Thị trường và thị trường xây dựng

Thị trường và thị trường xây dựng

Thị trường và thị trường xây
dựng
Bởi:
Học Viện Tài Chính

Những vấn đề chung về thị trường:
Theo C. Mác hàng hoá là sản phẩm được sản xuất ra không phải là để cho người sản
xuất tiêu dùng mà là sản xuất ra để bán. Hàng hoá được bán ở thị trường nhưng ta không
được hiểu thị trường chỉ là cửa hàng, là cái chợ... mà ta phải hiểu đó là nơi tập hợp
những người mua và người bán tác động qua lại lẫn nhau, dẫn đến khả năng trao đổi. Do
đó thị trường là nơi chứa tổng số cung và tổng số cầu và cơ cấu của nó về một loại hàng
hoá nào đó. Thị trường còn bao gồm các yếu tố không gian và thời gian và thị btrường
là trung tâm của các hoạt động kinh tế.
Trong nền kinh tế thị trường như hiện nay thì các doanh nghiệp phải tự sản xuất kinh
doanh, tự vận động và phát triển nhưng vẫn nằm trong sự quản lý theo chủ trương,
đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước. Muốn giành được vị thế nhất định trong
thị trường thì các doanh nghiệp cần phải tìm hiểu, nghiên cứu thị trường để từ đó đưa ra
định hướng hoạt động cho doanh nghiệp. Do đó doanh nghiệp phải tìm hiểu và biết rõ
các yếu tố cấu thành thị trường để từ đó thấy được những tác động của nó lên hoạt động
của doanh nghiệp. Kể từ khi sinh ra và cho đến nay thì thị trường cũng có các yếu tố cấu
thành chủ yếu sau:
- Người mua: là những cá nhân, tổ chức kinh tế-xã hội... tham gia vào thị trường nhằm
đạt được những mục đích, mụa tiêu đã định trước. Người mua luôn mong muốn mua
được những hàng hoá có chất lượng tốt, phong phú về chủng loại, giá cả hợp lý... Trong
xây dựng cơ bản thì người mua là những chủ đầu tư (mua công trình xây dựng) có thể
là những doanh nghiệp xây dựng (mua nguyên vật liệu, máy móc, thiết bị...).
- Người bán: là những cá nhân, tổ chức kinh tế- xã hội bán những sản phẩm hàng hoá
và dịch vụ mà thị trường có nhu cầu. Họ mong muốn sẽ bán được nhiều hàng hoá, giành
nhiều hợp đồng kinh tế, giá bán cao để thu được lợi nhuận. Hơn nữa, họ còn muốn mình

càng chuyên sâu, càng chiếm lĩnh thị trường càng tốt. Trong xây dựng cơ bản thì người
bán có thể là doanh nghiệp xây dựng, các nhà cung cấp nguyên vật liệu, máy móc, thiết
bị...
1/19


Thị trường và thị trường xây dựng

- Vật bán: là những vật mà người bán có và người mua có nhu cầu tiêu dùng và sử dụng.
- Môi trường: xét trong quan hệ kinh tế là những nhân tố khác tồn tại bên ngoài hệ thống
thị trường, nó có ảnh hưởng trực tiếp và gián tiếp đến những hành vi trao đổidiễn ra
trong hệ thống thị trường.
Với các yếu tố cấu thành chủ yếu của thị trường như ở trên thì các doanh nghiệp chính
là những người mua (mua tư liệu sản xuất) vừa là người bán (bán sản phẩm). Để có thể
hiểu được thị trường, nghiên cứu nó một cách khoa học nhất thì vấn đề đặt ra là cần phải
xem xét những vai trò và chức năng chủ yếucủa thị trường.
Vai trò của thị trường:
Thị trường có vai trò quan trọng đối với sản xuất hàng hoá, kinh doanh và quản lý kinh
tế. Tái sản xuất hàng hoá gồm có sản xuất, phân phối, trao đổi và tiêu dùng. Thị trường
nằm trong khâu lưu thông. Như vậy thị trường là một khâu tất yếu và không thể không
có của sản xuất hàng hoá. Thị trường chỉ mấtđi khi sản xuất hàng hoá không còn. Thị
trường là chiếc “cầu nối” của sản xuất và tiêu dùng. Thị trường là mục tiêu của quá trình
sản xuất hàng hoá. Thị trường là khâu quan trọng nhất của quá trình tái sản xuất hàng
hóa.
Để sản xuất hàng hoá thì phải có chi phí sản xuất, để tiêu thụ hàng hoá thì phải có chí phí
lưu thông... Do đó thị trường là nơi kiểm nghiệm những chi phí đó và thực hiện yâu cầu
qui luật tiết kiệm lao động xã hội. Và trong khâu lưu thônghàng hoá, chính thị trường sẽ
quyết định việc tiêu thụ hàng hoá, thị trường là nơi kết thúc quá trình sản xuất. Với vai
trò là nơi bắt đầu quá trình sản xuất thì thị trường sẽ quyết định sản xuất ra cái gì, sản
xuất bao nhiêu và cho ai? Sản xuất như thế nào?... như thế thì doanh nghiệp phải xuất

phát từ vấn đề nghiên cứu, điều tra thị trường để cho sản phẩm của mình phù hợp với
nhu cầu của thị trường.
Thị trường không chỉ là nơi diễn ra các hoạt động mua bán mà còn là nơi diễn ra các
quan hệ hàng hoá tiền tệ hay chính thị trường là môi trường kinh doanh của doanh
nghiệp. Đây cũng chính là nơi thực hiện những chính sách và thực hiện những biện pháp
điều tiết của Nhà nước.
Trong nền kinh tế thị trường, thị trường vừa là nguyên nhân vừa là điều kiện để các
doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Thị trường là tấm gương để doanh nghiệp nhận biết
nhu cầu xã hội và để đánh giá hiệu quả kinh doanh của mình. Thị trường là thước đo
khách quan của mọi doanh nghiệp. Và trong quản lý kinh tế, thị trường có vai trò quan
trọng, nó là đối tượng và cũng là căn cứ của kế hoạch hoá. Thị trường là công cụ bổ
sung cho các công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế và chính là nơi mà Nhà nước tác động
và quá trình kinh doanh của cơ sở.

2/19


Thị trường và thị trường xây dựng

Chức năng của thị trường:
Chức năng của thị trường là những tác động khách quan vốn có bắt nguồn từ bản chất
của thị trường tới quá trình tái sản xuất và tới đời sống kinh tế-xã hội. Thị trường bao
gồm 4 chức năng sau:
Chức năng thừa nhận:
Sản phẩm hàng hoá được sản xuất ra không phải là để cho người sản xuất tiêu dùng mà
họ sản xuất ra để bán. Khi hàng hoá được bán ra cho người tiêu dùng thì chính hành
động mua bán này đã được thông qua chức năng thừa nhận của thị trường. Thị trường
thừa nhận cũng chính là người mua chấp nhận, điều này có nghĩa là về cơ bản quá trình
tái sản xuất xã hội của hàng hoá đã hoàn thành. Bởi vì bản thân việc tiêu tiêu dùng sản
phẩm và các chi phí tiêu dùng đã khẳng định thị trường khi hàng hoá được bán.

Thị trường thừa nhận: tổng khối lượng hàng hoá đưa ra thị trường, cơ cấu cung cầu,
quan hệ cung cầu đói với từng hàng hoá, thừa nhận giá trị và giá trị sử dụng của hàng
hoá, chuyển giá trị sử dụng và giá trị cá biệt thành giá trị giá trị sử dụng và giá trị xã
hội...
Một cách tổng quát thì chức năng thừa nhận của thị trường được thể hiện trên 2 mặt:
- Sự chấp nhận hàng hoá hay dịch vụ của người mua trên thị trường (chấp nhận sản
phẩm của người bán).
- Sự chấp nhận sản xuất và cung ứng hàng hoá hay dịch vụ của người bán trên thị trường
(mong muốn mua hàng của người mua).
Thị trường không phải chỉ thừa nhận thụ động các kết quả của quá trình tái sản xuất, quá
trình mua bán mà thông qua sự hoạt động của các qui luật kinh tế trên thị trường mà thị
trường còn kiểm tra, kiểm nghiệm quá trình tái sản xuất, quá trình mua bán trước đó.
Chức năng thực hiện:
Sau khi hàng hoá được sản xuất ra trên thị trường sẽ diễn ra những hoạt động mua bán
giữa khách hàng và người sản xuất. Do đó hoạt động mua bán là hoạt động lớn nhất,
bao trùm cả thị trường. Hoạt động này được tiến hành giữa bên mua và bên bán với đặc
trưng là sản phẩm phải được thực hiện theo ý đồ, mong muốn của bên mua. Bên mua
thực hiện mua sản phẩm khi bên bán đã hoàn thành sản phẩm.
- Thị trường thực hiện hành vi trao đổi hàng hoá.
- Thị trường thực hiện tổng cung và tổng cầu hàng hoá.

3/19


Thị trường và thị trường xây dựng

- Thị trường thực hiện cân bằng cung cầu từng thứ hàng hoá.
- Thị trường thực hiện giá trị (thông qua giá cả).
- Thị trường thực hiện việc trao đổi giá trị...
Do vậy, qua chức năng này của thị trường thì các hàng hoá hình thành nên các giá trị

trao đổi của mình. Giá trị trao đổi là cơ sở vô cùng quan trọng để hình thành nên cơ cấu
sản phẩm, các quan hệ tỉ lệ về kinh tế thị trường.
Chức năng điều tiết:
Thị trường là nơi tập trựng hoạt động của các qui luật kinh tế. Do đó thị trường vừa là
mục tiêu vừa tào ra động lực để thực hiện các mục tiêu đó. Đây là cơ sở quan trọng để
chức năng điều tiết của thị trường phát huy vai trò của mình. Chức năng này thể hiện ở
chỗ:
- Thông qua giá cả: khi giá cả của một hàng hoá tăng quá cao thì nhu cầu về hàng hoá
đó giảm đi. Điều này sẽ dẫn đến hàng hoá tiêu thụ chậm, tự nhiên thị trường sẽ làm hạ
giá xuống đúng với giá của sản phẩm đó.
- Thông qua dung lượng, nhu cầu thị trường: điều này sẽ giúp cho các nhà sản xuất biết
được cần phải thay đổi những gì ?(về sản phẩm, công nghệ sản xuất...) để có thể đáp
úng tốt hơn nhu cầu của thị trường, cần phải sản xuất bao nhiêu? phân phối ở đâu ? để
phù hợp với dung lượng thị trường đó.
- Thông qua hoạt động của các qui luật kinh tế trên thị trường làm cho thị trường trở
thành “bàn tay vô hình” điều tiết mọi khâu của quá trình tái sản xuất...
Chức năng thông tin:
Thị trường có chức năng như “chiếc gương” có khả năng phản ánh nhiều mặt các hoạt
động diễn ra trong quá trình tái sản xuất của xã hội. Thông qua hoạt động thị trường của
một xã hội từng thời điểm, giai đoạn phát triển mà người ta có thể đánh giá được thực
trạng nền kinh tế của một xã hội đó phát triển ra sao. Đồng thời thị trường còn phản ánh
thông tin về tổng số cung, tổng số cầu, quan hệ cung cầu, giá cả, các đối thủ cạnh tranh
của doanh nghiệp ...
Tóm lại, bốn chức năng trên của thị trường đều được thể hiện trong mỗi hiện tượng kinh
tế khi nó diễn ra trên thị trường và bốn chức năng này có mối liên hệ mật thiết với nhau.
Và ta cũng phải thấy rằng chỉ khi chức năng thừa nhận được thực hiện thì ba chức năng
còn lại mới phát huy tác dụng.

4/19

Thị trường và thị trường xây dựng

Thị trường xây dựng:
Thị trường xây dựng là nơi gặp gỡ giữa sự chào hàng về khả năng và kết quả xây dựng
công trình giao thông của các doanh nghiệp xây dựng (người bán sản phẩm xây dựng
) và nhu cầu xây dựng của các chủ đầu tư công trình (người mua sản phẩm xây dựng)
nhằm đi đến kí kết hợp đồng xây dựng giữa người mua và người bán.
Theo quan điểm của Marketing thì thị trường xây dựng là tập hợp những khách hàng
hiện có và tiềm năng của doanh nghiệp xây dựng, đó là các chủ đầu tư có nhu cầu hoặc
mong muốn cụ thể về xây dựng công trình sẵn sàng và có khả năng tham gia vào việc
trao đổi để thoả mãn nhu cầu hoặc mong muốn đó.
Đặc điểm thị trường xây dựng :
Hoạt động thi công xây lắp công trình xây dựng của doanh nghiệp xây dựng là hoạt động
sản xuất hàng hoá đặc biệt vì thế các hoạt động diễn ra trên thị trường xây dựng cũng
có các đặc điểm chung của thị trường hàng hoá khác. Song nó còn nhiều đặc điểm riêng
đó là đặc điểm đấu thầu xây dựng, thương thảo kí kết hợp đồng xây dựng giữa doanh
nghiệp trúng thầu với chủ đầu tư...(do các sản phẩm xây dựng được sản xuất theo đơn
đặt hàng). Do đó thị trường xây dựng có một số đặc điểm sau:
- Trên thị trường xây dựng các chủ thể kinh doanh, chính là các doanh nghiệp xây dựng,
phải có tính tự chủ cao, tự bù đắp chi phí, tự do liên doanh liên kết với các doanh nghiệp
khác, tự do kinh doanh theo các luật định.
- Trên thị trường xây dựng, người mua nói chung không thể chọn những sản phẩm khác
để mua vì sản phẩm xây dựng là hàng hoá đặc biệt, có tính đơn chiếc, giá cả cao và gắn
liền với địa điểm sử dụng.
- Trên thị trường xây dựng, chủ đầu tư tự chọn người nhận thầu. Hợp đồng xây dựng thì
đa dạngvề hình thức, nội dung và giá cả. Kí kết hợp đồng xây dựng chính làbiểu hiện
của sự gặp nhau giữa cung và cầu, và là kết quả của sự thương lượng, thoả thuận giữa
một bên là chủ đầu tư và một bên là các doanh nghiệp nhận thầu xây dựng.
- Trên thị trường xây dựng thì cạnh tranh có thể được coi là đặc điểm quan trọng của thị

trường. Cùng với việc cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp xây dựng đó là việc tạo
uy tín cho doanh nghiệp. Muốn vậy thì doanh nghiệp phải không ngừng nâng cao chất
lượng, tìm tòi những biện pháp thi công tiên tiến, những dây chuyền sản xuất, những
công nghệ mới... Đây là hai vấn đề có tác động tương hỗ cho nhau: có cạnh tranh thì sẽ
kích thích việc nâng cao chất lượng sản phẩm, các sản phẩm làm ra mà ngày càng tốt
hơn thì sẽ tạo ra sự cạnh tranh gay gắt.

5/19


Thị trường và thị trường xây dựng

-Trên thị trường xây dựng, mối quan hệ trao đổi mua bán giữa chủ đầu tư và các đơn vị
nhận thầu diễn ra chủ yếu thông qua đấu thầu, đàm phán, kí kết hợp đồng, thi công xây
lắp, bàn giao công trình và thanh quyết toán.
Tóm lại, từ những đặc điểm trên của thị trường xây dựng thì Marketing xây dựng phải
có nhiệm vụ tìm hiểu những vấn đề liên quan tới chủ đầu tư, các đối thủ cạnh tranh, sản
phẩm... Do chủ đầu tư khi mua sản phẩm thì chưa được nhìn thấy sản phẩm mình mua
nên Marketing xây dựng phải có nhiệm vụ quảng cáo, thuyết phục chủ đầu tư thấy được
rằng giá cả mà nhà thầu đưa ra là hợp lý, biện pháp thi công đảm bảo chất lượng và đúng
thời gian qui định, ưu điểm của nhà thầu hơn so với các doanh nghiệp khác (về mặt cônh
nghệ, chất lượng một số công trình đã thi công, đội ngũ công nhân lành nghề...). Và khi
nhận hợp đồng thi Marketing xây dựng có nhiệm vụ lựa chọn các phương thức thanh
quyết toán bàn giao công trình sao cho hiệu quả kinh tế cao nhất.
Môi trường kinh doanh của doanh nghiệp xây dựng:
Thị trường hình thành và phát triển gắn liền với sự hình thành và phát triển của sản xuất
kinh doanh hàng hoá, lưu thông tiền tệ. Nó được hiểu một cách rộng rãi mà tổng hoà
của nhiều mối quan hệ kinh tế, là biểu hiện theo quá trình trao đổi mà thông qua đó
các quyết định của người tiêu dùng về các loại hàng hoá sẽ được biết đến. Do đó, khi
tiến hành sản xuất kinh doanh thì bất cú một doanh nghiệp xây dựng nào cũng phải hoạt

động trong một môi trường nhất định, bao gồm: các yếu tố môi trường vĩ mô và các yếu
tố của môi trường vi mô.
Các yếu tố môi trường vĩ mô:
Môi trường công nghệ:

Nhờ sự phát triển của khoa học kĩ thuật làm cho công nghệ nói chung và công nghệ xây
dựng nói riêng không ngừng phát triển, bao gồm: những khoa học công nghệ mới, dây
chuyền thi công hiện đại, sự phát triển không ngừng của thông tin... Đây sẽ là các yếu
tố ảnh hưởng trực tiếp đến các doanh nghiệp xây dựng, đôi khi còn quyết định sự sống
còn của một doanh nghiệp. Nó đòi hỏi các doanh nghiệp xây dựng phải luôn chú ý đầu
tư, áp dụng công nghệ mới để nâng cao chất lượng công trình, từ đó tạo ra thế lực cho
doanh nghiệp trên thị trường. Đây cũng là yếu tố quyết định đến khả năng trúng thầu
của doanh nghiệp.
Môi trường kinh tế:

Đây là sự phát triển tổng thể nền kinh tế, với các ngành nghề các sản phẩm có ảnh hưởng
lẫn nhau rất rõ ràng. Môi trường kinh tế mà phát triển, ổn định làm cho nhu cầu xây
dựng sẽ ngày càng tăng, điều này sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc đáp ứng của các doanh
nghiệp xây dựng.

6/19


Thị trường và thị trường xây dựng
Môi trường xã hội:

Tình trạng văn hoá, sự bất ổn hay ổn định về tình hình trính trị xã hội của đất nước sẽ có
tác động mạnh mẽ tới hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp xây dựng. Theo
đó nhu cầu về chất lượng và thẩm mỹ của công trình xây dựng, phong tục tập quán...
cũng đòi hỏi các doanh nghiệp xây dựng phải luôn tìm cách để thoả mãn nhu cầu của

khách hàng. Ngoài ra, các doanh nghiệp còn phải biết các quy định, thể chế của nhà
nước cho phép doanh nghiệp hoạt động.
Môi trường sinh thái:

Do sản xuất thi công xây lắp được tiến hành sản xuất ngoài trời nên nó chịu ảnh hưởng
trực tiếp bởi các điều kiện địa hình, địa chất, khí tượng thuỷ văn... tại nơi xây dựng.
Đồng thời trong chính quá trình sản xuất thì nó cũng gây ra những tác động tiêu cực đến
môi trường sinh thái, điều này sẽ ảnh hưởng đến chi phí xây dựng và hiệu quả sản xuất
kinh doanh.
Các yếu tố môi trường vi mô:
Môi trường vi mô là các yếu tố môi trường chỉ tác động tới từng doanh nghiệp xây dựng
riêng biệt, bao gồm:
Các chủ đầu tư:

Các chủ đầu tư là những cá nhân, tổ chức có nhu cầu xây dựng công trình họ sẽ quyết
định doanh nghiệp nào sẽ xây dựng công trình theo thiết kế xác định khi tham gia thị
trường thì các chủ đầu tư đều liên hệ, giao tiếp với chủ thầu xây dựng thông qua các
hình thức đấu thầu, ký kết hợp đồng và thanh toán bàn giao công trình đã hoàn thành.
Họ đều mong muốn các công trình của họ phải đạt được các yêu cầu về chất lượng, giá
cả, kết cấu công trình...
Trong điều kiện cạnh tranh gay gắt trên thị trường xây dựng, đấu thầu và thắng thầu là
mục tiêu quan trọng hàng đầu đối với doanh nghiêp xây dựng, để thắng thầu trong đấu
thầu đòi hỏi các doanh nghiệp xây dựng phải có chiến lược đấu thầu đúng, trong đó các
giải pháp công nghệ và giá dự thầu hợp lý giữ vai trò quan trọng. Do vậy, đấu thầu xây
dựng và thương thảo hợp đồng xây dựng có thể được xem là những hoạt động marketing
quan trọng của doanh nghiệp xây dựng trong môi trường cạnh tranh.
Các tổ chức cung ứng vật tư, máy móc xây dựng:

Các yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cung ứng vật liệu xây dựng, cung ứng
hoặc cho doanh nghiệp thuê máy móc thiết bị xây dựng... Đồng thời sự biến động giá cả

vật liệu xây dựng và máy móc xây dựng đều ảnh hưởng đến chi phí xây dựng công trình.

7/19


Thị trường và thị trường xây dựng

Do đó khi xây dựng một công trình thì doanh nghiệp cần phải biết có doanh nghiệp nào
cung ứng vật tư máy móc cho doanh nghiệp, giá cả ra sao? Từ đó lựa chọn được phương
án có chi phí xây dựng thấp nhất nhưng vẫn đảm bảo chất lượng.
Những trục trặc trong việc cung ứng vật tư, máy móc thiết bị xây dựng có thể dẫn tới
những thiệt hại nghiêm trọng về kinh tế cho doanh nghiệp, có thể là do không có vật
tư máy móc nên không sản xuất tiếp, sản phẩm hỏng do chất lượng vật liệu không đảm
bảo...
Các tổ chức tài chính tín dụng cung cấp tiền và vốn cho xây dựng:

Sản phẩm thi công xây lắp đòi hỏi phải có một lượng vốn khá lớn để bù đắp cho nó,
nhưng chủ đầu tư chỉ có thể đáp ứng trước một phần tiền vốn để xây dựng, điều này dẫn
đến các doanh nghiệp phải tự ứng vốn để xây dựng từng phần sau đó bàn giao từng phần
rồi xin tiếp tạm ứng từ chủ đầu tư. Do đó các doanh nghiệp xây dựng luôn phải đi vay
vốn từ các tổ chức tín dụng, điều này cũng chứng tỏ doanh nghiệp luôn phải có những
mối quan hệ với các tổ chức tài chính. Sự trục trặc về tài chính thường đưa đến những
thiệt hại về tiền vốn cho doanh nghiệp xây dựng.
Các đối thủ cạnh tranh:

Các đối thủ cạnh tranh chính là các doanh nghiệp xây dựng khác trên thị trường, kể cả
trong và ngoài nước. Các doanh nghiệp xây dựng trên thị trường cạnh tranh với nhau chủ
yếu trong việc đấu thầu vì qua đấu thầu thì chủ đầu tư sẽ lựa chọn được doanh nghiệp
xây dựng thoả mãn tốt nhất các yêu cầu về kỹ thuật, mỹ thuật, giá cả, điều kiện thanh
toán, thời gian xây dựng. Do đó các nhà thầu sẽ luôn phải đối mặt và cạnh tranh lẫn nhau

về công nghệ, kỹ thuật thi công, về chất lượng lên hàng đầu, khác với thời gian trước
đây là đặt yếu tố giá cả lên hàng đầu (tình trạng bỏ giá dự thầu quá thấp để cạnh tranh
nhau).
Những người lao động xây dựng:

Yếu tố con người luôn luôn là vấn đề có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh.
Với đội ngũ công nhân lành nghề cùng với việc tổ chức quản lý sản xuất chặt chẽ khoa
học thì giúp cho việc đảm bảo chất lượng công trình. Còn với đội ngũ công nhân kém
cùng với sự quản lý lỏng lẻo trong doanh nghiệp sẽ là những nguyên nhân dẫn tới sản
phẩm kém chất lượng, thời gian xây dựng kéo dài, tăng giá thành sản phẩm, làm giảm
hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Ngoài ra còn có các cơ quan tư vấn, khảo sát thiết kế, dịch vụ xây dựng... là các yếu tố
của môi trườngvi mô mà doanh nghiệp hoạt động.
Sơ đồ mô tả môi trường kinh doanh của doanh nghiệp.

8/19


Thị trường và thị trường xây dựng

Phân loại và phân đoạn thị trường xây dựng:
Phân loại thị trường xây dựng:
Phân loại thị trường xây dựng là việc phân chia hoạt động trao đổi theo những tiêu thức
phân chia hoạt động trao đổi theo những tiêu thức khác nhau, hay được phân chia trên
cơ sở xem xét, phân chia thị trường theo các góc độ khác nhau, khác quan.
Mục đích và tác dụng của việc phân loại thị trường là để phục vụ cho công tác Marketing
trong các doanh nghiệp xây dựng trong việc thâm nhập thị trường mới.
Đối với thị trường xây dựng ta có thể phân loại theo những tiêu thức sau:
- Phân loại thị trường xây dựng theo địa lý:
+ Thị trường xây dựng trong nước (thị trường dân tộc).

+ Thị trường xây dựng ngoài nước (thị trường thế giới).
+ Thị trường xây dựng khu vực, từng vùng lãnh thổ.
+ Thị trường xây dựng thành thị, nông thôn...
- Phân loại thị trường xây dựng theo sản phẩm:
+ Thị trường tư vấn, khảo sát thiết kế.
+ Thị trường xây dựng công trình công nghiệp.
9/19


Thị trường và thị trường xây dựng

+ Thị trường xây dựng nhà ở và công trình dân dụng.
+ Thị trường xây dựng công trình thuỷ lợi.
+ Thị trường xây dựng công trình giao thông...
- Phân loại thị trường theo mức độ cạnh tranh:
+ Thị trường cạnh tranh hoàn hảo.
+ Thị trường cạnh tranh không hoàn hảo.
+ Thị trường độc quyền.
- Phân loại thị trường theo quan điểm hệ thống:
+ Thị trường đầu vào.
+ Thị trường đầu ra.
- Phân loại thị trường xây dựng theo các yếu tố sản xuất:
+ Thị trường nguyên vật liệu và cấu kiện xây dựng.
+ Thị trường lao động cho xây dựng.
+ Thị trường máy xây dựng...
- Phân loại thị trường xây dựng theo các quan hệ sở hữu:
+ Thị trường xây dựng các công trình thuộc sở hữu Nhà nước.
+ Thị trường xây dựng các công trình thuộc sở hữu ngoài Nhà nước.
- Phân loại thị trường xây dựng theo nguồn vốn đầu tư:
+ Thị trường xây dựng các công trình sử dụng vốn ngân sách Nhà nước, vốn tín dụng

đầu tư của Nhà nước, vốn tín dụng do Nhà nước bảo lãnh.
+ Thị trường xây dựng các công trình sử dụng vốn viện trợ, vốn hợp tác liên doanh với
nước ngoài, vốn do các doanh nghiệp Nhà nước tự huy động...
- Phân loại thị trường xây dựng theo phương thức giao nhận thầu:

10/19


Thị trường và thị trường xây dựng

+ Thị trường xây dựng do chỉ định thầu.
+ Thị trường xây dựng do đấu thầu.
Các cách phân loại trên đây sẽ giúp cho các doanh nghiệp nhận dạng thị trường xây
dựng được tốt hơn, tuỳ theo mục đích sử dụng mà vận dụng cách phân loại nào cho phù
hợp.
Với mục đích nghiên cứu và vận dụng Marketing thì cách phân loại thị trường xây dựng
phù hợp và có ý nghĩa quan trọng là phân loại theo địa lý, theo sản phẩm, theo mức độ
cạnh tranh, theo nguồn vốn và theo phương thức giao nhận thầu.
Hiện nay ở nước ta thị trường xây dựng có nhu cầu lớn nhất là: thị trường xây dựng các
công trình cơ sở hạ tầng và đặc biệt được chú trọng đầu tư là các công trình giao thông.
Các công trình này được thực hiện bằng vốn ngân sác Nhà nước, vốn tài trợ của các tổ
chức tài chính quốc tế như vốn vay ODA, OECF, ADB...
Phân đoạn thị trường xây dựng:
- Phân đoạn thị trường xây dựng là hoạt động có ý nghĩa quan trọng của các nhà quản trị
Marketing xây dựng, đó là việc phân chia khách hàng tiềm năng không đồng nhất thành
các nhóm khách hàng tương đối đồng nhất, có phản ứng như nhau với cùng một tập hợp
những kích thích Marketing.
- Từ những đặc điểm của thị trường xây dựng thì các doanh nghiệp phải phân đoạn nhu
cầu của chủ đầu tư, xem xét thị trường nào có khả năng xâm nhập và thâm nhập với tỷ
trọng bao nhiêu, thị trường nào có thể phát triển lâu dài...

- Phân đoạn thị trường khác với việc phân loại thị trường: việc phân loại thị trường phục
vụ cho nhiều mục đích hơn, tiêu thức phân loại cũng rộng hơn đa dạng hơn. Phân đoạn
thị trường chỉ là một hoạt động Marketing, nhằm nghiên cứu thị trường và lựa chọn thị
trường mục tiêu cho doanh nghiệp.
Các tiêu thức để phân đoạn thị trường xây dựng:

- Phân đoạn thị trường xây dựng theo nguyên tắc địa lý (khu vực, toàn quốc...).
- Phân đoạn thị trường xây dựng theo đăc điểm kinh tế xã hội (thành thị, nông thôn...).
- Phân đoạn thị trường xây dựng theo nguồn vốn kết hợp với uan hệ sở hữu (khách hàng
xây dựng là tổ chức là tổ chức và cơ quan Nhà nước,...).
- Phân đoạn thị trường xây dựng theo hình thức giao nhận thầu (chỉ định thầu, đấu thầu).

11/19


Thị trường và thị trường xây dựng

- Phân đoạn thị trường xây dựng theo đặc điểm của chủng loại công trình xây dựng (nhà
ở, thương mại, giao thông, thuỷ lợi...).
- Phân đoạn thị trường xây dựng theo đặc điểm của quá trình sản xuất (công trình xây
dựng mới, cải tạo mở rộng, sửa chữa bảo trì công trình).
-..............
Các yêu cầu của việc phận đoạn thị trường xây dựng:

- Đảm bảo tính đo lường được: có ý nghĩa là qui mô và hiệu quả của đoạn thị trường
phải đo lường được.
- Đảm bảo tính tiếp cận được: có nghĩa là doanh nghiệp phải nhận biết và phục vụ được
đoạn thị trường đã phân đoạn theo những tiêu thức đã chọn.
- Đảm bảo tính quan trọng: có nghĩa là đoạn thị trường phải bao gồm khách hàng có nhu
cầu đồng nhất có qui mô đủ lớn để có khả năng sinh lời được.

- Đảm bảo tính khả thi: tức là có đủ nguồn lực để hình thành và triển khai chương trình
Marketing riêng biệt cho từg đoạn thị trường đã phân chia.
Các phương pháp phân đoạn thị trường:

- Phương pháp phân chia:
Theo phương pháp này thì dựa vào các tiêu thức đã xác định để phân chia thị trường
thành nhièu đoạn tương ứng. Sau đó kết hợp các tiêu thức đó vào từng đoạn thị trường.
Thông thường việc phân chia này thường được tập hợp vào các ô trong bảng theo các
tiêu thức đã chọn.
Ví dụ: Một doanh nghiệp sản xuất đá cho xây dựng với các loại cỡ đá: 1.2,2.4,4.6...
Doanh nghiệp muốn biết sản phẩm của mình có được tiêu thụ thế nào thì kẻ 1 bảng phân
loại đá từ đó biết được nhu cầu đá.

12/19


Thị trường và thị trường xây dựng

- Phương pháp tập hợp:
Theo phương pháp này thì việc phân đoạn thị trường dựa vào việc tập hợp các cá nhân
hoặc các doanh nghiệp có cùng sự giống nhau để tạo nên các đoạn thị trường mà doanh
nghiệp có thể khai thác được.
Thực chất của 2 phương pháp này là mỗi phương pháp đều có sự đan xen của phương
pháp kia nên trong thực tế thường kết hợp cả 2 phương pháp để xác định ra đoạn thị
trường có hiệu quả nhất cho doanh nghiệp.
Nghiên cứu thị trường xây dựng:
Trong lĩnh vực Marketing, việc nghiên cứu thị trường có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Nghiên cứu thị trường là một hoạt động thu thập, đánh giá và xử lý thông tin về thị
trường nhằm giúp cho việc xây dựng và lựa chọn phương án cũng như điều chỉnh các
phương án trong quá trình thực hiện các hoạt động Marketing về sản xuất kinh doanh

được chính xác.
Do thị trường là một nhân tố quan trọng, quyết định đến hiệu quả của các hoạt động
Marketing nên việc nghiên cứu thị trường luôn được các doanh nghiệp coi là công việc
cần thiết đầu tiên.
Nghiên cứu thị trường xây dựng là căn cứ để các doanh nghiệp xây dựng có được nhận
thức đúng đắn về môi trường kinh doanh của doanh nghiệp, nó được thể hiện trên các
mặt chủ yếu sau:
- Thị trường nào là thị trường có triển vọng nhất đối với sản phẩm của doanh nghiệp về
các mặt: số lượng, chất lượng, giá cả...
- Những đối thủ cạnh tranh, điểm mạnh và điểm yếu của họ.
- Nhận thức về nhu cầu tiêu dùng sử dụng sản phẩm.
13/19


Thị trường và thị trường xây dựng

- Chọn phương pháp thanh toán cho phù hợp.
Đồng thời việc nghiên cứu thị trường cho phép các cơ quan kinh tế Nhà nước nắm bắt
được tình hình sản xuất, trao đổi tiêu dùng các sản phẩm của ngành xây dựng đối với
các ngành khác của nên kinh tế quốc dân. Từ đó sẽ phục vụ cho việc hoạch định chiến
lược, phát triển kinh tế, xác định và điều chỉnh cơ cấu cho phù hợp với việc phát triển
của xã hội.
Nội dung của việc nghiên cứu thị trường xây dựng:
Các doanh nghiệp xây dựng hoạt động trên thị trường nhằm mục tiêu là kí hợp đồng
xây dựng với chủ đầu tư rồi thực hiện hoạt động sản xuất. Vì vậy, các hoạt động nghiên
cứu, thăm dò, nhận diện thị trường là một trong những hoạt động đầu tiên giúp cho các
doanh nghiệp xây dựng có những chiến lược quan trọng trước khi tham gia chiếm lĩnh
thị trường.
Do ngành xây dựng có những đặc thù riêng nên việc nghiên cứu thị trường xây dựng có
thể gắn với những lĩnh vực như: khảo sát thiết kế, sản xuất vật liệu xây dựng, thi công

xây lắp... Mỗi lĩnh vực như vậy thì có những kĩ thuật, phương pháp thực hiện riêng.
Nhưng nhìn chung thì việc nghiên cứu thị trường xây dựng bao gồm những nội dung
sau:
Nghiên cứu nhu cầu của người tiêu dùng về sản phẩm, dịch vụ mà doanh nghiệp
quan tâm:
- Số lượng sản phẩm: là lượng sản phẩm, cấu kiện công trình và hạng mục công trình
mà doanh nghiệp xây dựng có thể đáp ứngvới nhu cầu của chủ đầu tư. Nó được xác định
theo đơn vị của các sản phẩm: m, m2, m3...
- Công dụng, tính năng, thị hiếu của chủ đầu tư về: hình dáng, kết cấu, chất lượng sản
phẩm, tập quán, truyền thống sử dụng sản phẩm, tính tối ưu của sản phẩm về thời gian,
không gian, điều kiện sử dụng...
- Nghiên cứu nguồn cung cấp sản phẩm: nghiên cứu các doanh nghiệp đang và sẽ cung
cấp các sản phẩm cho chủ đầu tư.
+ Các doanh nghiệp xây dựng đó là tổ chức kinh tế nào? ở đâu?
+ Năng lực sản xuất của họ ra sao? (số lượng các công trình và hạng mục công trình đã
thi công, thi công bằng máy móc dây chuyền công nghệ gì? nguồn tài chính, nguồn lao
động và các mối quan hệ với môi trường xây dựng trong những năm gần đây).

14/19


Thị trường và thị trường xây dựng

- Chu kì của sản phẩm: khả năng tiêu thụ sản phẩm của khách hàng từ đó giúp cho doanh
nghiệp biết:
+ Khi nào cần cải tiến sản phẩm.
+ Khi nào cần phát triển sản phẩm mới, từ đó mở rộng thị trường xây dựng.
+ Khi nào cần loại bỏ sản phẩm đó ra khỏi thị trường.
Nghiên cứu thiết lập các địa điểm phục vụ khách hàng:
Trong mối quan hệ trao đỏi, giao tiếp để kí kết hợp đồng xây dựng mua sắm tư liệu sản

xuất... phải luôn luôn tạo điều kiện thuận lợi cho chủ đầu tư. Điều này lí giải cho việc
các doanh nghiệp xây dựng giao thông luôn đặt các trụ sở của mình tại mọi miền của đất
nước, ngoài ra còn có các Ban điều hành trực tiếp chỉ đạo... Do đó việc nghiên cứu thị
trường theo khía cạnh địa điểm bao gồm:
- Địa điểm sản xuất.
- Địa điểm mua bán.
- Văn phòng, trụ sở giao dịch.
Việc nghiên cứu thiết lập các địa điểm phục vụ khách hàng tập trung vào việc tìm ra
nơi thuận lợi nhất trong khả năng có thể của doanh nghiệp mình cũng như việc xem xét
đánh giá về mặt hiệu quả, tạo khả năng hoà nhập vào thị trường tiêu thụ.
Nghiên cứu các kĩ thuật, biện pháp chiêu thị:
Đó là toàn bộ công việc nhằm vào mục đích tiêu thụ sản phẩm(đối với doanh nghiệp sản
xuất vật liệu xây dựng) và kí kết được hợp đồng xây lắp(với doanh nghiệp thi công xây
lắp). Nội dung của việc nghiên cứu này gồm:
- Khả năng chấp nhận chất lượng, giá cả sản phẩm của người mua.
- Mối quan hệ giữa giá cả và chất lượng sản phẩm.
- Nghiên cứu tâm lý của khách hàng đối với giá cả.
- Nghiên cứu sản phẩm mới, phát minh khoa học, cộng nghệ thi công tiên tiến...

15/19


Thị trường và thị trường xây dựng

Phương pháp nghiên cứu thị trường xây dựng:
Nghiên cứu thị trường xây dựng thực chất là việc tiếp cận và tìm hiểu các qui luật, biểu
hiện tính qui luật của quá trình trao đổi, mua bán hàng hoá, dịch vụ từ người mua và
người bán. Cho nên quá trình nghiên cứu thị trường cũng bao gồm các giai đoạn nhất
định sau:
- Xác định nhu cầu về thông tin.

- Thu thập và xử lý thông tin.
- Ra quyết định.
Do đó ứng với từng giai đoạn thì ta sẽ sử dụng các phương pháp khác nhau. Quan trọng
nhất là lựa chọn phương pháp để thu thập và xử lý thông tin.
Các phương pháp thu thập thông tin:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu hay nghiên cứu tại văn phòng: đây là phương pháp
phổ thông nhất về thị trường, nó bao gồm việc thu thập thông tin từ các nguồn tài liệu có
thể thu thập được. Do phương pháp này cho nguồn thông tin có đọ chính xác thấp nên
người ta chỉ dùng khi nghiên cứu khái quát thị trường, tìm ra thị trường có triển vọng...
Vấn đề của phương pháp này là tìm ra và lựa chọn thông tin đó. Điều này đã được giải
quyết phần nào trong thời đại vi tính hoá như hiện nay, các thông tin thu về gồm thông
tin bên trong và bên ngoài doanh nghiệp.
+ Nguồn thông tin bên trong được cung cấp thông qua các báo cáo của bản thân doanh
nghiệp. Ngoài ra còn có những thông tin do cán bộ công nhân viên thu thập được qua
những chuyến đi công tác.
+ Nguồn thông tin bên ngoài được hình thành từ nhiều nguồn khác nhau như sách, báo,
Internet... qua các bạn hàng, những nhà chuyên cung cấp thông tin...
- Phương pháp nghiên cứu hiện trường: phương pháp này bao gồm các công việc: thu
thập thông tin chủ yếu thông qua tiếp xúc với mọi người trên thị trường và được tiến
hành ngay trên thị trường. Sau khi nghiên cứu tài liệu thì sơ bộ đánh giá, phân tích những
kết quả vừa tìm được thì tiến hành nghiên cứu hiện trường. Đối với phương pháp này thì
phỏng vấn trực tiếp là cách thức đem lại thông tin đã có dự kiến mua sản phẩm và dịch
vụ đó.
Các đối tượng cần phỏng vấn trong xây dựng là những người mua và những đối thủ cạnh
tranh.

16/19


Thị trường và thị trường xây dựng

Qua việc phỏng vấn này thì ta biết được những yêu cầu của người mua về sản phẩm (số
lượng, chất lượng...) các phương pháp thi công, giá thành mà người mua chấp nhận...
Đồng thời cũng biết được các điểm mạnh, điểm yếu, nguồn tài nguyên của các đối thủ
cạnh tranh.
Tuy sai xót của phương pháp này còn nhiều (như sai xót thống kê, tính chủ quan của
nhân viên điều tra...) nhưng trong ngành xây dựng thì phương pháp này có nhiều ưu việt
hơn.
Các phương pháp xử lý thông tin:
Sau khi tiến hành thu thập thông tin hoặc trong khi tiến hành thu thập thông tin thì các
doanh nghiệp đã phải tiến hành ngay các công việc xử lý thông tin để đảm bảo tính thời
sự cho các thông tin.
Mục đích của việc xử lý thông tin là tìm lời giải cho những câu hỏi về thị trường: dung
lượng, tình hình cạnh tranh, giá cả...
Khi xử lý thông tin thì doanh nghiệp thường sử dụng một số phương pháp như:
- Phương pháp phân tổ: các số liệu thu thập được chia thành các tổ, các nhóm khác nhau,
kết quả phân tổ phản ánh những đặc trưng của các biện pháp tương đối lớn. Cụ thể trong
xây dựng thì phương pháp này được ứng dụng trong một số trường hợp như:
+ Phân loại sản phẩm xây dựng.
+ Phân loại chủ đầu tư, người mua.
+ Phân loại thị trường.
+ Phân loại các đối thủ cạnh tranh.
- Phương pháp so sánh: xem xét sự khác biệt cả một hiện tượng xảy ra ở những điều
kiện khác nhau về không gian, thời gian...
- Phương pháp bàn cờ: sử dụng các công cụ toán học hay các mô hình toán học để mô
tả tình hình kinh tế lượng, bài toán vận tải...
Những định hướng của các chiến lược, các chính sách đều phải dựa trên những thông
tin nghiên cứu thị trường. Các kết quả từ việc nghiên cứu có thể dùng 1 hoặc nhiều lần
tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng nên doanh nghiệp cần phải quan tâm đến việc lưu trữ
thông tin. Có những thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời sẽ là một trong những vũ khí

của doanh nghiệp.

17/19


Thị trường và thị trường xây dựng

Dự báo thị trường xây dựng:
Dự báo thị trường xây dựng là một khâu quan trọng của việc giải quyết những vấn đề
về thị trường. Dự báo thị trường được xây dựng trên cơ sở nghiên cứu thị trường, đây là
vấn đề cần thiết cho hoạt động Marketing của doanh nghiệp.
Đối tượng, quan điểm, phạm vi dự báo thị trường:
Đối tượng dự báo thị trường :

Tất cả các quyết định của công tác Marketing đều liên quan công tác dự báo thị trường
hay đều dựa trên những kết quả của dự báo thị trường. Dự báo thị trường có tính chính
xác càng cao thì khả năng đưa ra các quyết định càng đúng đắn.
Đối tượng quan trọng nhất, cơ bản nhất của dự báo thị trường là dự báo triển vọng mua
hàng của khách hàng hay dự báo việc tiêu thụ, bán hàng của doanh nghiệp. Đây được
coi là loại dự báo được sử dụng một cách thường xuyên nhất.
Mục đích của việc dự báo thị trường:

- Dự báo sự thay đổi nhu cầu của chủ đầu tư.
- Dự báo về thái độ, động cơ của chủ đầu tư.
- Dự báo thói quen tiêu thụ của chủ đầu tư.
- Dự báo các chính sách của các đối thủ cạnh tranh.
Tác dụng của việc nghiên cứu dự báo thị trường:

- Đánh giá được lợi ích và thiệt hại khi thâm nhập vào thị trường mới, đánh giá được
mức độ, khả năng thâm nhập thị trường đó như thế nào? hay quyết định thay đổi biện

pháp thi công, dây chuyền công nghệ, cho phù hợp với yêu cầu của thị trường.
- Phân tích và quyết định việc duy trì hay thay đổi các chính sách Marketing hiện tại của
doanh nghiệp, đánh giá mức độ và những hiệu quả của những thay đổi cần thiết... trên
cơ sở so sánh khả năng trúng thầu của doanh nghiệp tương ứng với những thay đổi trong
các chính sách của nhà thầu.
Quan điểm dự báo thị trường:

- Dự báo ngắn hạn hay là dự báo tác nghiệp: thường dự báo sự thay đổi về khối lượng
bán hàng của doanh nghiệp để đảm bảo khả năng thích ứng của doanh nghiệp.

18/19


Thị trường và thị trường xây dựng

- Dự báo trung hạn: dự đoán sự phản ứng của thị trường đối với hoạt động Marketing
của doanh nghiệp.
- Dự báo dài hạn: dự đoán sự biến động tự phát của thị trường.
Các phương pháp dự báo thị trường:
- Nhóm các phương pháp ngoại suy:
+ Mô hình chuỗi thời gian:
• Tiến hành theo phương pháp đồ thị.
• Tiến hành theo phương pháp bình quân.
• Tiến hành theo phương pháp san bằng mũ.
+ Mô hình toán kinh tế.
- Nhóm các phương pháp thống kê kinh tế:
+ Sử dụng mức tăng bình quân và tốc độ tăng bình quân.
+ Hệ số co giãn.
- Nhóm các phương pháp chất lượng:
+ Phương pháp Delphi: lấy ý kiến của các chuyên gia.

+ Phương pháp trưng cầu ý kiến của các chuyên gia khác.

19/19