Một số đặc điểm cơ bản của bảo hiểm nhân thọ

Một số đặc điểm cơ bản của bảo hiểm nhân thọ

Một số đặc điểm cơ bản của
bảo hiểm nhân thọ
Bởi:
Trịnh Thanh Huyền

MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA BẢO HIỂM NHÂN THỌ
Dịch vụ BHNT là loại hình bảo hiểm chỉ liên quan đến các sự kiện xảy ra trong cuộc
sống của con người . Do đó, BHNT có những đặc điểm cơ bản sau:
Thứ nhất, BHNT vừa mang tính tiết kiệm vừa mang tính rủi ro: Đây là một trong những
đặc điểm khác nhau cơ bản giữa BHNT với bảo hiểm phi nhân thọ. Thật vậy, mỗi người
mua BHNT sẽ định kỳ nộp một khoản tiền nhỏ (gọi là phí bảo hiểm) cho người bảo
hiểm, ngược lại người bảo hiểm có trách nhiệm trả số tiền lớn (gọi là số tiền bảo hiểm)
cho người hưởng quyền lợi bảo hiểm như đã thoả thuận từ trước khi có các sự kiện bảo
hiểm xảy ra. Số tiền bảo hiểm được trả khi người được bảo hiểm đạt đến một độ tuổi
nhất định và được ấn định trong hợp đồng. Hoặc số tiền này được trả cho thân nhân và
gia đình người được bảo hiểm khi người này không may bị chết sớm ngay cả khi họ mới
tiết kiệm được một khoản rất nhỏ qua việc đóng phí bảo hiểm. Số tiền này giúp những
người còn sống trang trải những khoản chi phí cần thiết như thuốc men, mai táng, chi
phí giáo dục con cái…Chính vì vậy, BHNT vừa mang tính tiết kiệm vừa mang tính rủi
ro. Tính chất tiết kiệm ở đây thể hiện ngay trong từng cá nhân, từng gia đình một cách
thường xuyên, có kế hoạch và có kỷ luật. Nội dung tiết kiệm khi mua BHNT khác với
hình thức tiết kiệm khác ở chỗ, người mua bảo hiểm đảm bảo trả cho người tham gia
bảo hiểm hay người thân của họ một số tiền rất lớn ngay cả khi họ mới tiết kiệm được
một khoản tiền nhỏ. Có nghĩa là khi người được bảo hiểm không may gặp rủi ro, trong
thời hạn bảo hiểm được ấn định, những người thân của họ sẽ nhận được những khoản
trợ cấp hay số tiền bảo hiểm từ công ty bảo hiểm. Điều đó thể hiện rõ tính chất rủi ro
trong BHNT.
Thứ hai, BHNT đáp ứng được rất nhiều mục đích khác nhau của người tham gia bảo
hiểm: Trong khi các nghiệp vụ bảo hiểm phi nhân thọ chỉ đáp ứng được một mục đích là

góp phần khắc phục hậu quả khi đối tượng tham gia bảo hiểm gặp sự cố, từ đó góp phần
ổn định tài chính cho người tham gia, thì BHNT đã đáp ứng được nhiều mục đích. Mỗi
mục đích được thể hiện khá rõ trong từng loại hợp đồng. Hợp đồng BHNT đôi khi còn
có vai trò như một vật thế chấp để vay vốn hoặc BHNT tín dụng thường được bán cho
1/3


Một số đặc điểm cơ bản của bảo hiểm nhân thọ

các đối tượng đi vay để họ mua xe hơi, đồ dùng gia đình hoặc dùng cho các mục đích cá
nhân khác…Chính vì đáp ứng được nhiều mục đích khác nhau nên loại hình bảo hiểm
này có thị trường ngày càng rộng và được rất nhiều người quan tâm.
Thứ ba, các loại hợp đồng trong BHNT rất đa dạng và phức tạp: Tính đa dạng và phức
tạp trong các hợp đồng BHNT thể hiện ở ngay các sản phẩm của nó. Mỗi sản phẩm bảo
hiểm nhân thọ cũng có nhiều loại hợp đồng khác nhau, chẳng hạn BHNT hỗn hợp có
các hợp đồng 5 năm, 10 năm. Mỗi hợp đồng với mỗi thời hạn khác nhau, lại có sự khác
nhau vể số tiền bảo hiểm, phương thức đóng phí, độ tuổi của người tham gia…Ngay
cả trong một bản hợp đồng, mối quan hệ giữa các bên cũng rất phức tạp. Khác với các
bản hợp đồng bảo hiêm phi nhân thọ, trong mỗi hợp đồng BHNT có thể có 4 bên tham
gia (ngưòi bảo hiểm, người được bảo hiểm, người tham giabảo hiểm và người được thụ
hưởng quyền lợi bảo hiểm).
Thứ tư, phí BHNT chịu tác động tổng hợp của nhiều nhân tố, vì vậy quá trình định phí
khá phức tạp: Theo tác giả Jean-Claude Harrari “sản phẩm BHNT không gì hơn chính
là kết quả của một tiến trình đầy đủ để đưa sản phẩm đến công chúng”. Trong tiến trình
này, người bảo hiểm phải bỏ ra rất nhiều chi phí để tạo nên sản phẩm, như chi phí khai
thác, chi phí quản lý hợp đồng…Nhưng những chi phí đó mới chỉ là một phần để cấu tạo
nên giá cả sản phẩm BHNT (tính phí BHNT), một phần chủ yếu khác lại phụ thuộc vào:
độ tuổi của người được bảo hiểm, tuổi thọ bình quân của con người, số tiền bảo hiểm,
thời hạn tham gia bảo hiểm phương thức thanh toán, lãi suất đầu tư, tỷ lệ lạm phát …
Thứ năm, BHNT ra đời và phát triển trong những điều kiện kinh tế – xã hội nhất định. Ở

các nước kinh tế phát triển, BHNT ra đời và phát triển hàng trăm năm nay. Ngược lại có
một số quốc gia trên thế giới hiện nay vẫn chưa triển khai được BHNT, mặc dù người ta
hiểu rất rõ vai trò và lợi ích của nó. Để lý giải vấn đề này, hầu hết các nhà kinh tế đều
cho rằng, cơ sở chủ yếu để BHNT ra đời và phát triển là điều kiện kinh tế xã hội phát
triển .
Những điều kiện về kinh tế như: tốc độ tăng trưởng của tổng sản phẩm quốc nội (GDP),
tổng sản phẩm quốc nội tính bình quân một đầu người dân, mức thu nhập của dân cư, tỷ
lệ lạm phát của đồng tiền, tỷ giá hối đoái….
Những điểu kiện về xã hội bao gồm: Điều kiện về dân số, tuổi thọ bình quân của người
dân, trình độ học vấn, tỷ lệ tử vong của trẻ sơ sinh.
Ngoài điều kiện kinh tế – xã hội thì môi trường pháp lý cũng ảnh hưởng không nhỏ đến
sự ra đời và phát triển của doanh nghiệp BHNT. Thông thường ở các nước, luật kinh
doanh bảo hiểm, các văn bản,quy định có tính pháp quy phải ra đời trước khi ngành bảo
hiểm phát triển . Luật bảo hiểm và các văn bản có liên quan sẽ đề cập cụ thể đến các
vấn đề như: tài chính, đầu tư, hợp đồng, thuế. Đây là những vấn đề mang tính chất sống
còn cho hoạt động kinh doanh BHNT. Chẳng hạn ở một số nước phát triển như: Anh,

2/3


Một số đặc điểm cơ bản của bảo hiểm nhân thọ

Pháp, Đức ,..Nhà nước thường tạo điều kiện thuận lợi cho BHNT bằng cách có chính
sách thuế ưu đãi. Mục đích là tạo ra cho các cá nhân cơ hội để tiết kiệm, tự mình lập
nên quỹ hưu trí, từ đó cho phép giảm bớt phần trợ cấp từ nhà nước. Mặt khác, còn đẩy
mạnh được quá trình tập trung vốn trong các công ty bảo hiểm để từ đó có vốn dài hạn
đầu tư cho nền kinh tế. Cũng vì những mục đích trên, mà một số nước Châu Á như: Ấn
Độ, Hồng Kông, Singapore…không đánh thuế doanh thu đối với các sản phẩm BHNT.
Sự ưu đãi này là đòn bẩy tích cực để BHNT phát triển .

3/3