giáo án môn sử nhok sinny

Tuần 01
Phần Một
LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI
TỪ NĂM 1945 ĐẾN NĂM 2000
Chương I

SỰ HÌNH THÀNH TRẬT TỰ THẾ GIỚI MỚI SAU CHIẾN
TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI (1945-1949)
Bài 1:
SỰ HÌNH THÀNH TRẬT TỰ THẾ GIỚI MỚI SAU CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ
HAI (1945-1949)
Ngày soạn:22/08/2008
Ngày dạy: 25/08/2008
I MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Về kiến thức
Qua bài này giúp học sinh nắm đựơc:
- Trên cơ sở những quyết định của Hội nghị Ianta (1945 ) cùng những thoả thuận sau đó của 3
cường quốc ( Liên xơ, Mĩ, Anh ) một trật tự thế giới mới được hình thành với đặc trưng lớn là
thế giới chia làm hai phe: XHCN và TBCN, do 2 siêu cường Liên Xơ và Mĩ đứng đầu mỗi phe,
thường được gọi lag trật tự Ianta.
- Mục đích:, ngun tắc hoạt động và vai trò quan trọng của Liên hợp quốc.
2. Về tư tưởng :
Giúp học sinh nhận thức khách quan về những biến đổi to lớn của tình hình thế giới sau chiến
tranh thế giới thứ hai, đồng thời biết q trọng, giữ gìn hồ bình thế giới.
3. Về kĩ năng:
- Quan sát, khai thác tranh ảnh, bản đồ.
- Các kĩ năng tư duy,: So sánh, phân tích, tổng hợp, đánh giá sự kiện.
II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC
- Bản đồ thế giới, lược đồ nước Đức sau chiến tranh thế giới thứ hai, sơ đồ tổ chức LHQ.
- Một số tranh ảnh có liên quan
- Các tài liệu tham khảo.

III.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
1. Giới thiệu khái qt về Chương trình Lịch sử lớp 12
Chương trình Lịch sử 12 nối tiếp chương trình lịch sử 11 và có 2 phần:
+ Phần một: Lịch sử thế giới hiện đại ( 1945 – 2000 ).
+ Phần hai: Lịch sử Việt Nam (1919 – 2000 ).
2. Dẫn dắt vào bài:
Ở phần Lịch sử 11, các em đã tìm hiểu về quan hệ quốc tế dẫn đến CTTG 2 (1939 – 1945 )cùng
diễn biến và kết cục của địa chiến này. CTTG 2 kết thúc đã mở ra một thời kì mới của lịch sử
thế giới với những biến đổi vơ cùng to lớn . Một trật tự thế giới mới đượchình thành với đăc
trung cơ bàn là thế giới chia làm hai phe: XHCN và TBCN do hai siêu cường là Liên Xơ và Mĩ


đứng đầu mỗi phe.Một tổ chức quốc tế mới được thành lập và duy trì đến ngày nay, làm nhiệm
vụ bảo vệ hoà bình, an ninh thế giới mang tân Liên hợp quốc.
Vậy trật tự thế giới sau chiến tranh thế giới thứ hai được hình thành như thế nào? Mục
đích, nguyên tắc hoạt động của LHQ là gì và vai trò của tổ chức này trong hơn nửa thế kỉ qua ra
sao? Chúng ta sẽ tìm hiểu qua bài hôm nay.
3. Tiến trình tổ chức dạy học
Hoạt động của GV viên và HS
* Hoạt động 1: cả lớp và cá nhân
- GV đặt câu hỏi:Hội nghị Ianta được triệu tập
trong bối cảnh lịch sử nào?
- HS theo dõi SGK , trả lời câu hỏi.
- GV huowngs dẫn học sinh quan sát hình 1 SGK
(3 nhân vật chue yếu tại hội nghị ) kết hợp với
giảng giải bổ sung:
Tháng 2/1945 khi cuộc chiến tranh thế giới thứ
bước vào giai đoạn cuốinhững người đúng đầu ba
nước lớn trong Mặt trận Đồng Minh chống phát
xít là Liên Xô, Mĩ, Anh họp Hội nghị cấp cao tại

anta để thương lượng , giải quyết những mâu
thuẫn tranh chấp với nhau về những vấn đề quan
trọng bức thiết lúc này là:
1. -Việc nhanh chóng đánh bại hoàn toàn CNPX.
2.-Việc tổ chức lại trật tự thế giới sau chiến
tranh.3-Việc phân chia thành quả chiến thắng của
các
nước
thắng
trận.
Hội nghị diễn ra từ tháng 04 đến 11/12/1945, còn
gọi là Hội nghị tam cường, vì Liên Xô, Anh, Mic
là 3 nước lớn mạnh nhất, giữ vai trò chủ chốt
trong chiến tranh và đựơc coi là là lực lượng nòng
cốt của Mặt trận Đồng minh chống phát xít. Song
thực ra lực lượng lớn mạnh nhất chi phối cục diện
chiến tranh là 2 nước Xô và Mĩ.
GV giảng thêm: Ba cường quốc tham gia chiến
tranh chống phát xít đều nhằm thực hiện những
mục tiêu gắn với lợi ích của gia cấp cầm quyền và
những lợi ích dân tộc của mỗi nước. Cũng vì thế,
Hội nghị I trở thành Hôi nghị thực hiện những
mục tiêu của chiến tranh của mỗi nước thành viên,
hay nói cáh khác, Hội nghị để tranh giành, phân
chia thành quả cuộc chiến tranh chống phát xít
tương ứng với so sánh lực lượng, vị trí, đóng góp
của mỗi nước trong cuộc chiến tranh.Do vậy, Hội
nghị diễn ra rất gay go, quyết liệt.
- HS nghe, ghi chép.
- GV tiếp tục đặt câu hỏi: Hội nghị I đã đưa ra

những quyết định quan trọng nào?
- HS theo dõi SGK phát biểu.
- GV nhận xét, kết luận: Sau những cuộc tranh cãi
quyết liệt, cuối cùng Hội nghị cũng đi đến những
quyết định quan trọng:
+ Việc nhanh chống đánh bại hoàn toàn các nước
phát xít, Hội nghị đã thống nhất mục đích là tiêu
diệt tận gốc CNPX Đức và quân chue nghiac quân
phiệt Nhật.Để kết thúc sớm chiến tranh trong thời

Kiến thức cơ bản
I. Hội nghị Ianta (2/45 ) và những thoả thuận của 3
cường quốc
1. Hội nghị Ianta”
* Hoàn cảnh triệu tập
- Đầu 1945, chiến tranh thế giới thứ hai sắp kết thúc, nhiều
vấn đề bức thiết đặc ra trước các nước Đồng minh đòi hỏi
phải giải quyết , đó là:
+ Việc nhanh chióng đánh bại các nước phát xít.
+ Việc tổ chức lại trật tự thế giới sau chiến tranh.
+Việc phân chia thành quả chiến thắng của các nước thắng
trận.
- Từ tháng 04 đến 11/12/1945 một Hội nghị quốc tế được
triệu tập tại Ianta ( Liên Xô ) với sự tham dự của những
người đứng đầu 3 cường quốc Liên Xô, Mĩ, Anh.


gian 2 đến 3 tháng sau khi đánh bại PX Đức, Liên
Xô tham chiến chống Nhật ở châu Á.
+ Ba cường quốc thống nhất thành lập tổ chức

Liên hợp quốc dựa trên nền tảng và nguyên tắc cơ
bản là sự thống nhất giữa 5 cường quốc: Liên Xô,
Mĩ, Anh, Pháp, Trung Quốc để giữ gìn hoà bình,
an ninh thế giới sau chiến tranh.
+ Hội nghị đã thoả thuận việc đóng quân tại các
nước nhằm giải giáp quân đội phát xít và phân
chia phạm vi ảnh hưởng ở châu Âu và châu Á.
- Để minh hoạ rõ về thoả thuận này, GV treo bản
đồ thế giới sau CTTG 2 lên bảng hướng dẫn học
sinh kết hợp quan sát với phần chữ in nhỏ trong
SGK để xác định trên đó các khu vực , phạm vi
thế lực của Liên Xô, của Mĩ ( Và các Đồng minh
Mĩ)
- HS nghe, quan sát, làm việc với bản đồ, ghi
chép.
- Sau đó Gv đưa ra câu hỏi: Qua những quyết định
quan trọng của Hội nghị I và qua việc quan sát
trên bản đồ các khu vực, phạm vi ảnh hưởng của
Liên Xô, của Mĩ em có nhận xét gì về Hội nghị I?
- HS thảo luận, phát biểu ý kiến, bổ sung cho
nhau.
- GV nhận xét, phân tích và kết luận: Như vậy,
Hội nghị I và những quyết định của Hội nghị này
đã tạo ra khuôn khổ để phân chia phạm vi ảnh
hưởng và thiết lập một trật tự thế giới mới sau
chiến tranh. Việc phân chia phạm vi ảnh hưởng và
thiết lập một trật tự thế giới mới đó chủ yếu thực
hiện và định đoạt bởi 2 siêu cường đại diện cho 2
chế độ chính trị đối lập nhau là Liên Xô ( XHCN )
và Mĩ ( TBCN ). Do đó, người ta thường gọi là

“Trật tự hai cực Ianta”
* Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân
GV hướng dẫn quan sát hình 2 ( Lễ kí Hiến
chương LHQ tại San Phranxixcô ( Mĩ ) và giới
thiệu : Sau Hội nghị I không lâu Từ ngày 25/4
đến 26/6/1945, một Hội nghị quốc tế lớn được
triệu tập tại Phranxixcô ( Mĩ ) với sự tham gia của
đại biểu 50 nước để thông qua Hiến chương Liên
hợp quốc . Ngày 24/10/1945, với sự phê chuẩn của
Quốc hội các nước thành viên , bản Hiến chương
chính thức có hiệu lực . Vì lí do đó, ngày
31/10/1945, Đại hội đồng LHQ quyết định lấy
nagỳ 24/10 hàng năm làm ngày Liên hợp quốc
- HS nghe, ghi chép.
- Tiếp đó, GV hỏi: Mục đích cao cả của LHQ là
gì?
- HS căn cứ vào SGK và hiểu biết thực tế để phát
biểu.
- GV nhận xét và chốt ý: Hiến chương LHQ qui
định mục đích cao cả nhất của LHQ là duy trì hoà
bình và an ninh thế giới, phát triển các mối quan
hệ hữu nghị giữa các dân tộc và tiến hành hợp tác

* Nội dung: Hội nghị đã đưa ra những quyết định quan trọng
- Xác định mục tiêu chung là tiêu diệt gốc CNPX Đức - Nhật.
Để kết thúc sớm chiến tranh trong thời gian 2 đến 3 tháng
sau khi đánh bại PX Đức, Liên Xô tham chiến chống Nhật ở
châu Á.
- Thành lập tổ chức Liên hợp quốc nhằm duy trì hoà bình và
an ninh thế giới.

- Thoả thuận việc đóng quân tại các nước nhằm giải giáp
quân đội phát xít và phân chia phạm vi ảnh hưởng ở châu Âu
và châu Á.

* Ý nghĩa: Những quyết định của Hội nghị I đã trở thành
khuôn khổ của trật tự thế giới mới, từng bước thiết lập sau
chiến tranh, thường gọi là trật tự 2 cực Ianta.

II. Sự hình lập Liên hợp quốc
* Sự thành lập
- Từ ngày 25/4 đến 26/6/1945, một Hội nghị quốc tế lớn gồm
đại biểu 50 nước họp tại San Phranxixcô ( Mĩ ) đã thông qua
Hiến chương và tuyên bố thành lập tổ chức LHQ.


quốc tế giứâcc nước trên cơ sở tôn trọng nguyên
tắc bình đẳng và quyền tự quyết giữa các dân tộc.
- GV tiếp tục giới thiệu: Để thực hiện mục đích
đó, LHQ sẽ hành động dựa trên 5 nguyên tăc: Chủ
quyền bình đẳng giữa các quốc gia và quyền tự
quyết của các dân tộc.
- Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị
của tất cả các nước.
- Không can thiệp vào công việc nội bộ của bất cứ
nước nào.
- Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng con đường
hoà bình..
- Chung sống hoà bình và đảm bảo sự nhất trí giữa
5 nước lớn: Liên Xô, Mĩ, Anh, Pháp, trung Quốc.

- Sau đó, GV đặt câu hỏi: Theo em, nguyên tắc
đảm bảo nhất trí giữa 5 cường quốc có tác dụng
gi?
- Hs suy nghĩ, phát biểu ý kiến.
- GV nhận xét, kết luận: Đây là một nguyên tác
quan trọng đảm bảo cho LHQ thực hiện chức năng
duy trì thế giới trong trật tự I đồng thời nó trở
thành nguyên tắc thực tiễn lớn đảm bảo cho sự
chung sóng hoà bình , vừa đấu tranh, vừa chung
sống trên thế giới.Nguyên tắc nhất trí còn để ngăn
chặn không để nước lớn nào khống chế đuợc
LHQ vào mục đích bá quyền nước lớn. Tuy có lúc
bị tê liệt nhưng trong hơn 50 năm qua, LHQ
không rơi vào tình trạng khống chế của một nước
lớn.
- Tiếp đó, GV giới thiệu cho HS về bộ máy tổ
chức của LHQ mà GV đã chuẫn bị sẵn.
Về vai trò và chức năng của 6 cơ quan chính của
LHQ, GV hướng dẫn học sinh tìm hiểu trong
SGK.

* Mục đích: Duy trì hoà bình và an ninh thế giới; đấu tranh
để thúc đẩy , phát triển các mối quan hệ hữu nghị , hợp tác
giữa các nước trên cơ sở tôn trọng quyền bình đẳng và
nguyên tắcdân tộc tự quyết.
* Nguyên tắc hoạt động.:
- Chủ quyền bình đẳng giữa các quốc gia và quyền tự quyết
của các dân tộc.
- Tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chính trị của tất cả
các nước.

- Không can thiệp vào công việc nội bộ của bất cứ nước nào.
- Giải quyết tranh chấp quốc tế bằng con đường hoà bình..
- Chung sống hoà bình và đảm bảo sự nhất trí giữa 5 nước
lớn: Liên Xô, Mĩ, Anh, Pháp, trung Quốc.

Tổ chức Liên hợp quốc
( UNO )
Các cơ quan

chủ yếu

Các cơ quan chuyên môn
Các cơ quan khác
Đại hội đồng
Hội đồng bảo an
Hội đồng KT - XH
Hàng không
ICAO
Hàng hải
IMO
Hội đồng tài chính IFC
Lao động quốc tế ILO
Giáo dục, khao học, văn hoá
UNESCO
Toà án quốc
tế
Ban thư ký


Bưu chính

IPU
L..thực, n.nghiệp FAO FAO
Quỹ tiền tệ quốc tế IMF
Y tế thế giới
WHO
Sở hữu tri thức thế giới WIDO
*Hoạt động 2: cá lớp
- GV đặt câu hỏi: Qua quan sát sơ đồ tổ chức LHQ và
bằng những hiểu biết của bản thân, em hãy đưa ra đánh
giá của mình về vai trò của LHQ trong hơn nửa thế kỉ
qua? LHQ đã có sự giúp đỡ gì đối với Việt Nam?
- HS trao đổi, thảo luận, phát biểu ý kiến của mình.
-GV nhận xét, bổ sung, kết luận: Xét theo tôn chỉ, mục
đích và nguyên tắc hoạt động. LHQ là một tổ chức
quốc tế lớn nhất có vị trí quan trọng trong sinh hooạt
quốc tế hiện nay. Hơn 50 năm tồn tại và phát triển của
mình, LHQ đã có những đóng góp quan trọng giữ gìn
hoà bình và an ninh thế giới, đã có đóng góp quan
trọng trong quá trình phi thực dân hoá, cũng như có
nhiều nỗ lực trong việc giải trừ quân bị và hạn chế sản
xuất vũ khí hạt nhân. Ngoài ra, LHQ có nhiều đóng
góp đáng kể trong việc thúc đẩy mối quan hệ hơp tác
kinh tế, chính trị, văn hoá, giáo dục, y tế giữa các nước
hội viên và trợ giúp cho các nước đang phát triển, thực
hiện cứu trợ cho các nước hội viên khi gặp khó khăn.
Trong quá trình xây dựng và phát triển đất nước, Việt
Nam đã nhận được nhiều sự trợ giúp của các tổ chức
LHQ như: UNESCO, FAO, WHO, ÌM…
Đến năm 20006. LHQ có 192 quốc gia thành viên. Từ
tháng 9/1977, VN là thành viên thứ 149 của LHQ.

Ngày 16/10/2007đại hội đồng LHQ đã bầu Vn làm uỷ
viên không thường trực Hội đồng bảo an, nhiệm kỳ
2008 – 2009
* Hoạt động 1: cá nhân
GV dẫn dắt: để hiểu roc sự hình thành 2 hệ thống
TBCN và XHCN các em cần nắm chắc 3 sự kiện: Việc
giải quyết vấn đề nước Đức sau chiến tranh, CNXH trở
thành hệ thống thế giới và việc Mĩ khống chế các nước
Tây Âu TBCN.
- GV cghia lớp ra làm 3 nhóm:
+ Nhóm 1: Việc giải quyết vấn đề Đức sau chiến tranh
được giải quyết như thế nào? Tại sao Đức lại hình
thành hai nhà nước riêng biệt theo 2 chế độ chính trị
đối lập nhau?
+ Nhóm 2: CNXH đã vượt ra khỏi phạm vi một nước
( Liê Xô ) và trở thành hệ thống thế giới như thế nào?
+ Nhóm 3: Các nước Tây âu TBCN đã bị Mĩ khống chế
như thế nào?
- Các nhóm đọc SGK, thảo luận, trả lời câu hỏi.
GV ( sử dụng lược đồ nước Đức sau chiến tranh thế
giới thứ hai) nhận xét, phân tích và kết luận:
+ NHóm 1: Là quâ hương của CNPX - thủ phạm gây ra

III Sự hình thành hệ thống TBCN và XHCN.
* Việc giải quyết vấn đề Đức sau chiến tranh:
- Theo thoả thuận của Hội nghị Pốtxđam ( họp ngày 78/1945 ), quân đội 4 nước Liên Xô, Mĩ, Anh, Pháp phân
chia khu vực tạm chiếm đóng nước Đức nhằm tiêu diệt


chiến tranh thế giới đẫm máu, việc giải quyết vấn đề

Đức trở thành trung tâm của tình hình châu Âu sau khi
chiến tranh kết thúc.
Hội nghị cấp cao 3 cường quốc Liên Xô, Mĩ, Anh họp
ở Pốt xđam ( Từ ngày 17/7 đến 28/8/1945) đã kí kết
Hiệp ước về việc giải quyết vấn đề Đức. Theo thoả
thuận, quân đội 4 nước Liên Xô, Mĩ, Anh, Pháp phân
chia khu vực tạm chiếm đống nước Đức với nhiệm vụ
tiêu diệt tận gốc XNPX, làm cho nước Đức trở thành
một nước thống nhất, hoà bình, dân chủ thực sự. Ở
Đông Đức, LX đã thực hiện nghiêm chỉnh nhiệm vụ
này, nhưng ở Tây Đức, các nước M, A, P lại âm mưu
chia cắt lâu dài nước Đức. M, A, P tiến hành hợp nhất
riêng rẻ các khu vực chiếm đống của miùnh, tháng
9/1949 lập ra nhà nước Cộng hoà Liên bang Đức.
Tháng 10/1949, được sự giúp đỡ của LX, các lực lượng
dân chủ ở Đông Đức thành lập nước Cộng hoà dân chủ
Đức . Như thế, trân lãnh thổ nước Đức hình thành 2
nhà nước với 2 chế độ chính trị và 2 con đường phát
triển khác nhau.
+ Nhóm 2: Trong những năm 1945 – 1947, hàng loạt
các nước ĐCN Đông Âu thành lập: Ba Lan (7/44 ),
Rumani (8/44), Hunggari (4/45) Nam Tư (11/45),
Anbani (12/45), Bunga ri (9/46). Đến những năm 1948
– 1949, các nước này đều lần lượt hoàn thành cuộc
CMĐCN và bước vào thời kì xây dựng CNXH.
Mối quan hệ giữa LX và các nước DC Đông Âu ngày
càng được được tăng cường cả về kinh tế, chính trị,
quân sự, văn hóa. Điều đó đánh dấu CNXH đã vượt ra
khỏi phạm vu một nước và trở thành hệ thống thế giới.
+ Nhóm 3: Sau chiến tranh hầu hết các nước Tây Âu

đều lâm vào khủng hoảng nặng nề về kinh tế. Mĩ đề ra
kế hoạch phục hưng châu Âu (“kế hoạch Mác – san”)
nhằm viện trợ cho các nước tây Âu khôi phục kinh tế,
thông qua đó mằtng cường ảnh hưởng và sự khống chế
của Mĩ đối với các nước này.Nhờ viện trợ cử Mĩ, nền
kinh tế châu Âu phcụ hồi nhanh chóng, đồng thời các
nước này càng lệ thuộc về kinh tế , chính trị vào Mĩ,
trở thành những Đồng minh TBCN của Mĩ.
- Cuối cùng, GV tổng hợp vấn đề: Với 3 sự kiện cơ bản
trên, ta thấy sau CTTG thứ hai ở châu Âu nói riêng và
thế giới nói chung đã hình thành 2 khối nước đối lập
nhau về chính trị và kinh tế, đó là khối Tây Âu TBCN (
do Mĩ cầm đầu) và khối Đông Âu XHCN ( do Liên Xô
đứng đầu ). Đây cũng là biểu hiện cơ bản của trật tự thế
giới được thiết lập sau chiến tranh thế giới thứ hai.:
Trật tự 2 cực Ianta.

tận gốc CNPX ,,làm cho Đức trở thành một nước hoà
bình, dân chủ, thống nhất.
- Ở Tây Đức: Với âm mưu chia xắt lâu dìa nước Đức,
Mĩ – Anh – Phápđã hợp nhất các khu vực chiếm đóng
của mình, lập nhà nước cộng hoà Liên bang Đức
(9/1949 ) theo chế độ TBCN.
- Ở Đông Đức: 10/1949, được sự giứp đỡ của Liên Xô,
nhà nước Cộng hoà dân chủ Đức thành lập theo chế độ
XHCN.
* Chủ nghĩa xã hội trở thành hệ thống thế giới
- Năm 1959 – 1949, các nước Đông âu từng bước hoàn
thành cuộc CMĐCN và bước vào thời kì xây dựng
CNXH.

- Liên Xô và các nước ĐCN Đông âu hợp tác ngày càng
chặt chẽ về chính trị, kinh tế, quân sự…
= CNXH đã vượt ra khỏi phạm vi một nước và trở thành
hệ thống thế giới.
* Mĩ khống chế các nước Tây âu
- Sau chiến tranh, Mĩ thực hiện “kế hoạch phụ hưng
châu Âu”(Mác- san) viện trợ các nước Tây Âu khôi
phục kinh tế, làm cho các nước Tây Âu này ngày càng lệ
thuộc vào Mĩ.

- Với những sự kiện trên, ở châu Âu hình thành 2 khối
nước đối lập nhau: Tây Âu TBCN và Đông Âu XHCN.


4. Sơ kết bài học
* Củng cố:
+ Hội nghị I và những quyết định quan trọng của Hội nghị này đã trở thành khuôn khổ của trật tự
thế giới từng bước thiết lập sau CTTG thứ hai, thường gọi là trật tự hai cực Ianta.
+ Sự thành lập, mục đích, nguyên tắc hoạt động, vai trò của LHQ.
+ các sự kiện đánh dấu sự hình thành 2 hệ thống XHCN và TBCN.
* Dặn dò: Học sinh học bài cũ, làm bài tập, chuẩn bị bài mới.
- Bài tập:
-------------------  -----------------