Nghiên cứu hiện trạng phân bố chất arsen trong nước ngầm ở tỉnh an giang bằng kỹ thuật GIS

TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SH D
B môn Khoa h c t & QL

TR N TH C M TÚ

tài:

NGHIÊN C U HI N TR NG PHÂN B

CH T ARSEN

TRONG N
C NG M T NH AN GIANG B NG K
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
THU T GIS.

LU N V N T T NGH P
NGÀNH QU N LÝ
T AI

Khoá 29 (2003 - 2007


TR
NG
I H C C N TH
KHOA NÔNG NGHI P & SH D
B môn Khoa h c t & QL

LU N V N T T NGHI P

tài:

NGHIÊN C U HI N TR NG PHÂN B

CH T ARSEN

C NG
T Tài
NH liệu
AN học
GIANG
B nghiên
NG K cứu
Trung TRONG
tâm Học N
liệu ĐH
Cần M
Thơ @
tập và
THU T GIS.

Cán b h

ng d n:

Sinh viên th c hi n:
Tr n Th C m Tú

MSSV: 4031647
L p: QL
K29

Ts. Võ Quang Minh
Ths. Nguy n Th H ng i p
Ks. Phan Ki u Di m

07/2007


TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C
B

MÔN KHOA H C

NG D NG

T VÀ QL
--------------

------------

NH N XÉT C A CÁN B H

Nh n xét c a cán b h

ng d n v

NG D N

tài:

Nghiên c u hi n tr ng phân b ch t Arsen trong n !c ng"m # t$nh An
Giang b%ng k& thu't GIS

Do sinh viên Tr n Th C m Tú, l p Qu n Lý
Nghi p và Sinh H c

ng D ng Tr

ng

n tháng 6/2007 t i b môn Khoa H c
và Sinh H c

ng D ng, Tr

Nh n xét c a cán b h

ng

t

ai khoá 29 khoa Nông

i H c C n Th th c hi n t tháng 3/2007
t và Qu n lý

t ai, Khoa Nông Nghi p

i H c C n Th .

ng d n: .............................................................................

Trung ..........................................................................................................................................
tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

C n Th , ngày…….tháng……..n!m 2007


TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C
B

MÔN KHOA H C

NG D NG

T VÀ QL
--------------

------------

NH N XÉT C A B MÔN KHOA H"C #T VÀ QU$N LÝ #T AI
Xác nh n c a B môn Khoa H c

t và qu n lý

t ai v i

tài:

Nghiên c u hi n tr ng phân b ch t Arsen trong n !c ng"m # t$nh An Giang
b%ng k& thu't GIS

Do sinh viên Tr n Th C m Tú, l p Qu n Lý t ai khoá 29 khoa Nông Nghi p và
Sinh H c ng D ng, Tr ng i H c C n Th th c hi n t tháng 3/2007 n tháng
6/2007.

Xác nh n c a B môn: ...............................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

Trung ..........................................................................................................................................
tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

C n Th , ngày…….tháng……..n!m 2007


TR

NG

I H C C N TH

KHOA NÔNG NGHI P VÀ SINH H C
B

MÔN KHOA H C

NG D NG

T VÀ QL
--------------

------------

NH N XÉT C A H I %NG BÁO CÁO
H i

ng báo cáo lu n v!n t&t nghi p ã ch p thu n báo cáo v i

tài:

Nghiên c u hi n tr ng phân b ch t Arsen trong n !c ng"m # t$nh An Giang
b%ng k& thu't GIS

Do sinh viên Tr n Th C m Tú th c hi n và báo cáo tr

ch i

ng

Ngày……..tháng……..n!m 2007
Báo cáo lu n v!n t&t nghi p
Ý ki n c a H i

'c H i

ng ánh giá ( m)c:.................................

ng: ..............................................................................................

..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................

Trung ..........................................................................................................................................
tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
C n Th , ngày…….tháng……..n!m 2007
Ch t ch h i

ng


L IC MT
-------* có

--------

'c k t qu nh ngày hôm nay là hoàn thành khoá h c ào t o chuyên

ngành Qu n Lý

t

ai t i Tr

ng

i H c C n Th . T t c là nh

quý th y cô

Khoa Nông Nghi p và Sinh H c

ng D ng nói chung, th y cô trong B môn Khoa

H c

t nói riêng ã nhi t tình h

ng d n và giúp + em hoàn thành

và ch

ng trình h c t p c a em.

tài lu n v!n

Em xin chân thành c m n:
Quý th y cô B Môn Khoa H c
Th là nh,ng ng

i tr c ti p h

Th y Võ Quang Minh, ã

ai, tr

ng

iH cC n

tài.

ng viên, t n tình ch- b o, h

và trong su&t th i gian th c hi n
góp nhi u ý ki n quý báu *

t

ng d n và giúp + em trong su&t quá trình h c t p

rèn luy n và trong th i gian th c hi n

Cô Nguy n Th H ng

t và Qu n Lý

ng d n trong h c t p

tài.

i p, Phan Ki u Di m và th y Tr n V!n Hùng ã óng
tài em hoàn thi n h n.

Trung tâmCác
Học
liệuanhĐH
@ Tài
họcngtập
cứu
cô chú,
ch (Cần
PhòngThơ
Tài Nguyên
và liệu
Môi Tr
huy và
n Annghiên
Phú, Trung
tâm Y t D Phòng An Giang, Vi n V sinh Y t TP. HCM ã cung c p cho em
nh,ng tài li u quý báo * hoàn thành lu n v!n này.
Con xin cám n cha m. ã con công sinh ra và nuôi d +ng con nên ng
viên, giúp + con nh,ng lúc khó kh!n, trong quá trình h c t p * con có

i.

ng

'c k t

qu nh ngày hôm nay.

Các b n l p Qu n Lý

t ai khoá 29 ã

ng viên giúp + tôi trong su&t 4 n!m

h c t p.
TR/N TH0 C1M TÚ


L CH S( CÁ NHÂN
---------

---------

H và tên: TR/N TH0 C1M TÚ.
Ngày sinh: 21/09/1985.
N i sinh: t-nh V2nh Long.
Nguyên quán: S& nhà 2 t3 8, p Phú Thu n, xã Phú Th nh, huy n Tam Bình, t-nh
V2nh Long.
H tên cha: PH4M V5N 6NG.
H tên m.: TR/N TH0 7P.
T&t nghi p Ph3 Thông Trung H c t i tr
Trúng tuy*n vào tr

ng

ng THPT PHú Th nh, t-nh V2nh Long.

i H c C n Th n!m 2003, ngành Qu n Lý

khoá 29. T&t nghi p k8 s Qu n Lý

t ai

t ai n!m 2007.

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu


M9C L9C
Trang
Tóm l 'c .................................................................................................................... 1
M(

u........................................................................................................................ 2

Ch

ng I: L :C KH$O TÀI LI;U ......................................................................... 3
I. S< L :C V= N
1.1. Khái ni m n

C NG/M VÀ Ô NHI>M N

c ng m ................................................................................. 4

1.2. S hình thành n
1.3. Ô nhi m n
1.3.1.

C NG/M ....................... 3

c ng m. .......................................................................... 4

c ng m .................................................................................... 4

nh ngh2a ............................................................................................. 4

1.3.2. Các ngu n gây ô nhi m n

c ng m ...................................................... 4

II. T?NG QUAN V= ARSEN.............................................................................. 5
2.1. Gi i thi u..................................................................................................... 5
2.2. Arsen là gì?.................................................................................................. 6
2.3. M t s& tính ch t c b n c a Arsen.............................................................. 6
2.3.1. Tính ch t v t lý...................................................................................... 6
t hoáCần
h c ..................................................................................
Trung tâm 2.3.2.
HọcTính
liệuchĐH
Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên6 cứu
2.4. Ngu n g&c Arsen...................................................................................... 8
2.4.1. Ngu n g&c t nhiên ............................................................................... 8
2.4.2. Ngu n g&c công nghi p......................................................................... 8
2.4.3. Ngu n g&c th c ph m, d 'c ph m ....................................................... 9
2.4.4. Ngu n g&c c a Arsen trong n
2.5. Tình hình nhi m Arsen trong n

c ng m................................................ 9
c ng m t i m t s& n

c trên th gi i..... 11

2.5.1. Châu Á................................................................................................... 12
2.5.2. Châu M8 Latinh và Hoa K@ .................................................................. 16
2.5.3. Châu Âu................................................................................................. 17
2.5.4. Châu Phi ................................................................................................ 18
2.5.5. Châu

iD

ng.................................................................................... 18

2.6. Tác H i c a Arsen &i v i s)c khoA con ng

i .......................................... 18

2.6.1. Ngu n h p th Arsen vào c th* ........................................................... 18
2.6.2. Tác h i c a Arsen &i v i s)c khoA con ng

i ..................................... 19

2.7. Nguy c nhi m b n Arsen ( BSCL.......................................................... 23
2.8. Nh,ng quy

nh v Arsen trong n

c u&ng................................................ 25


2.9. Các bi n pháp x, lý Arsen trong n

c ng m ph c v cho !n u&ng

trên Th gi i và ( Vi t Nam ...................................................................... 26
III. H; THBNG THÔNG TIN 0A LÝ (GIS)..................................................... 28
3.1. M t s&

nh ngh2a GIS ................................................................................ 28

3.2. Các trang thi t b c a GIS ........................................................................... 29
3.3. Các kh n!ng chính c a GIS ....................................................................... 31
3.4. Các l2nh v c )ng d ng c a công ngh GIS................................................. 31
3.5. L'i ích và h n ch c a GIS ......................................................................... 31
IV. THBNG KÊ 0A LÝ...................................................................................... 32
4.1. Các khái ni m v th&ng kê

a lý ................................................................ 32

4.2. Khái ni m lý thuy t bi n vùng .................................................................... 33
4.3. Các mô hình bi n

ng ............................................................................... 34

4.3.1. Mô hình tuy n tính ................................................................................ 34
4.3.2. Mô hình hình c u................................................................................... 35
4.3.3. Mô hình theo hàm mC ........................................................................... 36

4.3.4. Mô hình Gaussian.................................................................................. 37

Trung tâm4.4.Học
ĐH
Thơ.....................................................................
@ Tài liệu học tập và nghiên38cứu
Ph liệu
ng pháp
n iCần
suy Kriging
4.5. Các nghiên c)u v th&ng kê

a lý .............................................................. 39

V. H; THBNG 0NH V0 TOÀN C/U (GPS) .................................................... 40
VI. S< L :C V= CÁC PH/N M=M ................................................................. 41
6.1. Ph n m m GS Plus...................................................................................... 41
6.2. Ph n m m Mapinfo ..................................................................................... 41
CH 2.1. Ph

ng ti n ................................................................................................. 43

2.1.1.

a i*m nghiên c)u ............................................................................. 43

2.1.2. Ngu n d, li u ........................................................................................ 43
2.1.3. Ph

ng ti n nh p và xE lý s& li u ......................................................... 44

2.1.4. Ph n m m )ng d ng.............................................................................. 44
2.1.5.

a i*m th c t p .................................................................................. 44

2.2. Ph

ng pháp th c hi n................................................................................ 44

2.2.1. Qu n lý c s( d, li u không gian và thu c tính Arsen trong n

c


ng m ( t-nh An Giang............................................................................... 44
2.2.2. Phân b& các m)c

nhi m Arsen trong n

c ng m ( huy n An

Phú - t-nh An Giang .................................................................................. 46
2.2.3. Xác

nh kho ng cánh bi n

gian c a Arsen trong n

ng và xây d ng s phân b& không

c ng m ( khu v c kh o sát thu c xã Khánh

An - huy n An Phú - t-nh An Giang .......................................................... 47
CH I. GC IHM VÙNG NGHIÊN C U. ................................................................ 49
1.1. TINH AN GIANG....................................................................................... 49
1.1.1. V trí

a lý ............................................................................................ 49

1.1.2. Jc i*m t nhiên ................................................................................. 49
1.1.3.

a hình ................................................................................................. 51

1.1.4. Khí h u .................................................................................................. 52
1.1.5.

t ai ................................................................................................... 52

1.2. HUY;N AN PHÚ ....................................................................................... 52
1.2.1. V trí

a lý ............................................................................................ 52

Trung tâm 1.2.2.
Học liệu
ĐH

Cần.................................................................................
Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên52cứu
Jc i*m
t nhiên
1.2.3. Ngu n tài nguyên n

c ng m ( huy n An Phú ................................... 53

1.2.4. Tình hình khai thác và sE d ng n

c gi ng khoan ( huy n An Phú .... 54

1.3. XÃ KHÁNH AN......................................................................................... 55
1.3.1. V trí

a lý ............................................................................................ 55

1.3.2. Di n tích t nhiên _ Các
1.3.3.

a hình,

n v hành chánh ......................................... 56

a ch t................................................................................... 56

1.3.5. Tài nguyên n

c.................................................................................... 57

1.3.6. Tình hình khai thác sE d ng n

c gi ng khoan ( xã Khánh An........... 57

II. QU$N LÝ DK LI;U KHÔNG GIAN VÀ THU C TÍNH C A HÀM
L :NG ARSEN TRUNG BÌNH TRONG N

C NG/M L

TINH AN GIANG .................................................................................... 58
2.1. Qu n lý c s( d, li u hàm l 'ng Arsen trong n

c ng m......................... 58

2.1.1. Jc i*m c s( d, li u.......................................................................... 58
2.1.2. K t qu xây d ng d, li u thu c tính ..................................................... 58
2.1.3. K t qu liên k t d, li u ......................................................................... 59


2.2. Phân b& hàm l 'ng Arsen trung bình trong n

c ng m c a các xã

( t-nh An giang .......................................................................................... 61
III. PHÂN BB CÁC M C

NHI>M ARSEN TRONG N

C

NG/M C A HUY;N AN PHÚ - TINH AN GIANG ............................. 64
3.1. Jc i*m c s+ d, li u................................................................................ 64
3.2. Xây d ng b n

phân b& m)c

nhi m Arsen trong n

c ng m (

huy n An Phú ............................................................................................ 66
3.3. Tình hình sE d ng n

c cho !n u&ng và ph

ng pháp xE lý n

c tr

c

ây ( các xã thu c huy n An Phú............................................................. 68
3.3.1. Tình hình sE d ng n

c cho !n u&ng tr

c ây ( các xã thu c huy n

An Phú ...................................................................................................... 68
3.3.2. Ph

ng pháp xE lý n

3.4. Tình hình sE d ng n

c tr

c ây ( các xã thu c huy n An Phú ....... 71

c cho !n u&ng và ph

ng pháp xE lý n

c hi n

nay ( các xã thu c huy n An Phú............................................................. 75
3.4.1. Tình hình sE d ng n

c cho !n u&ng hi n nay ( các xã thu c huy n

An Phú ...................................................................................................... 75

Trung tâm 3.4.2.
HọcPhliệungĐH
Tài
liệu
họcc huy
tậpn và
nghiên
phápCần

xE lý nThơ
c hi @
n nay
( các
xã thu
An Phú
........ 78cứu
3.5. Ch t l 'ng n

c gi ng khoan ( các xã thu c huy n An Phú .................. 80

3.6. Tình hình sE d ng n

c cho tMm giJt tr

c ây ( các xã thu c huy n

An Phú ...................................................................................................... 83
3.7. Tình hình sE d ng n

c cho tMm giJt hi n nay ( các xã thu c huy n

An Phú ...................................................................................................... 85
3.8. Tình hình sE d ng n

c cho t

i tiêu trong s n xu t nông nghi p (

các xã thu c huy n An Phú........................................................................ 88

3.9. Nh n xét chung......................................................................................... 89
3.10. S

nh h (ng c a Arsen

n s)c khoA con ng

i ( 8 xã thu c huy n

An phú........................................................................................................ 89
IV. XÁC 0NH KHO$NG CÁCH BIFN

NG VÀ XÂY DDNG SD PHÂN

BB KHÔNG GIAN C A ARSEN TRONG N

C NG/M L KHU

VDC KH$O SÁT THU C XÃ KHÁNH AN - HUY;N AN PHÚTINH AN GIANG .................................................................................... 93


4.1. Jc i*m c s( d, li u Arsen trong n

c ng m ( khu v c kh o sát

thu c xã Khánh An .................................................................................... 93
4.2 Xác

nh kho ng cách bi n

4.3. Phân b&

ng ................................................................ 94

l ch chu n c a Arsen trong n

c ng m ( khu v c

nghiên c)u thu c xã Khánh An ................................................................. 95
4.4. H s& bi n

ng hàm l 'ng Arsen trong n

c ng m ( khu c c

nghiên c)u thu c xã Khánh An ................................................................. 97
4.5. Phân b& hàm l 'ng Arsen trong n

c ng m ( khu v c kh o sát

thu c xã Khánh An .................................................................................... 99
CH 4.1. K t lu n ....................................................................................................... 101
4.2. Ki n ngh ..................................................................................................... 102
TÀI LI;U THAO KH$O........................................................................................... 104
PH9 CH
Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu

DANH SÁNH HÌNH
------Hình 1.1: Các t ng n

Trang
c ng m................................................................................... 4

Hình 1.2: Các con

ng xâm nh p As vào ngu n n

c và con ng

i..................... 10

Hình 1.3: B nh nhân b) ung th da ......................................................................... 22
Hình 1.4: B nh nhân b) en và r*ng móng chân ................................................... 23
Hình 1.5: S
các h'p ph n thi t y u c a công ngh GIS.......................................29
Hình 1.6: S

t3ng quát c a GIS.............................................................................30

Hình 1.7: Mô hình bi n

ng tuy n tính .................................................................... 34

Hình 1.8: Variogram không nhìn th y bi n

ng...................................................... 35

Hình 1.9: Mô hình hình c u........................................................................................ 36
Hình 1.10: Mô hình hàm mC ...................................................................................... 37
Hình 1.11: Mô hình Gaussian..................................................................................... 37
Hình 1.12: Mô hình nh h (ng c a các i*m kh o sát lên i*m không l y m u ...... 38
Hình 2.1: Các b
n

c th c hi n vi c qu n lý và ánh giá hàm l 'ng Arsen trong

c ng m c a các xã ( t-nh An Giang ............................................................. 46

Hình 2.2: Quy trình th c hi n ánh giá s phân b& không gian c a Arsen trong

Trung tâmn Học
liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
c ng m ( xã Khánh An ................................................................................ 48
Hình 3.1: B n

hành chính t-nh An Giang .............................................................. 50

Hình 3.2: C s( d, li u thu c tính v hàm l 'ng Arsen trong n

c ng m c a các

xã ( t-nh An Giang ............................................................................................ 58
Hình 3.3: Truy xu t d, li u hình h c và phi hình h c ............................................... 59
Hình 3.4: B n

cEa s3 info...................................................................................... 60

Hình 3.5: B n

phân b& hàm l 'ng Arsen trung bình trong n

c ng m c a các

xã ( t-nh An Giang ............................................................................................ 62
Hình 3.6: B n

v trí l y m u n

Hình 3.7: B n

phân b& m)c

c ng m ( huy n An Phú .................................... 65
nhi m Arsen trong n

c ng m c a huy n An

Phú...................................................................................................................... 67
Hình 3.8: B n

tình hình sE d ng n

c cho !n u&ng tr

c ây c a các xã (

huy n An Phú ..................................................................................................... 70

Hình 3.9: B n

ph

ng pháp xE lý n

c cho !n u&ng tr

c ây c a các xã (

huy n An Phú ..................................................................................................... 74
Hình 3.10: B n

tình hình sE d ng n

c cho !n u&ng hi n nay c a các xã (


huy n An Phú ..................................................................................................... 77
Hình 3.11: B n

ph

ng pháp xE lý n

c cho !n u&ng hi n nay c a các xã (

huy n An Phú ..................................................................................................... 80
Hình 3.12: B n

ch t l 'ng n

c gi ng khoan ( các xã thu c huy n An Phú....... 82

Hình 3.13: B n

tình hình sE d ng n

c cho tMm giJt tr

c ây c a các xã (

huy n An Phú ..................................................................................................... 84
Hình 3.14: B n

tình hình sE d ng n

c cho tMm giJt hi n nay c a các xã (

huy n An Phú ..................................................................................................... 87
Hình 3.15: B n

tình hình nh h (ng

n s)c khoA con ng

i do sE d ng n

c

gi ng khoan ( các xã thu c huy n An Phú ........................................................ 91
Hình 3.16: S

thu m u n

Hình 3.17: Bi u

bi n

c ng m ( khu v c kh o sát thu c xã Khánh An ........ 93

ng c a Arsen trong n

c ng m ( khu v c kh o sát

thu c xã Khánh An............................................................................................. 95
Hình 3.18: B n
trong n
Hình 3.19: B n

phân b& không gian

l ch chu n c a hàm l 'ng Arsen

c ng m ( khu v c kh o sát thu c xã Khánh An................................ 96
phân b& không gian h s& bi n

ng c a hàm l 'ng Arsen

Trung tâmtrong

Học
ĐH
Cần
Thơ
tập và nghiên98cứu
n liệu
c ng m
( khu
v c kh
o sát@
thuTài
c xãliệu
Khánhhọc
An.................................
Hình 3.20: B n

phân b& không gian c a hàm l 'ng Arsen trong n

c ng m

( khu v c kh o sát thu c xã Khánh An .......................................................... 100


DANH SÁNH HÌNH
------Hình 1.1: Các t ng n

Trang
c ng m................................................................................... 4

Hình 1.2: Các con

ng xâm nh p As vào ngu n n

c và con ng

i..................... 10

Hình 1.3: B nh nhân b) ung th da ......................................................................... 22
Hình 1.4: B nh nhân b) en và r*ng móng chân ................................................... 23
Hình 1.5: S
các h'p ph n thi t y u c a công ngh GIS.......................................29
Hình 1.6: S

t3ng quát c a GIS.............................................................................30

Hình 1.7: Mô hình bi n

ng tuy n tính .................................................................... 34

Hình 1.8: Variogram không nhìn th y bi n

ng...................................................... 35

Hình 1.9: Mô hình hình c u........................................................................................ 36
Hình 1.10: Mô hình hàm mC ...................................................................................... 37
Hình 1.11: Mô hình Gaussian..................................................................................... 37
Hình 1.12: Mô hình nh h (ng c a các i*m kh o sát lên i*m không l y m u ...... 38
Hình 2.1: Các b
n

c th c hi n vi c qu n lý và ánh giá hàm l 'ng Arsen trong

c ng m c a các xã ( t-nh An Giang ............................................................. 46

Hình 2.2: Quy trình th c hi n ánh giá s phân b& không gian c a Arsen trong

Trung tâmn Học
liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
c ng m ( xã Khánh An ................................................................................ 48
Hình 3.1: B n

hành chính t-nh An Giang .............................................................. 50

Hình 3.2: C s( d, li u thu c tính v hàm l 'ng Arsen trong n

c ng m c a các

xã ( t-nh An Giang ............................................................................................ 58
Hình 3.3: Truy xu t d, li u hình h c và phi hình h c ............................................... 59
Hình 3.4: B n

cEa s3 info...................................................................................... 60

Hình 3.5: B n

phân b& hàm l 'ng Arsen trung bình trong n

c ng m c a các

xã ( t-nh An Giang ............................................................................................ 62

Hình 3.6: B n

v trí l y m u n

Hình 3.7: B n

phân b& m)c

c ng m ( huy n An Phú .................................... 65
nhi m Arsen trong n

c ng m c a huy n An

Phú...................................................................................................................... 67
Hình 3.8: B n

tình hình sE d ng n

c cho !n u&ng tr

c ây c a các xã (

huy n An Phú ..................................................................................................... 70
Hình 3.9: B n

ph

ng pháp xE lý n

c cho !n u&ng tr

c ây c a các xã (

huy n An Phú ..................................................................................................... 74
Hình 3.10: B n

tình hình sE d ng n

c cho !n u&ng hi n nay c a các xã (


huy n An Phú ..................................................................................................... 77
Hình 3.11: B n

ph

ng pháp xE lý n

c cho !n u&ng hi n nay c a các xã (

huy n An Phú ..................................................................................................... 80
Hình 3.12: B n

ch t l 'ng n

c gi ng khoan ( các xã thu c huy n An Phú....... 82

Hình 3.13: B n

tình hình sE d ng n

c cho tMm giJt tr

c ây c a các xã (

huy n An Phú ..................................................................................................... 84
Hình 3.14: B n

tình hình sE d ng n

c cho tMm giJt hi n nay c a các xã (

huy n An Phú ..................................................................................................... 87
Hình 3.15: B n

tình hình nh h (ng

n s)c khoA con ng

i do sE d ng n

c

gi ng khoan ( các xã thu c huy n An Phú ........................................................ 91
Hình 3.16: S

thu m u n

Hình 3.17: Bi u

bi n

c ng m ( khu v c kh o sát thu c xã Khánh An ........ 93

ng c a Arsen trong n

c ng m ( khu v c kh o sát

thu c xã Khánh An............................................................................................. 95
Hình 3.18: B n
trong n
Hình 3.19: B n

phân b& không gian

l ch chu n c a hàm l 'ng Arsen

c ng m ( khu v c kh o sát thu c xã Khánh An................................ 96
phân b& không gian h s& bi n

ng c a hàm l 'ng Arsen

Trung tâmtrong
Học
ĐH
Cần
Thơ
tập và nghiên98cứu
n liệu
c ng m

( khu
v c kh
o sát@
thuTài
c xãliệu
Khánhhọc
An.................................
Hình 3.20: B n

phân b& không gian c a hàm l 'ng Arsen trong n

c ng m

( khu v c kh o sát thu c xã Khánh An .......................................................... 100


TÓM L +C
Ngày nay tình tr ng ô nhi m môi tr

ng, nh t là môi tr

ng n

nhanh, do s phát tri*n không ng ng c a công nghi p hoá, hi n
gia t!ng s& l 'ng ch t th i v i t&c
nên ph n l n ng
quá m)c ngu n n
n

r t nhanh. Môi tr

i dân chuy*n sang sE d ng n

ng n

c ng m, d n

c gia t!ng càng

i hoá

tn

c làm

c mJt ã b ô nhi m
n tình tr ng khai thác

c ng m. H u qu là làm t!ng hàm l 'ng các kim lo i nJng trong

c ng m, Jc bi t là Arsen.
Các k8 thu t GIS ã h3 tr' cho công tác nghiên c)u hi n tr ng ch t Arsen trong

n

c ng m ( t-nh An Giang. K t qu th c hi n
+ Qu n lý

t

'c nh sau:

'c c s+ d, li u không gian và thu c tính v Arsen trong n

ng m c a t-nh An Giang g m có giá tr trung bình (Avg),

l ch chu n (Std),

c

bi n

ng (Var), giá tr l n nh t (Max), giá tr nhN nh t (Min) c a hàm l 'ng Arsen.
+ Xây d ng b n
qua m)c

phân b& hàm l 'ng Arsen trung bình trong n

c ng m thông

nhi m Arsen trung bình c a xã trong t-nh An Giang, g m 8 c p và dao

ng trong kho ng 0,02 – 0,7 mg/l.
+ Xây d ng b n

phân b& các m)c

nhi m Arsen trong n

c ng m c a các

Trung gitâm
Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
ng khoan ( huy n An Phú g m 8 c p và dao ng trong kho ng 0,45 – 0,83 mg/l.
+ Xác
trong n

nh kho ng cách bi n

ng và phân b& không gian c a hàm l 'ng Arsen

c ng m ( khu v c kh o sát thu c xã Khánh An: v i mô hình bi n

hình Gaussian, và kho ng cách thu m u dao
• Phân b&

ng t 457 m

l ch chu n hàm l 'ng Arsen trong n

ng là mô

n 791,5 m.
c ng m dao

ng trong

kho ng 0 – 0,6 mg/l.
• Phân b& c a h s& bi n

ng c a hàm l 'ng Arsen trong n

c ng m dao

ng

trong kho ng 0 – 300%.
• Phân b& không gian c a hàm l 'ng Arsen dao
mg/l.

-1-

ng trong kho ng 0,04 – 1


M

U

Arsen là kim lo i có th* t n t i trong nhi u d ng h'p ch t vô c và h,u c . Arsen
là ch t c c

c có kh n!ng tích lu8 và có th* gây ung th bi*u mô da, ph qu n, ph3i,

các xoang… Arsen xâm nh p vào n
các ngu n th i công nghi p hoJc lMng

c do quá trình hòa tan, phong hóa t
ng t khí quy*n.

ng BOng Sông CEu Long Jc bi t là các vùng thi u ngu n n
kênh r ch, ng

i dân ch y u sE d ng là n

c ng m (n

dân sE d ng cho sinh ho t và !n u&ng là v n
T nh,ng v n
Arsen trong n
ho ch

này * h n ch
trên mà

c ng m mà ng

h t s)c nguy hi*m, các nhà môi tr

nh h (ng

n s)c khoA c a ng

i
ng

i dân.

tài “Nghiên c)u hi n tr ng phân b& hàm l 'ng ch t

c ng m bOng k8 thu t GIS”

nh cCng nh chính quy n

công tác b o v , sE d ng ngu n n

a ph

ng

'c th c hi n nhOm giúp cho các nhà
a ra chi n l 'c hi u qu h n trong

c, Jc bi t là n

c ng m m t cách h'p lý trong

các l2nh v c sinh ho t, !n u&ng, nông nghi p, công nghi p ( vùng
t-nh An Giang v i m c tiêu

c t sông ngòi

c gi ng khoan) cho sinh ho t

và !n u&ng. Vi c ô nhi m kim lo i Jc bi t là Arsen trong ngu n n
c n quan tâm v n

t á, t

BSCL Jc bi t là

tài là:

Trung tâm+ Học
liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
ng d ng k8 thu t GIS vào qu n lý c s( d, li u hàm l 'ng Arsen trong n c
ng m ( t-nh An Giang.
+ Xây d ng s phân b& hàm l 'ng Arsen trong n

c ng m ( huy n An Phú, t-nh

An Giang.
+ Xác

nh kho ng cách bi n

ng c a hàm l 'ng Arsen trong n

v c kh o sát thu c xã Khánh An.

-2-

c ng m ( khu


CH

NG I

L +C KH O TÀI LI U

I. S

L +C V, N

C NG M VÀ Ô NHI-M N

C NG M

1.1. Khái ni m n !c ng"m
N

c ng m là m t d ng n

c trong

t, tích tr, trong

t á tr m tích b i r i nh

cJn, s n, cát, b k t, trong các khe n)t, có th* khai thác trong các ho t
ng

i. Jc i*m chung c a n

c ng m là kh n!ng di chuy*n nhanh trong các l p

x&p, t o thành dòng ch y ng m theo
Theo

ng c a con

t

a hình.

sâu phân b&, có th* chia n

c ng m thành n

c ng m t ng mJt và n

c

ng m t ng sâu.
+N
Lo i n

c ng m t ng mJt: th

ng không có l p ng!n vách v i

a hình b mJt.

c ng m t ng mJt r t d ô nhi m.

+N

c ng m t ng sâu th

ng nOm trong l p

'c ng!n cách b(i m t l p không th m n
3 vùng: vùng thu nh n n

t á x&p, phía trên và d

c, m t l p n

c, vùng chuy*n t i n

c ng m t ng sâu th

c, và vùng khai thác n

Kho ng cách gi,a vùng thu nh n và vùng khai thác n

i

c th

u

ng có

c có áp.

ng quá xa, t vài ch c

Trung tâm
Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
n vài tr!m km. Các lP khoan n c ( vùng khai thác th ng có áp l c. ây là lo i

n

c ng m có ch t l 'ng t&t và l u l 'ng 3n

nh. (Nguy n Thành Nhân, 2001)

Theo Hoàng Ng c Oanh và Nguy n V!n Âu (2000): “ N
l c, ( tr ng thái t do, hoàn toàn b o hoà và t n t i th
u tiên tính t mJt

t xu&ng”. Trong n

cd

i

c chung. N

mJt, nên không th* không nghiên c)u n

t, n

ánh sáng mJt tr i b&c h i thành h i n

cd

i

c trên mJt

c ng m chi m ph n quan

k t t l i thành h t to và r i xu&ng thành m a. N

t.

i

t và kho ng

ng th i ây cCng là kho n

c ng m.

-3-

t

c

i.

t và trong ao, h , sông, bi*n gJp
c m a r i xu&ng mJt

ch y xu&ng sông , ao , h … m t ph n b&c h i qua mJt
thành n

c d

c bay lên không trung, gJp l nh h i n

h i qua lá, m t ph n ng m d n xu&ng mJt

c

c ng m có liên quan m t thi t v i trên

ng t quan tr ng nh t cho sinh ho t và s n xu t c a con ng
Theo Bùi Minh Quang (1992), n

c tr ng

ng xuyên trong l p ch)a n

tr ng nh t, kho ng 234.106 km3, t)c là 99% t3ng l 'ng n
1,6883% trong t3ng l 'ng n

c ng m là n

n t ng

t, mJt n

c sQ

t m t ph n

c và s b&c thoát

t không th m sQ tích t l i


1.2. S. hình thành n !c ng"m.
S hình thành n

c ng m tr i qua nhi u giai o n. Các tác nhân có liên quan

n

chu trình này bao g m: b)c x , tr ng l c, s)c hút phân tE và l c mao d n (hình 1.2).

Trung tâm Học liệu ĐH Cần Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Hình 1.1: Các t ng n
Ngu n: D

c ng m.

ng Th Bích Huy n (2006)

1.3. Ô nhi/m n !c ng"m
1.3.1. )nh ngh0a
N

c ng m b ô nhi m là n

c ng m có n ng

v t, mùi và màu sMc;v.v.. v 't qua quy
nông công nghi p khác trong

các ch t tan, không tan, vi sinh

nh an toàn dùng trong sinh ho t và m c ích

i s&ng con ng

i.

1.3.2. Các ngu1n gây ô nhi/m n !c ng"m
N

c ng m là ngu n cung c p n

c sinh ho t ch y u ( nhi u qu&c gia và vùng

dân c trên th gi i. Do v y, ô nhi m n
môi tr

ng s&ng c a con ng

c ng m có nh h (ng r t l n

i. Các tác nhân gây ô nhi m chính là kim lo i nJng, hoá

ch t h,u c , vi khu n, vi sinh v t…(VC !ng
S ô nhi m n

n ch t l 'ng

, 1997)

c ng m hi n nay ph n nh ho t

ng kinh t c a con ng

i ngày

càng a d ng cCng nh các bi n pháp phòng tránh ô nhi m v n ch a toàn di n. Các
nguyên nhân ch y u là:
-4-


+ Ô nhi m do sinh ho t
Do r i ro t các h th&ng c&ng rãnh: do ho t

ng c a con ng

i cùng v i các

i u ki n t nhiên ã làm cho h th&ng c&ng rãnh r n n)t, làm các ch t ô nhi m th m
l u qua t ng n
n ng

c ng m nh các h'p ch t h,u c , vô c , các vi khu n

ch iv i

cao, kim lo i nJng (Cu, Hg, Pb, Mg…) r t nguy hi*m khi i vào dòng n
XE lý n

cCng nh h (ng
Ch t rMn

c th i bOng bi n pháp th m qua
n ch t l 'ng n

t, v lâu dài thì ph

c.

ng pháp này

c ng m.

'c th i tr c ti p trên

t, n

c m a, n

c mJt ( các vùng lân c n

th m vào l p ch t th i rMn có th* mang theo ch t ô nhi m hoà tan i sâu xu&ng
m cn

n

c ng m.

+ Nhi m b n do công nghi p
Nhi m b n do công nghi p th
b n công nghi p có th* do n
ho t

ng r t

c h i Jc bi t là kim lo i nJng. Nhi m

c th i công nghi p, th m l u t b* ch)a và &ng d n,

ng khai khoáng…
+ Nhi m b n do nông nghi p :
Do các ho t

ng t

i tiêu, ch t th i

ng v t, phân bón, các ch t c i t o

t

Trung vàtâm
Học
liệutr ĐH
CầnngThơ
Tàiy tràn
liệumang
họctheo,

tậpth và
nghiên
các lo
i thu&c
sâu…th
do n @
c ch
m sâu
xu&ng cứu
t
nn

c ng m.
Ngoài ra, quá trình ô th hoá cCng làm gi m l 'ng b3 sung n

t!ng c

ng vi c khai thác n

c ng m và

c ng m, k t qu làm ô nhi m và thay 3i m c n

c

ng m.
II. T2NG QUAN V, ARSEN
2.1. Gi!i thi u
Theo Lê Huy Bá (2000), Arsen r t

'c nhi u ng

i bi t

n vì nh,ng tính

c

c a m t s& h'p ch t có ch)a nó. May mMn là luôn có nhi u khác bi t l n trong tính
c c a t ng h'p ch t khác nhau và nh,ng lo i th
ph i

u

ng tìm th y trong

c. S h p thu nhi u As c a nhi u cây tr ng trên

th m chí ngay (

t tr ng t

ng &i nhi u As, cây tr ng th

t tr ng không

t li n không quá l n,
ng không ch)a As gây

nguy hi*m.

Ngày nay, ng

i ta r t th

ng dùng h'p ch t As * s n xu t thu&c tr sâu b ,

thu&c b o v trái cây, thu&c kích thích t!ng tr (ng cho heo, bò trâu.

-5-


Arsen khác hRn v i m t s& kim lo i nJng bình th
h,u c ít

ng, vì a s& các h'p ch t As

c h n các h'p ch t As vô c . Trong khi có m t s& i*m t

h c v i lân (P), hoá h c

ng

ng hoá

t tr ng c a As khá a d ng h n, b(i vì nó có th* t n t i (

nhi u h n m t tr ng thái oxy hoá d

i m)c chênh l ch bình th

ng (

t tr ng và As

có th* t o các liên k t v i l u hu@nh (S) và Cacbon (C) d dàng h n lân (P).
2.2. Arsen là gì?
Trong b n h th&ng tu n hoàn Mendelef, Arsen (As) là nguyên t& s& 33, thu c
nhóm V, (4s2, 4p3), chu k@ 4 . As là nguyên t& t nhiên trong vN trái
có màu xám óng ánh. Các h'p ch t ch)a As t n t i trong các môi tr

t và là kim lo i
ng á,

t, n

c,

không khí và sinh v t.
As là nguyên t& l +ng tính, xu t hi n c trong h'p ch t kim lo i và phi kim.
(Irgolic, 1994;Clifford and Zhang, 1994).
As là ch t b n v,ng, tích t sinh h c và
là m t ch t r t

c,

c h i, b n trong không khí,

t, n

c, As

c g p 4 l n Hg, làm thay 3i cân bOng h th&ng Enzim c a c

th* (Pickardt. W, 1999)
2.3. M t s tính ch t c3 b4n c5a Arsen

Trung tâm
Học
Thơ @ Tài liệu học tập và nghiên cứu
Theo
Nguyliệu
n ThĐH
Tuy Cần
t Mai (2006);
2.3.1. Tính ch t v't lý
Arsen có nhi t

nóng ch y ( 817oC, i*m sôi 613 oC, nhi t hoá h i 34,76kJ/mol,

âm i n 2,18, nhi t dung riêng 0,33J/gK, tS tr ng 5,77 g/cm3. (( 293 ok), s& oxy
hoá th p nh t (-3) và s& oxy hoá cao nh t (+5).
Arsen có tên g i Vi t Nam là th ch tín. Nguyên t& Arsen có ký hi u là As, c u hình
i n t : 1s22s22p63s23p64s23d104p3 và

'c x p vào h ng kim lo i chuy*n ti p. Arsen

có ba d ng:
+ Arsen xám (As-α) là d ng b n, t
+ Arsen en (As-β) là d ng vô

ng &i c)ng, giòn tS tr ng 5,77 g/cm3.

nh hình, giòn, tS tr ng 4,9 g/cm3.

+ Arsen vàng (As-γ) g m nh,ng phân tE As4, gi b n, m m, tan d trong Cacbon,
Disulfua, có tính ch t gi&ng Phospho trMng (ho t tính hoá h c cao h n Arsen xám và
Arsen en), có tS tr ng 2,03 g/cm3.
2.3.2. Tính ch t hoá h c
Arsen

'c xem nh là m t ch t

c ( c g p 4 l n so v i thuS ngân) và có kh

n!ng tích t b n v,ng trong không khí,

tn

-6-

c. Arsen t n t i ( b&n tr ng thái oxy


hoá khác nhau, bao g m As(-III), As(0), As(III), và As(V), trong ó Arsen ( d ng
As(III) và As(V) là ph3 bi n nh t trong t nhiên.
Kim lo i Arsen t nó không gây

c h i. Nh ng nh c c u i n tE d dàng hoá

chuy*n nên Arsen có th* k t h'p các ch t h,u c l n các mu&i vô c , Arsen trong các

h'p ch t h,u c có Cacbon và hydrogen thì không

c h i lMm, nên khi ta !n m t s&

h i s n nh tôm, cá bi*n… có th* là t!ng l 'ng Arsen h,u c trong n
s)c khoA l i không b
sulfur và oxygen d

c ti*u nh ng

nh h (ng. Tuy nhiên, các h'p ch t Arsen vô c có chlorine,

i d ng Arsenite (h'p ch t c a Arsen hoá tr III) và Arsenate (h'p

ch t c a Arsen hoá tr V) l i r t

c h i. Dù v i li u l 'ng th p, các Arsen vô c xâm

nh p d dàng vào trong c th* r i tích t l i,

n khi

t

hàm l 'ng thích h'p thì

Arsen sQ t o ra b nh &m en ( da (Melanosis), ung th da (Arsenicosis), b nh chay
en bàn chân (Keratosis) và m t s& b nh v
kinh…Arsenate là d ng

tim m ch, gan, th n và c

th n

'c sE d ng ph3 bi n trong các ngành công nghi p nh

thu&c tr sâu trong canh tác nông nghi p, s n xu t thuS tinh và trong l2nh v c tinh ch
ng. Trong môi tr

ng

t v i i u ki n oxy hoá, Arsen ch y u ( d ng Arsenate.

MJt khác, Arsenite là d ng ch y u c a Arsen trong môi tr

ng i u ki n khE.

Trung Arsenite
tâm Học'cliệu
ĐHlinh
CầnngThơ
liệu học
tập và
nghiên
cứu
xem nh
và c@
h nTài
Arsenate.
Nhìn chung,

Arsen
( d ng vô
c linh

ng và

c h n Arsen ( d ng h,u c

Arsen không ph n )ng v i n
n

cc

&i v i cây tr ng, v t nuôi và con ng

c, axit loãng nh ng tan

'c trong axit

i.

m Jc,

ng thuS, ki m và ch t oxy hoá i*n hình. Jc tr ng c a Arsen là có kh n!ng

t o h'p ch t hoá h c v i kim lo i * t o thành Arsenua. Các ph n )ng c a Arsen
th* hi n qua nh,ng ph

ng trình sau:

Ph n )ng c a Arsen v i acid Jc:
2As + 3H2SO4 ( Jc, nóng)
As + 5HNO3 ( Jc)

As2O3↓ + 3SO2 + 3H2O

H3AsO4 + 5NO2 + H2O

As + 3HCl ( Jc) + HNO3 ( Jc)

AsCl3 + NO↑ + H2O

Ph n )ng c a Arsen v i Baz :
2As + 2NaOH (20%) + H2O
2As + 6KOH (20%)

NaAsO3 + 3H2↑

2K3AsO3 + 3H2↑

2As + 6NaOH (loãng) + 5NaClO

2Na3AsO4 +5NaCl + 3H2O

2As + 6NaOH (loãng) +5H2O2 ( Jc)
Ph n )ng c a arsen v i ch t oxy hoá:
-7-

2Na3AsO4 + 8H2O

'c


2As +3O2

2As2O3

2As + 5F2

2AsF5

2As + 3Cl2

3AsCl3

2As + Cl2 + 8H2O

3H3AsO4 +10HCl.

(Nguy n Th Tuy t Mai, 2006)
2.4. Ngu1n g c Arsen
2.4.1. Ngu1n g c t. nhiên
As và h'p ch t c a nó chi m kho ng 1,5% - 2,0% vN qu

t. As là nguyên t&

chính c a nhi u nhóm khoáng s n trong M!cma và á tr m tích. Có h n m t tr!m
khoáng s n có ch)a As nh : Arsenopyric (FeAsS), Realgar (AsS), orpiment (As2O3),
tennantit (Cu3AsS3), Enargit (Cu3AsS4), Skorodit (FeAsO4.2H2O) (H V
c ng s , 2000, trong Hoàng Th Ph

ng Hoa, 2006).

Theo Federal (2000), có nhi u ngu n g&c t nhiên cCng nh ho t
ng

i có th* làm xu t hi n As trong th)c !n và n

g m s hình thành
N

c

a lí ( á,

ng Bính và
ng c a con

c u&ng. Ngu n g&c t nhiên chính

t, và tr m tích), ho t

ng

a nhi t có th* là ngu n g&c c a As vô c trong n

a lí, ho t

c mJt và n

ng núi lEa.

c ng m.

Trung tâm
Học thích
liệuAs
ĐH
Cần
cứu
S phóng
ra môi
tr Thơ
ng còn@
là hTài
u quliệu
c ahọc
cháy rtập
ng, và
ho t nghiên
ng núi lEa
(ATSDR, 1998).
Theo Lê V!n Khoa (1995), ngu n g&c t nhiên ch y u c a As là núi lEa bay h i
nhi t

th p, xói mòn do gió, lEa r ng và b i

vào khí quy*n

id

ng. S& l 'ng c a nó xâm nh p

'c ánh giá c th* là: núi lEa 7.000 – 17.000 t n/n!m, bay h i nhi t

th p 16.000 – 26.000 t n/n!m, xói mòn gió 2.000 – 2.500 t n/n!m.
2.4.2. Ngu1n g c công nghi p
As sE d ng trong công nghi p bao g m các ch t b o qu n gP, thu&c sE d ng trong
nông nghi p, công nghi p, khai thác khoáng s n và nó là m t trong nh,ng ngu n gây ô
nhi m As trong môi tr

ng

Vi c s n xu t Arsenate
chi m kho ng 90%

t và n

ng (CCA), m t h'p ch t As vô c và ch t b o qu n gP

'c sE d ng trong ngành công nghi p c a M8 (USGS, 1998;

USGS,1999 trong Hoàng Th Ph
Tr

c (Federal, 2000).

ng Hoa, 2006)

c ây, As sE d ng trong nông nghi p bao g m: thu&c tr sâu, thu&c di t cN,

thu&c di t côn trùng, ch t làm r ng lá, ch t khE trùng

-8-

t (Federal, 2000)


As và các h'p ch t c a As

'c sE d ng r ng rãi cho m c ích công nghi p g m:

i n nh, ch t xúc tác, d 'c ph m, nhu m, tráng men (Azeue and Nriagu, 1994 trong
Hoàng th Ph

ng Hoa, 2006).

Quá trình n u ch y

ng, chì, kQm, s n xu t thép, &t r ng,

ng cN,sE d ng và s n

xu t thu&c tr sâu di t cN, &t ch t th i và nhà máy thuS tinh là ngu n g&c c a s xu t
hi n As.
c tính c) s n xu t 1 t n Cu có kho ng 3,5 – 3,9 kg As gi i phóng vào không khí,
thuS v c và

t. S bay h i As do n u Cu,

c tính trên toàn c u kho ng 12.080

t n/n!m, 1.430 t n/n!m khi n u chì, 780 t n/n!m khi n u kQm, 6.000 t n/n!m khi &t
than á, 3.500 t n/n!m thông qua vi c sE d ng thu&c tr sâu di t cN. As ch)a trong
than r t khác nhau, nh ng hàm l 'ng trung bình kho ng 15 g/l t n than. Hàng n!m
trên th gi i s n xu t kho ng 50.000 t n Arsen trioxit sE d ng ch y u trong thu&c di t
cN và b o v r ng. Ng
khí,

id

ng,

i ta th y t n t i m t chu trình kín, liên t c c a As qua không

t và hàm l 'ng c a nó ( BMc bán c u cao h n nhi u so v i Nam bán

c u. As xâm nh p vào th gi i s&ng, vào c th*

ng th c - v t t

t, n

c, qua quá

trình &t cháy, phân huS và bay h i. T3ng l 'ng As trong kh&i th c v t trên trái

t

Trung kho

tâmngHọc
liệu
ĐH
CầnngThơ
@ngTài
liệu
tập
và1995).
nghiên cứu
160.000
t n và
trong
v t kho
3.000
t n. học
(Lê V!n
Khoa,
2.4.3. Ngu1n g c th.c ph6m, d 7c ph6m
As trong t nhiên xu t hi n ( th c ph m, n

c, không khí và s ti p xúc v i

t. L

cá và h i s n, As vô c chi m 10% t3ng l 'ng As và trong các th c ph m khác là
90%. (NCR, 1999).
D 'c ph m cCng có th* là m t ngu n g&c ô nhi m As. N!m 1969 các b nh nhân (
Anh

'c cho dung d ch Fowier (Potassium Arsenite) * i u tr m t s& b nh v da,

m t s& b nh nhân ã tích lu8 nhi u t i 10g As hoJc h n d
1994 trong Hoàng Th Ph

i d ng vô c (Sasieni et al,

ng Hoa, 2006 ). 142 b nh nhân ã

'c khám vào n!m

1970 * tìm các d u hi u As cho th y có 45% b s ng hoá da, 10% b ung th da.
Theo Choprapawon và Rodeline (1997) trong Hoàng Th Ph
thông báo có h n 100 ca nhi m

c As mãn tính có liên quan

ng Hoa (2006).

ã

n vi c sE d ng các

lo i thu&c c3 truy n ( Thái Lan.
2.4.4. Ngu1n g c c5a Arsen trong n !c ng"m
Arsen là m t kim lo i trong thành ph n t nhiên c a á ( nhi u vùng trên th gi i
và có th* tìm th y trong n

c ch y qua các l p á ch)a Arsen. Arsen cCng
-9-

'c tìm