Nâng cao chất lượng dạy học môn chính trị tại trường trung cấp kinh tế kỹ thuật cà mau, tỉnh cà mau trong giai đoạn hiện nay luận văn thạc sĩ khoa học giáo dục

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
------------

ĐỖ HOÀNG XA

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC MƠN CHÍNH TRỊ
TẠI TRƯỜNG TRUNG CẤP KINH TẾ - KỸ THUẬT CÀ MAU,
TỈNH CÀ MAU TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Chuyên ngành : LL&PPDH BỘ MÔN GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ
Mã số : 60.14.10

Giảng viên hướng dẫn: TS. Nguyễn Thái Sơn

Đồng Tháp - 2012


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮC

- TC

: Trung cấp.

- CNH – HĐH

: Cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa.

- TCCN

: Trung cấp chuyên nghiệp.

- CNXH

: Chủ nghĩa xã hội.

- TT

: Tư tưởng.


LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành và lịng biết ơn sâu sắc, tác giả luận văn xin
cảm ơn đối với: Ban Giám hiệu, Khoa sau đại học, Khoa Giáo dục Chính trị
trường Đại học Vinh; Các thầy cơ giáo trực tiếp giảng dạy cho tôi trong suốt
thời gian học tập ở lớp Cao học Giáo dục Chính trị khóa 18 tổ chức tại trường
Đại học Đồng Tháp; TS. Nguyễn Thái Sơn, Phó trưởng khoa Giáo dục Chính
trị - người thầy, người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ bảo và giúp đỡ
trong suốt quá trình nghiên cứu để hồn thành luận văn này.
Đồng thời tơi xin chân thành cảm ơn: Ban Giám hiệu, Khoa sau đại
học, trường Đại học Đồng Tháp; Chi bộ, Ban giám hiệu trường TC. Kinh tế kỹ thuật Cà Mau; Gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã ln động viên, khích
lệ, đóng góp ý kiến, cung cấp tài liệu và hết lòng giúp đỡ tơi trong suốt q
trình học tập, nghiên cứu để hoàn thành luận văn.

Đồng Tháp, ngày 12 tháng 9 năm 2012
Học viên thực hiện

Đỗ Hoàng Xa

MỤC LỤC
Trang
A. PHẦN MỞ ĐẦU ............................................................................................ 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................... 1
2. Tình hình nghiên cứu ....................................................................................... 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................... 5
3.1. Mục đích ................................................................................................. 5
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu

........................................................................ 5

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................... 5
4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài ............................................................. 5
4.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................................ 5
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu đề tài ............................................. 5
6. Giả thuyết khoa học.......................................................................................... 6
7. Ý nghĩa thực tiễn và đóng góp của đề tài ......................................................... 6
8. Kết cấu của đề tài ............................................................................................. 6
B. PHẦN NỘI DUNG......................................................................................... 7
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC MƠN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP
KINH TẾ - KỸ THUẬT .................................................................................... 7
1.1. Cơ sở lý luận của việc nâng cao chất lượng dạy học mơn chính trị ở trường
Trung cấp kinh tế - kỹ thuật ......................................................................... 7
1.1.1. Vai trị của mơn chính trị trong chương trình đào tạo của trường
Trung cấp kinh tế - kỹ thuật ............................................................... 7
1.1.2. Chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp, phương tiện cơ bản
của mơn chính trị trong trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật .......... 17

1.1.3. Tính tất yếu của việc nâng cao chất lượng dạy học mơn chính trị ở
trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật trong giai đoạn hiện nay ........ 31


1.1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến công tác nâng cao chất lượng dạy học
mơn Chính trị tại Trường Trung cấp ............................................... 35
1.1.4.1. Chủ trương của Đảng và Nhà nước ta về giáo dục chính trị trong
các Trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật ...................................... 35
1.1.4.2. Tác động của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta
và ảnh hưởng của xu thế toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế ...................... 38
1.2. Cơ sở thực tiễn của việc nâng cao chất lượng dạy học môn Chính trị tại
Trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật Cà Mau ............................................ 42
1.2.1. Khái quát về Trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật Cà Mau ................. 42
1.2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển Trường Trung cấp kinh tế - kỹ
thuật Cà Mau ............................................................................. 42
1.2.1.2. Cơ cấu tổ chức – chức năng và nhiệm vụ ................................... 44
1.2.1.3. Về đội ngũ giáo viên ................................................................... 46
1.2.1.4. Tình hình học sinh – sinh viên của nhà trường ......................... 47
1.2.2. Thực trạng dạy học mơn Chính trị tại Trường Trung cấp kinh tế - kỹ
thuật Cà Mau ..................................................................................... 50
1. 2.2.1. Tình hình giáo viên giảng dạy mơn Chính trị tại Trường Trung cấp
kinh tế - kỹ thuật Cà Mau .............................................................. 50
1.2.2.2. Tình hình học tập mơn Chính trị của học sinh Trường Trung cấp
kinh tế - kỹ thuật Cà Mau .............................................................. 53
Kết luận chương 1 ............................................................................................ 56
Chương 2. PHƯƠNG HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC MƠN CHÍNH TRỊ Ở TRƯỜNG
TRUNG CẤP KINH TẾ - KỸ THUẬT CÀ MAU TRONG GIAI ĐOẠN
HIỆN NAY ........................................................................................................ 57
2.1. Phương hướng cơ bản nhằm nâng cao chất lượng dạy học mơn Chính trị tại

Trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật Cà Mau .................................................... 57
2.1.1. Nâng cao nhận thức của các chủ thể giáo dục về sự cần thiết nâng cao
chất lượng dạy học Chính trị ............................................................ 57


2.1.2. Kết hợp đổi mới nâng cao chất lượng môn học với trang bị kiến thức
và kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ cho học sinh.............................. 61
2.1.3. Bảo đảm sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn trong việc nâng cao
chất lượng dạy học mơn Chính trị ..................................................... 64
2.2. Một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng dạy học mơn Chính trị
tại Trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật Cà Mau ....................................... 67
2.2.1. Nâng cao năng lực vận dụng các phương pháp dạy học tích cực cho
đội ngũ giáo viên giảng dạy mơn chính trị ........................................ 67
2.2.2. Phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo, tự học, tự rèn luyện của
học sinh trong học tập mơn Chính trị ................................................ 70
2.2.3. Đổi mới chương trình, nội dung mơn Chính trị trong các Trường
Trung cấp kinh tế - kỹ thuật theo hướng cập nhật, hiện đại .............. 73
2.2.4. Đổi mới phương pháp dạy học mơn Chính trị ở Trường Trung cấp
kinh tế - kỹ thuật Cà Mau. ................................................................. 74
2.2.5. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, phương tiện dạy học nhằm đổi mới,
nâng cao chất lượng dạy và học mơn Chính trị ở Trường Trung cấp
kinh tế - kỹ thuật Cà Mau .................................................................. 79
2.2.6. Tăng cường động viên, khen thưởng giáo viên và học sinh có thành
tích cao trong giảng dạy và học tập trong mơn Chính trị .................. 80
Kết luận chương 2 ............................................................................................ 83

C. PHẦN KẾT LUẬN ...................................................................................... 84
D. TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 86
E. PHIẾU ĐIỀU TRA THỰC NGHIỆM ....................................................... 90

1

A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất nước chúng ta đang tiến hành công cuộc đổi mới tồn diện trên tất cả
các mặt kinh tế, văn hóa, xã hội, giáo dục… Trong đó, đổi mới giáo dục được
xem là khâu đột phá. Tiêu chuẩn hàng đầu để đánh giá sự phát triển của một đất
nước chính là giáo dục và khoa học công nghệ. Vấn đề đổi mới phương pháp
nhằm nâng cao chất lượng dạy học đã được đề cập trong hầu hết các Văn kiện
của Đảng từ sau Đại hội VI. Nghị quyết Ban chấp hành Trung Ương Đảng lần
thứ 2 khóa VIII đã chỉ rõ: “Đổi mới phương pháp giáo dục đào tạo, khắc phục
lối truyền thụ một chiều, rèn luyện nếp tư duy của người học. Từng bước áp
dụng phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học, đảm
bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh…”[12; 41].
Học sinh trong các trường Trung cấp (TC) là những thanh niên tạo nguồn
cho đội ngũ tri thức, là “rường cột” là chủ nhân tương lai quan trọng của nước
nhà. Họ rất cần được quan tâm đào tạo, giáo dục, bồi dưỡng về mọi mặt và tạo
mọi điều kiện để trở thành những người tiêu biểu cho thế hệ con người mới Việt Nam.
Trong sự nghiệp cách mạng, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm đến
công tác giảng dạy mơn chính trị ở các trường TC cho thanh niên nhằm giáo dục
lý tưởng cách mạng, nâng cao bản lĩnh chính trị, xây dựng những lớp người kế
tục trung thành với lý tưởng, sự nghiệp cách mạng của Đảng và đất nước.
Nhờ sự chỉ đạo sát sao của Đảng và Nhà nước, của lãnh đạo Bộ Giáo dục
và Đào tạo, việc giảng dạy mơn chính trị trong các trường TC những năm gần
đây đã có nhiều đổi mới về nội dung, chương trình, phương pháp dạy – học và
quy trình kiểm tra, đánh giá kết quả học tập mơn chính trị của học sinh. Điều đó
đã góp phần tạo nên những học sinh tiên tiến có nhận thức tốt và ý thức chính trị
cao, vươn lên lập thân, lập nghiệp, phát huy truyền thống cách mạng của dân
tộc… Tuy nhiên, so với yêu cầu phát triển của đất nước trong thời kỳ cách mạng

khoa học – công nghệ, đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH – HĐH)


2

và tăng cường hội nhập quốc tế hiện nay thì chất lượng giảng dạy mơn chính trị
cho học sinh cịn chưa ngang tầm.
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, cần tìm ra những giải pháp
khả thi để góp phần hữu hiệu vào việc nâng cao chất lượng dạy học mơn chính
trị cho học sinh, nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực trong sự nghiệp CNH – HĐH, hướng tới mục tiêu “dân giàu,
nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” thực hiện lý tưởng của Đảng “độc
lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội (CNXH)”.
Với ý nghĩa đó, tác giả đã chọn vấn đề: “Nâng cao chất lượng dạy học
mơn Chính trị tại Trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật Cà Mau, tỉnh Cà Mau
trong giai đoạn hiện nay” làm đề tài luận văn khoa học giáo dục, chuyên ngành
Lý luận và phương pháp giảng dạy chính trị.
2. Tình hình nghiên cứu
Mục tiêu của nền giáo dục là mang đến cho người học niềm say mê học
tập, khát khao được vươn tới những chân trời mới của tri thức với một niềm tin
mãnh liệt rằng mình có thể thực hiện được khát vọng đó.
Để thực hiện được mục tiêu đó khơng phải là đơn giản mà cần phải có sự
đổi mới tồn diện. Trong đó, chất lượng giảng dạy là khâu quan trọng góp phần
thay đổi căn bản và toàn diện bộ mặt ngành giáo dục. Vì vậy, trong thời gian qua
có rất nhiều cơng trình nghiên cứu khoa học của các tác giả trong và ngồi nước
nghiên cứu về vấn đề này. Trong khn khổ của đề tài, tác giả luận văn đề cập
một số cơng trình nghiên cứu về giải pháp nâng cao chất lượng dạy học nói
chung và giải pháp nâng cao chất lượng dạy học mơn chính trị nói riêng, cụ thể:
- “Các phương pháp dạy học hiệu quả” của Robert J.Marzano, Debra
J.Pickering, Jane E.Pollock được tác giả Lê Văn Canh dịch và được Nhà xuất

bản Giáo dục xuất bản năm 2011, các tác giả cho rằng: Nhân tố quan trọng nhất
tác động đến việc học của học sinh là các thầy cô giáo. Đồng thời, người giáo
viên cần quan tâm đến việc người học học như thế nào chứ không phải chỉ quan
tâm đến mỗi việc là hằng ngày cần phải dạy cái gì; họ cần có một tầm nhìn lâu


3

dài đối với việc lựa chọn, áp dụng những phương pháp giảng dạy thích hợp và
từng bước thực hiện tầm nhìn lâu dài đó để nâng cao chất lượng giáo dục.
- Giselle O.Martin – Kniep “Tám đổi mới để trở thành người giáo viên
giỏi”, người dịch Lê Văn Canh và được Nhà xuất bản Giáo dục xuất bản năm
2011. Công trình nghiên cứu của tác giả trình bày những thủ thuật dạy học cụ
thể để giáo viên vận dụng vào trường lớp học giúp mọi học sinh dù là học sinh
có năng khiếu, học sinh có khả năng nhận thức nhanh hay những học sinh yếu
kém vẫn đạt được kết quả học tập mong đợi. Với những gợi ý của tác giả trong
cuốn sách này sẽ giúp giáo viên nâng cao chất lượng trong vai trị giảng dạy của mình.
- Trong tác phẩm “Nghệ thuật và khoa học dạy học” của tác giả Marzano
được GS.TS Nguyễn Hữu Châu dịch và được Nhà xuất bản Giáo dục xuất bản
năm 2011, cho rằng: Mỗi giáo viên phải tự xây dựng phương pháp dạy học cụ
thể cho học sinh của mình tại thời điểm thích hợp, tác giả cịn sử dụng nhiều
chứng cứ khoa học để chứng minh nghệ thuật dạy học, đồng thời, chỉ ra cho
giáo viên những cách làm cụ thể để thực hiện nội dung giảng dạy của mình.
Ngồi những cơng trình nghiên cứu của các tác giả nước ngồi, đề tài cịn
tham khảo và tìm hiểu một số bài báo, tạp chí, các cơng trình nghiên cứu khoa
học từ các tác giả trong nước như:
- Theo Th.s Nguyễn Thị Hải, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, trong
bài tham luận đổi mới phương pháp dạy học chính trị do Bộ Giáo dục và Đào
tạo tổ chức năm 2009 cho rằng, để nâng cao chất lượng giảng dạy mơn chính trị
trong các trường TC trước hết phải đổi mới kiểm tra đánh giá kết quả học tập

của học sinh. Vì thông qua việc kiểm tra đánh giá, giáo viên sẽ cải tiến cách dạy
làm tăng hiệu quả của việc dạy học; đối với học sinh, việc kiểm tra đánh giá sẽ
kịp thời điều chỉnh hoạt động học của các em; đối với cán bộ quản lý việc kiểm
tra đánh giá giúp nắm được thực trạng dạy và học của đơn vị mình, từ đó, kịp
thời uốn nắn, khuyến khích hỗ trợ để đơn vị thực hiện mục tiêu giáo dục.
- Trên tạp chí phát triển Giáo dục – Viện chiến lược và chương trình giáo
dục số 76 tháng 4/2005, tác giả Phạm Quang Huân cho rằng: Để nâng cao chất
lượng dạy học mơn chính trị ở các trường TC và các môn khoa học Mác – Lênin


4

ở các trường Cao đẳng, Đại học trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay cần:
áp dụng các giải pháp mạnh mẽ để đổi mới sâu rộng phương pháp dạy học,
phương pháp kiểm tra đánh giá theo hướng lấy người học làm trung tâm, phát
huy tính chủ động, năng động và khả năng tự nghiên cứu của người học, học đi
đối với hành, kết hợp lý luận với thực tiễn.
- Trên tạp chí Giáo dục số 30 tháng 5/2002, tác giả Trần Tất Hùng với bài
viết: “Tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận Mác – Lênin”; Tác giả Lương
Minh Cừ với bài viết “Một số ý kiến về cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng cho
sinh viên hiện nay”, Tạp chí giáo dục số 60 tháng 6/2003; Tác giả Lê Bình “Tiếp
tục đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục lý luận chính trị” Lý luận chính trị số
03 – 2004; “Quán triệt, vận dụng Nghị quyết Đại hội IX, nâng cao chất lượng
giảng dạy lý luận Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh” Nhà xuất bản chính trị
quốc gia, Hà Nội, 2002 của Trung tâm bồi dưỡng cán bộ giảng dạy lý luận Mác
– Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về dạy và
học môn học Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong trường Đại học”, do
Nguyễn Duy Bắc chủ biên, Nhà xuất bản chính trị quốc gia, Hà Nội, 2004…
Các cơng trình trên đã có đóng góp quan trọng trong việc nêu rõ những
vấn đề lý luận và thực tiễn về vai trò và yêu cầu của việc nâng cao hiệu quả chất

lượng dạy học lý luận Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong các trường Cao
đẳng và Đại học ở nước ta hiện nay. Tuy nhiên, đây là vấn đề rộng lớn và phức
tạp cần được tiếp tục đi sâu nghiên cứu. Đặc biệt là vấn đề nâng cao chất lượng
dạy học mơn chính trị ở bậc TC hiện nay thì chưa có nhiều cơng trình nghiên
cứu sâu mà chủ yếu dưới dạng các tham luận thông qua các buổi hội nghị do Bộ
Giáo dục và Đào tạo tổ chức tập huấn hàng năm cho giáo viên giảng dạy chính
trị ở các trường TC.
Trên cơ sở trân trọng, kế thừa, tiếp thu những thành tựu và kết quả đã đạt
được của các cơng trình đi trước, đề tài tập trung nghiên cứu vấn đề: “Nâng cao
chất lượng dạy học mơn Chính trị tại Trường TC kinh tế - kỹ thuật Cà Mau,
tỉnh Cà Mau trong giai đoạn hiện nay” làm đề tài luận văn khoa học giáo dục,
chuyên ngành Lý luận và phương pháp giảng dạy chính trị.


5

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích
Nghiên cứu lý luận và thực tiễn của công tác giảng dạy mơn Chính trị tại
trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật Cà Mau, tỉnh Cà Mau trong giai đoạn hiện
nay. Từ đó, tìm ra các giải pháp khả thi để góp phần hữu hiệu vào việc nâng
cao chất lượng dạy học mơn chính trị ở trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật
Cà Mau, nhằm đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực trong sự nghiệp CNH - HĐH.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ vai trị cũng như tính tất yếu của việc nâng cao chất lượng dạy
học mơn chính trị ở Trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật giai đoạn hiện nay.
- Đánh giá thực trạng dạy học mơn chính trị tại Trường Trung cấp kinh tế
- kỹ thuật Cà Mau trong giai đoạn hiện nay.
- Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng dạy học mơn

chính trị ở Trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật Cà Mau.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài
4.1. Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Nghiên cứu thực trạng dạy học mơn chính trị tại trường Trung cấp kinh tế
- kỹ thuật Cà Mau, tỉnh Cà Mau giai đoạn hiện nay. Từ đó, đề ra các giải pháp
nhằm nâng cao chất lượng dạy học môn chính trị ở trường Trung cấp kinh tế kỹ thuật Cà Mau.
4.2. Phạm vi nghiên cứu của đề tài
Để giải quyết tốt các vấn đề trên, đề tài chỉ tập trung nghiên cứu cơ sở lý
luận, thực trạng cũng như các giải pháp về nâng cao chất lượng dạy học mơn chính
trị tại trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật Cà Mau, tỉnh Cà Mau trong giai đoạn
hiện nay.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu đề tài
- Đề tài thực hiện dựa trên những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các quan điểm cơ bản về yêu cầu đổi mới
giáo dục của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục qua các văn kiện Đại hội


6

Đảng. Trên cơ sở nội dung, chương trình bài giảng mơn chính trị và những tài
liệu hướng dẫn bồi dưỡng giáo viên, chỉ đạo dạy học của Bộ giáo dục và Đào
tạo cùng với các kết quả nghiên cứu của nhiều tác giả trong thời gian gần đây về
vấn đề này.
- Ngồi ra, đề tài cịn sử dụng các phương pháp của chủ nghĩa duy vật
biện chứng, phương pháp phân tích, tổng hợp, lịch sử - lơgic, so sánh, kết hợp
phương pháp điều tra, phỏng vấn, xây dựng câu hỏi, biểu bảng, xử lý số liệu…
6. Giả thuyết khoa học
Kết hợp nhiều phương pháp dạy học khác nhau vào các tiết dạy mơn
chính trị sẽ phát huy được tính tích cực cho học sinh, qua đó có thể nâng cao
được chất lượng và hiệu quả môn học ở trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật Cà

Mau, tỉnh Cà Mau trong giai đoạn hiện nay.
7. Ý nghĩa thực tiễn và đóng góp của đề tài
- Góp phần nâng cao chất lượng dạy học mơn chính trị ở trường TC hiện nay.
- Làm tài liệu tham khảo cho việc nghiên cứu và dạy học mơn chính trị ở
các trường TC.
8. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục; nội dung
đề tài này gồm có 02 chương 8 tiết.
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc nâng cao chất lượng dạy
học mơn Chính trị ở trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật.
Chương 2: Phương hướng và các giải pháp cơ bản nhằm nâng cao chất
lượng dạy học môn chính trị ở trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật Cà Mau.


7

B. PHẦN NỘI DUNG
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC MƠN CHÍNH TRỊ
Ở TRƯỜNG TRUNG CẤP KINH TẾ - KỸ THUẬT
1.1. Cơ sở lý luận của việc nâng cao chất lượng dạy học mơn chính trị ở
trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật
1.1.1. Vai trị của mơn chính trị trong chương trình đào tạo của trường
Trung cấp kinh tế - kỹ thuật
Chính trị là mơn học quan trọng trong các trường Trung cấp chuyên
nghiệp (TCCN) hiện nay. Nó là một trong những mơn thi tốt nghiệp của học
sinh hệ TC. Có thể nói những tư tưởng khoa học về chính trị, khi thâm nhập vào
quần chúng thanh niên, học sinh không chỉ giúp họ trở thành những người chiến
sĩ có ý thức, chỉ ra cho họ những biện pháp hiện thực để đấu tranh cho thắng lợi

hoàn toàn của lý tưởng chính trị cao đẹp. Do đó, nhận thức đúng đắn, đầy đủ về
mơn học chính trị và vai trị của nó trong danh mục các mơn học chung, bắt
buộc đối với mọi hệ đào tạo TCCN là thực sự cần thiết trong giai đoạn hiện nay.
Mơn học chính trị góp phần phát triển con người tồn diện:
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội phải
có con người xã hội chủ nghĩa” [31; 448]. Đức và tài là hai mặt của cùng một
nhân cách con người, là những nội dung không thể thiếu trong giáo dục con
người tồn diện. Mục đích cuối cùng của giáo dục tồn diện nhằm tạo ra lớp
người có năng lực và phẩm chất đáp ứng yêu cầu của thời đại. Hồ Chí Minh xác
định: “Trong việc giáo dục và học tập, phải chú trọng đủ các mặt: đạo đức cách
mạng, giác ngộ xã hội chủ nghĩa, văn hóa, kỹ thuật, lao động và sản xuất”[24;
190]. Giáo dục chính trị cho học sinh là một trong những nội dung quan trọng
trong cơng tác giáo dục tồn diện, bởi ngồi kiến thức chuyên môn, người học
sinh rất cần được trau dồi tư tưởng, đạo đức, lối sống, bồi dưỡng lòng yêu nước,
sự quan tâm tới cộng đồng… Nhờ đó, giúp họ dần tạo lập và kiên định lập


8

trường và bản lĩnh chính trị. Đây là một cơng tác quan trọng, là tiền đề để chúng
ta có thể đào tạo ra một thế hệ cán bộ mới vừa giỏi chun mơn, vừa vững vàng
về lập trường chính trị, có đạo đức cách mạng. Từ đó đưa đất nước phát triển lên
tầm cao mới trong thời kỳ đẩy mạnh hội nhập quốc tế.
Ngồi ra, khi nói đến vấn đề này, trong quan điểm giáo dục Hồ Chí Minh
chủ trương phải hết sức chú trọng việc kết hợp "học với hành", "lý luận phải liên
hệ với thực tế" [33; 496]; "học tập kết hợp với lao động sản xuất" [34; 174];
"nhà trường, đồn thể, gia đình, xã hội đều phải kết hợp với nhau" [34;
330]...Người luôn luôn nhấn mạnh vai trị của hoạt động thực tiễn trong việc
hình thành nhân cách cá nhân, lấy hoạt động thực tiễn của con người làm tiêu
chuẩn kiểm tra, đánh giá trình độ nhận thức và năng lực của con người tồn

diện. Vì vậy, nguyên tắc nhất quán mà Hồ Chí Minh nêu ra trong chiến lược
"trồng người", "giáo dục lại nhân dân" [28; 8] để hình thành con người tồn diện
ở Việt Nam là: "Phương châm, phương pháp học tập là lý luận liên hệ với thực
tế... phải biến những điều đã học thành hành động, cách mạng. Học phải đi đôi
với hành chứ khơng phải để nói sng" [37; 249]; "khơng nên đào tạo ra những
con người thuộc sách làu làu, cụ Mác nói thế này, cụ Lênin nói thế kia nhưng
nhiệm vụ của mình được giao quét nhà lại để cho nhà đầy rác" [37; 544]; "trong
lúc học tập lý luận càng phải kết hợp với thực hành và tất cả các ngành khác đều
phải: lý luận kết hợp với thực hành, học tập kết hợp với lao động" [34; 174].
Hồ Chí Minh cho rằng phương thức giáo dục này sẽ khắc phục được sự
hạn chế, phiến diện của lối học "tầm chương trích cú" và tư tưởng "vạn ban giai hạ
phẩm, duy hữu độc thư cao" chỉ biết sách vở, không biết đến thực tế đời sống
"cốt được mảnh bằng để làm ông thông, ông phán, lĩnh lương nhiều, ăn ngon mặc
đẹp" [29; 398]; "học một đường làm một nẻo" [31; 60], vốn tồn tại khá phổ biến
trong xã hội cũ. Việc kết hợp chặt chẽ giữa nhận thức lý luận với hoạt động thực
tiễn, giữa kiến thức khoa học với lao động sản xuất, giữa học với hành... đã góp
phần làm cho con người tồn diện Việt Nam có những hiểu biết sâu rộng về các
lĩnh vực của đời sống xã hội đồng thời có đủ năng lực hành động để tích cực
tham gia vào cơng cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, đem lại ấm no,


9

tự do hạnh phúc cho nhân dân, tạo ra chân trời rộng lớn cho sự phát triển toàn
diện của con người Việt Nam trong thời đại Hồ Chí Minh quang vinh.
Hình mẫu con người tồn diện của thời kỳ đẩy mạnh CNH - HĐH và phát
triển kinh tế tri thức là con người có phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, có
chun mơn, nghiệp vụ giỏi; có năng lực sáng tạo và ln cập nhật được tri thức
mới; có khả năng vận dụng những tri thức mang lại hiệu quả cao trong mọi hoạt
động… Những tư chất đó do bẩm sinh thì ít, do đào tạo và tự đào tạo, rèn luyện

qua thực tiễn thì nhiều. Do vậy, khơng chỉ Đảng ta mà nhiều nước trên thế giới
đều xem giáo dục – đào tạo là quốc sách hàng đầu cho sự phát triển. Phù hợp
nhu cầu phát triển con người với những tư chất nêu trên nền giáo dục nước ta
trong đó giáo dục TCCN có mục tiêu đào tạo con người Việt Nam phát triển
tồn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; trung thành
với lý tưởng độc lập dân và CNXH; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm
chất và năng lực công dân xã hội chủ nghĩa, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ tổ quốc.
Mơn chính trị ở bậc TCCN, với mục đích trang bị thế giới quan khoa học,
nhân sinh quan cộng sản và phương pháp luận biện chứng chính là góp phần đào
tạo học sinh trở thành con người phát triển toàn diện. Giúp cho học sinh có cái
nhìn khách quan, chân thực về thế giới với những mâu thuẫn nội tại để thúc đẩy
xã hội tiến lên. Chẳng hạn, trong bài 11 bài CNXH, chúng ta có thể chỉ cho các
em thấy được quy luật về sự phát triển các hình thái kinh tế - xã hội của chủ
nghĩa Mác – Lênin đã chỉ ra sự mâu thuẫn nội tại trong lòng mỗi xã hội là sự
mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất biểu hiện về mặt xã hội
là mâu thuẫn của giai cấp thống trị (đại diện cho quan hệ sản xuất) với giai cấp
bị trị (đại diện cho lực lượng sản xuất). Mâu thuẫn đến đỉnh điểm tất yếu diễn ra
cuộc cách mạng cho ra đời hình thái kinh tế - xã hội mới cao hơn, thay thế hình
thái kinh tế - xã hội cũ. Theo quy luật đó, hình thái kinh tế - xã hội Cộng sản chủ
nghĩa chắc chắn sẽ thay thế hình thái kinh tế - xã hội tư bản chủ nghĩa. Hiểu
được vấn đề có tính quy luật này, học sinh sẽ có niềm tin vào sự nghiệp cách


10

mạng của Việt Nam là đúng đắn, rèn luyện và đóng góp thiết thực vào sự nghiệp
cách mạng.
Mơn chính trị ở bậc TCCN được tổng hợp từ các khoa học như: Triết học
Mác – Lênin, Kinh tế chính trị Mác – Lênin, Chủ nghĩa xã hội khoa học, Tư

tưởng Hồ Chí Minh, Lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam và những vấn đề về
đường lối, chính sách kinh tế, chính trị, văn hóa, đối ngoại ở Việt Nam do Đảng
cộng sản Việt Nam lãnh đạo, Nhà nước quản lý và nhân dân làm chủ.
Mơn học góp phần nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối
sống xã hội chủ nghĩa cho học sinh. Bản lĩnh chính trị là tổng hợp những phẩm
chất tích cực của con người, nó thể hiện ở sự vững vàng, kiên định trong quan
điểm, lập trường chính trị, khơng tỏ ra hoang mang, dao động trước những biến
động chính trị và tác động phức tạp của cuộc sống xã hội cũng như những khó
khăn, thách thức đối với bản thân, luôn trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc
gắn liền với CNXH. Bản lĩnh đó cịn thể hiện ở việc dám nghĩ, dám làm, dám
chịu trách nhiệm để thực hiện mục tiêu, lý tưởng đã chọn. Thơng qua việc học
tập mơn chính trị, bản lĩnh chính trị của học sinh được hình thành và nâng cao.
Thể hiện bản lĩnh đó ở sự trung thành với chế độ xã hội chủ nghĩa, lòng yêu
nước chân chính, kiên định lập trường cách mạng, vững vàng trước những âm
mưu, thủ đoạn tấn công của kẻ thù cũng như không hoang mang, dao động
trước những biến động chính trị trên thế giới. Đó chính là góp phần đào tạo lớp
người kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp của Đảng và dân tộc Việt Nam.
Chiến lược giáo dục của Đảng và Nhà nước ta coi con người vừa là mục
tiêu vừa là động lực để phát triển giáo dục nói riêng, phát triển đất nước nói
chung. Giáo dục con người vừa có “đức” và có “tài” trong đó “ đức” là cái gốc –
là cái cần, “tài” là quan trọng – là cái đủ. Đó là hai mặt gắn bó khắn khít, khơng
thể tách rời. Xác định đạo đức là “gốc” của người cán bộ cách mạng, là thành tố
quan trọng của nhân cách, Hồ Chí Minh từng chỉ ra “có tài mà khơng đức là
người vơ dụng”. Có thể thấy, đạo đức trong sáng của người học sinh là một
trong những điều kiện, hơn nữa là điều kiện tiên quyết để trau dồi lý luận. Việc
học tập mơn học chính trị trong trường TCCN chỉ thực sự có kết quả khi học


11

sinh có động cơ học tập đúng đắn. Nói cách khác, phẩm chất đạo đức của học
sinh là điều kiện tiên quyết để học tập lý luận có kết quả. Nó là động lực để phát
huy tính chủ động, tích cực, để biến quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo
dục. Quá trình giáo dục đạo đức cho học sinh có vai trị to lớn đối với sự hình
thành nhân cách của họ. Việc coi trọng giáo dục đạo đức, xây dựng đạo đức
trong giáo dục lý luận cho học sinh khơng chỉ là địi hỏi cho nhiệm vụ xây dựng
đất nước, mà còn là đòi hỏi bức thiết của bản thân công tác giáo dục lý luận.
Lênin cho rằng, phải làm cho toàn bộ nhiệm vụ giáo dục đạo đức cộng sản. Nói
về mục đích học tập lý luận của người cán bộ, Hồ Chí Minh cho là “học để làm
việc, làm người rồi mới “làm cán bộ”. Giáo dục học sinh qua mơn học chính trị
cần kết hợp giữa giáo dục những phẩm chất đạo đức truyền thống như: yêu
nước, lòng nhân ái, vị tha, trung hiếu, cần, kiệm với các giá trị đạo đức mới như:
chủ động, sáng tạo, tự lập, vượt khó,…cho học sinh là giáo dục đạo đức cộng
sản; để làm việc, làm người và làm cán bộ.
Giáo dục cho học sinh lối sống lành mạnh, giữ gìn và phát huy bản sắc
văn hóa dân tộc cho học sinh. Giáo dục cho học sinh tinh thần trọng nghĩa, trung
thực, tôn trọng kỹ cương pháp luật, quy ước cộng đồng, bảo vệ môi trường,
chống mọi tệ nạn và tiêu cực xã hội, tích cực bài trừ các hủ tục lạc hậu cản trở
tiến bộ xã hội… Giáo dục cho các em có thái độ đúng, đấu tranh khơng khoan
nhượng với thói hư tật xấu, lên án hành vi vơ văn hóa, phi đạo đức. Thơng qua
các hoạt động văn hóa, thể thao,… nhằm nâng cao nhận thức, ý thức bảo tồn và
phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc; chống mọi biểu hiện
văn hóa lai căng, xa lạ với thuần phong mỹ tục của dân tộc ta, làm biến dạng
hoặc chuyển hóa nền văn hóa dân tộc Việt Nam đã được tạo dựng qua hàng
ngàn năm lịch sử. Bên cạnh đó, cần giáo dục các em nếp sống văn minh, tác
phong cơng nghiệp, lối sống vì mọi người cho họ trong cả học tập lẫn sinh hoạt
hàng ngày. Đại hội lần thứ X của Đảng chỉ rõ: “ Xây dựng và hoàn thiện giá trị
nhân cách con người Việt Nam, bảo vệ và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc
trong thời kỳ CNH - HĐH, hội nhập kinh tế quốc tế. Bồi dưỡng các giá trị văn

12

hóa trong thanh niên, học sinh, sinh viên, đặc biệt là lý tưởng sống, lối sống,
năng lực, trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh văn hóa con người Việt Nam”[18; 106].
Qua việc học tập mơn chính trị, tạo nên những học sinh hăng hái đi đầu
trên nhiều lĩnh vực, có thái độ, nhận thức tốt, ý thức chính trị cao, có ý chí vượt
khó khăn, vươn lên lập thân, lập nghiệp, phát huy mạnh mẽ truyền thống xung
kích cách mạng của những thế hệ thanh niên cách mạng lớp trước. Họ góp phần
tích cực giữ vững trật tự và an toàn xã hội; làm giàu cho bản thân và cho xã hội
thông qua các phong trào hành động cách mạng.
Giáo dục chính trị cho học sinh góp phần đào tạo nguồn nhân lực chất
lượng cao đáp ứng quá trình CNH - HĐH, phát triển kinh tế tri thức và đẩy
mạnh hội nhập quốc tế:
Học sinh là những thanh niên tri thức, có vai trị rất quan trọng đối với sự
phát triển đất nước vì đây là một bộ phận quan trọng trong nguồn nhân lực chất
lượng cao. Đại hội lần thứ X của Đảng xem việc phát huy sức mạnh tồn dân
tộc, đẩy mạnh tồn diện cơng cuộc đổi mới nhằm sớm đưa đất nước ta thốt
khỏi tình trạng kém phát triển và đến năm 2020, cơ bản trở thành nước cơng
nghiệp theo hướng hiện đại là nhiệm vụ chính trị quan trọng nhất của toàn Đảng
và toàn dân trong giai đoạn hiện nay. Để thực hiện nhiệm vụ đó, trong khi không
xem nhẹ việc khai thác ngoại lực, biến ngoại lực thành nội lực cho sự phát triển
kinh tế - xã hội; Đảng ta cũng cho rằng, nội lực là chính, trong đó, quan trọng
nhất là nhân tố con người. Phát huy được nhân tố con người Việt Nam, nhất là
thế hệ trẻ là cái bảo đảm cơ bản nhất cho thanh công của sự nghiệp đổi mới.
Nghị quyết Trung Ương 7 khóa X nhấn mạnh: “ Thanh niên được đặt ở vị trí
trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con
người”[15; 41].
Trước yêu cầu của thời kỳ đẩy mạnh CNH - HĐH đất nước, quá trình hội
nhập quốc tế ngày càng sâu rộng đòi hỏi phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng

đối với công tác thanh niên nhằm chăm lo, bồi dưỡng và phát huy cao nhất vai
trò, sức mạnh của thanh niên trong công cuộc xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội
chủ nghĩa. Hội nghị lần thứ bảy ban chấp hành Trung Ương khóa X chỉ rõ:


13

“Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực
lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ tổ quốc, một trong những nhân tố
quyết định sự thành bại của sự nghiệp CNH- HĐH đất nước, hội nhập quốc tế và
xây dựng CNXH” [15; 41]… Từ đó, Nghị quyết nêu mục tiêu cụ thể trong
những năm tới là: “Nâng cao nhận thức chính trị, bỗi dưỡng lý luận cách mạng
cho thanh niên, nhất là học sinh, sinh viên. Tập trung giáo dục, định hướng, cổ
vũ thanh niên thực hiện có hiệu quả “Cuộc vận động học tập và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh” tạo sự chuyển biến thực sự trong đạo đức, lối
sống và hành động của thanh niên”. Đồng thời “xây dựng môi trường xã hội
lành mạnh để thanh niên rèn luyện, phấn đấu và trưởng thành… có chính sách
mang tính đột phá trong đào tạo nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao đáp ứng quá
trình đẩy mạnh CNH – HĐH đất nước gắn với giải quyết việc làm, tăng thu
nhập, hưởng thụ văn hóa, vui chơi, giải trí của thanh niên” [15; 44].
Thông qua việc học tập môn chính trị, trình độ và năng lực tư duy lý luận
của học sinh được nâng cao; giúp học sinh khẳng định được bản thân và hội
nhập vào xã hội hiện đại, góp phần phát triển và ứng dụng khoa học và công
nghệ, vươn lên làm chủ khoa học và công nghệ hiện đại, đẩy mạnh sự nghiệp
CNH - HĐH và xây dựng nền kinh tế tri thức. Mơn học chính trị sẽ trang bị cho
học sinh phương pháp luận khoa học giúp các em nâng cao khả năng thích ứng
với xu thế đẩy mạnh hội nhập và giao lưu quốc tế. Trong môi trường hội nhập
và giao lưu quốc tế, học sinh có điều kiện thuận lợi để tiếp thu văn minh của
nhân loại, học tập và ứng dụng những tiến bộ khoa học và công nghệ trên thế
giới. Các em trở nên tự tin hơn, tham gia ngày càng nhiều vào sự nghiệp phát

triển đất nước.
Mơn học chính trị còn trang bị thế giới quan duy vật biện chứng giúp học
sinh biết yêu lao động, thường xuyên tham gia lao động, học tập một cách
nghiêm túc, đem lại chất lượng và hiệu quả cao. Từ đó, các em có khả năng
vươn lên làm chủ khoa học công nghệ tiên tiến để xứng đáng với vị trí và vai trị
của mình trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta.


14

Mơn học chính trị góp phần đào tạo thế hệ cán bộ trẻ kế tục sự nghiệp
cách mạng:
Trong sự nghiệp cách mạng, Đảng ta ln đánh giá cao vai trị của thanh
niên nói chung và thanh niên học sinh nói riêng. Nghị quyết Trung Ương tư
khóa VII của Đảng về công tác thanh niên trong thời kỳ mới đánh giá: “ Thanh
niên là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Sự
nghiệp đổi mới có thành cơng hay khơng, đất nước bước vào thế kỷ XXI có vị
trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay khơng, cách mạng Việt Nam có vững
bước theo con đường xã hội chủ nghĩa hay không phần lớn tùy thuộc vào lực
lượng thanh niên, vào việc rèn luyện, bồi dưỡng thế hệ thanh niên; công tác
thanh niên là vấn đề sống còn của các mạng” [11; 82]. Nghị quyết Trung Ương
bảy khóa X của Đảng tiếp tục khẳng định vai trị quan trọng đó và đề ra mục
tiêu: “Tiếp tục xây dựng thế hệ thanh niên Việt Nam giàu lòng yêu nước, tự
cường dân tộc, kiên định mục tiêu lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH; có đạo
đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, sống có văn hóa, vì cộng đồng…
Hình thành một lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và
xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc:…” [15; 43].
Học sinh có những phẩm chất quý báu như: trẻ, khỏe, có học thức, ham
học, năng động, dám nghĩ và dám làm theo cái mới… Họ đại diện cho sức sống
của thanh niên, sức mạnh của dân tộc. Tuy nhiên, trong xã hội hiện đại, để

những tiềm năng đó trở thành hiện thực, trở thành động lực trong công cuộc xây
dựng và phát triển đất nước, họ cần phải được định hướng đúng đắn trên cơ sở
trang bị kiến thức một cách tồn diện, trong đó có nhận thức đầy đủ và sâu sắc
về hệ tư tưởng vô sản, đặc biệt là tạo lập niềm tin và sự trung thành với lý tưởng
của Đảng.
Thông qua môn học này sẽ góp phần củng cố niềm tin của học sinh vào sự
lãnh đạo của Đảng, vào chế độ xã hội chủ nghĩa và hiện thực ngày càng tốt đẹp
của công cuộc đổi mới đất nước. Khi học sinh đã có niềm tin vững chắc thì sẽ
quyết định khuynh hướng, mục đích và hiệu quả hoạt động của mình và sẽ trở


15

nên hăng say, tích cực trong học tập, cơng tác, đóng góp thiết thực cho đất nước,
cho xã hội.
Vai trị của mơn học cịn thể hiện qua việc giáo dục lý tưởng sống cho học
sinh đó là: giáo dục lý tưởng cách mạng, lý tưởng của Đảng thể hiện ở sự hiếu
học, ham hiểu biết, làm chủ tri thức, giáo dục lịng u nước, u CNXH và tinh
thần đồn kết dân tộc. Lý tưởng là sự phản ánh hiện thực khách quan một cách
đặc biệt trong ý thức của con người dưới dạng hình tượng, kiểu mẫu hay chuẩn
mực, mà con người cần phải phấn đấu đạt tới. Người có lý tưởng cao đẹp, thì
khơng những sẽ có u cầu cao đối với chính bản thân mình mà cịn thể hiện
tinh thần trách nhiệm đối với những công việc của người khác. Q trình hiện
thực hóa lý tưởng được bắt đầu từ việc xác định, củng cố niềm tin, rồi sau đó
niềm tin sẽ trở thành một động lực quan trọng đối với hoạt động của con người.
Lý tưởng cách mạng là nhân tố kích thích sự phấn đấu vươn lên làm chủ của con
người trong tự nhiên, xã hội và bản thân.
Lý tưởng của Đảng ta hiện nay chính là “Độc lập dân tộc gắn liền với
CNXH” mà Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn. Bởi vậy, mơn chính trị ở bậc
TC có vai trị làm cho học sinh tin tưởng có cơ sở khoa học và trung thành tuyệt

đối với lý tưởng đó.
Hiện nay cuộc đấu tranh giữa lối sống đẹp và lối sống thực dụng đang trở
nên quyết liệt. Lối sống thực dụng đang hàng ngày, hàng giờ tác động vào thế hệ
trẻ. Vì vậy, giáo dục lý tưởng sống có ý nghĩa giữ gìn, nâng cao bản sắc văn hóa
dân tộc, kế thừa, phát huy truyền thống đạo đức, những tập quán tốt đẹp, những
mặt tích cực trong truyền thống của dân tộc Việt Nam.
Mơn học chính trị góp phần giáo dục học sinh trên lĩnh vực tư tưởng –
văn hóa:
Mơn học này trang bị cho các em những niềm tin, dũng khí và khả năng
bảo vệ tư tưởng vô sản, bảo vệ Đảng cộng sản và chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo
vệ các giá trị văn hóa truyền thống dân tộc và có sức đề kháng với “diễn biến
hịa bình” của các thế lực thù địch với các hình thức ngày càng thâm độc, tinh
vi.


16

Chiến lược “diễn biến hịa bình” là một phần trong chiến lược toàn cầu
phản cách mạng của các thế lực thù địch. Đây là kiểu “chiến tranh khơng có
khói súng, không đánh mà thắng”. Một trong những con đường chủ yếu để giành
được chiến thắng của chúng là gây được mâu thuẫn trong nội bộ đối phương để
rồi mâu thuẫn đó ngày càng thúc đẩy “tự diễn biến”.
Trong tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những diễn biến phức tạp,
tiềm ẩn những yếu tố khó lường, nhiệm vụ của môn học là giáo dục cho học sinh
đang đứng trước những thời cơ lớn và thách thức lớn. Các thế lực thù địch vẫn
tăng cường thực hiện âm mưu “diễn biến hịa bình”, thường xun dùng chiêu
bài “ tơn giáo, dân chủ, nhân quyền”…hịng can thiệp vào cơng việc nội bộ của
nước ta. Chúng dùng nhiều âm mưu, thủ đoạn để chúng phá ta trên mọi lĩnh vực
của đời sống chính trị, xã hội, tư tưởng, tâm lý… Đặc biệt là nhằm vào thanh
niên, học sinh – sinh viên để lơi kéo, kích động họ chạy theo lối sống thực dụng,

làm băng hoại đạo đức, làm chệch hướng xã hội chủ nghĩa, suy thối về chính
trị, tư tưởng, xa rời lý tưởng của Đảng và mất phương hướng chính trị.
Lợi dụng giao lưu văn hóa và kinh tế thị trường, chiến tranh tâm lý, bằng
nhiều con đường, dưới nhiều hình thức, kẻ thù đưa vào xã hội ta những thị hiếu
tầm thường, những quan niệm dễ dãi về tự do, hịng dẫn đến tự do vơ chính phủ,
làm cho xã hội rối ren và sẽ lật đổ chế độ khi thời cơ đến. Các thế lực thù địch
và phản động lợi dụng mở cửa để xâm nhập các giá trị theo quan niệm của họ.
Chẳng hạn như lấy tiêu chuẩn “nhân quyền, tự do kiểu Mỹ” để áp đặt, chi phối
tinh thần của xã hội ta; đưa lối sống thực dụng, chủ nghĩa cá nhân cực đoan,…
vào làm băng hoại nhiều giá trị đạo đức của nhân dân ta, nhất là thế hệ trẻ qua
các phương tiện kỹ thuật thông tin ngày càng hiện đại… Qua giảng dạy mơn học
chính trị làm cho học sinh nhận thức rõ sự lợi dụng của các thế lực thù địch để
họ chủ động phịng tránh khơng bị sự lợi dụng đó.
Từ đó, làm cho học sinh có nhận thức rõ và có thái độ phê phán, lên án
những thói hư tật xấu trong xã hội như: tình trạng “phi văn hóa”, “dưới văn hóa”
làm cho nhiều chuẩn mực giá trị xã hội nhiễu loại, thay đổi theo chiều hướng
xấu; tình trạng vì đồng tiền và danh vị cá nhân mà chà đạp lên truyền thống đạo


17

đức, tình nghĩa con người; quan hệ thầy trị, bạn bè bị suy thoái; tệ nạn mại dâm,
ma túy, cờ bạc…
Mơn học chính trị góp phần làm cho học sinh có được phẩm chất đạo đức
và lối sống lành mạnh trong điều kiện hết sức khó khăn, có sự tác động khách
quan của cơ chế trị trường ở nước ta và thế lực thù địch thực hiện âm mưu “ diễn
biến hịa bình” chống chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Việc xây dựng phẩm chất đạo
đức và lối sống mạnh mẽ sẽ không phải chỉ là tuyên truyền, hô hào, kêu gọi học
sinh làm việc thiện, không làm điều ác, là sống có tình có nghĩa, là phải hy sinh
lợi ích riêng của cá nhân để phục vụ lợi ích chung… mà vấn đề cốt lõi là phải

trang bị cho học sinh thế giới quan duy vật biện chứng một cách toàn diện và
vững chắc. Khi được giáo dục thế giới quan duy vật biện chứng sẽ hình thành ở
học sinh nhân sinh quan cộng sản chủ nghĩa. Từ đó, học sinh thấy được giá trị, ý
nghĩa và mục đích cuộc sống của con người, “ khơng có gì q hơn độc lập tư
do”. Đó là “bức tường thép” để ngăn chặn lối sống cá nhân chủ nghĩa, thực dụng
trọng đồng tiền mà các thế lực thù địch gieo rắc trong học sinh ngày nay.
1.1.2. Chương trình, nội dung, hình thức, phương pháp, phương tiện
cơ bản của mơn chính trị trong trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật
Trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật là một trường đào tạo bậc TC thuộc
hệ thống giáo dục TCCN, có nhiệm vụ đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật đáp ứng
nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của mỗi địa phương nói riêng và cả nước nói
chung. Ngày nay, trước sự phát triển như vũ bão của khoa học kỹ thuật và xu
hướng hội nhập quốc tế, chất lượng đội ngũ nhân lực đang trở thành thách thức
đối với mỗi quốc gia. Đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng đội ngũ nhân lực,
các trường Trung cấp kinh tế - kỹ thuật có vai trị hết sức quan trọng.
Mơn học chính trị là một trong các mơn học quan trọng trong đào tạo
Trung cấp kinh tế - kỹ thuật, mơn học góp phần rèn luyện phẩm chất đạo đức,
chính trị đáp ứng yêu cầu chung của người lao động tương lai. Đồng thời mơn
học này cũng góp phần vào việc đào tạo người lao động năng động, sáng tạo,
thích ứng với mọi sự phát triển đa dạng, nhanh chóng của xã hội, người cơng
dân với trách nhiệm cao, con người phát triển toàn diện.


18

Về chương trình mơn học chính trị trong trường Trung cấp:
Chương trình mơn học chính trị có một ý nghĩa quan trọng, bởi đó là cơ
sở cho việc thực hiện và quản lý hoạt động giáo dục chính trị. Hơn nữa, chương
trình là cơ sở cho học sinh chủ động xây dựng kế hoạch học tập của mình. Nội
dung và chương trình có quan hệ biện chứng với nhau. Nhìn từ góc độ khái qt,

q trình giáo dục được sắp xếp theo một lơgic, một trình tự nhất định, phục vụ
cho một mục tiêu giáo dục đã được xác định. Cịn chương trình là sự xác định
nội dung, u cầu, trình độ của một cấp học. Vì vậy, chương trình giáo dục vừa
là hình thức, vừa là sự thể hiện của nội dung giáo dục. Hai mặt này nằm trong
một thể thống nhất biện chứng, bổ sung, tác động lẫn nhau tạo thành một tổng
thể hoàn chỉnh, là một trong những yếu tố quan trọng quyết định chất lượng,
hiệu quả của giáo dục. Với nội dung, chương trình phù hợp, đáp ứng được mục
tiêu, yêu cầu của giáo dục sẽ đem đến chất lượng, hiệu quả giáo dục cao. Ngược
lại, nếu nội dung, chương trình giáo dục khơng đi đúng mục tiêu, khơng bám sát
u cầu giáo dục thì khơng những khơng đem đến hiệu quả mà cịn phản giáo dục.
Năm 1991, Bộ Giáo dục và Đào tạo Quyết định số 375/QĐ-BGD&ĐT
ngày 05 tháng 9 năm 1991 về việc ban hành chương trình mơn học chính trị
dùng cho các trường TC có hệ tuyển học sinh tốt nghiệp Trung học phổ thơng.
Trong đó, mơn học chính trị được xếp vào giảng dạy ở học kỳ I của năm thứ I và
được gọi là các môn học chung; thời lượng môn học là 90 tiết và là một trong ba
môn học được Bộ qui định thi tốt nghiệp cuối khóa của học sinh TC.
Năm 2010, Bộ Giáo dục và Đào tạo ra Thông tư số 16/2010/TT-BGDĐT
ngày 28 tháng 6 năm 2010 về việc ban hành chương trình khung TCCN trong đó
mơn học chính trị dùng cho các trường TCCN.
Ngày 07 tháng 3 năm 2012, Bộ giáo dục và Đào tạo ra Thơng tư số
11/2012/TT-BGDĐT ban hành chương trình mơn học giáo dục chính trị dùng
trong đào tạo TCCN. Theo điều 01 của Thông tư này quy định: Ban hành kèm
theo Thông tư này chương trình mơn học giáo dục chính trị dùng trong đào tạo
trình độ TCCN thay thế Thơng tư số 16/2010/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 6 năm
2010 về chương trình khung TCCN. Theo Thông tư số 11/2012/TT-BGDĐT


19

ngày 07 tháng 3 năm 2012 mơn giáo dục chính trị cịn 75 tiết và cũng là một

trong ba mơn thi tốt nghiệp theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Chương
trình này nhằm giảm tải, thay thế mơn giáo dục chính trị trước kia và được áp
dụng cho năm học 2012 – 2013.
Về nội dung môn học chính trị trong trường Trung cấp:
Theo Thơng tư 16/210/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 6 năm 2010, mơn
chính trị gồm 90 tiết với kết cấu 19 bài. Chương trình này gồm nhiều khoa học
cấu thành như: Triết học, Kinh tế chính trị, CNXH khoa học, Tư tưởng Hồ Chí
Minh, Lịch sử Đảng cộng sản Việt Nam và một số vấn đề liên quan đến chính
sách kinh tế - văn hóa – xã hội của Đảng và Nhà nước trong thời kỳ quá độ ở
Việt Nam. Thực chất những nội dung đó có thể gôm lại thành ba phần như sau:
Phần thứ nhất: Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác – Lênin gồm
các bài: bài 1 đến bài 12 cụ thể như sau:
Bài 1: Chủ nghĩa duy vật khoa học (4 tiết): trong bài này giáo viên cần
giúp học sinh nắm: định nghĩa vật chất; vận động là phương thức tồn tại của vật
chất; nguồn gốc bản chất của ý thức; mối quan hệ biện chứng giữa vật chất và ý thức.
Bài 2: Những nguyên lý và quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật
(4 tiết): học sinh cần nắm vững nội dung và ý nghĩa phương pháp luận của hai
nguyên lý; nội dung và ý nghĩa phương pháp luận của ba quy luật cơ bản của
phép biện chứng duy vật.
Bài 3: Nhận thức luận khoa học và hoạt động thực tiễn của con người (5
tiết) trong bài này có 3 vấn đề chính học sinh cần nắm vững: Bản chất và con
đường của nhận thức; thực tiễn và vai trò của thực tiễn; đổi mới nhận thức đối
với các vấn đề của thời đại và trong nước ta hiện nay.
Bài 4: Tự nhiên và xã hội – Những vấn đề môi trường sinh thái và dân số
đối với xã hội (2 tiết) học sinh cần nắm mối quan hệ giữa tự nhiên và xã hội;
môi trường sinh thái và vấn đề bảo vệ môi trường; dân số và ảnh hưởng của nó
đối với sự phát triển xã hội.
Bài 5: Lĩnh vực kinh tế của đời sống xã hội và những quy luật cơ bản của
sự vận động và phát triển của xã hội (4 tiết) có hai nội dung lớn giáo viên cần