câu hỏi định hướng đọc hiểu ngữ văn

Bộ Câu hỏi
Định hướng Bài dạy
Câu hỏi định hướng bài dạy là gì?
Các câu hỏi này giúp giáo viên thế nào?
Các câu hỏi này giúp học sinh thế nào?

© 2001 Intel Corporation. All Rights Reserved.

Rev. 9/13/01


Câu hỏi định hướng bài dạy là gì?
Là những câu hỏi định hướng cho một bài học, bao gồm các Câu
hỏi Khái quát và Câu hỏi Bài học.
Các câu hỏi này:
 Phản ánh các mức ưu tiên về khái niệm
 Hướng vào trọng tâm của môn học
 Được hình thành một cách tự nhiện
 Nêu lên các vấn đề quan trọng và xuyên suốt phần nội dung.
 Không chỉ có một câu trả lời hiển nhiên “đúng”
 Được thiết kế để khơi dậy hứng thú của học sinh

© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

2


Sự khác nhau giữa câu hỏi
Khái quát và câu hỏi Bài học


Câu hỏi Khái quát:



Có phạm vi rất rộng
Là cầu nối giữa môn học và bài học

Ví dụ: Mâu thuẫn tạo ra thay đổi như thế nào?


Câu hỏi Bài học:
Bó hẹp trong một chủ đề hoặc bài học cụ thể
 Hỗ trợ và phát triển Câu hỏi Khái quát
Ví dụ:
 Môi trường tác động đến quá trình tiến hóa của sinh giới ra sao?
 Nội chiến đã làm thay đổi nền kinh tế ra sao?




Trong chuyện kể Cóc kiện Trời các con vật đã vận dụng các khả
năng bẩm sinh của chúng để hỗ trợ Cóc ra sao?

© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

3


Vì sao lại sử dụng Câu hỏi
Định hướng Bài dạy?

Hướng đến kỹ năng tư duy ở mức độ cao hơn


Yêu cầu so sánh, tổng hợp, diễn dịch, đánh giá, v.v...

Đảm bảo các đồ án của học sinh có tình hấp dẫn
và thuyết phục


Chú trọng đến các yêu cầu hơn là chỉ đơn giản trình bày lại các
sự kiện

Chú trọng đến các chủ đề quan trọng




Tạo mối liên hệ với các môn học hoặc chủ đề khác
Tập trung vào các các câu hỏi được quan tâm thường xuyên
trong lịch sử nhân loại
Chú trọng đến các câu hỏi học sinh quan tâm

© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

4


Câu hỏi Khái quát trợ giúp
giáo viên ra sao?
Các Câu hỏi Khái quát (CHKQ) giúp giáo viên tập trung vào

các khía cạnh quan trọng trong chương trình suốt năm học
và có ý nghĩa xuyên suốt các lĩnh vực của môn học:
• CHKQ đề cập đến những ý
quan trọng xuyên suốt nội dung
nhiều lĩnh vực (Toán, Khoa học,
Văn học, Lịch sử, v.v.)
• CHKQ tập trung vào những vấn
đề, mối quan tâm, hoặc các chủ
đề được đề cập trong các bài
khác.
© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

Linda Chamley Johnson
8th Grade Social Studies Teacher
5


Câu hỏi Khái quát trợ giúp học
sinh ra sao?
Những câu hỏi này giúp thu hút học sinh:


CHKQ lý giải và tập trung vào quá trình tiếp thu các sự kiện và
chủ đề trong phạm vi một đồ án hoặc khóa học, mới xem có
cảm giác là tùy tiện hoặc không liên quan.



CHKQ giúp học sinh so sánh, đối chiếu và
phát hiện những tương đồng.



CHKQ cần thích hợp, hấp dẫn, thú vị và
được đề xuất phù hợp với lứa tuổi và vốn
ngôn ngữ của học sinh.

© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

Các học sinh lớp 8 trong tiết xã hội
học trường Sacred Heart, Bellevue
6
WA


Câu hỏi Khái quát trợ giúp học
sinh ra sao?


CHKQ giúp phát triển trí tưởng tượng và tạo mối liên hệ
giữa môn học với kiến thức và ý tưởng của học sinh.



Không có một câu trả lời hiển nhiên
“đúng”, bởi vậy học sinh được thử
thách trong việc tìm ra nhiều kết quả
khác nhau.



Khuyến khích thảo luận và nghiên
cứu chuyên sâu, đặt nền tảng cho
các câu hỏi sau này.

© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

Paula, học sinh lớp 8
7


Câu nào là câu hỏi khái quát?
…câu nào không phải?
Câu hỏi Khái quát

- Câu hỏi đơn giản, dựa trên

sự kiện, có “Một” câu trả lời

Nghệ thuật phản ánh hoặc làm
thay đổi văn hóa như thế nào?

Nghệ thuật Phục hưng là gì?

Sinh vật tiến hóa trong môi
trường như thế nào?

Vòng đời của con ếch ra sao?

Mâu thuẫn tạo ra thay đổi như

thế nào?

Mâu thuẫn trong câu chuyện… là
gì?

Tại sao luật pháp thay đổi?

Một dự luật trở thành luật như thế
nào?

Phải chăng lịch sử chính là lịch
sử của sự tiến bộ?

Ba phát minh của Ben Franklin là
gì?

© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

Nhấn vào đây để xem một nhóm giáo viên
8
sử dụng chung một Câu hỏi Khái quát thế nào?


Các câu hỏi bài học hỗ trợ câu hỏi khái
quát thế nào?
Câu hỏi khái quát

&

Câu hỏi bài học

Toán học giúp chúng ta hiểu về thế
giới xung quanh như thế nào?

Hình học phân hình giúp ích cho cái gì?

Vì sao các tác phẩm văn học luôn
luôn quan trọng trong suốt lịch sử?

Tại sao chúng ta vẫn đọc Shakespeare?
Các tác phẩm của ông liên quan đến
cuộc sống của chúng ta thế nào?

Nghệ thuật phản ánh hoặc làm thay
đổi xã hội như thế nào?

Các nghệ sĩ thuộc trường phái ấn tượng
phản ánh cuộc sống những năm cuối
1800 ra sao?
Nghệ thuật cá nhân phản ánh cuộc sống
và văn hóa của bạn thế nào?

Điều gì làm thay đổi thế giới?

Các chính sách hoặc việc làm của tổng
thống Mỹ Abraham Lincoln ảnh hưởng
đến nước Mỹ những năm 1860 thế nào?
Các chính sách hoặc việc làm của
Abraham Lincoln còn ảnh hưởng đến
cuộc sống hiện nay ra sao?

12

© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.


Câu hỏi bài học và câu hỏi khái quát liên
quan đến chương trình giảng dạy ra sao?
Lớp 4 Tiêu
chuẩn
(California)

Học sinh biết kiến trúc địa tầng, giải thích đặc điểm
quan trọng của bề mặt trái đất và các hiện tượng địa
chất chính.

Mục tiêu ví dụ
tiêu biểu

Học sinh trình bày và giải thích sự hình thành của núi
lửa và các loại núi khác nhau từ các hoạt động địa
chất.

Khái niệm bao Sự thay đổi
quát
Câu hỏi khái
quát

Trái đất thay đổi như thế nào?

Câu hỏi bài

học

Núi được hình thành ra sao?
Núi lửa có thể phun ở sân nhà em không?

© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

13


Câu hỏi bài học và câu hỏi khái quát liên
quan đến chương trình giảng dạy ra sao?
Lớp 10 Tiêu
chuẩn
(Oregon)

Học sinh hiểu văn học ghi chép, phản ánh, truyền đạt
và ảnh hưởng đến lịch sử nhân loại thế nào. …Học
sinh xác định các chủ đề trong các tác phẩm văn học
và hỗ trợ cho việc hiểu rõ tác phẩm.

Mục tiêu ví dụ Học sinh đưa ra một chủ đề chung trong một vở kịch
tiêu biểu
của Shakespeare và trong một tác phẩm đương đại,
so sánh và đối chiếu về sự phát triển của chủ đề.
Khái niệm
bao quát

Các chủ đề phổ biến trong văn học
Tính nhân văn

Câu hỏi khái
quát

Vì sao văn học luôn luôn quan trọng trong suốt lịch
sử?

Câu hỏi bài
học

Vì sao chúng ta vẫn đọc Shakespeare?

© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

Các vở kịch và thơ của Shakespeare ảnh hưởng và
phản ánh đúng cuộc sống hiện đại như thế nào?
14


Một số cách xây dựng các câu hỏi định
hướng bài dạy










Hãy bắt đầu…đừng lo ngại về cách thức và ngôn ngữ. Chú
trọng liệt kê ý .
Suy nghĩ về các câu hỏi học sinh sẽ hỏi khi bạn dạy bài này
và chú trọng vào những mục học sinh thấy hứng thú nhất.
Tìm xem điều gì làm cho học sinh ghi nhớ từ bài học này
trong vòng năm năm nữa.
Bạn có thể viết câu hỏi như một mệnh đề trước, sau đó
phát triển nó thành câu hỏi.
Nếu cần, trước hết hãy viết câu hỏi bằng ngôn ngữ “người
lớn” để diễn đạt được nội dung chính, sau đó viết lại bẳng
ngôn ngữ “học trò”.
Đảm bảo rằng mọi câu hỏi, kể cả các câu hỏi bài học, có
nhiều hơn một câu trả lời hiển nhiên “đúng” - nhằm phát
triển kỹ năng tư duy mức cao.
Luôn hỏi lại các câu học sinh hỏi: “Vậy thì sao?”

© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

15


Một số cách xây dựng các câu hỏi định
hướng bài dạy


Sau khi liệt kê ý, trao đổi các câu hỏi của
mình với một số đồng nghiệp và thu thập ý
kiến nhằm xem xét các câu hỏi đó.



Liên tục xem xét và cải tiến các câu hỏi trong
suốt quá trình xây dựng hồ sơ bài dạy.

© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

16


Câu hỏi khái quát đối với Chương
trình Dạy học cho Tương Lai của
Intel®

Làm sao công nghệ có thể được
sử dụng như một công cụ phục vụ
học tập và không chỉ dừng ở đó?

Nhấn vào đây để
trở lại trang trước
© 2002 Tập đoàn Intel. Toàn quyền.

17