slide thuyết trình vitamin và các bệnh liên quan đến vitamin

ĐẠI HỌC KỸ THUẬT - CÔNG NGHỆ CẦN THƠ
KHOA CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM – CÔNG NGHỆ SINH HỌC

DINH DƯỠNG VÀ AN TOÀN THỰC PHẨM
QUAN HỆ GIỮA THỰC PHẨM, DINH
DƯỠNG VÀ BỆNH TẬT
GVHD: Ths. Nguyễn Xuân Hồng

Ths. Đoàn Phương Linh


SINH VIÊN THỰC HIỆN: Nhóm 2
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Lê Gia Huấn
Trần Hoàng Hiệp
Nguyễn Hoàng Nam
Lê Thị Trúc Quỳnh
Phạm Tố Quyên
Thạch Lê Duy
Nguyễn Hoàng Khởi
Phạm Bùi Phương Thảo

NỘI DUNG CHÍNH
LỜI NÓI ĐẦU
1. TÌNH HÌNH DINH DƯỠNG HIỆN NAY
2. CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC
KHỎE CỘNG ĐỒNG
3. DINH DƯỠNG TRONG MỘT SỐ BỆNH MẠN TÍNH
4. DINH DƯỠNG TRONG MỘT SỐ BỆNH THÔNG
THƯỜNG
KẾT LUẬN


LỜI NÓI ĐẦU


1. TÌNH HÌNH DINH DƯỠNG HIỆN NAY

 Về mặt dinh dưỡng của thế giới
+ Trên thế giới hiện nay vẫn còn 20% dân số của các nước đang phát
triển không có đủ lương thực, thực phẩm để đảm bảo nhu cầu dinh
dưỡng cơ bản hàng ngày.
+ Theo nghiên cứu về tai họa của nạn thiếu ăn, đặc biệt là Châu Phi đã đi
đến kết luận “ Thế giới mà chúng ta đang sống là 1 trại tâp trung hủy diệt
lớn vì mỗi ngày có khoảng 12 nghìn người chết đói”.


TÌNH HÌNH DINH DƯỠNG HIỆN NAY

 Về mặt dinh dưỡng của nước ta
+ Theo thống kê gần đây, tổng cục điều tra báo cáo, gần 6% trẻ em dưới
5 tuổi đang bị thừa cân và béo phì ở Việt Nam. Tỷ lệ này đạt tới 12 –

15% tại thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội và cao hơn 6 lần so với kết
quả điều tra năm 2000.
+ Suy dinh dưỡng vẫn còn là thách thức lớn.


2. CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE
CỘNG ĐỒNG

Thiếu
dinh
dưỡng
protein năng
lượng

Chỉ số BMI của bé trai từ 5 – 19 tuổi


2. CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE
CỘNG ĐỒNG


Nguyên nhân
Thiếu
- Do dinh dưỡng
dinh
dưỡng - Do ốm đau kéo dài
protein Do
thể
tạng
dị

tật
năng
- Do điều kiện kinh tế xã hội
lượng


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

Thiếu
dinh
dưỡng
protein năng
lượng

 Triệu chứng
- Suy dinh dưỡng giai đoạn đầu: bé bị đứng cân hay sụt cân,
tiêu chảy hay táo bón kéo dài.
- Suy dinh dưỡng toàn phát: trẻ mệt mỏi, không hoạt bát
như bình thường, hay quấy khóc, chán ăn, ít ngủ.
- Suy dinh dưỡng thể phù (Kwashiokor)
- Suy dinh dưỡng thể teo đét (Marasmus)
+ Thiếu dinh dưỡng toàn bộ
+ Thiếu dinh dưỡng hỗn hợp


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

Dựa vào mối quan hệ của chiều cao, cân nặng và tuổi để phân

loại tình trạng thiếu dinh dưỡng. Theo Waterlow J.C (1972) đề
nghị cách phân loại:

Thiếu
dinh
dưỡng
protein - Bảng 1. Bảng phân loại theo Waterlow
năng
Cân nặng theo chiều cao (80% hay
lượng
– 2SD)
Trên
Chiều cao theo
tuổi (90% hay –
2SD)

Dưới
Thiếu dinh dưỡng
gầy còm

Trên

Bình thường

Dưới

Thiếu dinh dưỡng Thiếu dinh dưỡng
còi cọc
nặng kéo dài

CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

Thiếu
dinh
dưỡng
protein năng
lượng

 Biện pháp phòng chống
- Chǎm sóc ǎn uống của phụ nữ có thai đạt mức tǎng cân 10
– 12 cân. Khám thai ít nhất 3 lần, tiêm đủ 2 mũi phòng uốn
ván và phòng trừ các bệnh viêm gan, ho gà, sởi, lỵ…
- Phát triển ô dinh dưỡng trong hệ sinh thái VAC (vườn, ao,
chuồng).
- Thực hiện vệ sinh môi trường, tẩy giun theo định kì. Đảm
bảo vệ sinh thực phẩm, thức ǎn không là nguồn gây bệnh.
- Thực hiện gia đình có kế hoạch hóa, theo dõi biểu đồ tăng
trưởng của trẻ.


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

Thiếu
dinh
dưỡng
protein năng
lượng

Chế độ ăn uống và các loại thực phẩm cần thiết để
phòng trừ bệnh
- Thực hiện phòng chống thiếu vi chất dinh dưỡng.
- Cho trẻ ǎn bổ sung (ǎn dặm) từ tháng thứ 5 và tǎng thêm
chất béo (dầu, mỡ, lạc, vừng) và ǎn nhiều bữa.
- Trẻ bú bằng sữa mẹ 4 tháng đầu và tiếp tục 18 – 24 tháng.
- Phấn đấu bữa ǎn nào cũng có đủ 4 món cân đối: cơm; trái
cây; đậu phụ, vừng, lạc, cá, thịt, trứng và canh.


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

 Nguyên nhân
Thiếu
vitamin A - Do công việc, phải tiếp xúc thường xuyên với các loại bụi,
và bệnh khói độc, tia tử ngoại và ánh sáng chói chang (đi trên tuyết
khô mắt
trắng hay sa mạc).
- Chức năng của tuyến lệ bị suy giảm do tình trạng lão hóa
chung của cơ thể.
- Thói quen ăn uống thiếu chất, hoặc đang trong thời kỳ ăn
kiêng, không cung cấp cho cơ thể đủ chất để nuôi thần kinh
thị giác.


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

Thiếu
vitamin A
và bệnh
khô mắt

 Triệu chứng
- Nhìn kém vào ban đêm hay
trong môi trường thiếu ánh sáng.
- Trẻ em thường trở nên chậm
chạp, ù lì.
- Xuất hiện niêm dịch giảm, da bị
khô và có hiện tượng sừng hóa.
- Khô màng tiếp hợp, khi lan tới
giác mạc thì thị lực bị ảnh hưởng
và gây mềm giác mạc.


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

Thiếu
vitamin A
và bệnh
khô mắt

 Biện pháp phòng chống
- Đeo kính mát khi đi đường và tránh các động tác gây
kích thích mắt, cọ xát mắt như dụi mắt.
- Bổ sung vitamin A dự phòng:
+ Trẻ em từ 6 – 36 tháng tuổi. Mỗi năm uống 2 lần/năm.

+ Các bà mẹ trong vòng tháng đầu sau sinh cần được uống
một liều vitamin A.
Ngoài ra, trẻ dưới 5 tuổi bị mắc các bệnh sởi, viêm hô hấp
cấp, tiêu chảy kéo dài, suy dinh dưỡng nặng. Trẻ nhỏ dưới 6
tháng tuổi không được bú mẹ, bổ sung vitamin A.


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

Thiếu
vitamin A
và bệnh
khô mắt

Chế độ ăn uống và các loại thực phẩm cần thiết để
phòng trừ bệnh
- Thời kỳ mang thai và cho con bú, bà mẹ cần ăn đủ chất.
Các loại thực phẩm giàu vitamin A: gan, trứng, sữa, cá,
một số loại quả có màu vàng, da cam. Bữa ăn cân đối, có
đủ chất đạm và dầu mỡ giúp tăng hấp thu và chuyển hoá
vitamin A.
- Sử dụng các loại rau: cà rốt, bí ngô, su hào, rau dền, xà
lách, rau thơm… cung cấp chất tiền vitamin A.
- Sử dụng thực phẩm có tăng cường vi chất dinh dưỡng:
muối iode, sắt được trộn vào nước mắm, chống thiếu máu.


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

 Nguyên nhân
Thiếu
máu dinh - Thiếu máu có thể gây ra do nhiều
dưỡng nguyên nhân khác nhau: do nhiễm ký
sinh trùng (giun sán, sốt rét), bệnh lý
về huyết sắc tố (Hb).
- Có 2 nguyên nhân chính: do khẩu
phần ăn không cung cấp đủ chất sắt và
do nhu cầu sắt.


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

 Triệu chứng

Thiếu
máu dinh - Nếu bị thiếu máu ở mức độ nhẹ, người bệnh thường mau
dưỡng mệt mỏi, hay ngủ gật, kém tập trung, hay quên.
- Nếu thiếu máu ở mức độ nặng, bệnh nhân sẽ cảm thấy
chóng mặt, hoa mắt, khó thở khi gắng sức, nhịp tim đập
nhanh, dễ bị suy tim.


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

 Biện pháp phòng chống
Thiếu

máu dinh - Bổ sung viên sắt.
- Tăng cường sắt vào thực phẩm.
dưỡng
 Chế độ ăn uống và các thực phẩm cần để phòng trừ
bệnh
- Ăn đa dạng các loại thực phẩm đặc biệt là các thực phẩm
giàu Fe và acid folic.
- Cung cấp vitamin C cho cơ thể.
- Không hút thuốc.
- Những thức ăn có nguồn gốc động vật (thịt, cá, trứng…),


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

 Nguyên nhân
Thiếu
Iode
là
thành
phần
cơ
bản
của
tyrosine,
thiếu
iode
trong
khẩu
iode và

bệnh phần ăn thì lượng tyrosine bị giảm sút.
bướu - Ăn quá nhiều các thực phẩm như: đào, bắp cải, đậu phộng 
cổ
ngăn chặn sản xuất hormone tuyến giáp.
 Triệu chứng
- To tuyến giáp, đau rát họng, ho, nói khàn, nuốt khó, mệt mỏi,
chán ăn…
- Có các dạng bướu đặc biệt: bướu giáp chìm và bướu dưới lưỡi.


CÁC BỆNH THIẾU DINH DƯỠNG CÓ Ý NGHĨA SỨC KHỎE CỘNG
ĐỒNG

 Biện pháp phòng chống
Thiếu
iode và Sử dụng muối iode trong bữa ăn: liều lượng cho phép một phần
bệnh iode cho 25.000 – 50.000 phần muối.
bướu  Chế độ ăn uống và các thực phẩm cần để phòng trừ bệnh
cổ
- Sử dụng thức ăn: tôm, cua, rong biển… chứa nhiều iode.
- Không dùng kéo dài các thuốc, thức ăn ức chế hấp thu iode vì
chúng ngăn chặn sản xuất hormone tyrosine ở tuyến giáp.
- Không lạm dụng muối iode.


3. DINH DƯỠNG TRONG MỘT SỐ BỆNH MẠN TÍNH

Béo
phì

- Các ngưỡng để đánh giá tình trạng dinh dưỡng dựa vào chỉ số
khối cơ thể (BMI): dưới 16, 16 – 16,9, 17 – 18,4, 18,5 – 24,9, 25 –
29,9 và trên 30.
- Triệu chứng: khó ngủ dẫn đến đói và ăn rất nhiều, ngủ ngáy, cơ
thể mỏi mệt, cảm thấy nóng bức và phát ban trên da và biến
chứng sang tim mạch, cao huyết áp, tiểu đường…
- Phòng tránh: tập thể dục và thể thao, điều chỉnh chế độ ăn hằng
ngày cho phù hợp.


DINH DƯỠNG TRONG MỘT SỐ BỆNH MẠN TÍNH

Tăng
huyết
áp
và
bệnh
mạch
máu
não

- Bệnh tim mạch ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng của tim và
các mạch máu. Yếu tố nguy cơ chính của tai biến mạch máu
não là tăng huyết áp.
- Triệu chứng: đau đầu dữ dội, đau ngực, hoa mắt, chóng mặt,
nôn ói, rối loạn hô hấp.
- Huyết áp tăng khi tăng cân và giảm cân thì huyết áp có xu
hướng giảm. Giảm cân làm cho thuốc điều trị huyết áp đang
dùng hiệu quả hơn.

DINH DƯỠNG TRONG MỘT SỐ BỆNH MẠN TÍNH

- Bệnh mạch vành là tên gọi một số bệnh tim do mạch máu vành
Bệnh tim bị nghẽn đưa đến tình trạng cơ tim bị thiếu dưỡng khí.
mạch
- Bệnh chủ yếu là sự tích tụ mảng xơ vữa động mạch bên trong
vành
thành động mạch, cung cấp máu đến cơ tim trở nên khó khăn.
- Triệu chứng: đau thắt ngực, hồi hộp, hụt hơi và mệt ở ngực,
kèm theo chóng mặt, hoảng hốt, đau nhẹ ở tim.
- Nguyên nhân chủ yếu: hút thuốc lá, cholesterol máu.


DINH DƯỠNG TRONG MỘT SỐ BỆNH MẠN TÍNH

Bệnh
mạch
vành