Bài giảng sinh học 9 thực hành quan sát thường biến (27)

Sinh học 9
Giáo viên: Lại Thị Kim Hoa


KIỂM TRA MIỆNG
Câu hỏi: Thể đa bội là gì?Cho ví dụ ? Có thể nhận biết
cây đa bội thể bằng mắt thường qua những dấu hiệu nào ?

Trả
Trảlời
lời
-Thể
-Thểđa
đabội
bộilàlàcơ
cơthể
thểmà
màtrong
trongtếtếbào
bàosinh
sinhdưỡng
dưỡngcó
có
số
sốNST
NSTlàlàbội
bộisố
sốcủa
củann(nhiều
(nhiềuhơn
hơn2n)

2n)
--Có
Cóthể
thểnhận
nhậnbiết
biếtcây
câyđa
đabội
bộithể
thểbằng
bằngmắt
mắtthường
thường
qua
quanhững
nhữngdấu
dấuhiệu:Tăng
hiệu:Tăngkích
kíchthước
thướctếtếbào,tăng
bào,tăng
kích
kíchthức
thứccơ
cơquan
quansinh
sinhdưỡng,cơ
dưỡng,cơquan
quansinh
sinhsản.

sản.
Tại
Tạisao
saocây
câyrau
raumác
máccó
cósự
sựbiến
biếnđổi
đổikiểu
kiểuhình?
hình?
Dễ
Dễdàng
dàngthích
thíchnghi
nghivới
vớiđiều
điềukiện
kiệnsống.
sống.


Hoa liên hình


Cây biến đổi qua các mùa

I. Sự biến đổi kiểu hình do
tác động của môi trường


Cây rau dừa nước

Khúc thân mọc
trên bờ

Su hào trồng
đúng quy trình

Khúc thân mọc
ven bờ

Su hào trồng không
đúng quy trình

Khúc thân mọc trải
trên mặt nước

Cây rau mác trong các
môi trường khác nhau


Đối tượng
quan sát
Lá cây rau mác

Điều kiện

môi trường

Kiểu hình tương ứng

- Mọc trong nước • Lá dài, mảnh
- Trên mặt nước • Lá có hình mũi mác

- Trên cạn
Cây rau dừa nước

Củ su hào

Nhân tố ảnh
hưởng chính

Nước

• Lá hình mũi mác

- Mọc trên bờ

• Thân, lá nhỏ
- Trên mặt nước • Thân, lá to hơn, rễ
biến thành phao

- Mọc ven bờ

• Thân, lá to hơn

- Trồng đúng

kĩ thuật

• Củ to

- Trồng không
đúng kĩ thuật

• Củ nhỏ hơn

Độ ẩm

Quy trình
kỹ thuật
BH


? Nhận xét kiểu gen của cây rau mác,cây dừa nước, cây su hào
mọc trong các môi trường khác nhau ?

Kiểu gen giống nhau
? Tại sao lá cây rau mác,thân cây dừa nước, củ su hào có sự biến
đổi kiểu hình ?

Sự biến đổi kiểu hình để thích nghi với điều kiện sống
? Sự biến đổi kiểu hình trong các cây trên do nguyên nhân nào ?

Do tác động của môi trường sống
? Thường biến là gì ?

I- Sự biến đổi kiểu hình do tác
động của môi trường
- Thường biến là những biến đổi ở kiểu
hình phát sinh trong đời cá thể dưới
ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.


Mạ gieo ngoài ánh sáng

Mạ gieo trong bóng râm

++Thường
Thườngbiến
biếncó
cóđặc
đặcđiểm
điểmgì
gì??
++Thường
Thườngbiến
biếncó
códi
ditruyền
truyềncho
chođời
đờisau
saukhông
không??
Vì
Vìsao

sao??


I- Sự biến đổi kiểu hình do tác
động của môi trường
- Thường biến là những biến đổi ở
kiểu hình phát sinh trong đời cá thể
dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi
trường.
- Đặc điểm:
+ Thường biến biểu hiện đồng loạt
theo hướng xác định.
+ Thường biến không di truyền được.


Cáo bắc cực
Mùa hè:Bộ lông thưa,vàng hay
xám Lẫn với màu đất,cây bụi

Cáo bắc cực
Mùa đông:Bộ lông dày,trắng
Lẫn với tuyết,che mắt kẽ thù.


?Thường
Thườngbiến
biếnthích
có ý nghi
nghĩavới
gì môi

đối
trường
với đời
để tự
sống
vệ sinh
và săn
vậtmồi.
?


I- Sự biến đổi kiểu hình do tác
động của môi trường
- Thường biến là những biến đổi ở
kiểu hình phát sinh trong đời cá thể
dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi
trường.
- Đặc điểm:
+ Thường biến biểu hiện đồng loạt
theo hướng xác định.
+ Thường biến không di truyền được.
- Ý nghĩa:Giúp cho sinh vật thích nghi
với điều kiện sống của môi trường.


I. Sự biến đổi kiểu hình do
tác động của môi trường
II. Mối quan hệ giữa kiểu
gen, môi truờng và kiểu hình:

Cây hoa Anh thảo - AA
Cây hoa Anh thảo trắng trồng ở nhiệt độ 35°C thì
aa trồng ở nhiệt độ nào
nở ra hoa có màu trắng,
cũng cho hoa màu trắng
trồng ở nhiệt độ 20°C thì
Em hiện
có nhận
xéthình
gì về
sựmột
thay
đổi
nở ra hoa có màu đỏ
Sự biểu
ra kiểu
của
kiểu
kiểuthuộc
hình vào
củanhững
cây hoa
gen phụ
yếu Anh
tố nàothảo
?
màu đỏ?

Từ các ví dụ trên em có nhận xét gì về mối quan hệ giữa kiểu
gen, môi trường và kiểu hình?

Môi trường
Kiểu gen

Kiểu hình
Tương tác


I. Sự biến đổi kiểu hình do tác
động của môi trường
II.Mối quan hệ giữa kiểu
gen,môi trường và kiểu hình
- Kiểu hình là kết quả tương tác
giữa kiểu gen và môi trường


Lợn Ỉ Nam Định
Lúa nếp cẩm

Lông màu đen, đẻ 10 - 12
con/lứa, thịt thơm ngon

Hạt gạo bầu tròn, màu đỏ,
số hạt 80 - 100 hạt/bông
Lông khoang đen trắng,
năng suất sữa bình quân 10
- 12kg/ngày.

Bò sữa Hà Lan


Em hãy phân biệt tính trạng chất lượng và tính trạng số lượng
của những ví dụ trên?
Tính trạng chất lượng
- Hạt bầu tròn, màu đỏ
Lông đen
- Lông khoang đen, hàm
lượng lipit

Tính trạng số lượng
Số hạt trên bông
Đẻ 10 - 12 con/lứa
- Lượng sữa vắt trong
một ngày

Những tính trạng loại nào chịu ảnh hưởng của kiểu gen ?
Những tính trạng loại nào chịu ảnh hưởng của điều kiện môi
trường ?


I. Sự biến đổi kiểu hình do tác
động của môi trường
II.Mối quan hệ giữa kiểu
gen,môi trường và kiểu hình
- Kiểu hình là kết quả tương tác
giữa kiểu gen và môi trường
- Các tính trạng chất lượng phụ
thuộc chủ yếu vào kiểu gen.

- Các tính trạng số lượng chịu ảnh
hưởng của môi trường.


Sơ đồ mối quan hệ:
Đúng kĩ thuật

Trong sản xuất

Kiểu
Giống
gen

Củ
to

Môi trường
Điều kiện kĩ thuật

Năng
Kiểu suất
hình

Giống
cà rốt

Củ
nhỏ

Sai kĩ thuật

BH

KH


III. MỨC PHẢN ỨNG
Giống
lúa
DR2

Chăm sóc bình thường(4,5 – 5
tấn/ha/vụ)

Chăm sóc tốt nhất(8
tấn/ha/vụ)

Sự khác nhau giữa năng suất bình quân và năng suất tối đa là
Giới
hạn năng suất của giống lúa DR2 do giống hay do kĩ thuật
do đâu?
Mức phản ứng là gì?
trồng trọt quy định?


I. Sự biến đổi kiểu hình do tác
động của môi trường
II.Mối quan hệ giữa kiểu
gen,môi trường và kiểu hình
III. Mức phản ứng
-Mức phản ứng là giới hạn thường

biến của một kiểu gen trước môi
trường khác nhau.
- Mức phản ứng do kiểu gen quy
định.


Thường biến là biến đổi KH….

Khái
Kháiniệm
niệm

Đặc điểm
Biến đổi hàng loạt

Không di truyền
Kiểu hình = Kiểu gen+Môitrường

Mối
Mốiquan
quanhệ
hệgiữa
giữakiểu
kiểugen,
gen,
môi
môitrường
trườngvà
vàkiểu
kiểuhình

hình

TT chất lượng phụ thuộc vào
kiểu gen
TT số lượng chịu ảnh hưởng của
môi trường

Là giới hạn của thường biến

Mức
Mứcphản
phảnứng
ứng
Do kiểu gen quy định