Website: Email : Tel : 0918.775.368
I. PHẦN MỞ ĐẦU
LỜI GIỚI THIỆU
Với những thành tựu trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và
những kết quả đã đạt được trong sự nghiệp CNH - HĐH đất nước. Chúng ta
phảI thừa nhận sự đóng góp không nhỏ từ các nguồn đầu tư bên ngoài cho sự
phát triển đó.
Để hoàn thành đề án chuyên ngành của mình, em xin chọn đề tài “tìm
hiểu những đổi mới trong cuộc sống khuyến khích đầu tư nước ngoài của
Việt Nam” nhằm làm rõ hơn sự cần thiết của việc thu hut các nguồn vốn từ
các nhà đầu tư nhỏ đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước ta hiện
nay, trong 5 năm phát triển kinh tế - xã hội 2006 – 2010, là thời kỳ quan trọng
của công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá đưa đất nước ra khỏi tình trạng
kém phát triển. Và trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế và đặc biệt chúng
ta chuẩn bị gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO với việc mở cửa thị
trường có lộ trình rất chặt chẽ. Do đó nhiệm vụ đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng
và chuyển dịch cơ cấu kinh tế trở thành nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Theo
đó vấn đề thu hút vốn đầu tư để thực hiện sự chuyển đổi đó càng trở nên quan
trọng, đòi hỏi chúng ta phải có một chiến lược thu hút vốn đầu tư hợp lý hơn,
hấp dẫn hơn.
II, Tìm hiểu, phân tích
Chiến lược thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (ĐTNN) được hiểu một
cách tổng quát là việc thực hiện những công việc hướng tới việc thu hút
nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài trong thời gian dài, bao gồm: các kế
hoạch, các hoạt động định hướng, từ việc xây dựng hệ thống pháp luật, chính
sách đầu tư, cải cách hành chính, xúc tiến đầu tư, tham gia các liên kết kinh tế
khu vực và quốc tế… Tuy nhiên trong sự giới hạn của một đề án tôi chỉ xin
lựa chọn, xuy nghẫm và đánh giá về 1 số những thay đổi được coi là nổi bật
nhất trong chiến lược thu hút vốn ĐTNN.
Và để thấy được những đổi mới trong chiến lược thu hút vốn ĐTNN
của Việt Nam. Trước hết chúng ta hãy nhìn lại những kết quả đã đạt được của
chủ trương thu hút vôn ĐTNN những năm qua.
1, Tình hình thu hút vốn đầu tư nước ngoài đến cuối năm 2004 -
đầu năm 2005
1.1, Kết quả thu hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài đến năm 2004
1
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Tính đến cuối năm 2004, cả nước đã cấp giấy phép đầu tư cho 5424 dự
án ĐTNN với tổng số vốn đăng ký đạt 54,8 tỷ USD. Trong đó có 4376 dự án
FDI còn hiệu lực tổng vốn đầu tư đăng ký là 41 tỷ USD. Lĩnh vực công
nghiệp và xây dựng chiếm tỷ trọng lớn nhất, chiêm 66,9% về số dự án và
chiếm 57,2% tổng số vốn đầu tư đăng ký. Tiếp theo là lĩnh vực dịch vụ với
19,5% về số dự án và 35,8% về vốn đầu tư đăng ký, lĩnh vực nông, lâm, ngư
nghiệp chiếm 13,6% số dự án và chiếm 7% vế vốn đầu tư đăng ký.
Trong số 64 nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào VN Sigapore đứng đầu
với 6,6% về số dự án và 19% tổng vốn đầu tư đăng ký. Tiếp đó là Đài Loan,
Nhật Bản, Hàn Quốc và Hồng kông.
Các kiều bào ở nước ngoài cũng đã tham gia đầu tư nhưng với mức đầu
tư còn rất khiêm tốn: 63 dự án vớI vốn đầu tư đăng ký 208,67 triệu USD chỉ
bằng 0,5% tổng vốn đầu tư, quy mô bình quân của một dự án thấp hơn quy
mô bình quân của cả nước. Số vốn này chủ yếu là từ CHLB Đức, LB Nga và
Pháp.
Các dự án đầu tư vẫn tập trung ở một số thành phố lớn có điều kiện
kinh tế - xã hội thuận lợi. TP.HCM dẫn đầu cả nước, chiếm 31.2% số dự án
và 26% tổng vốn đăng ký. Hà Nội đứng thứ hai , chiếm 11% số dự án và
11,1% tổng số vốn đăng ký. Tiếp đó là Đồng Nai và Bình Dương. Chỉ tính
riêng vùng kinh tế trọng điểm phía nam (TP.HCM, Đồng Nai, Bình Dương và
Bà Rịa-Vũng Tàu) đã chiếm 50% tổng vốn ĐTNN đăng ký của cả nước.
Vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc (Hà Nội, Hải Dương, HảI Phòng, Vĩnh
Phúc, Quảng Ninh) chiếm 26,35 tổng vốn ĐTNN đăng ký của cả nước.
Tính đến hết năm 2004 cả nước có khoảng 1400 dự án ĐTNN vào
KCN, KCX còn hiệu lực (không kể các dự án đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng
KCN) vớI tổng vốn đăng ký 11,145 tỷ USD tương đương 26,7% tổng vốn
ĐTNN của cả nước.
1.2, Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp FDI
Tổng vốn đầu tư của các dự án FDI thực hiện từ năm 1988 đến hết năm
2004 đạt được trên 28 tỷ USD (gồm cả vốn thực hiện của các dự án đã hết hạn
hoặc giải thể trước thời hạn). Trong đó vốn nước ngoài khoảng 25 tỷ USD,
chiếm 89% tổng vốn thực hiện. Tính riêng cho thời kỳ 1991-1995 vốn thực
hiện của các dự án FDI đạt 7,15 tỷ USD, thời kỳ 1996-2000 đạt 13,4 tỷ USD.
Và tính cho bốn năm 2001-2004, vốn thực hiện các dự án FDI đạt 8,7 tỷ USD
bằng 80% mục tiêu đề ra của nghị quyết chính phủ số 29/2001/MQ-CP cho 5
năm 2001-2005
Trọng quá trình hoạt động, nhiều dự án triển khai sản xuất – kinh doanh
có hiệu quả đã tăng vốn đăng ký, mở rộng quy mô sản xuất. Từ năm 1988 đến
cuối năm 2004 đã có khoảng 2100 lượt đăng ký vốn của các dự án, với số vốn
tăng thêm đạt trên 9 tỷ USD. Thời gian từ 2001-2004 các dự án đã bổ sung
gần 4 tỷ USD, bằng 47,6% tổng vốn đầu tư đăng ký mới.
Tính đến hết năm 2004, các dự án ĐTNN đã đạt doanh thu hơn 75 tỷ
USD (không kể dầu khí), riêng 4 năm từ 2001-2004 đạt 51tỷ USD . Giá trị
xuất khẩu của khu vực ĐTNN đạt trên 30 tỷ USD, tính riêng 4 năm 2001-
2
Website: Email : Tel : 0918.775.368
2004 đạt 18 tỷ USD. Giá trị xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp có vốn
ĐTNN tăng nhanh , với mức tăng bình quân trên 20%/ năm đã làm cho tỷ
trọng xuất khẩu của khu vực này tăng liên tục qua các năm: năm 2001 là
24,45, năm 2002 là 27,5%, năm 2003 là 30,6%, năm 2004 là 31,4%
Đến hết năm 2004, khu cực kinh tế có vốn ĐTNN thu hút 765 nghìn
lao động trực tiếp và hơn 1,5 triệu lao động gián tiếp.
Đến hết năm 2004, đã có 39 dự án kết thúc đúng thời hạn với tổng vốn
đăng ký là 658 triệu USD, và 1009 dự án giải thể trước thời hạn vớI tổng số
vốn đăng ký khoảng 12,3 tỷ USD chiếm 23% tổng vốn đăng ký. Số dự án giải
thể trước thời hạn chiếm 18,6% tổng số dự án được cấp phép
1.3, Đánh giá những mặt tích cực, hạn chế của hoạt động thu hút đầu
tư trực tiếp nước ngoài của thời kỳ 1998-2004
1.3.1,Những mặt tích cực đã đạt được
Sau cuộc khủng hoảng tài chính - tiền tệ khu vực năm 1997, dòng vốn
ĐTNN vào VN liên tục tăng. Năm 2002 vốn đăng ký mới đạt 2,8 tỷ USD.
Năm 2003 đạt 3,1 tỷ USD, năm 2004 tăng lên 4,2 tỷ USD.
ĐTNN đã bổ xung nguồn vốn quan trọng cho đầu tư phát triển, góp
phần nâng cao hiệu quả khai thác và sử dụng các nguồn lực trong nước tạo thế
và tạo lực cho nền kinh tế.
Tỷ lệ đóng góp của khu vực ĐTNN trong GDP tăng dần qua các năm.
Năm 1995 là 6,3%, năm 1998 là 10,1%, năm 2001 là 13,1% năm 2003 tăng
lên 14,3%.
Hoạt động của các doanh nghiệp FDI đã góp phần nâng cao năng lực
xuất khẩu, tạo thuận lợi cho việc tiếp cận và mở rộng thị trường ngoài nước.
Kim ngạch xuất khẩu của khu vự đầu tư nước ngoằi tăng nhanh. Trong thờI
kỳ 1996-2000 đạt trên 10,6 tỷ USD (không kể tớI lĩnh vực dầu khí), trong 3
năm 2002-2004 xuất khẩu của khu vực này đạt 14,6 tỷ USD.
Các dự án ĐTNN góp phàn mở rộng các hoạt động sản xuất - kinh
doanh trong nước, thúc đẩy sự phát triển của các dịch vụ, đặc biệt là lĩnh vực
khách sạn, du lịch, các dịch vụ thu đổi ngoại tệ, dịch vụ tư vấn pháp lý, tư vấn
kỹ thuật – công nghệ, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước tham gia
xuất khẩu tại chỗ hoặc tiếp cận với các thị trường quốc tế.
Các hoạt động thu hút vốn ĐTNN đã bắt đầu chú trọng nhiều hơn đến
chất lượng, thu hút những dự án có hàm lượng công nghệ cao. Kết hợp các
thu hút nhiều lao động, tạo điều kiện phát triển ngồn năng lực.
Việc xây dựng các khu công nghiệp, khu chế xuất đã góp phần nâng
cao tính quy hoạch của việc xây dựng và triển khai thực hiện các dự án đầu tư
nói chung và các dự án ĐTNN nói riêng.
1.3.2, Những hạn chế và tồn tại.
Bên cạnh những kết quả tích cực đã đạt được trong hoạt động thu hút
và triển khai thực hiện các dự án ĐTNN tại VN vẫn còn những mặt hạn chế
cần khắc phục.
3
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Vốn đầu tư đăng ký tuy tăng nhưng vẫn còn ở mức thấp, vốn đăng ký
mới năm 2004 đạt 4,1 tỷ USD chỉ bằng khoảng 50% vốn đăng ký mới của
năm 1996.
Cơ cấu vốn ĐTNN cho các ngành và các địa phương chưa hợp lý,
chưa đạt được tính định hướng và chiến lược lâu dài
Dự án đầu tư từ các nước có thế mạnh về công nghệ nguồn như: Mỹ,
Nhật, EU tăng chậm
Năng lực của các doanh nghiệp phụ trợ trong nước trong việc cung
cấp nguyên liệu, phụ tùng. Linh kiện cho các doanh nghiệp FDI còn rất hạn
chế, không tạo được ưu thế nội hoá chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa hai khu
vực này.
Hạn chế về khả năng góp vốn của bên VN trong các liên doanh, thiếu
cơ chế huy động các nguồn lực khác nhau để góp vốn liên doanh của nước
ngoài.
Thiếu sự đồng bộ về thực thi chính sách thu hút đầu tư và quản lý hoạt
động ĐTNN giữa các cấp, ngành và các địa phương dẫn đến hiện tượng “phá
rào” trong thu hút đầu tư nước ngoài.
Có nhiều dự án FDI không đảm bảo tiến độ triển khai thực hiện dự
án, có những dự án triển khai chậm tới 5, 10 năm như dự án công ty liên
doanh xi măng Phúc Sơn thời gian triển khai chậm đến 5 năm.
Tỷ lệ dự án đổ bể, giải thể trước thời hạn còn rất lớn chiếm khoảng
26% so với vốn đăng ký mới hàng năm
Vấn đề liên quan đến quyền sử dụng đất, thuê đất, giải phóng mặt
bằng đang là những khó khăn đối với nhà ĐTNN trong việc triển khai các dự
án.
Các văn bản pháp luật về ĐTNN còn chưa đầy đủ, một số thì chưa rõ
ràng. Thủ tục hành chính còn rườm rà, phức tạp, một số nơi ở một số ban
ngành còn có thái độ thiếu hợp tác
Nguồn lao động chưa đáp ứng được các yêu cầu tuyển dụng của các
nhà ĐTNN. Cán bộ làm việc trong các doanh nghiệp FDI còn thiếu kiến thức
chuyên môn, không nắm vững luật pháp, yếu kém về ngoại ngữ và thiếu kinh
nghiệm thương trường.
Quy định quá chặt về tỷ lệ nội địa hoá và tỷ lệ xuất khẩu
2, Số liệu thống kê về đầu tư trực tiếp nước ngoài trong 6 tháng
đầu năm 2006
2.1. Kết quả thu hút vốn đầu tư
Trong tháng 6/2006 cả nước co 58 dự án được cấp giấy phép đầu tư với
tông vốn đầu tư đăng ký là 245 triệu USD. Tính chung, trong 6 tháng đầu năm
đã có thêm 339 dự án được cấp giấy phép với tổng vốn đầu tư đăng ký là 2,26
tỷ USD, tăng 5% về số dự án và tăng 21% về vốn đăng ký so với cùng kỳ
năm trước.
Các dự án cấp mới tập trung chủ yếu vào ngành công nghiệp và xây
dựng, chiếm 72,78% về số dự án và 62,7% tổng vốn đăng ký; nông-lâm-ngư
4
Website: Email : Tel : 0918.775.368
nghiệp chiếm 4,59% về số dự án và 0,55% tổng vốn dăng ký và ngành dịch
vụ chiếm 22,63% về số dự án và 36,74% tổng vốn đăng ký.
TP.HCM do thu hút được một số dự án lớn, trong đó có dự án Intel với
vốn đầu tư 605 triệu USD, đã vươn lên đứng đầu trong cả nước về thu hút
ĐTNN trong 6 tháng đầu năm, chiếm 31,76% tổng vốn đăng ký của cả
nước; Hà Nội đứng thứ 2 chiếm 22,36% và tỉnh
Bà Rịa-Vũng Tàu đứng thứ 3 chiếm 14,04% và Hải Dương đứng thứ 4 chiếm
5,6% tổng vốn đăng ký của cả nước.
Trong 6 tháng đầu năm có 30 nước và vùng lãnh thổ đầu tư tại VN. Do
dự án của Tập đoàn Intel (gốc từ Hoa Kỳ) nhưng chủ đầu tư đăng ký tại Hồng
Kông nên Hồng Kông dẫn đầu trong số các nước và vùng lãnh thổ đầu tư tại
VN chiếm 27,79% tổng vốn cấp mới; tiếp theo la Hàn Quốc chiếm 21,025
tổng vốn cấp mới; và Hoa Kỳ đứng thứ 3, chiếm 20,05% tổng vốn cấp mới;
Nhật Bản đứng thứ 4 chiếm 14,28% tổng vốn cấp mới.
Quy mô vốn đầu tư trung bình cho một dự án trong 6 tháng đầu năm
đạt 6,7 triệu USD/dự án. Đặc biệt, trong số các dự án mới cấp phép có một số
dự án có quy mô vốn đầu tư đăng ký lớn là: (1) Công ty Intel vốn đầu tư 605
triệu USD; (2) Công ty Tây Hồ Tây vốn đầu tư 314,1 triệu USD; (3) Công ty
Winvest Investmnt vốn đầu tư 300 triệu USD; (4) Khu du lịch và giải trí quốc
tế đặc biệt Silver shores-Hoàng Đạt tại Đà Nẵng, vốn đầu tư 86 triệu USD; (5)
Công ty Panasonic Communication vốn đầu tư 76,36 triệu USD; (6) Công ty
kho xăng dầu Vân Phong vốn đầu tư 60 triệu USD; (7) Công ty Panasonc
Electronic vốn đầu tư 50 triệu USD.
Trong tháng 6 có 37 lượt dự án tăng vốn với vốn tăng thêm là 188 triệu
USD. Tính chung, 6 tháng đầu năm có 182 lượt dự án tăng vốn đầu tư mở
rộng sả xuất với số vốn tăng thêm 585 triệu USD, bằng 85,4% về số dự án và
67,8% về vốn so với cùng kỳ năm trước.
Tính chung cả dự án mới và tăng vốn, trong 6 tháng đầu năm
tổng vốn đăng ký cấp mới đạt 2.845 triệu USD, tăng 4,2% sao với cùng
kỳ năm trước.
Luỹ kế tình hình ĐTNN từ 1988 đến 6/2006:
Tính từ 1988 đến hết 6 tháng đầu 2006, cả nước đã cấp giấy phép đầu
tư cho trên 7.550 dự án ĐTNN với tổng vốn cấp mới 68,9 tỷ USD, trong đó
có 6.390 dự án còn hiệu lực với tổng vốn đầu tư đăng ký là 53,9 tỷ USD, vốn
thực hiện (của các dự án còn hoạt động ) đạt trên 28 r\tỷ USD. (Nếu tính cả
các dự án đã hết hiệu lực thì vốn thực hiện đạt 36 tỷ USD).
Phân theo ngành:
Lĩnh vực công nghiệp và xây dựng chiếm tỷ trọng lớn nhất chiếm
67,7% về số dự án và 61,2% tổng vốn đầu tư đăng ký. Tiếp theo là lĩnh vực
dịch vụ chiêm 19,7% về số dự án và 31,7% về số vốn đầu tư đăng ký ; lĩnh
vực nông, lâm, ngư nghiệp chiếm 12,5% về số dự án và 7,1% về vốn đầu tư
đăng ký.
Phân theo hình thức đầu tư:
5
Website: Email : Tel : 0918.775.368
Hình thức 100% vốn nước ngoài chiếm 75,4% về số dự án và 53,1% về
tổng vốn đăng ký.
Liên doanh chiếm 21,4% về số dự án và 36% về tổng vốn đăng ký;
Số còn lại thuộc lĩnh vực hợp doanh, BOT, Công ty cổ phần và Công ty
quản lý vốn.
Phân theo nước:
Đã có 74 quốc gia và vùng lãnh thổ có dự án đầu tư tại VN, trong đó
các nước châu Á chiếm 76,5% về số dự án và 69,8% vốn đăng ký; các nước
châu Âu chiếm 10% về số dự án và 16,7% vốn đăng ký; các nước châu Mỹ
chiếm 6% số dự án và 6% vốn đăng ký, riêng Hoa Kỳ chiếm 4,55 về số dự án
và 3,7% vốn đăng ký; số còn lại là các nước ở khu vực khác.
Riêng 5 nền kinh tế đứng đầu trong đầu tư vào VN là Đài Loan,
Sigapore, Nhật Bản, Hàn Quốc và Hồng Kông đã chiếm 58,3% về số dự án và
60,6% tổng vốn đăng ký.
Việt kiều từ 21 quốc gia và vùng lãnh thổ khác nhau chủ yếu là từ
CHILE, Đức, LB Nga và Pháp đã đầu tư 17 dự án với tổng vốn đầu tư đăng
ký 513,88 triệu USD, hiện còn 108 dự án đang hoạt động với tổng vốn đăng
ký 382,8 triệu USD chỉ bằng 0,7% tổng vốn đầu tư đăng ký của cả nước.
Phân theo địa phương:
Các thành phố lớn, có điều kiện kinh tế xã hội thuận lợi thuộc các vùng
kinh tế trọng điểm vẫn là những địa phương dẫn đầu thu hút ĐTNN theo thứ
tự như sau:
1. TP.HCM chiếm 31,28% về số dự án; 24,35% tổng vốn đăng ký
và 21,7% tổng vốn thực hiện;
2. Hà Nội chiếm 10,83% về số dự án; 18,36% tổng vốn đăng ký và
12,1% tổng vốn thực hiện;
3. Đồng Nai chiếm 11,47% về số dự án; 16,3% tổng vốn đăng ký
và 14,1% tổng vốn thực hiện;
4. Bình Dương chiếm 17,87% về số dự án; 9,77% tổng vốn đăng ký
và 6,6% tổng vốn thực hiện;
Riêng vùng kinh tế trọng điểm phía Nam (TP.HCM, Đồng Nai, Bình
Dương, Bà Rịa –Vũng Tàu, Tây Ninh, Bình Phước, Long An) chiếm 58,2%
tổng vốn ĐTNN đăng ký và 49,6% vốn thực hiện của cả nước.
Vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc (Hà Nội, Hải Phòng, Hải
Dương,Vĩnh Phúc,Quảng Ninh, Hưng Yên, Hà Tây, BẮc Ninh) chiếm
khoảng 265 tổng vốn ĐTNN đăng ký và 28,7% vốn thực hiện của cả nước.
Cho tới nay, các dự án ĐTNN đầu tư vào các KCN, KCX (không kể
các dự án đầu tư xây dựng hạ tầng KCN) còn hiệu lực, chiếm 33,8% về số dự
án và 35,5% tổng vốn đầu tư đăng ký.
2.2.Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp FDI
Trong tháng 6/2006 nhiều dự án đã được cấp phép tích cực triển khai
thực hiện, ước tính vốn thực hiện của các doanh nghiệp ĐTNN đạt khoảng
360 triệu USD, đưa tổng vốn thực hiện trong 6 tháng đầu năm 2006 lên 1,85
6