Bài 33 ankan đồng đẳng, đồng phân , danh pháp

Tr­êng THPT NguyÔn DU

N¨m häc: 20072008

Ng­êi thùc hiÖn:

trÇn thÞ hång
Gi¸o viªn Tr­êng : thpt nguyÔn du


KiÓm tra bµi cò
C©u hái 1: ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o d¹ng khai triÓn cña
CH4

C2 H 6

C3 H 8

C©u hái 2: ViÕt c«ng thøc cÊu t¹o d¹ng khai triÓn cña
C4 H10


Kiểm tra bài cũ

Hãy
nhận xét
về thnh
phn
phân tử,
mạch
cac bon

và
kiểu liên
kết của
các phân
tử trên?

Thành phần phân tử: Chứa C và H
Loại liên kết:

Liên kết đơn

Mạch cacbon:

Mạch hở

Ankan:
là hiđrocacbon
no mạch hở


Bµi33: an kan:®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p
Néi dung chÝnh cña bµi häc
1. §ång ®¼ng , ®ång ph©n
2. Danh ph¸p
3. Bµi tËp cñng cè


Bài: an kan:đồng đẳng, đồng phân, danh pháp
Nêu
công

thức
Viết
tổng
công
quát
thức
phân
và tử
của
khái
ankan
niệm
có
26
dãy
nguyên
đồng
tử
đẳng
Hiđro
của
metan

I/ Đồng đẳng, đồng phân
1: Đồng đẳng

Công thức tổng quát:
Khái niệm:

CnH2n+2

(n 1)

Các ankan có công thức chung là CnH2n+2 hợp thành
dãy gọi là dãy đồng đẳng của metan
Ví dụ:
Ta có: 2n+2= 26

n= 12

Công thức phân tử:

C12H26


Bµi: an kan:®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p
2. §ång ph©n
2.1 §ång ph©n m¹ch cacbon

C4H10 cã hai ®ång ph©n cÊu t¹o:
Butan

CH3 _ CH _ CH3

Isobutan

_

CH3 _ CH2 _ CH2 _ CH3

CH3


Bài: an kan:đồng đẳng, đồng phân, danh pháp

Pentan

CH3 _ CH2 _ CH2 _ CH2 _ CH3
CH3 _ CH _ CH2 _ CH3

_

CH3

Isopentan

CH3

_

CH3_ C _ CH3

_

Viết
công
Các
thức
đồng
cấu

phân
tạo
C5H12
của
khác
ankan
nhau
có
ở
điểm
công
nào
thức
về
phân
mặt
tử
cấu
Ctạo?
5H12

Neopentan

CH3

Ankan từ C4H10 trở đi có đồng phân cấu tạo là đồng phân
mạch cacbon


Bài 33: an kan:đồng đẳng, đồng phân, danh pháp

2.2 Bậc của cacbon

Bậc
của
cac
bon
là
gì?

Ví dụ 1:
I

II

II

I

CH3 _ CH2 _ CH2 _ CH3
Hai nguyên tử C đầu mạch liên kết trực
tiếp với 1 nguyên tử C khác: C bậc I
Hai nguyên tử C giữa mạch liên kết trực
tiếp với 2 nguyên tử C khác: C bậc II
Bậc của nguyên tử cacbon trong phân tử ankan bằng số nguyên
tử C liên kết trực tiếp với nó (Ghi bằng chữ số La mã)
Ví dụ 2:


Bài: an kan:đồng đẳng, đồng phân, danh pháp
Ankan không nhánh

Xác

I _II
II _ II _ I
_
CH3 CH2 CH2 CH2 CH3

Ankan phân nhánh
II _I
ICH _ III
_
Isopentan 3 CH CH2 CH3
ICH3

_

Ankan phân nhánh
I
CH3
Neopentan I CH _IV C _ ICH
3
3
I
CH3

_

_

định bậc

Nêu
của
đặc
điểm
cacbon
của
trong
ankan
không
ba
nhánh
và
đồngphân
ankan
cấu tạo của
phân
nhánh?
C5 H12?

Pentan


Bài: an kan:đồng đẳng, đồng phân, danh pháp
2.2 Bậc của cacbon ( Ghi bằng số thứ tự la
mã)

+ Ankan mà phân tử chỉ chứa cacbon bậc I, II
là ankan không phân nhánh(không có bậc III, IV)

+ Ankan mà phân tử có chứa cacbon bậc III, IV

là ankan phân nhánh


II/ Danh ph¸p( IUPAC)

1 An kan kh«ng ph©n nh¸nh
Ankan kh«ng nh¸nh
Tªn m¹ch chÝnh

C«ng thøc
CH4
CH3CH3
CH3CH2CH3
CH3 (CH2)2 CH3
CH3 (CH2)3CH3
CH3 (CH2)4 CH3
CH3 (CH2)5 CH3
CH3 (CH2)6 CH3
CH3 (CH2)7 CH3
CH3 (CH2)8 CH3

Ankyl kh«ng nh¸nh
an

Tªn
gäi
Nªu
Nhãm
metan
ankyl

c¸ch
lµ g×
etan
gäi
nªu
Propan
c¸ch
tªn
Butan
gäi tªn
ankan
Pentan
nhãm
ankyl?
kh«ng
Hexan
Heptan
ph©n
Octan
nh¸nh
Nonan
?
Decan

Tªn m¹ch chÝnh

C«ng thøc
CH3 CH3CH2 CH3CH2CH2 CH3 (CH2)2 CH2 CH3 (CH2)3 CH2 CH3 (CH2)4CH2 CH3 (CH2)5 CH2CH3 (CH2)6 CH2CH3 (CH2)7 CH2 CH3 (CH2)8 CH2-

yl

Tªn gäi
metyl
etyl
Propyl
Butyl
Pentyl
Hexyl
Heptyl
Octyl
Nonyl
Decyl


Bµi: an kan:®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p
II/ Danh ph¸p

1 An kan kh«ng ph©n nh¸nh
Tªn ankan= Tªn m¹ch cacbon + an
+ Nhãm ankyl: Lµ nhãm nguyªn tö cßn l¹i sau khi lÊy
bít ®i 1 nguyªn tö Hi®r« tõ ph©n tö ankan
+C«ng thøc ankyl:
Cn H2n+1
Tªn nhãm ankyl= Tªn m¹ch cacbon chÝnh+ yl


Bµi: an kan:®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p
Pr«pan t¹o hai nhãm:
HoÆc

CH3 _ CH _
CH3

I s«pr«pyl

Pr«pyl

Butan t¹o hai nhãm:

Butyl

CH3 _ CH _ CH2 _ CH3

-

CH3 _ CH2 _ CH2 _ CH2 _

Secbutyl

_

CH3 _ CH _ CH3

_

CH3 _ CH2 _ CH2 _


Bµi: an kan:®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p
2) Ankan ph©n nh¸nh:

CH3 _ CH _ CH3
CH3

CH3 _ CH _ CH _ CH3

_

_

CH3 CH3

2- metylpr«pan

2,3 - ®i metylbutan

CH3

CH3

CH3_ C _ CH3

_

_

_
_
CH3 C CH2

_

_

¸p
dông
c¸ch
gäi
tªn
thay
thÕ ®Ó
gäi
tªn 4
chÊt
sau
®©y?

CH3

CH3

2,2 - ®imetylpr«pan

CH3

2,2- ®imetylbutan


Các bước thực hiện
+ Xác định mạch chính: mạch cacbon dài nhất, có
nhiều nhánh nhất.

Nêu
các
bước
thực
hiện
?

+đánh số nguyên tử cacbon trên mạch chính từ phía
phân nhánh sớm sao cho tổng các số chỉ nhánh là
nhỏ nhất
+ Tìm các mạch nhánh và gọi tên chúng (tên nhóm
ankyl) theo thứ tự vần chữ cái. Số chỉ vị trí nhánh
nào đặt ngay trước gạch nối tên nhánh đó.


Bài: an kan:đồng đẳng, đồng phân, danh pháp
2) Ankan phân nhánh:
Cách gọi tên:
Số chỉ vị trí nhánh - tên nhánh
Ví dụ:

tên mạch chính an

Đọc tên an kan sau đây

_

CH3
CH3 _ C _ CH2 _ CH _ CH2 _ CH3
_ CH

CH
3
CH3
CH3


Bµi: an kan:®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p

_

Em
h·y
®äc
tªn
cña
hîp
chÊt
trªn?

(a) CH3
11
2
4
5
6
3
CH3 _2C _3CH2 _4 CH _ CH2 _ CH3
(b)
5 CH _ CH3
CH3

6 CH3
+ M¹ch (a) : 6 C vµ 3 nh¸nh
+ M¹ch(b) : 6C vµ 4 nh¸nh
M¹ch (b)
Tªn gäi: 4 etyl - 2,2,5 – tri metyl hexan


Bài: an kan:đồng đẳng, đồng phân, danh pháp
4: Bài tập củng cố
Bài 1: Viết CTPT ankan chứa 15C; chứa 36H
Lời giải:
a) Với số nguyên tử C là n=15
Số nguyên tử H là: 2n+2= 32
CTPT: C15 H32
b) Với số nguyên tử H là 36
Có: 2n+2= 36
Số nguyên tử C là: n= 17
CTPT: C17 H36


Bµi: an kan:®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p
Bµi2: Gäi tªn ankan sau theo IUPAC
A. 2- etylbutan
_
CH3 CH _ CH2 CH3

B. 3-metylpentan

CH2

C. Isohexan

CH3

D. Isopentan


Bµi: an kan:®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p
Bµi3: Gäi tªn ankan sau theo IUPAC
(CH3)2CH CH2 C(CH3)3
A. 2,2,4 -trimetylpentan C. Isohexan
B. 3-metylpentan

D. Isopentan


Bµi4: ViÕt CTCT thu gän cña chÊt cã tªn 2,3- ®imetylhexan:

A. (CH3)2CHCH(CH2)2CH3
C2 H 5
B. (CH3)2CH CH(CH2)2 CH3
CH3
C. (CH3)2CH(CH2)2 CH3
D. (CH3)2CH(CH2)3 CH3


Bµi 5:
CH3
I

CH3 CH2 CH2 CH2 CH CH CH3
I

CH2 CH2 CH CH3
I

CH3
2-metyl-5 - isopropylnonan


Bµi: an kan:®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p
Bµi6: Gäi tªn ankan sau theo IUPAC
CH3
CH3
_
CH3 _ CH2_ CH _ CH2 _ CH CH _ CH3
CH _ CH CH _
2

2

CH3
2,7 - ®imetyl- 5 isopropylnonan

CH3


Bµi: an kan:®ång ®¼ng, ®ång ph©n, danh ph¸p
PhÇn bµi tËp vÒ nhµ
Lµm c¸c bµi tËp 1-5 tr139 SGK

Bµi häc kÕt thóc