Vin thụng Quõn i (Viettel)

a.Chc nng: nhn tớn hiu ó c
mó húa c truyn i t phớa phỏt,
bin i ngc li a ti thit b
u cui.
b.S khi phn thu thụng tin:
- Nhn thụng tin: tớn hiu ó phỏt i
c mỏy thu nhn bng mt thit b
hay mt mch no ú (anten,
modem,)
- X lớ tin: Gia cụng v khuch i tớn
hiu nhn c
- Gii iu ch, gii mó : Bin i tớn
hiu tr v dng tớn hiu ban u.
- Thit b u cui: L khõu cui
cựng ca h thng (loa, mn hỡnh, in
ra giy,
-

Nhng thụng tin t ni phỏt n
ni thu cú th khong cỏch xa,
gn khỏc nhau. Tt c ngun phỏt

v thu thụng tin phi hp thnh
mt mng thụng tin quc gia v
ton cu.

Hot ng 3: Tng kt, ỏnh giỏ
1. Cng c bi: Hng dn hc sinh tr li cõu hi trang 71 SGK
2. Giỏo viờn nhn xột, ỏnh giỏ kt qu gi dy
- Giỏo viờn nhn xột v gi hc v s chun b bi ca hc sinh.
- Tinh thn, ý thc, thỏi hc tp ca hc sinh.
- Kt qu gi hc trờn lp.
3. Hng dn t hc v giao nhim v v nh:
- Giỏo viờn dn dũ hc sinh hc bi c v c trc bi 18 - Mỏy tng õm
4. Rỳt kinh nghim tit dy.
.......................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
GIO N S 2:
(Bi ging cú tớch hp vn dng kin thc liờn mụn )
(Dy lp 12A, 12M)
I - MC TIấU BI HC:
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

10


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

1. Kiến thức:
- Biết được khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông.
- Biết được các khối cơ bản, nguyên lí làm việc của hệ thống thông tin và viễn

thông.
2. Kỹ năng:
- Phát biểu được khái niệm về hệ thống thông tin và viễn thông.
- Kể tên được các khối cơ bản, mô tả đợc nguyên lí làm việc của phần phát
thông tin, phần thu thông tin.
- Vẽ được mô hình hệ thống thông tin và viễn thông.
3. Thái độ:
- Có ý thức tìm hiểu nguyên lí làm việc của phần phát thông tin, phần thu
thông tin của địa phương.
II - CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH
2. Chuẩn bị của giáo viên:
- Máy vi tính, máy chiếu đa năng
- Phiếu học tập.
- Tranh vẽ phóng to các hình từ 17.1 đến 17.3 trang 69, 70, 71 SGKCN12 (Quét
lên máy tính để trình chiếu)
- Nghiên cứu kỹ bài 17 (SGK) và các tài liệu liên quan
- Sưu tầm các vật thể có sử dụng về hệ thống thông tin và viễn thông.
PHIẾU HỌC TẬP
(Hoàn thành trong thời gian : 3 phút)
Nhóm ……. – Lớp :……
Tên các học sinh trong nhóm :
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….…
Câu hỏi 1: Nêu nhiệm vụ của phần phát thông tin
Trả lời :
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
Câu hỏi 2: Vẽ sơ đồ khối của phần phát thông tin
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
PHIẾU HỌC TẬP
(Hoàn thành trong thời gian : 3 phút)
Nhóm…… - Lớp :…….
Tên các học sinh trong nhóm :
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….…
Câu hỏi 1: Nêu nhiệm vụ của phần thu thông tin
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

11


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

Trả lời :
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
Câu hỏi 2: Vẽ sơ đồ khối của phần thu thông tin
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
PHIẾU HỌC TẬP
(Hoàn thành trong thời gian : 3 phút)
Nhóm…… - Lớp :……
Tên các học sinh trong nhóm :
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….…
Câu hỏi 1: Bằng kiến thức lịch sử em hãy kể một số cách truyền thông tin sơ khai

mà con người đã sử dụng?
Trả lời :
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
Câu hỏi 2: Dựa vào kiến thức vật lý em hãy cho biết Sóng vô tuyến điện là gì?
Trả lời :
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
PHIẾU HỌC TẬP
(Hoàn thành trong thời gian : 3 phút)
Nhóm….. - Lớp :……
Tên các học sinh trong nhóm :
………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………….…
Câu hỏi 1: Bằng kiến thức Vật lí .Em hãy sắp xếp các khối của phần phát thông tin
và phần thu thông tin sao cho đúng.
Trả lời :
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
Câu hỏi 2: Bằng những kiến thức Vật lí và Địa lí, hãy cho biết chất lượng truyền tin
của loại nào tốt hơn? Vì sao?
Trả lời :
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
2. Chuẩn bị của học sinh:
- Nghiên cứu kỹ bài 17 (SGK) và các tài liệu liên quan
- Sưu tầm các vật thể có sử dụng về hệ thống thông tin và viễn thông.
III- TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1- Ổn định lớp:
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

12


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

Lớp

Sĩ số

Vắng

Có phép

Không phép

2- Kiểm tra bài cũ: Không
a. Đặt vấn đề:
Ngày xưa việc truyền tin là một trong những việc khó khăn, đặc biệt trong những
tình huống cấp bách như: chiến tranh, hoả hoạn, bão lũ . . . do truyền tin không kịp
thời đã xảy ra những hậu quả tàn khốc. Nhưng hiện nay việc truyền thông tin đã
ngày càng trở nên dễ dàng hơn, đem lại hiệu quả cao trong nhiều lĩnh vực của cuộc
sông như: kinh tế, chính trị, xã hội. . . Vậy làm thế nào để chúng ta có được thuận
lợi như đã nêu chúng ta cùng nghiên cứu bài 17.
b.Bài mới:
Hoạt động 1: Tìm hiểu khái niệm hệ thống thông tin và viễn thông.
Hoạt động của thầy và trò
Nội dung kiến thức
- GV : Cho HS thảo luận nhóm bằng phiếu Cách sơ khai truyền tin thời xưa như:

học tập (Thời gian 3phút)
dùng lửa đốt khói để báo hiệu, dùng tù
-GV: Bằng kiến thức lịch sử em hãy kể
và thổi báo hiệu,dùng cờ hiệu
tên một số cách truyền thông tin sơ khai
lệnh,dùng đá ,cành cây đánh dấu chỉ
mà con người đã sử dụng?
đường,dùng bồ câu đưa thư...
-HS: Trả lời
1.Mô hình hệ thống thông tin và viễn
-GV: Hãy giải thích mô hình hệ thống thông: (H17.1SGK)
thông tin và viễn thông?
-HS: Quan sát và trả lời.
2.Khái niệm hệ thống thông tin và viễn
-GV: Em hãy cho biết khái niệm về hệ thông: là những hệ thống truyền thông
thống thông tin và viễn thông?
tin đi xa.
-HS: Trả lời theo sự hiểu biết của mình.
3.Các phương pháp truyền thông tin đi
-GV: Em hãy cho biết các phương pháp xa:
truyền thông tin hiện nay?
- Truyền trực tuyến.
-HS: Trả lời
- Truyền bằng sóng.
- GV: Dựa vào kiến thức vật lý em hãy Sóng vô tuyến là một kiểu bức xạ điện
cho biết Sóng vô tuyến điện là gì?
từ với bước sóng trong phổ điện từ dài
- HS: Trả lời
hơn ánh sáng hồng ngoại. Sóng vô
- GV : Em hãy so sánh hệ thống thông tin tuyến có tần số từ 3 kHz tới 300 GHz,

và hệ thống viễn thông có điểm gì giống và tương ứng bước sóng từ 100 km tới
khác nhau?
1 mm
- HS: Trả lời
- Môi trường truyền dẫn thông tin.
- GV : Đài truyền thanh phường, xã có - Ứng dụng : Môi trường truyền dẫn
phải là hệ thống viễn thông hay không ?
thông tin.
- HS: Trả lời
- Ưu, nhược điểm của hệ thống thông
tin và viễn thông.
Hoạt động 2:Tìm hiểu sơ đồ khối và nguyên lý làm việc của hệ thống TT và VT
- GV : Cho HS thảo luận nhóm bằng phiếu II.
Tìm hiểu sơ
học tập (Thời gian 3phút)
đồ khối và nguyên lý của hệ thống
Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

13


ti: Vn dng kin thc liờn mụn trong ging dy bi khỏi nim v h thng thụng tin v
vin thụng mụn cụng ngh lp 12 nhm tng kh nng t hc, t nghiờn cu ca hc sinh

-HS : Nghiờn cu phn phỏt thụng tin.
+ Nờu nhim v ca phn phỏt thụng tin.
+ V s khi ca phn phỏt thụng tin.
- HS : Nghiờn cu phn thu thụng tin.
+ Nờu nhim v ca phn thu thụng tin.
+ V s khi ca phn thu thụng tin.

- GV : Cho HS tho lun nhúm bng phiu
hc tp (Thi gian 3phỳt)
- GV: Bằng kiến thức Vật lí, em hãy sắp
xếp các khối sao cho đúng.
- HS : Tr li
-GV: Em cho bit chc nng ca phn phỏt
thụng tin?
-HS: Tr li theo hiu bit ca mỡnh.
-GV: Em hóy cho bit ngun thụng tin l
gỡ? Cho vớ d c th minh ha.
-HS: Tr li theo hiu bit ca mỡnh trong
thc t cuc sng.
-GV: Hin nay chỳng ta cú nhng cỏch
thc truyn thụng tin nh th no?
-HS: Tr li theo hiu bit ca mỡnh trong
thc t cuc sng.
- GV: Vụ tuyn truyn hỡnh v truyn
hỡnh cỏp ging v khỏc nhau im
no?
Bằng những kiến thức Vật lí và Địa lí,
hãy cho biết chất lợng truyền tin của
loại nào tốt hơn? Vì sao?
- HS: Tr li
-GV: Trong h thng thụng tin phn thu
c dựng lm gỡ? Cho vớ d v phn
thu thụng tin.
-HS: Tr li theo hiu bit ca mỡnh trong
thc t cuc sng.(Cc thu micro khụng
dõy, im trờn tivi, Anten ti vi, Moem )
-GV: Em hóy cho bit cỏc khi phn thu

thụng tin l gỡ? Cho vớ d c th minh
ha.
-HS: Tr li theo hiu bit ca mỡnh trong
thc t cuc sng.
- GV: Bằng kiến thức Vật lí, em hãy sắp
xếp các khối sao cho đúng.
- HS : Tr li

thụng tin v vin thụng.
1.Phn phỏt thụng tin:
a. Chc nng: cú nhim v a ngun
thụng tin cn phỏt ti ni cn thu thụng
tin.
b. S khi ca phn phỏt thụng tin:

-Ngun thụng tin: Ngun tớn hiu cn
phỏt i xa nh: õm thanh, hỡnh nh, ch
v s. .
- X lớ tin: Ngun tớn hiu cn c gia
cụng v khuch i.
- iu ch, mó húa: Nhng tớn hiu ó
c x lớ cú biờn ln mun
truyn i xa cn c mó húa theo mt
k thut no ú. Hin nay cú hai k
thut mó húa c bn l k thut tng t
v k thut s.
- ng truyn: Tớn hiu sau khi c
mó húa c gi vo phng tin
truyn dn truyn i xa (dõy dn, cỏp
quang, súng in t. . . )

- Vụ tuyn truyn hỡnh: mụi trung
truyn dn l súng vụ tuyn in.
- Truyn hỡnh cỏp: mụi trng truyn
dn l dõy cỏp quang
2.Phn thu thụng tin:

a.Chc nng: nhn tớn hiu ó c mó
húa c truyn i t phớa phỏt, bin
i ngc li a ti thit b u
cui.

Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

14


ti: Vn dng kin thc liờn mụn trong ging dy bi khỏi nim v h thng thụng tin v
vin thụng mụn cụng ngh lp 12 nhm tng kh nng t hc, t nghiờn cu ca hc sinh

-GV: Em hóy cho bit x lớ thụng tin l
gỡ? Cho vớ d c th minh ha.
-HS: Tr li theo hiu bit ca mỡnh trong
thc t cuc sng.
-GV: Em hóy cho bit thit b u cui l
gỡ? Cho vớ d c th minh ha.
-HS: Tr li theo hiu bit ca mỡnh trong
thc t cuc sng.
-GV: Em hóy k tên một số ứng dụng ca
v tinh ?
- HS : Tr li

- GV: Bng hiu bit ca mỡnh trong
thc t cuc sng em hóy kể tên một số
nhà cung cấp dịch vụ vin thụng ở khu
vực Nho Quan hin nay ?
HS: Tr li theo hiu bit ca mỡnh trong
thc t cuc sng.
Hot ng 3: Tng kt, ỏnh giỏ

b.S khi phn thu thụng tin:
- Nhn thụng tin: tớn hiu ó phỏt i
c mỏy thu nhn bng mt thit b
hay mt mch no ú (anten, modem,)
- X lớ tin: Gia cụng v khuch i tớn
hiu nhn c
- Gii iu ch, gii mó : Bin i tớn
hiu tr v dng tớn hiu ban u.
- Thit b u cui: L khõu cui cựng
ca h thng (loa, mn hỡnh, in ra giy,
- Nhng thụng tin t ni phỏt n ni
thu cú th khong cỏch xa, gn khỏc
nhau. Tt c ngun phỏt v thu thụng
tin phi hp thnh mt mng thụng tin
quc gia v ton cu.
- Vin thụng Nho Quan (VNPT)
- Vin thụng Quõn i (Viettel)

4. Cng c bi: Hng dn hc sinh tr li cõu hi trang 71 SGK
Cõu hi 1: iện thoại cố định và di động ging v khỏc nhau im no ?
Trả lời:
- Ging nhau : Đều là phần thu và phát thông tin (cựng cú chc nng phỏt v

thu nhn thụng tin)
- Khỏc nhau :
+ Điện thoại cố định : Đờng truyền bằng dây
+ Điện thoại di động : Đờng truyền bằng sóng vô tuyến
Phng thc truyn tin : (in thoi c nh thỡ truyn bng dõy dn, cũn
in thoi di ng thỡ truyn bng súng in t, do ú cỏch x lý v mó húa khỏc
nhau)
Cõu hi 2: So sỏnh h thng thụng tin v h thng vin thụng?
Trả lời:
- Ging nhau : Đều truyn thụng tin
- Khỏc nhau :

Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

15


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

+ Hệ thống thông tin : Thông tin đi xa bằng sóng vô tuyến điện, dây dẫn, cáp
quang
+ Hệ thống viễn thông : Là một phần của hệ thống thông tin.
Thông tin đi xa bằng sóng vô tuyến điện.
Câu hỏi 3: Truyền thông tin nội bộ của một công ty có được coi là hệ thống
thông tin và viễn thông hay không?
Tr¶ lêi:
Việc truyền thông tin nội bộ trong một cơ quan hiện nay được truyền bằng mạng
nội bộ, do đó đây cũng chính là một hệ thống thông tin quy mô nhỏ.
Câu hỏi 4 :Hãy cho biết phương tiện truyền thanh (hay thông tin) hiện có của địa

phương em. (Học sinh về nhà tự tìm hiểu và liên hệ thực tế ở địa phương)
5. Giáo viên nhận xét, đánh giá kết quả giờ dạy (GV thu phiếu học tập theo
nhóm về nhà chấm điểm và sẽ trả vào tiết sau)
- Giáo viên nhận xét về giờ học và sự chuẩn bị bài của học sinh.
- Tinh thần, ý thức, thái độ học tập của học sinh.
- Kết quả giờ học trên lớp.
6. Hướng dẫn tự học và giao nhiệm vụ về nhà:
- Giáo viên dặn dò học sinh học bài cũ và đọc trước bài 18 - Máy tăng âm
4. Rút kinh nghiệm tiết dạy.
.......................................................................................................................................
......................................................................................................................................
7. Kiểm tra đánh giá kết quả học tập
- Giáo viên thu Phiếu học tập về nhà chấm điểm và trả vào tiết học sau.
8. Các sản phẩm của học sinh
- Phiếu học tập của học

Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

16


ti: Vn dng kin thc liờn mụn trong ging dy bi khỏi nim v h thng thụng tin v
vin thụng mụn cụng ngh lp 12 nhm tng kh nng t hc, t nghiờn cu ca hc sinh

KT QU T C:
* Về phía giáo viên
- Với bài giảng không có tớch hp vn dng kin thc liờn mụn vo bi ging
giỏo viờn phi din di nhiu, vn ỏp nhiu.
- Với bài giảng có tích hợp vn dng kin thc liờn mụn vo bi ging giỏo
viờn iu khin hc sinh tho lun, t hc, t nghiờn cu v rỳt ra kt lun.

- Bng thc t ging dy tụi ó lm bin phỏp so sỏnh gia bài giảng không
có tích hợp vn dng kin thc liờn mụn vi bài giảng có tích hợp vn dng kin
thc liờn mụn v sau khi ỏp dng cỏc gii phỏp trờn tụi nhn thy hc sinh cú hng
thỳ hn v ch ng t hc, t nghiờn cu trong cỏc tit dy cú tớch hp vn dng
kin thc liờn mụn.
- Với bài giảng có tích hợp vn dng kin thc liờn mụn cú u im :
+ Giỏo viờn ging bi ch ng a ra kin thc cú liờn quan n bi hc hc
sinh ch ng t hc, t nghiờn cu vn ca bi t ra.
+ Thỏi ging dy ca giỏo viờn nh nhng.
+ Giỏo viờn to cho hc sinh kh nng t duy.
*Về phía học sinh
- Với bài giảng không có tích hợp vn dng kin thc liờn mụn khụng khớ lp
hc nng n . Hc sinh ớt hng thỳ hc
- Với bài giảng có tích hợp vn dng kin thc liờn mụn cú u im :
+ Hc sinh hng thỳ hc bi, say sa tỡm hiu kin thc cú liờn quan n bi
hc, t nghiờn cu vn ca bi t ra.
+ Thỏi hc tp ca hc sinh nghiờm tỳc, ch ng sỏng to trong gi hc
+ Hc sinh cú kh nng t duy cao
- Với bài giảng có tích hợp vn dng kin thc liờn mụn khụng khớ lp hc
sụi ni hc sinh trao i tho lun v hi ỏp vi nhau. Hc sinh hng thỳ hc ,
chm chỳ hc hn
Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

17


ti: Vn dng kin thc liờn mụn trong ging dy bi khỏi nim v h thng thụng tin v
vin thụng mụn cụng ngh lp 12 nhm tng kh nng t hc, t nghiờn cu ca hc sinh

- Học sinh thích thú, say mê học tập, phát huy tính chủ động sáng tạo trong

học tập và khắc sâu kiến thức bài học.
- Học sinh đợc hoạt động nhiều hơn, đợc tìm tòi, phát huy tính sáng tạo của
mình trong các tiết học có dạy tích hợp vn dng kin thc liờn mụn.
Qua ú, cho thy hc sinh cú hng thỳ hn trong cỏc tit hc cú tớch hp vn
dng kin thc liờn mụn .Cỏc em bit vn dng kin thc ó hc vo thc t gia
ỡnh v a phng.
BNG THNG Kấ CC LP DY TRONG NM HC : 2013 2014.
Thỏi hc tp ca hc sinh trong cỏc tit dy cú tớch
hp vn dng kin thc liờn mụn
Lp

S s

Hng thỳ

Khụng hng thỳ

S lng

%

S lng

%

12A

43

39

90,7%

04

9,3%

12M

34

30

88,2%

04

11.8%

Tng

77

69

89,6%

08

10,4%

Thỏi hc tp ca hc sinh trong cỏc tit dy khụng
cú tớch hp vn dng kin thc liờn mụn
Lp

12G

S s

39

Hng thỳ

Khụng hng thỳ

S lng

%

S lng

%

15

38,5%

24

61,5%

MT S HèNH NH MINH HA C S DNG TRONG VIC GING DY TCH
HP VN DNG KIN THC LIấN MễN TRONG BI 17 CễNG NGH LP 12

Ngời thực hiện đề tài : Phạm Thanh Sơn Trờng THPT Nho Quan A

18


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

Mét sè thiÕt bÞ th«ng tin vµ viÔn th«ng

Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

19


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

20


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

21


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

22


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

23


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và
viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

24


Đề tài: “Vận dụng kiến thức liên môn trong giảng dạy bài khái niệm về hệ thống thông tin và

viễn thông môn công nghệ lớp 12 nhằm tăng khả năng tự học, tự nghiên cứu của học sinh”

PhÇn III - KÕt thóc vÊn ®Ò
I - Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
Việc tích hợp vận dụng kiến thức liên môn vào một số môn giảng dạy trong các
nhà trường THPT nói chung là việc làm rất cần thiết trong tình hình thực tế hiện nay
đặc biệt là bộ môn công nghệ nói riêng thì việc tích hợp vận dụng kiến thức liên
môn vào giảng dạy là một hình thức nâng cao từng bước chất lượng học tập cho học
sinh, tạo ra một môi trường giáo dục mang tính bền vững.
Tôi nhận thấy rằng phương pháp dạy học có tích hợp vận dụng kiến thức liên
môn không chỉ trong giảng dạy ở bộ môn công nghệ lớp 12 nói riêng mà còn có
hiệu quả cao cho dạy tích hợp vận dụng kiến thức liên môn trong các bộ khác như :
Vật lý, địa lý, sinh học, lịch sử...
1. Điều kiện áp dụng :
a. Đối tượng áp dụng:
- áp dụng cho giáo viên dạy bộ môn công nghệ và tất cả các giáo viên dạy các
bộ môn : Vật lý, địa lý, sinh học, lịch sử...
- áp dung giảng dạy cho học sinh ở mọi cấp học như Tiểu học, THCS. THPT.
- Sử dụng bài giảng tích hợp vận dụng kiến thức liên môn trong việc giảng
dạy cho học sinh ở mọi vùng miền từ : Nông thôn, miền núi, thị xã, thành phố trong
cả nước.
b.Điều kiện về phương tiện
- Phòng học đạt tiêu chuẩn . Tài liệu có liên quan việc tích hợp vận dụng kiến
thức liên môn .
- Trường học có phương tiện trình chiếu và phòng học chuyên dùng (nếu có)
2.Hiệu quả kinh tế:
- Tiết kiệm về thời gian : Vì khi dạy tích hợp vận dụng kiến thức liên môn
trong các bộ Công nghệ, vật lý, địa lý, sinh học...

Ngêi thùc hiÖn ®Ò tµi : Ph¹m Thanh S¬n – Trêng THPT Nho Quan A

25