Bài giảng sinh học 9 thực hành quan sát thường biến (40)

TRƯỜNG THCS HIẾU NGHĨA
GV thực hiện: NGUYỄN THỊ NGỌC NGA

KHỐI 9


Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Thường biến là gì ? Nêu đặc điểm thường biến?

Trả lời:
*Thường biến: là những biến đổi về kiểu hình phát sinh trong đời
cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
*Đặc điểm thường biến:
- Biến đổi kiểu hình.
- Không di truyền.
- Phát sinh đồng loạt theo một hướng xác đònh ứng với điều kiện
môi trường.
- Có lợi, giúp sinh vật thích nghi hơn.


Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Các tính trạng chất lượng và tính trạng số lượng
chòu ảnh hưởng của điều kiện môi trường như thế nào?

Trả lời:

-Các tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào
kiểu gen, ít chòu ảnh hưởng của môi trường .
-Các tính trạng số lượng thường chòu ảnh hưởng
nhiều của môi trường tự nhiên, điều kiện trồng
trọt, chăn nuôi  biểu hiện kiểu hình khác

nhau.


Bài 27:

Tiết 29

Thực hành:

QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
Cây đậu trong tối

Cây đậu ngồi
sáng

Chậu mạ trong
tối

Trên mặt nước

ven bờ

Rau dừa
trên cạn

Chậu mạ
ngồi sáng

Ruộng mạ


Bài 27: Thực hành: QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
Quan sát mẫu vật và tranh thảo luận nhóm (3phút) hoàn thành
bảng sau:
Tiết 29

Cây đậu
trong tối

Ngồi
sáng

Mạ trong
tối

Trên
mặt
nước

Ven bờ

Trên
cạn

Ngồi
sáng

Ruộng
mạ

Đối
tượng

Điều kiện
môi
trường

1. Cây
đậu

-Có ánh
sáng

2. Cây
mạ
3. Cây
rau
dừa
nước
4.
Ruộng
mạ

-Trong tối
-Có ánh
sáng
-Trong tối

-Trên cạn
-Ven bờ
-Trên mặt
nước.
-Ven bờ
-Trong giữa
ruộng

Kiểu
hình
tương
ứng

Nhân tố
tác động


Bài 27: Thực hành: QUAN SÁT THƯỜNG
I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:

Tiết 29

BIẾN

Quan sát mẫu vật và tranh hãy hoàn thành bảng sau:
Đối
tượng
1. Cây
đậu

Điều kiện môi
trường
-Có ánh sáng

-Lá có màu xanh

-Trong tối

- Lá có màu nhạt

2. Cây
mạ

-Có ánh sáng

- Lá có màu xanh

3. Cây
rau dừa
nước

-Trên cạn

- Thân, lá nhỏ

-Ven bờ

- Thân, lá lớn

4.

Ruộng
mạ

-Trong tối

-Trên mặt
nước.
-Ven bờ
-Trong giữa

Kiểu hình tương ứng

- Lá có màu vàng nhạt

Nhân tố tác động
Ánh sáng

Ánh sáng

Độ ẩm

- Thân, lá lớn hơn, rễ có phao
- Lá tốt hơn, xanh hơn
- Lá nhỏ hơn, vàng
hơn

Dinh dưỡng
(nhiệt độ, độ ẩm,
cạnh tranh..

Tiết 29

Bài 27:

Thực hành:

QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:

NHIỆT ĐỚI

BẮC CỰC

SỰ BIẾN ĐỔI MÀU LÔNG CỦA LOÀI
CÁO SỐNG Ở MÔI TRƯỜNG KHÁC
NHAU.

Lá lốt ngoài sáng

Trong bóng
râm

Thường biến: là những biến đổi về kiểu hình phát sinh
trong đời cá thể dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi
trường.


Tiết 29

Bài 27:

Thực hành:

QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:

Hai cây mạ ven bờ và cây mạ giữa
ruộng ở vụ thứ nhất thuộc thế hệ(đời)
nào?
Hai cây mạ thuộc thế hệ(đời) thứ nhất
Ruộng mạ

Ven bờ

Hai cây mạ này có đặc điểm gì khác
nhau?

Giữa
ruộng

Hai cây mạ có kiểu hình khác
nhau  xuất hiện biến dò ở đời thứ
nhất.


Tiết 29

Thực hành:

Bài 27:

QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
Những cây lúa được gieo từ hạt của các
các cây mạ ven bờ và cây mạ giữa ruộng
có khác nhau không?
Ven bờ

Những cây lúa này đều giống nhau

Giữa
ruộng

Biến dò ở đời thứ nhất có truyền sang
đời con không? Từ đó rút ra nhận xét gì về
thường biến?
Những cây lúa được gieo
từ hạt của các cây mạ
ven bờ và cây mạ giữa 
ruộng

Biến dò không di truyền sang đời con
thường biến không di truyền

Tiết 29

Bài 27: Thực hành:QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
Tại sao những cây mạ ven bờ
thường tốt hơn những cây mạ giữa
ruộng?
Những cây mạ ven bờ thường tốt
hơn những cây mạ giữa ruộng vì: do
điều kiện dinh dưỡng.
Điều này cho thấy thường biến có
đặc điểm gì?
Thường biến xuất hiện đồng loạt
ứng với điều kiện môi trường.


Tiết 29

Bài 27: Thực hành: QUAN

SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
Cây rau dừa nước mọc trên mô
đất cao, lan rộng xuống mặt
nước

Đoạn thân rau dừa nằm trên mô Đoạn thân rau dừa nằm trên
đất cao cho mọc trên mặt nước mặt nước cho mọc trên mô đất
cao

Tại sao hai đoạn thân rau dừa này, khi cùng mọc trên mặt
nước, thì điều có đặc điểm rễ biến thành phao?
Vì cùng kiểu gen, cùng sống trong nước  kiểu hình giống nhau
Điều này có ý nghóa gì đối với sinh vật? Hãy rút ra kết luận về
thường biến?
Ýù nghóa: có lợi, thích nghi với môi trường sống hơn. Điều này
cho thấy thường biến thường có lợi cho sinh vật.


Tiết 29

Bài 27: Thực hành: QUAN

SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:

Phân biệt thường biến và đột biến ?
Thường biến:

Đột biến:

- Biến đổi kiểu hình.

- Biến đổi ADN, NST.

- Không di truyền.

- Di truyền.

- Phát sinh đồng loạt theo - Xuất hiện ngẫu nhiên,
riêng lẻ từng cá thể
một hướng xác đònh ứng
với điều kiện môi trường
- Thường có lợi, giúp sinh - Thường có hại cho sinh
vật thích nghi hơn.
vật


Tiết 29

Bài 27:

Thực hành:

QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng và chất
lượng:
CHĂM SÓC
TỐT

CHĂM SÓC
ÍT

Kích thước củ ở 2 luống su hào có
khác nhau không ? Từ đó nhận xét
gì về ảnh hưởng của môi trường đối
với tính trạng số lượng?
Kích thước củ ở 2 luống khác
nhau: chăm sóc tốt cho củ to hơn,
chăm sóc ít cho củ nhỏ hơn.
 tính trạng số lượng phụ thuộc chủ
yếu vào điều kiện môi trường, điều
kiện chăm sóc…..


Tiết 29

Bài 27:

Thực hành:

QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng
và chất lượng:
Hình dạng của các củ ở 2 luống su
hào có khác nhau hoàn toàn không ?
Từ đó nhận xét gì về ảnh hưởng của

môi trường đối với tính trạng chất
lượng?
Hình dạng các củ ở 2 luống không
khác nhau hoàn toàn.
 tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ
yếu vào kiểu gen, ít chòu ảnh hưởng của
điều kiện môi trường.


Tiết 29

Bài 27:

Thực hành:

QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng
và chất lượng:
Ruộng 1: chăm sóc tốt

Ruộng 2: ít chăm sóc

NĂNG SUẤT RUỘNG 1 SẼ CAO HƠN RUỘNG 2


Tiết 29

Bài 27:

Thực hành:

QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng
và chất lượng:



Câu hỏi thu hoạch:

1.Ảnh hưởng của môi trường đối với tính
trạng chất lượng và tính trạng số lượng
như thế nào?
2.Sự khác nhau giữa thường biến và đột
biến?


Tiết 29

Bài 27:

Thực hành:

QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng
và chất lượng:

Câu hỏi thu hoạch:
1. Ảnh hưởng của môi trường đối với tính trạng chất
lượng và tính trạng số lượng như thế nào?
- Các tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu
gen, ít chòu ảnh hưởng của môi trường .
- Các tính trạng số lượng thường chòu ảnh hưởng nhiều
của môi trường tự nhiên, điều kiện trồng trọt, chăn nuôi
 biểu hiện kiểu hình khác nhau.


Tiết 29

Bài 27: Thực hành: QUAN SÁT THƯỜNG BIẾN

I. Quan sát, nhận biết một số thường biến:
II. Nhận biết, phân biệt sự khác nhau giữa thường biến và đột biến:
III. Nhận biết ảnh hưởng của môi trường đối vời tính trạng số lượng và chất
lượng:

Câu hỏi thu hoạch:
2. Sự khác nhau giữa thường biến và đột biến?
Thường biến:

Đột biến:

- Biến đổi kiểu hình.

- Biến đổi ADN, NST.

- Không di truyền.

- Di truyền.

- Phát sinh đồng loạt theo một hướng
xác đònh ứng với điều kiện môi
trường

- Xuất hiện ngẫu nhiên, riêng lẻ từng
cá thể.

-Có lợi, giúp sinh vật thích nghi hơn.

- Thường có hại cho sinh vật


TRÒ CHƠI Ô CHỮ
ĐÂY LÀ MỘT LOẠI BIẾN DỊ

T

H U O N

G B

I

E N

- Thường biến không di truyền Đ
- Thường biến không làm biến đổi KH S
- Thường biến xuất hiện đồng loạt Đ
- Thường biến đa số có hại. S
A B

C D E

F

K L

M N P

Q X Y

S U I

V O T

G H
J

R


Dặn dò

-Học lại bài 25 THƯỜNG BIẾN.
-Chuẩn bò bài mới:
Bài 28: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU DI TRUYỀN
NGƯỜI
+Tìm hiểu những hiện tượng sinh đôi trong thực tế.
+ Trả lời câu hỏi SGK trang 81:
1)Phương pháp nghiên cứu phả hệ là gì?
2)Trẻ sinh đôi cùng trứng và khác trứng khác nhau cơ
bản ở những điểm nào?Vai trò của nghiên cứu di
truyền?Hãy cho ví dụ trẻ sinh đôi cùng trứng ở đòa
phương?


Cám ơn Quý Thầy Cô
đã chú ý theo dõi

Kính chúc Quý Thầy Cô dồi
dào sức khoẻ và thành đạt
trong sự nghiệp trồng người.