Xây dựng phương án dự báo lũ phục vụ vận hành hệ thống hồ chứa trên lưu vực sông vu gia thu bồn

L IC M

N

u tiên tác gi bày t lòng kính tr ng và bi t n sâu s c, đ n các th y cô giáo
h

ng d n GS.TS Hà V n Kh i và PGS.TS Hu nh Lan H

ng đã t n tình h

ng

d n tác gi trong su t quá trình nghiên c u và hoàn thi n Lu n v n.
Tác gi xin c m n Tr
tr

ng

ng

i h c Th y L i, Ban

ào t o sau

i h c

i h c Th y L i đã t o đi u ki n thu n l i cho tác gi trong th i gian

nghiên c u và hoàn thành Lu n v n.
Tác gi xin bày t lòng bi t n sâu s c đ n quý th y cô và các b n đ ng

nghi p, đã đóng góp nhi u ý ki n thi t th c đ tác gi hoàn thi n lu n án.
Cu i cùng, tác gi xin g i l i c m n đ n gia đình, b n bè đã đ ng viên tác gi
v v t ch t và tinh th n và t o nh ng đi u ki n thu n l i nh t đ tác gi hoàn thành
lu n v n c a mình.
Hà N i, ngày 20 tháng 4 n m 2015
Tác gi

oàn Th Vân


L I CAM OAN
Tôi là oàn Th Vân. Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng
tôi. Các n i dung và k t qu nghiên c u trong Lu n v n là trung th c và ch a đ
ai công b trong b t k công trình khoa h c nào.
Tác gi

oàn Th Vân

c


M CL C
L IC M

N ..............................................................................................................

L I CAM OAN ........................................................................................................
M

U ....................................................................................................................1

1.Tính c p thi t c a đ tài.......................................................................................1
2. M c tiêu c a đ tài ..............................................................................................2
3. H

ng ti p c n và ph

4. K t qu d ki n đ t đ

ng pháp nghiên c u....................................................2
c ..................................................................................4

5. N i dung c a lu n v n.........................................................................................4
CH

NG I: T NG QUAN CÁC NGHIÊN C U V D BÁO L PH C V

QUY TRÌNH V N HÀNH H TH NG H CH A TRONG VÀ NGOÀI N

C

.....................................................................................................................................5
1.1. T ng quan các nghiên c u trong n

c ...........................................................5

1.2. T ng quan các nghiên c u ngoài n

c .........................................................11

1.3.
CH

xu t h

ng nghiên c u .............................................................................13

NG II: I U KI N T

C I M CH
2.1.

NHIÊN, PHÁT TRI N KINH T -XÃ H I,

L L U V C SÔNG VU GIA-THU B N ....................15

c đi m đ a lý t nhiên l u v c sông Vu Gia-Thu B n............................15

2.1.1. V trí đ a lý ................................................................................................15
2.1.2.

a hình ....................................................................................................16

2.1.3.

a ch t ....................................................................................................16

2.1.4. Th nh

ng ..............................................................................................16

2.1.5. Th c v t ....................................................................................................17
2.2.

c đi m khí h u và dòng ch y sông ngòi. ..................................................17

2.2.1. Khí h u .....................................................................................................17
2.2.2.

c đi m dòng ch y sông ngòi ................................................................18

2.3. Ch đ dòng ch y l và đ c đi m s hình thành l trên l u v c sông Vu
Gia-Thu B n...........................................................................................................19
2.3.1. Hình th th i ti t gây m a l l n .............................................................19
2.3.2.

c đi m l ..............................................................................................23

2.4. Yêu c u phòng ch ng l vùng h du. ............................................................30


2.5. Quá trình phát tri n h th ng h ch a trên dòng chính Vu Gia-Thu B n.
.................................................................................................................................33
2.6. Phân tích đ c đi m m a gây l trên l u v c sông. .....................................37
2.7. Hi n tr ng và ph
2.8.

ng h

ng phát tri n kinh t -xã h i .............................39

c đi m hình thành dòng ch y l (ch đ l , s thay đ i theo không gian

và th i gian, t c đ t p trung dòng ch y…). ......................................................40
CH

NG III: XÁC

NH PH

NG PHÁP VÀ L A CH N MÔ HÌNH D

BÁO L CHO L U V C SÔNG VU GIA-THU B N ......................................46
3.1. Nhi m v d báo l theo s phát tri n h th ng h ch a trên l u v c sông
Vu Gia-Thu B n. ...................................................................................................46
3.2. T ng quan v công tác d báo l l u v c sông Vu Gia-Thu B n ..............46
3.2.1. Các ph

ng pháp d báo l cho l u v c sông Vu Gia-Thu B n .............46

3.2.2. Các n i dung d báo l l u v c sông Vu Gia- Thu B n ..........................47
3.2.3. Nh n xét ....................................................................................................50
3.3. Ph

ng h

ng xây d ng phát tri n ph

ng pháp d báo l đ i v i l u

v c sông Vu Gia-Thu B n. ...................................................................................51
3.4. L a ch n mô hình mô ph ng cho d báo l . ...............................................53
3.5. Thi t l p s đ h th ng d báo l ph c v v n hành phòng, ch ng l cho
h th ng h ch a trên sông Vu Gia-Thu B n. ....................................................55
3.5.1. S đ m ng l

i sông tính toán khu v c th

ng l u ...............................55

3.5.2. S đ m ng l

i sông tính toán vùng h du .............................................56

............................................................................................................................58
3.6. Tài li u khí t
3.6.1.

c đi m l

ng, th y v n s d ng trong mô hình ..................................67
i tr m ..................................................................................67

3.6.2. L a ch n tr m đo m a và l u l
CH

NG IV:

ng cho mô hình d báo......................70

NG D NG MÔ HÌNH Ã THI T L P CHO D

BÁO L

TRÊN L U V C SÔNG VU GIA – THU B N. .................................................72
4.1. Hi u ch nh và ki m đ nh mô hình .................................................................72
4.1.1. Hi u ch nh b thông s mô hình MIKE – NAM .......................................72
4.1.2. Hi u ch nh b thông s mô hình Mike 11.................................................79
4.2. Nh n xét k t qu và phân tích kh n ng ng d ng mô hình. ....................85


4.2.1. Nh n xét k t qu .......................................................................................85
4.2.2. Phân tích kh n ng ng d ng c a mô hình ..............................................86
4.3. D báo th nghi m và phân tích k t qu d báo ........................................87
4.3.1. X lý s li u m a ph c v cho d báo l .................................................87
4.4. D báo th nghi m .........................................................................................95
4.4.1. L a ch n tr n l d báo ...........................................................................95
4.4.2. Các b

c ti n hành ..................................................................................96

4.4.3. Nh n xét k t qu d báo và ki n ngh ......................................................96
K T LU N VÀ KI N NGH ..............................................................................100
1. K t lu n ............................................................................................................100
2. Ki n ngh ..........................................................................................................100
TÀI LI U THAM KH O ....................................................................................102
PH L C ...............................................................................................................104
i

DANH M C HÌNH
Hình 2.1. B n đ l u v c sông Vu Gia – Thu B n .........................................15
Hình 2.2. H th ng các h ch a l n ph n th

ng l u l c v c sông Vu Gia -

Thu B n ...........................................................................................................36
Hình 3.1. S đ t ng quát bài toán d báo l sông Vu Gia-Thu B n ............52
Hình 3.2. S đ h th ng Vu Gia-Thu B n .....................................................53
Hình 3.3. S đ h th ng khu v c th

ng l u sông Vu Gia-Thu B n ............58

Hình 3.4. S đ tính toán h l u l u v c sông Vu Gia – Thu B n .................59
Hình 3.5. S đ th y l c h th ng sông Vu Gia – Thu B n ............................63
Hình 3.6. Các l u v c b ph n trên h th ng sông Vu gia – Thu B n ..........66
Hình 3.7. S đ phân b các tr m m a trên các ti u l u v c ........................67
Hình 3.8. B n đ l

i tr m khí t

ng th y v n l u v c Vu Gia- Thu B n ....70

Hình 4.1. S đ quá trình hi u ch nh b thông s ..........................................73
Hình 4.2.

ng quá trình l và t ng l

ng l th c đo và d báo t i Nông

S n tr n l 10-23/10/2008 ..............................................................................75
Hình 4.3.

ng quá trình l và t ng l

ng l th c đo và d báo t i Nông

S n tr n l 25/09-05/10/2009 .........................................................................76
Hình 4.4.

ng quá trình l và t ng l

ng l th c đo và d báo t i Thành

M tr n l 10-23/10/2008 ...............................................................................77
Hình 4.5 .

ng quá trình l và t ng l

ng l th c đo và d báo t i Thành

M tr n l 25/09-05/10/2009 ..........................................................................78
Hình 4.6 .
V

ng quá trình l và t ng l

ng l th c đo và d báo t i h A

ng tr n l 25/09-05/10/2009 ....................................................................78

Hình 4.7. K t qu m c n

c mô ph ng và th c đo t i Ái Ngh a tr n l 10-

23/10/2008 ......................................................................................................82
Hình 4.8. K t qu m c n

c mô ph ng và th c đo t i Câu Lâu tr n l 10-

23/10/2008 ......................................................................................................83
Hình 4.9 . K t qu m c n

c mô ph ng và th c đo t i Ái Ngh a tr n l 25/09-

05/10/2009: .....................................................................................................83
Hình 4.10. K t qu m c n

c mô ph ng và th c đo t i Câu Lâu tr n l

25/09-05/10/2009:...........................................................................................84


Hình 4.11. K t qu m c n

c mô ph ng và th c đo t i Ái Ngh a tr n l 4-

21/11/2011 ......................................................................................................84
Hình 4.12. K t qu m c n

c mô ph ng và th c đo t i Câu Lâu tr n l 4-

21/11/2011. .....................................................................................................85
Hình 4.13. C u trúc file d li u m a d báo s tr ........................................91
Hình 4.14 : Bi u đ so sánh t ng l

ng m a tr n d báo 5 ngày và th c đo

m t s tr m m a trên l u v c .........................................................................92
Hình 4.15. C u trúc b n tin d báo m a synop..............................................93
Hình 4.16. K t qu đi u ch nh m a d báo tr n m a tháng 10 n m 2009 c a
m t s tr m trên l u v c .................................................................................95
Hình 4.17. K t qu d báo 24h tr n l tháng 9 n m 2009 t i A V

ng ........98

Hình 4.18: K t qu d báo 24h tr n l tháng 9 n m 2009 t i Thành M ......99
Hình 4.19. K t qu d báo 24h tr n l tháng 9 n m 2009 t i Nông S n .......99


DANH M C B NG
B ng 2.1. L u l

ng trung bình tháng, n m trung bình th i k quan tr c

1997-2006 t i m t s tr m th y v n trong h th ng sông Thu B n ...............18
B ng 2.2. M t s c n bão và áp th p nhi t đ i đ b liên ti p vào ven bi n
mi n Trung trong th i k 1964-1999 ..............................................................21
B ng 2.3.

nh l và c

ng su t l Tr n l XI/1999 .....................................25

B ng 2.4.

nh l và c

ng su t l Tr n l XII/1999 ....................................26

B ng 2.5. L

ng m a, đ nh l và c

ng su t l m t s tr n l l n ...............28

B ng 2.6. Tình hình ng p l t c a tr n l n m 1999 t i m t s v trí vùng h
l u sông Vu Gia - Thu B n .............................................................................31
B ng 2.7. Các d án h ch a theo quy ho ch n m 2000 ...............................34
B ng 2.8. T ng h p các d án trên dòng chính sông Vu Gia - Thu B n .......35
B ng 2.9. L

ng m a m t ngày l n nh t đã quan tr c đ

c

các tr m ......37

B ng 2.10. Th i gian và t c đ truy n l trên các đo n sông ........................41
B ng 2.11. Th ng kê s xu t hi n l l n trên sông Thu B n - Vu Gia ...........42

B ng 2.12. V n t c dòng ch y l (m/s) ...........................................................43
B ng 2.13. Biên đ l trên sông Thu B n - Vu Gia ........................................43
B ng 2.14. C

ng su t m c n

c l sông Vu Gia - Thu B n ........................44

B ng 2.15. Các tham s th ng kê l u l
B ng 2.16. L u l
B ng 2.17. T ng l

ng l thi t k

ng l l n nh t ................................44

ng v i các t n su t quy đ nh nh sau: .....44

ng l các th i đo n 1, 3 và toàn tr n .............................45

B ng 3.1. Các đ c tr ng l u v c c a các nh p l u và l u v c h ch a .......55
B ng 3.2. M ng sông h du l u v c sông Vu Gia – Thu B n ........................59
B ng 3.3. Di n tích phân theo cao đ t i các khu ru ng tiêu phía h l u sông
Vu Gia - Thu B n ............................................................................................64
B ng 3.4: M ng l

i tr m đo khí t

ng th y v n trên l u v c Vu Gia - Thu

B n ..................................................................................................................68
B ng 3.5: Tr ng s m a tính toán m a bình quân cho các l u v c ..............71
B ng 4.1. B thông s mô hình Nam đã hi u ch nh: ......................................74
B ng 4.2. K t qu đánh giá mô hình t i tr m Nông S n ................................75
B ng 4.3. K t qu đánh giá mô hình t i tr m Thành M ...............................77


B ng 4.4. B thông s nhám t i các v trí trên h th ng sông: ......................79
B ng 4.5. K t qu hi u ch nh mô hình MIKE 11 ............................................81
B ng 4.6 . K t qu ki m đ nh mô hình MIKE 11 ............................................82


1

M

U

1.Tính c p thi t c a đ tài
M t s r t l n các h ch a đ

c xây d ng trên toàn th gi i c ng nh

Vi t

Nam trong nhi u th p k g n đây. H th ng h ch a đóng vai trò quan tr ng trong
n n kinh t qu c dân tuy v y theo m t s đánh giá thì r t nhi u h th ng h ch a
l n đã không đem l i hi u ích kinh t , môi tr

ng nh đã đ

c đánh giá trong quá

trình l p d án. Lý do phát huy hi u qu kém có th do trong giai đo n thi t k
không chú ý đ y đ đ n ch đ qu n lý v n hành sau khi d án hoàn t t, không
l

ng tr

cđ

c các yêu c u, m c tiêu n y sinh trong quá trình v n hành h th ng

sau khi hoàn thành ví d nh các yêu c u v c p n
c u duy trì dòng ch y môi tr

c sinh ho t, công nghi p, yêu

ng sông, duy trì sinh thái vùng h l u. Mâu thu n

n y sinh gi a các m c tiêu s d ng n

c có th coi là nguyên nhân chính d n đ n

kém hi u qu trong v n hành khai thác h th ng h ch a. V n hành h ch a là m t
m t trong nh ng v n đ đ

c chú ý nghiên c u t p trung nhi u nh t trong l ch s

hàng tr m n m c a công tác quy ho ch qu n lý h th ng ngu n n

c.

Nghiên c u v n hành qu n lý h th ng h ch a luôn phát tri n cùng th i gian
nh m ph c v các yêu c u liên t c phát tri n c a xã h i. M c dù đã đ t đ
nh ng ti n b

v

c

t b c trong nghiên c u qu n lý v n hành h ch a nh ng cho đ n

th i đi m hi n t i không có m t l i gi i chung cho m i h th ng mà tùy đ c thù c a
t ng h th ng s có các l i gi i phù h p.
Theo s li u quan tr c, l u l
(huy n

ng n

c t sông Vu Gia qua sông Qu ng Hu

i L c) đ vào sông Thu B n là r t l n nh ng th c t n

c v vùng h du

l i r t ít. Vì v y, t nh Qu ng Nam ki n ngh B NN&PTNT nghiên c u t ng th d
án sông Qu ng Hu đ có gi i pháp đi u hòa, phân ph i n

c gi a sông Vu Gia và

Thu B n trong mùa khô. B NN&PTNT có ý ki n v i các b , ngành liên quan
nh m nhanh chóng ban hành quy trình v n hành liên h ch a th y đi n. T nh c ng
đ ngh B Công Th

ng, T p đoàn

i n l c Vi t Nam ch đ o các nhà máy th y


2

đi n trên h th ng sông Vu Gia - Thu B n th c hi n đi u ti t x n

c phát đi n ph i

hài hòa v i yêu c u s n xu t nông nghi p và sinh ho t c a nhân dân vùng h du.
Theo t nh Qu ng Nam, vi c n o vét, kh i thông dòng ch y trên sông Vu Gia Thu B n ch là gi i pháp tình th . N u th y đi n không x n

c, kho ng 10.000 ha

lúa h ngu n Vu Gia - Thu B n s b thi t h i n ng n , hàng tr m ngàn dân thi u
n

c sinh ho t.
V n hành h th ng liên h ch a

Vu Gia – Thu B n nói riêng ch a đ

Vi t Nam nói chung và cho l u v c sông

c chú ý, quan tâm đúng m c, quy trình v n

hành liên h ch a còn nhi u b t c p. Quy ho ch thi t k các h ch a c a ta v n b
chi ph i l i ích ngành và quy trình v n hành m i ch th c hi n cho bài toán mùa l .
Sau này, n u làm ti p bài toán mùa c n s có ch b tr ng

th i đo n giao th i

gi a mùa l và mùa c n. T nh ng b t c p trên, chúng ta th y vi c thành l p l i quy
trình v n hành liên h ch a là r t quan tr ng và c n thi t.
Vì v y, v i đ tài: "Xây d ng ph

ng án d báo l ph c v v n hành h th ng

h ch a trên l u v c sông Vu Gia – Thu B n", tác gi hy v ng lu n v n s góp ph n
kh c ph c s b t c p đã nêu trên đ các h ch a ho t đ ng hi u qu h n.
2. M c tiêu c a đ tài
N m rõ đ c đi m l u v c, quy lu t dòng ch y, s hình thành và di n bi n l ,
hi n tr ng v n hành h th ng h ch a trên l u v c, d báo l ph c v v n hành h
th ng h ch a trên l u v c, phân tích nh h
báo và ph

ng c a d báo m a đ n ch t l

ng pháp gi m thi u c a các tác đ ng này trong công d báo, l a ch n,

mô ph ng và ki m đ nh mô hình d báo... t đó xây d ng ph

ng án d báo l

ph c v v n hành h th ng h ch a trên l u v c sông Vu Gia – Thu B n
3. H

ng d

ng ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u

a) Cách ti p c n và ph m vi nghiên c u ng d ng
Cách ti p c n
Lu n v n có các cách ti p c n sau đ th c hi n các n i dung nghiên c u


3

1) Thu th p tài li u, phân tích quá trình m a l ch đ dòng ch y trên l u v c
2) Ti p c n quan đi m h th ng đ nghiên c u, đánh giá nh h

ng c a công

trình thông qua s d ng mô hình toán th y v n.
Ph m vi nghiên c u
- Ph m vi nghiên c u c a lu n v n là l u v c sông Vu Gia - Thu B n
b) Ph

ng pháp nghiên c u, công c s d ng

Lu n v n s d ng các ph
1)

t

Ph

ng pháp nghiên c u sau:

ng pháp th ng kê, x lý s li u: thu th p và phân tích các s li u khí

ng th y v n c a l u v c nghiên c u đ th c hi n các n i dung c a lu n v n.

2)

ng pháp k th a: k th a nh ng k t qu nghiên c u đã có v tình hình l ,

Ph

nh h

ng c a công trình trên l u v c sông, hi n tr ng v n hành liên h ch a trên

l uv c
3)
4)

Ph
Ph

ng pháp tính toán th y v n: x lý tính toán s li u đ u vào cho mô hình.
ng pháp mô hình toán thu v n: nghiên c u mô phòng dòng ch y l , s

d ng mô hình toán th y v n, thi t l p s đ h th ng d báo l ph c v v n hành h
th ng h ch a trên sông Vu Gia-Thu B n , thi t l p bài toán và l a ch n các
ph

ng án d báo l , ng d ng mô hình đ d báo l .

Và các công c sau đây.
1) D ki n áp d ng các mô hình MIKE-NAM, HEC-HMS, HEC-RESSim..)
2)

Các ph n m m phân tích th ng kê đê phân tích tính toán các thông s , các

quan h , t
3)

ng quan thông k trong lu n v n.

Ph n m m Mapinfor đ xây d ng, phân chia l u v c trên b n đ tr

vào mô hình tính toán.

c khi đ a


4

4. K t qu d ki n đ t đ

c

N m rõ đ c đi m l u v c, quy lu t dòng ch y, s hình thành và di n bi n l , hi n
tr ng v n hành h th ng h ch a trên l u v c, d báo l ph c v v n hành h th ng
h ch a trên l u v c, phân tích nh h
và ph

ng c a d báo m a đ n ch t l

ng d báo

ng pháp gi m thi u c a các tác đ ng này trong công tác d báo, l a ch n,

mô ph ng và ki m đ nh mô hình d báo... t đó xây d ng ph

ng án d báo l

ph c v v n hành h th ng h ch a trên l u v c sông Vu Gia - Thu B n
5. N i dung c a lu n v n
Ngoài hai ph n m đ u và k t lu n , ki n ngh đ tài g m 4 ch
- Ch

ng I: T ng quan các nghiên c u v d báo l ph c v quy trình v n

hành h th ng h ch a trong và ngoài n
- Ch

ng:

c.

ng II: i u ki n t nhiên, phát tri n kinh t - xã h i, đ c đi m ch đ l

l u v c sông Vu gia – Thu B n.
- Ch

ng III: Xác đ nh ph

ng pháp và l a ch n mô hình d báo l cho l u

v c sông Vu gia – Thu B n.
- Ch

ng IV:

Vu gia – Thu B n.

ng d ng mô hình đã thi t l p cho d báo l trên l u v c sông


5

CH

NG I: T NG QUAN CÁC NGHIÊN C U V D BÁO L PH C V

QUY TRÌNH V N HÀNH H TH NG H CH A TRONG VÀ NGOÀI N
1.1. T ng quan các nghiên c u trong n

C

c

Hi n nay, tuy đã có quy trình v n hành c a m t s các l u v c sông trên c
n

c nói chung và l u v c sông Vu Gia – Thu B n nói riêng do Chính ph ban

hành, c ng nh m t s tác gi đã xây d ng quy trình cho các l u v c sông

mi n

Trung và Tây Nguyên. Tuy nhiên quy trình v n hành h ch a d a trên d báo l có
nhi u r i ro vì kh n ng d báo m a l n

th

ng ngu n, m c n

c a sông khi có bão trên các l u v c sông còn r t h n ch .

c tri u

vùng

a hình mi n Trung

d c, sông ng n nên l lên r t nhanh, c ng v i vi c các tr m đo m a r t th a nên
vi c d báo th y v n khó chính xác. Các h ch a th y đi n
thì vi c tích n

cđ

c đ y h ch a hay không ph thu c vào có l v h nhi u hay

ít. N u không có l thì th
V

ng các h ch a r t khó kh n trong vi c đ y h nh A

ng (2010, và 2012 m c n

m cn

Mi n Trung hi n nay

c dâng bình th

c h cu i mùa l l n l

ng là 380m) và t

t là 363,4m và 363m so v i

ng t h ch a Krông Hn ng m c n

h cu i mùa l 3 n m tr l i đây đ u r t th p và cách r t xa m c n
th

ng. H ch a th y đi n A V

c

c dâng bình

ng sau tr n l l ch s 2009 ng p l t l n cho h

du, tuy nhiên sau 3 tháng còn l i c a mùa m a không có l , thì cu i mùa m a m c
n

c h ch a đ t kho ng cao trình 377m. Do đó vi c d a vào d báo dòng ch y v

h ch a 6, 12, 24 gi đ t o dung tích phòng ch ng l , v n hành là không an toàn
và không phù h p v i đ c thù c a các l u v c sông Mi n Trung.
Các công trình và đ tài nghiên c u c a các tác gi trong n

c

N m 2005, Nguy n Lan Châu và Nguy n Qu c Anh [15] đã trình bày k t qu
ng d ng h th ng th y v n th y l c trong bài toán đi u hành h Hoà Bình mùa l
n m 2005, s d ng các mô hình MARINE+TL (cho th
FIRR (cho th

ng ngu n sông Lô, Thao và

ng l u sông

à), mô hình

à), mô hình đi u ti t d báo h Hòa

Bình, mô hình th y l c 2 chi u cho các v trí h l u Hà N i trên sông H ng, Ph

L i trên sông Thái Bình.


6

N m 2005, Nguy n V n H nh, Nguy n

c Di n, nnk [21], xây d ng mô

hình d báo l và đ xu t các k ch b n tính toán. Các tác gi đã xây d ng và đ a
vào áp d ng th nghi m mô hình d báo l trung h n (5 ngày) nh m ph c v đi u
hành h ch a trong mùa m a l .
N m 2006, Ngô Huy C n, Nguy n Thành

ôn và Nguy n Tu n Anh [14] đã

nghiên c u tính toán cho h th ng sông H ng - Thái Bình v i các m c tiêu:
- Gia c h th ng đê
- i u ti t l b ng các h ch a Hòa Bình, Thác Bà
- Phân l vào sông áy
- Ch m l và các khu ch m l
- Cho tràn qua m t s đo n đê đã chu n b s n g i là các đ

ng tràn c u h .

Các tác gi dùng mô hình dòng ch y m t chi u và mô hình hai chi u, đánh giá
kh n ng c t l c a các h ch a.
N m 2006,

oàn Xuân Th y, Hà Ng c Hi n, Nguy n V n

i p, Ngô Huy

C n và c ng s [30], tính toán đi u ti t l ph c v quy trình v n hành liên h cho h
th ng sông H ng – Thái Bình v i dung tích kho ng 500-700 tri u m3. Các tác gi
đã trình xây d ng các k ch b n l cho tr n l 125 n m, ph c v cho vi c xây d ng
quy trình tính toán liên h ch a. S d ng b ch

ng trình IMECH_1D đ

c phát

tri n b i Vi n C h c v i các modun tính toán đi u ti t h t đ ng và d báo m c
n

c h du. K t qu tính toán cho th y khi có thêm h Tuyên Quang thì có th nâng

cao đ
l

cm cn

c tr

c l c a th y đi n Hòa Bình lên 2-3m, làm t ng 6,8% s n

ng đi n trong mùa l .
N m 2007, Nguy n H u Kh i và Lê Th Hu [18] Áp d ng mô hình HEC-

RESSIM đi u ti t l h th ng h ch a l u v c sông H

ng, mô hình cho phép xác


7

đ nh các thông s và th i gian thích h p trong v n hành h th ng đ đ m b o an
toàn h l u và an toàn b n thân các h ch a.
N m 2010, Nguy n Lan Châu [16] đ xu t d th o quy trình v n hành h
th ng h ch a ak Mi 4, A V

ng, Sông Tranh, t t

ng c a đ xu t này t o dung

tích h tr ng đ đón l và d a trên c s là s d báo đ

c dòng ch y l v trong

kho ng 6-24 gi .
N m 2010, Hoàng Minh Tuy n [34] xây d ng quy trình v n hành liên h ch a
sông Ba c t gi m l cho h du. Nghiên c u đã đ xu t các v n đ mang đ c thù
riêng c a h th ng h ch a sông Ba.

ây là nh ng lu n c th c ti n ph c v xây

d ng d ng quy trình v n hành liên h ch a sông Ba c t gi m l đã đ

c th t

ng

phê duy t 9/2010.
N m 2010, Hà V n Kh i [19], trình bày m t s ý ki n c ng nh k t qu tính
toán s b v vai trò ch ng l h du c a h ch a A V

ng và xem xét kh n ng

giao thêm nhi m v ch ng l h du cho các h ch a trên sông Vu Gia – Thu B n.
Tác gi đã đ xu t c n nghiên c u b sung (1) v quy trình ch ng l khi m c n
h đang

m cn

c th p đ v a đ m b o an toàn tích n

c

c h ch a v a nâng cao

hi u qu gi m l h du; (2) T ng thêm nhi m v phòng ch ng l cho các h ch a,
nh ng ph i đ m b o không nh h

ng l n đ n hi u qu phát đi n và hi u qu c t l

ph i mang l i l i ích xã h i l n, đ ng th i gi i quy t hài hòa quy n l i gi a ch đ u
t và Nhà n

c n u có b sung thêm v nhi m v ch ng l .

N m 2011, Nguy n Lan Châu và Bùi

ình L p [17] đã s d ng các mô hình

m a rào dòng ch y TANK và di n toán Muskingum - Cunge d báo dòng ch y
th

ng l u h th ng sông

à, Thao, Lô và Thái Bình; Mô hình th y l c IMECH-

1D l y d li u đ u vào t i sáu biên trên t h mô hình này (TANK+MuskingumCunge) d báo dòng ch y h du h th ng sông H ng t i Ph L i v i th i gian d
ki n là 5 ngày. D li u m a d báo ph c v đ u vào c a b công ngh d báo này
là m a s tr t h th ng mô hình th i ti t s tr HRM (c a

c), ETA (M ) ho c


8

BOLAM (Italy) đang đ
v n Trung

c ch y tác nghi m t i Trung tâm D báo Khí t

ng. Công ngh đ

ng Th y

c th nghi m trong hai mùa l 2006, 2007 cho k t

qu t t và đ a vào d báo tác nghi p t mùa l 2008 v i 3 lo i b n tin c p cho Ban
ch đ o PCLB Trung

ng, B n tin c p lên m ng n i b c a Trung tâm và b n tin

đ a lên trang Web c a Trung tâm D báo Khí t

ng Th y v n Trung

ng.

N m 2011, Ngô Lê Long đã áp d ng mô hình MIKE 11 [26] mô ph ng h
th ng liên h ch a sông Srêpook v i m c đích c t gi m l cho h du, tác gi đã ng
d ng k t h p v i mô đun v n hành công trình (SO) mô ph ng v n hành các công
trình c a van. B

c đ u đã đ xu t đ

c nguyên t c đi u ti t h th ng h ch a ph c

v c t gi m l cho h du, t o c s khoa h c cho vi c đ xu t qui trình v n hành
liên h ch a phòng ch ng l cho h du.
N m 2011, Hoàng Thanh Tùng, V Minh Cát và Ngô Lê An [32] đã tích h p
d báo m a trung h n trong v n hành h th ng h ch a phòng l cho l u v c sông
C , ti n hành v n hành th nghi m cho các k ch b n dòng ch y l khác nhau đ n
các h ch a, t đó xây d ng c s khoa h c v n hành h th ng h ch a phòng l
cho l u v c sông C . Bên c nh đó đã tích h p mô hình d báo m a, l v i mô hình
v n hành h ch a, nghiên c u đã t o ti n đ cho vi c v n hành h ch a theo th i
gian th c, giúp cho công tác v n hành h tr nên m m d o và hi u qu h n, đây là

ph

ng pháp mà các n

c trên th gi i đang th c hi n.

N m 2011 Hoàng Thanh Tùng, V Minh Cát, GS. Robeto Ranzi, Tr

ng

Tùng Hoa [33] đã nghiên c u d báo l trung h n cho l u v c sông C . Nhóm tác
gi đã l a ch n các mô hình lai ghép t t đ nh và ng u nhiên nh HEC-HMS lai
ghép v i ARIMA(p,d,q) và EANN (mô hình m ng Neuron) lai ghép v i
ARIMA(p,d,q) đ xây d ng ph

ng án d báo l trung h n phù h p cho l u v c

sông C . Vi c lai ghép các mô hình trên cho phép t n d ng đ

c nh ng u đi m

c a các ph

ng pháp hi n đ i.

ng pháp d báo trung h n truy n th ng v i các ph

K t qu áp d ng cho l u v c sông C là khá t t.

9

N m 2012, Tô Thúy Nga, Lê Hùng [28, 29] đã nghiên c u áp d ng mô hình
MIKE FLOOD mô ph ng l i tr n l n m 2009 và đánh giá nh h
l h AV

ng đ n ng p l t h du v i 3 tr

ng h p: Khi h A V

ng c a vi c x
ng x l theo s

li u th c t n m 2009, khi xem nh không có h và khi h x l theo đ ngh c a
tác gi . N u v n hành theo ph

ng ki n ngh , thì quá trình x s không gây ra “s c”

đ ng th i s làm gi m ng p l t

h du so v i v n hành th c t nh đã th c hi n

n m 2009: t i H i Khách s gi m 0,606m, t i Ái Ngh a s gi m 0,109m, t i Giao
Th y s gi m 0,114m, Cao Lâu s gi m 0,012m.

ây là c s đ nh h

ng cho vi c

nâng cao hi u qu c t l theo th i gian th c mà tác gi đang và s ti p t c nghiên

c u. Qua k t qu tính toán

trên ta th y các h ch a th y đi n c n ph i x l theo quy

trình h p lý, không nên tích n

c vào đ u th i đi m l lên mà t p trung tích n

cu i th i k l lên và th i k l xu ng; các h ch a v n tích n

cđ

c vào

c đ y h vào

cu i tr n l mà hi u qu gi m l rõ r t. Ti p t c phát tri n r ng h n n m 2012, Tô
Thúy Nga và Lê Hùng, tính toán so sánh s ng p l t h l u Vu Gia – Thu B n theo
3 k ch b n sau:
Khi có h ch a A V

ng (n m 2009);

Khi có 3 h ch a Sông Tranh 2,

kmi 4a và A V

ng đang v n hành (theo

quy đ nh c a chính ph );

Khi có 5 h ch a Sông Tranh 2,

kmi 4a, A V

ng, sông Bung 2 và sông

Bung 4;
M t s công trình và d án nghiên c u áp d ng v n hành h th ng liên h
ch a trên c n

c và cho h th ng Vu Gia – Thu B n nh sau:

N m 2013 Lê Hùng, Tô Thúy Nga đã áp d ng mô hình HEC-RESSIM [23] mô
ph ng h th ng h ch a trên l u v c sông Vu Gia – Thu B n, k t qu nghiên c u đã
đ xu t đ
ng v i tr

c quy t c v n hành các h ch a trên l u v c sông Vu Gia – Thu B n,
ng h p m c n

c tr

c khi l v nh h n m c n

an toàn cho h du đ ng th i không nh h

c đón l , nh m x l

ng l n đ n m c tiêu phát đi n c a các h

10

ch a, đ ng th i đã ch ng minh đ

c s hi u qu c t l cho h d c a quy t c đi u

ti t mà nhóm tác gi đ xu t.
N m 2013,

ng Thanh Mai, V

c Long, V V n Hi u, [27] đã trình bày

các k t qu xây d ng công ngh giám sát, c nh báo, d báo l , ng p l t và đi u ti t
h ch a cho h th ng sông Ba d a trên vi c tích h p các mô hình th y v n, th y l c
và đi u ti t h . Trong đó, mô hình NAM đ

c dùng mô ph ng dòng ch y t m a

làm đ u vào cho mô hình th y l c và mô hình đi u ti t h ch a trên toàn l u v c.
Mô hình MIKE 11-GIS dùng các k t qu c a các mô hình NAM và đi u ti t h đ
mô ph ng dòng ch y và ng p l t vùng h l u h th ng sông. Các mô hình đ
thi t l p, ki m đ nh và th nghi m v i k t qu đ t đ

c

c khá t t cho phép s d ng

b mô hình đ tính toán d báo và đi u ti t h ch a cho l u v c sông Ba trong đi u

ki n tác nghi p.
Vi n Quy ho ch th y l i (2011), Nghiên c u c s khoa h c và th c ti n đ
xu t quy trình đi u hành liên h ch a trên sông Vu Gia – Thu B n đ m b o ng n l ,
ch m l và an toàn v n hành h ch a [12] các tác gi đã tính toán th y v n b ng mô
hình Nam cho các ti u l u v c v i chu i dòng ch y t n m 1998-2008 (b thông s
cho mùa l và mùa c n), sau đó s d ng mô hình Hec-Ressim đ v n hành h ch a
AV

ng,

kMi 4 và sông Tranh 2, đ xu t các ph

ng án v n hành h ch a ng

v i các n m t 1998-2008.
Vi n

a Lý (2011), xây d ng mô hình th y l c trên l u v c sông Vu Gia-

Thu B n [11], nh m s d ng nó làm công c cho d báo s m di n và m c đ ng p
l t, h

ng và v n t c dòng ch y nh m gi m thi t h i t i đa cho ng

i dân và c a

c i c a các c dân s ng trên vùng ng p l . V i m c tiêu là xây d ng và tri n khai
các mô hình th y l c và th y v n đ h tr cho các th ch c p t nh trong vi c l p
k ho ch và qu n lý l t i nh ng vùng ng p th p c a t nh Qu ng Nam; mô hình l
s cung c p: m t c ch qu n lý l (nh b n đ khu v c l nguy hi m và phân tích

r i ro thiên tai đ c ng c quy ho ch s d ng đ t); m t công c d báo l và c nh
báo l (do đó nâng cao n ng l c các c quan c p t nh nh m xác đ nh, đánh giá, qu n


11

lý r i ro thiên tai). Mô hình s k t n i v i các mô ph ng th y v n v quá trình m adòng ch y trên l u v c v i các mô ph ng th y l c v lu ng n

c l d c dòng ch y

và qua vùng ng p.
Nhìn chung các công trình nghiên c u

Vi t Nam s d ng mô hình mô

ph ng là công c ch y u đ v n hành qu n lý h ch a, c ng nh d báo l l t. Các
công c nghiên c u trong bài toàn v n hành th i gian th c ch a nhi u, ch y u
l u v c sông H ng [15], [17], [21], [22], [30]. Còn các l u v c khác m i ch là m t
s nghiên c u ban đ u trong vi c qu n lý l l t [27], [33] c ng nh m i đ a vào
m t ph n khá h n ch v i m c đ xem xét đ n k t qu d báo đ ti n hành v n
hành nh các quy trình v n hành liên h m i ban hành [13], [34].
M t s mô hình v n hành h ch a theo h
th c cho h th ng h ch a trên sông

ng t i u ch ng l theo th i gian

à và sông Lô v i các m c tiêu là t i đa t ng

dung tích ch ng l c a các h ch a [22].
1.2. T ng quan các nghiên c u ngoài n

c

N m 2006, Xiang-Yang Li, K.W. Chau, Chun-Tian Cheng, Y.S. Li [56] s
d ng h th ng c nh báo trên Web cho vùng Shuangpai
báo l truy n th ng và v n hành các h ch a
v n thông qua ch

Trung Qu c (WFFS). D

Trung Qu c trên c s tính toán th y

ng trình tính trên máy tính. H th ng d báo l trên c s Web,

bao g m 5 mođun chính; d li u m a theo th i gian th c, mô hình d báo th y v n,
mô hình hi u ch nh, mô hình d báo m a, và phân tích l , đ
WFFS mang l i ý ngh a thu n ti n h n cho ng

c trình bày

đây.

i d báo l và đi u khi n, cho phép

phân b th i gian th c trong ph m vi r ng, c nh báo l t i các v trí khác nhau theo
không gian và th i gian. WFFS đã phát tri n ngôn ng Java và ng d ng trong khu
v c Shuangpai v i k t qu t t.
N m 2011, Giha Lee, Sunmin Kim, Kwansue Jung và Yasuto Tachikawa [46]
đã phát tri n l u v c h th ng v i mô hình m a-dòng ch y là đi u c n thi t cho
qu n lý t ng h p tài nguyên n

c trong đánh giá các l a ch n qu n lý thay th và

qu n lý tài nguyên theo th i gian th c. Nghiên c u này đã phát tri n m t mô hình


12

h th ng phân b m a-dòng ch y d a trên h th ng mô hình h

ng đ i t

ng thu

v n (OHyMoS) cho l u v c sông l n (đ p l u v c Daechung, Hàn Qu c, 3.994
km2). Các tác gi đã áp d ng ba mô-đun th y v n mô ph ng dòng ch y, dòng ch y
trong kênh, h ch a n

c và l u l

ng x , sau đó liên k t các mô-đun l i v i nhau

theo OHyMoS đ mô ph ng d báo t i tám c a ra. H th ng mô hình phát tri n có
th đ

c s d ng cho vi c l p k ho ch tài nguyên n

c và qu n lý đ p Daechung

và c ng có th d dàng m r ng cho các l u v c l n khác, ch ng h n nh toàn b

l u v c sông Geum (9835 km2).
N m 2012, Wan Xin-yu, Zhong Ping-an, Chen Xuan, Dai Li, Jia Ben-you [57]
đã mô ph ng tính toán quá trình l trong h th ng đi u khi n l l n, bao g m nhi u
d án đi u khi n l khác nhau, nh đê bao, h ch a ch m l . B ng cách ng d ng
ti p c n phân tích h th ng. Nghiên c u này phân tích h th ng đi u khi n l ph c
t p vào trong xây d ng các d án cân b ng n

c, mô ph ng t

ng ng và sau đó

k t n i v i các ph n t đ n l i, dùng các k thu t nh t i nút, nút mã hóa, c u trúc
liên k t ma tr n và s th t mã tính toán, cu i cùng mô ph ng trên h th ng đi u
khi n l

th

ng l u Zhengyanghuan, thông qua s d ng mô hình k t h p. Theo

đó mô ph ng k t qu , k t h p mô ph ng h th ng đi u khi n l ph c t p có th
nh n đ

c h tr ra quy t đ nh t t, hi u qu và nhanh chóng.

N m 2007, Long Le Ngo, Henrik Madsen, Dan Rosbjerg [49] trình bày các
quy t c v n hành h Hòa Bình v i m c đích phòng l cho Châu th sông H ng và
phát đi n.

c đ c tr ng b i nhi u m c đích, mâu thu n trong v n hành h ch a

đã t ng x y ra t khi đ

c xây d ng, đ c bi t trong mùa l . Các tác gi đã đ xu t

t i u qu đ o đi u khi n v n hành cho h Hòa Bình b ng cách ng d ng t h p
mô hình mô ph ng (MIKE 11) và mô hình t i u SCE (gói ph n m m Autocal c a
DHI, 2005a). Nghi m t i u đ

c th a hi p gi a phòng l và phát đi n cho v n

hành h ch a Hòa Bình trong mùa l và m c n

c h ch a t i b t đ u c a mùa khô.

K t qu ch ng minh r ng quy t c t i u có th tìm th y, so sánh quy t c hi n hành
gi m l h l u và m c n

c h , cho gia t ng s n xu t đi n n ng trong mùa l và


13

trong mùa c n. Các k t qu ch ra r ng thu t toán này là công c hi u qu cho h
th ng t i u ph c t p.
Bertrand Richaud, Henrik Madsen, Dan Rosbjerg, Claus B. Pedersen và Long
L. Ngo (2011) [36] đã áp d ng k thu t t i u – mô ph ng đ gi i quy t bài toán
v n hành đa m c đích, Bài báo này v i m c đích ti p c n theo h

ng t i u – mô

ph ng đa m c tiêu v i các quy t c c ng đi u ph i t i u và quy t t t i u th i gian
th c. Quy t c c ng s s d ng công c t i u – mô ph ng đ đ a ra các quy t c v n
hành h ch a Hoà Bình, Quy t c t i u th i gian th c đ

c s d ng t i u tr c

tuy n v i m c đích d báo ng n h n, đi u ti t l , th y đi n và gi m l cho h l u
sông H ng. Ti p c n nh n đ

c th a hi p gi a các m c tiêu. L a ch n ph

pháp t i u Pareto, tham chi u t i u có th làm gi m l
gia t ng phát đi n và l u tr n

ng

h l u c a sông H ng, và

c cho mùa c n. Th t c t i u th i gian th c xa

h n c i thi n hi u qu c a v n hành h ch a và nâng cao kh n ng m m d o ra
quy t đ nh. Cu i cùng. Ch t l

ng d báo là r t quan tr ng. k t qu hình nh quan

tr ng ch d n theo th i gian đ d báo b t đ u d báo l

ng n

c x mùa l .

N m 2012, J. Yazdi, S. A. A. Salehi Neyshabouri [44] đã k t h p mô hình mô
ph ng và mô hình t i u cho qu n lý l . Trong nghiên c u này, thu t toán đ

c

trình bày cho thi t k t i u công trình và phi công trình, dao đ ng l đo đ c c s
ti p c n mô ph ng t i u. Mô hình th y đ ng m t chi u MIKE 11 đ
ph ng các k ch b n l d
và mô hình này đ

c s d ng mô

i s thay đ i t h p đo đ c công trình và phi công trình

c k t h p v i mô hình t i u đa m c đích NSGA-II nh n đ

c

l i gi i t i u Pareto gi a 2 m c tiêu mâu thu n l n nhau là minimum chi phí đ u t
cho công tác đo đ c đ gi m l và ti m n ng gi m ng p l t c a các bãi ng p l . Mô
hình này đ
1.3.

c ng d ng cho l u v c nh t i Iran.

xu t h

ng nghiên c u

Cho đ n nay, các nghiên c u v ph
liên h ch a

ng pháp d báo l ph c v v n hành h th ng

Vi t Nam còn r t h n ch . Công tác d báo l ngày càng đ

c áp


14

d ng nhi u ph

ng pháp h n, trong đó có c ph

pháp mô hình và k t h p gi a hai ph

ng pháp truy n th ng, ph

ng

ng pháp. Tuy nhiên các h th ng sông nói

chung và h th ng Vu gia – Thu B n nói riêng hi n nay có r t nhi u h th ng h
ch a đ

c xây d ng đòi h i bài toán d báo ph i tính đ n s có m t c a các h này

c ng nh vi c d báo l u l

ng đ n h và l u l

ng sau h .

Vì th , trong khuôn kh lu n v n, tuy ch a gi i quy t đ
nh ng đã áp d ng mô hình Nam đ tính toán l u l

c tri t đ v n đ trên

ng đ n h , t đó làm c s cho

các ch h d a theo quy trình liên h ch a, t đó ra quy t đ nh l u l
và k t h p v i mô hình th y l c MIKE 11 d

ng x sau h

báo dòng ch y h du l u v c.

V n đ d báo m a c ng còn nhi u h n ch , nên lu n v n có đ c p đ n ph
pháp ng d ng mô hình d báo m a đang s d ng t i Trung tâm Khí t
v n Trung

ng và cách hi u ch nh s li u m a tr

ng

ng Th y

c khi đ a vào làm s li u đ u

vào c a mô hình th y v n, th y l c nh m nâng cao hi u qu d báo l c a ph

ng

án.
Ph
đ

ng án d báo l ph c v h th ng h ch a l u v c sông Vu gia – Thu B n
c mô t v i nh ng n i dung chính nh sau:

1. X lý k t qu d báo m a gây l
2. D báo quá trình l đ n tuy n h ch a theo mô hình m a-dòng ch y
3. Quy t đ nh ph

ng án x l theo k t qu d báo (Qx(t))

4. D báo quá trình l t i các tuy n nh p l u theo mô hình m a-dòng ch y
5. D báo quá trình l h du cho tuy n Ái Ngh a và Câu Lâu b ng mô hình th y v n
- th y l c


15

CH

NG II: I U KI N T
C I M CH

2.1.

NHIÊN, PHÁT TRI N KINH T -XÃ H I,

L L U V C SÔNG VU GIA-THU B N

c đi m đ a lý t nhiên l u v c sông Vu Gia-Thu B n

2.1.1. V trí đ a lý
H th ng sông Vu Gia – Thu B n n m trên ph n phía B c c a vùng Nam
Trung B , trong ph m vi t a đ đ a lý: (107013' - 10034') kinh đ

ông, (14058' -

16004') v đ B c; phía B c giáp l u v c sông H

ng, phía Tây giáp sông Xê Công

(m t nhánh c a sông Mê Kông) trên lãnh th n

c Lào, phía Nam giáp hai l u v c

sông Tam K và Trà B ng, phía Tây Nam giáp l u v c sông Sê San, phía

ông

giáp bi n. V i di n tích 10.350 km2, h th ng sông Thu B n bao g m ph n l n đ a
ph n t nh Qu ng Nam, thành ph

à N ng và m t ph n t nh Kon Tum.

Hình 2.1. B n đ l u v c sông Vu Gia – Thu B n


16

2.1.2.

a hình
a hình trong l u v c ph n l n là đ i núi, phân b

Nam; còn đ ng b ng phân b

các phía B c, Tây và

h l u ti p giáp bi n. Ph n phía B c l u v c có

nh ng dãy núi cao ch y song song v i dãy B ch Mã, kéo dài t

ông sang Tây v i

m t s đ nh cao trên 1.000 m (Núi Mang 1.708 m, Bà Nà 1.483 m); phía Tây là dãy
Tr

ng S n Nam v i m t s đ nh cao trên 2.000 m (A Tu t 2.500 m, Lum Heo

2.045 m, Tion 2032 m,...); phía Nam và Tây Nam là kh i núi Kon Tum thu c dãy
Tr

ng S n v i đ nh Ng c Linh cao 2.598 m ch y ra t i bi n. Nh v y, l u v c h

th ng sông Thu B n đ

c bao b c b i các dãy núi cao

ba phía: B c, Tây và Nam.

Chuy n ti p t vùng núi cao xu ng đ ng b ng là vùng trung du v i nh ng đ i
núi th p, cao kho ng (100-800) m.
2.1.3.

a ch t

Trong l u v c có nhi u lo i đá nh : đá k t tinh G nai, Amphibolit, đá phi n
th ch anh cùng v i các thành t o mác ma xâm nh p ganodritsgnai, phân b

phía

Nam l u v c; đá tr m tích cát k t ho c mác ma xâm nh p thu c h Qu S n, phân
b r ng rãi

ph n phía B c l u v c; tr m tích

tr phân b r i rác
2.1.4. Th nh
tđ

T g m các thành t o aluvi c và

vùng đ i núi và đ ng b ng ven bi n .

ng

c phát tri n trên các lo i đá m , g m các lo i đ t chính d

i đây:

- Nhóm đ t mùn trên núi cao;
- Nhóm đ t feralit phát tri n trên đá mác ma và các lo i đá khác, phân b r ng
rãi

vùng đ i núi th p;
-

t phù sa

-

t phèn, đ t m n;

-

t cát bi n;

-

t xói mòn t s i đá.