Một so giải pháp phát triến đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện trảng bàng tỉnh tây ninh

2

BộBộ
GIÁO
GIÁO
DỤC
DỤCVÀ
VÀĐÀO
ĐÀOTẠO
TẠO
TRƯỜNG
DẠI
HỌC
VINH
TRƯỜNG
ĐẠI
HỌC
VINH

TRẦN VIỆT PHƯƠNG
TRẦN VIỆT PHƯƠNG

MỘT SÓ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN DỘI NGỮ
CÁN Bộ QUẦNMỘT
LÝ CÁC
TRƯỜNG
HỌC cơ
SỞNGỮ
HUYỆN
SÓ GIẢI
PHÁPTRƯNG

PHÁT TRIỂN
DỘI
TỈNH
TÂY NINH
CÁN Bộ QUẦN TRẢNG
LÝ CÁCBÀNG
TRƯỜNG
TRƯNG
HỌC cơ SỞ HUYỆN
TRẢNG BÀNG TỈNH TÂY NINH

Chuyên ngành: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60.14.05

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC

LUẬN VĂN THẠC SỸ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dân khoa học: PGS.TS. THÁI VĂN THÀNH

VINH, 2013
VINH, 2013


3

LỜI CẢM ƠN
Với những tình cảm chân thành, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc
đến toàn thể thầy, cô giáo đã nhiệt tình giảng dạy, trang bị cho tôi hệ
thống tri thức rất quý báu về khoa học quản lý giáo dục, những phương

pháp nghiên cứu khoa học mang tầm vĩ mô, trên cơ sở thực tiễn với
những lý luận mang tính thực tế với tình hình xã hội hiện nay nói chung
và Ngành giáo dục nói riêng.
Xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu Trường Đại học Vinh, Phòng
Sau đại học Đại học Vinh; ƯBND huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh, Phòng
Nội vụ huyện Trảng Bàng, Phòng Giáo dục và Đào tạo UBND huyện Trảng
Bàng và đặc biệt xin trân trọng cảm ơn bộ phận chuyên Trung học cơ sở, bộ
phận tổ chức, các bộ phận khác có liên quan của Phòng Giáo dục và Đào
Tạo Trảng Bàng, Ban giám hiệu của 14 trường THCS trong huyện và gia
đình cùng bạn bè, đồng nghiệp đã động viên, giúp đỡ và tạo điều kiện thuân
lợi cho tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu đê hoàn thành được luận
văn.
Đặc biệt hơn, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tói PGS.TS Thái Văn
Thành, Phó Hiêu trưởng trường Đại học Vinh. Mặc dầu, công việc lãnh
đạo của thầy rất bận và vất vả nhưng thầy đã tận tình, tận tâm, nhiệt huyết và
rất yêu nghề đã hướng dẫn tôi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành
luận văn này.
Tuy nhiên, đã có nhiều cố gắng, nhưng trong luận văn này cũng
khó tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Kính mong sự góp ý, chỉ bảo
của quý thầy, cô cùng các bạn đồng nghiệp để luận văn được tốt hơn, hoàn
chỉnh hơn đê tôi có thế hoàn thành nhiệm vụ của một học viên trong suốt
quá trình nghiên cứu.
Xin trân trọng cảm ơn!


4

Nghệ An, thảng 8 năm 2013
Tác giả luận văn

Trần Việt Phương


5

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN................................................................................................... 3
BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẲT......................................................9

MỞ ĐẰƯ............. ..........................................................................................13
1. Lý do chọn đề tài....................................................................................... 13

2. Mục đích nghiên cứu................................................................................ 15
3. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu........................................... 15
3.1. Khách thế nghiên cứu......................................................................................... 15
3.2. Đối tượng nghiên cứu......................................................................................... 15
3.3. Phạm vi nghiên cứu............................................................................................ 15

4. Giả thuyết khoa học.................................................................................. 15

5. Nhiệm vụ nghiên cứu................................................................................ 16
6. Phương pháp nghiên cứu........................................................................... 16

7. Đóng góp của luận văn............................................................................. 17
8. Cấu trúc luận văn...................................................................................... 17

CHƯƠNG 1 Cơ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẮN ĐÈ PHÁT TRIẺN ĐỘI NGỮ CÁN
Bộ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC cơ SỞ..........................................’...................18

1.1 Vài nét về lịch sử nghiên cứu vấn đề:..................................................... 18

6

1.3.2.2. Đối với Phó hiệu trưởng của trường Trung học cơ sở.......................34

1.3.3. Yêu cầu và nội dung phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
trung học cơ sở.......................................................................................35

1.3.3.1. Yêu cầu phát triển đội ngũ cán bộ quản lý....................................... 35
1.3.3.2. Nội dung phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học cơ

sở.................................................................................................................36
1.4. Những yếu tố tác động đến việc phát triên đội ngũ cán bộ quản lý
Ninh.....................................................................................................................................60
2.3.1. Số lượng đội ngũ cán bộ quản lý.......................................................................60
2.3.2. Cơ cấu đội ngũ cán bộ quản lý..........................................................................62
2.3.2.1. Cơ cấu giới......................................................................................................62
2.3.2.2. về độ tuổi........................................................................................................63
2.3.2.3. về thâm niên công tác.....................................................................................65
2.3.3.
Chất lượng của đội ngũ CBQL ở các trường THCS...................................... 67
2.33.1. về phẩm chất đạo đức:...................................................................................67
233.2. vể năng lực quản Ịý:.......................................................................................70
2.4. Đánh giá thực trạng về phát hiến đội ngũ CBQL ở các trường THCS của huyện
Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.................................................................................................82
2.4.1.
Công tác quy hoạch........................................................................................83
2.4.2. Công tác tuyến chọn, bô nhiệm, bô nhiệm lại, luân chuyến, bãi nhiệm............84
2.4.3. Công tác đào tạo, bồi dưỡng..............................................................................86

2.4.4. Công tác thanh tra, kiểm tra , đánh giá..............................................................89
2.4.5. Công tác thực hiện chế độ, chính sách, đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật.............91
2.5.
Đánh giá chung về thực hạng phát hiển đội ngũ CBQL ở các hường THCS của
huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh......................................................................................93
2.5.1. Những mặt mạnh trong công tác phát hiên đội ngũ CBQL ở các hường THCS
Huyện Trảng Bàng..............................................................................................................93
2.5.1.1. Công tác quy hoạch........................................................................................93
2.5.1.2. Thực hiện công tác tuyển chọn, bổ nhiệm, bổ nhiệmlại, luân chuyển...........94
2.5.1.3. Công tác đào tạo , bồi dưỡng..........................................................................94
2.5.1.4. Công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá............................................................94
2.5.1.5. Công tác thực hiện chế độ, chính sách, đãi ngộ,khenthưởng, kỷ luật...........95
2.5.2. Những mặt yếu hong công tác phát triển đội ngũ CBQL ở các trường THCS ở
Huyện Trảng Bàng..............................................................................................................95


7

2.5.2.1. Công tác quy hoạch......................................................................................95
2.5.2.2. Công tác tuyến chọn, bố nhiệm, bố nhiệm lại, luân chuyến, bãi miện.........96
2.5.23. Công tác đào tạo, bồi dưỡng............................................................................ 96
2.5.2.4. Công tác thanh tra, kiếm tra, đánh giá...........................................................97
2.5.2.5. Thực hiện chế độ, chính sách , đãingộ, khen thưởng , kỷ luật.......................97
2.5.3. Những thuận lợi trong công tác phát triển đội ngũ CBQL ở các trường THCS
huyện Tràng Bàng, tỉnh Tây Ninh......................................................................................97
2.5.4. Những khó khăn ừong công tác phát triến đội ngũ CBQL ở các hường THCS
Huyện Trảng Bàng..............................................................................................................98
Tiểu kết chương 2.........................................................................................................100
CHƯƠNG 3 MỘT SÓ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGỦ CÁN Bộ QUẢN
LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC cơ SỞ HUYỆN TRẢNG BÀNG, TỈNH TÂY NINH. 101

3.1 Các nguyên tắc xây dựng giải pháp.....................................................................101
3.1.1. Nguyên tắc mục tiêu........................................................................................101
3.1.2. Nguyên tắc mang tính thực tiễn.......................................................................101
3.1.3. Nguyên tắc mang tính khả thi..........................................................................101
3.2. Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý ở các trường THCS Trảng
Bàng.......................*......... .............................................................................................101
3.2.1. Xây dựng tiêu chuấn CBQL trường THCS phù hợp với nhiệm vụ phát triển của
sự nghiệp giáo dục Huyện Trảng Bàng.............................................................................101
3.2.1.1. Ý nghĩa của giải pháp...................................................................................101
3.2.1.2........................................................................................................................... Nộ
i dung và cách thức tô chức thực hiện giải pháp..........................................................102
3.2.2.............................................................................................................................. Ho
àn thiện quy hoạch đội ngũ CBQL ở các trường THCS:.............................................105
3.2.2.1. Ý nghĩa của giải pháp...................................................................................105
3.2.2.2. Nội dung và cách thức thực hiện..................................................................106
3.2.3. Phối hợp với cơ quan hữu quan thực hiện công tác tuyến chọn, bô nhiệm, bô
nhiệm lại, luân chuyển, bãi miễn......................................................................................108
3.23.1. Ý nghĩa của giải pháp...................................................................................108
3.23.2. Nội dung và cách thức thực hiện..................................................................110
3.2.4. Đôi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng.............................................................. 115
3.2.4.1. Ý nghĩa của giải pháp...................................................................................115
3.2.4.2. Nội dung và cách thức thực hiện..................................................................116
3.2.5 Cải tiến nội dung, hình thức, thanh tra, kiếm tra, đánh giá.................................123
3.2.5.1........................................................................................................................... Ý
nghĩa của giải pháp.......................................................................................................123
3.2.5.2. Nội dung và cách thức thực hiện..................................................................124
3.2.6. Hoàn thiện chính sách, chế độ, đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật phù hợp với thực
tiễn địa phương nhằm hỗ trợ, khuyến khích động viên CBQL.........................................130
3.2.6.1. Ý nghĩa của giải pháp...................................................................................130
3.2.6.2. Nội dung và cách thức thực hiện..................................................................130

3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp..........................................................................133
3.4. Thăm dò về sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất....................134
3.4.1................................................................................... Mục đích:.......................
...............................................................................................134
3.4.2. Nội dung và phương pháp...............................................................................135
3.4.2.1............................. Nội dung..!..........................................................................
........................................
135


8

3.4.4.1. Sự cần thiết của các giải pháp đã đề xuất.....................................................135
3.3.4.2. Tính khả thi của các giải pháp đã đề xuất.....................................................137
Tiểu kết chương 3.........................................................................................................141
KẾT LUẬN VA KIẾN NGHỊ......................................................................................142
1. Kết luận..................................................................................................................142
2. Kiến nghị................................................................................................................143
2.1. Đối với Chính phủ, Bộ Giáo dục và đào tạo, Bộ nội vụ.....................................143
2.2. Đối với UBND Tỉnh, Sở nội vụ, Sở GD&ĐT Tỉnh Tây Ninh............................143
2.3. Với ƯBND Huyện Trảng Bàng..........................................................................143

7

TÀI LIỆU THAM KHẢO.............. .........................................................................145
1. Ý kiến đánh giá thực trạng việc xây dụng quy hoạch đội ngũ CBQL ở các trường
THCS................................................................................................................................
.........159
3. Ý kiến đánh giá thực trạng việc thực hiện công tác đào tạo, bồi dưỡng CBQL
ở các trường THCS..........*.............................................................].............................161

4. Ý kiến đánh giá thực trạng việc thực hiện công tác kiếm tra, đánh giá đội ngũ
CBQL ở các trườngTHCS của phòng GD&ĐT..............................................................162
5. Ý kiến đánh giá thực trạng việc thực hiện chế độ, chính sách, đãi ngộ, khen
thưởng, kỷ luật đối với đội ngũ CBQL ở các trườngTHCS.............................................163


9

BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIÉT TẮT
HT ........................................................................................................Hiệu trưởng
PHT ................................................................................................Phó hiệu trưởng
GV............................................................................................................... Giáo viên
HS ................................................................................................................. Học sinh
QL ................................................................................................................Quản lý
GD........................................................................................................................ Giáo
................................................................................................................................dục
BGH ............................................................................................... Ban giám hiệu
TH .................................................................................................................Tiểu học
THCS.............................................................................................. Trung học cơ sở
THPT...................................................................................... Trung học phổ thông
cs Vc .............................................................................................. Cơ sở vật chất
TW ........................................................................................................ Trung ương
NXB .....................................................................................................Nhà xuất bản
QLGD............................................................................................. Quản lý giáo dục
ƯBND............................................................................................. ủy ban nhân dân
HSG.......................................................................................................Học sinh giỏi
KT&QLCL ............................................................ Khảo thí và quản lý chất lượng
PTKT...................................................................................... Phương tiện kỹ thuật
TBTH .....................................................................................Thiết bị trường học
CNH- HĐH ...........................................................Công nghiệp hóa- hiện đại hóa

CBQL ............................................................................................. Cán bộ quản lý
GD- ĐT........................................................................................... Giáo dục đào tạo
PTNNL .......................................................................... Phát triển nguồn nhân lực
ĐNNG ............................................................................................ Đội ngũ nhà giáo
KT-XH............................................................................................ Kinh tế - xã hội


10

DANH MỤC BẢNG SÓ CỦA ĐÈ TÀI
Bảng 1: về quy mô lớp học, số lượng học sinh trong toàn huyện học kì 1
năm học 2012-2013
Bảng 2. Số lượng học sinh THCS huyên Trảng Bàng qua 5 năm học
Bảng 3. Tổng hợp xếp loại hai mặt giáo dục từ năm học 2007-2008 đến học
kì 1 năm học 2012-2013 về học lực
Bảng 4. Tổng hợp xếp loại hai mặt giáo dục từ năm học 2007-2008 đến học
kì 1 năm học 2012-2013 về hạnh kiểm
Bảng 5: số lượng đội ngũ CBQL trường THCS huyện Trảng Bàang tỉnh Tây
Ninh trong năm học 2012-2013.
Bảng 6: Độ tuổi của đội ngũ CBQL trường THCS ở huyện Trảng Bàng, tỉnh
Tây Ninh năm học 2012-2013.
Bảng 7: Thâm niên công tác quản lý của đội ngũ CBQL trường THCS ở
Trảng Bàng tỉnh Tây Ninh tính đến năm học 2012-2013.
Bảng 8: Tổng hợp kết quả điều tra, đánh giá phẩm chất đạo đức của đội ngũ
CBQL
Bảng 9: Kết quả điều tra lĩnh vực 1 quản lý nhằm thực thi pháp luật, chính
sách, qui chế, điều lệ và các quy định nội bộ
Bảng 10: Ket quả điều tra lĩnh vực quản lý bộ máy, điều hành đội ngũ thực
hiện hoạt động giáo dục, dạy học và hỗ trợ chuyên môn cho đội ngũ giáo viên
Bảng 11: Kết quả điều tra lĩnh vực tài chính, quản lý cơ sở vật chất và thiết bị

trường học phục vụ cho các hoạt động giáo dục và dạy học của nhà trường
Bảng 12: Ket quả điều tra năng lực vận động các lực lượng xã hội tham gia
quản lý và phát triển trường THCS, đồng thời phát huy các mặt tích cực, hạn
chế các mặt tiêu cực của môi trường giáo dục.


11

Bảng 13: Kết quả điều tra lĩnh vực thiết lập, điều hành hệ thống thông tin và
truyền thông, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý giáo dục và dạy
học.
Bảng 14: Kết quả điều tra lĩnh vực thực hiện các chức năng quản lý: Ke
hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo và kiẻm tra đánh giá.
Bảng 15. Kết quả điều tra đánh giá thực trạng việc xây dựng quy hoạch đội
ngũ CBQL ở các trường THCS.
Bảng 16. Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng công tác tuyến chọn, bổ nhiệm
lại, luân chuyển bãi nhiệm.
Bảng số 17. Kết quả khảo sát đánh giá thực trạng công tác đào tạo, bồi dưỡng
Bảng 18. Kết quả về điều tra thực trạng công tác kiêm tra đánh giá đội ngũ
CBQL ở các trường THCS Huyện Trảng Bàng.
Bảng 19: Kết quả khảo sát thực trạng việc thực hiện chế độ, chính sách đãi
ngộ, khen thưởng, kỷ luật đối với CBQL ở trường THCS Trảng Bàng.


12

DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐÒ THỊ

Sơ đò 1: Mô hình về quản lý
Sơ đò 2: Mối hên hệ các chức năng quản lý

Sơ đồ 3: Mô hình phát triển nguồn nhân lực
Sơ đò 4: Các yếu tố cơ bản của thuyết kỳ vọng về động cơ.
Sơ đồ 5: Mối quan hệ giữa các giải pháp phát triển đội ngũ CBQL ở các
trường THCS
Biểu đồ 1: Biểu thị thâm niên công tác của đội ngũ CBQL
Biêu đò 2: Minh họa học lực học sinh
Biêu đồ 3: Minh họa hạnh kiêm học sinh
Biểu đồ 4: Thực trạng phát triển đội ngũ CBQL ở các trường THCS Trảng
Bàng, tỉnh Tây Ninh


13

MỞ ĐÀU
1. Lý do chọn đề tài
Trong xu thế hội nhập và phát triển của toàn cầu hoá như hiện nay,
khoa học và công nghệ đóng vai trò đầu tàu trong sự phát triến kinh tề - xã hội
của mọi quốc gia. Bối cảnh đó đặt mọi quốc gia phải tìm kiếm con đường
phát triển riêng cho mình (Dựa vào nguồn tài nguyên, nguồn lực về kinh tế,
chính trị, địa lý, nguồn vốn đầu tư ...). Nhưng tựu chung lại, hầu hết các quốc
gia đều thống nhất coi nguồn nhân lực là quan trọng nhất và giáo dục là con
đường duy nhất để phát huy nguồn lực con người, phục vụ cho sự phát triển
của đất nước. Có thể nói rằng, chiến lược phát triển nhanh và bền vững nhất
đối với mỗi quốc gia, dân tộc, đó là sự chú trọng hàng đầu của Chính phủ
đến công tác đổi mới hệ thống GD-ĐT, tạo tiền đề quan trọng cho sự phát
triển nguồn nhân lực, nhân tài cho đất nước. Việt Nam từ một nước có nền
kinh tế kế hoạch hoá tập trung, chuyên đối sang cơ chế thị trường có sự quản
lý của Nhà nước, đặc biệt trong giai đoạn hiện nay với tốc độ CNH, HĐH,
đang diễn ra nhanh, mạnh, có phạm vi ảnh hưởng rộng lớn trên toàn quốc,
Đảng và Nhà nước ta hết sức chú trọng phát triển Giáo dục & Đào tạo, coi

“Giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Đại hội X của Đảng cộng sản Việt Nam
tiếp tục khắng định: “GD&ĐT cùng với khoa học công nghệ là quốc sách
hàng đầu”. Phát triển giáo dục là nền tảng của nguồn nhân lực chất lượng cao,
là một trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp CNH, HĐH, là
yếu tố cơ bản đê phát triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững.
Chỉ thị số 40CT/TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban Bí thư Trung ương
Đảng cộng sản Việt Nam nêu rõ: “Mục tiêu là xây dựng đội ngũ nhà giáo và
cán bộ quản lý giáo dục được chuấn hoá, đảm bảo chất lượng, đủ vê sô lượng,
đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất,


14

lối sống, lương tâm tay nghề của nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao của
sự nghiệp CNH, HĐH đất nước”[l].
Một trong các yếu tố quyết định cho sự thành công của giáo dục là đội
ngũ CBQL. Đội ngũ CBQL giáo dục có vai trò quyết định đến chất lượng và
hiệu quả giáo dục của mỗi nhà trường, mỗi cơ sở giáo dục.
Trải qua hơn nửa thế kỷ xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL
giáo dục nước ta được xây dựng ngày càng đông đảo, phần lớn bản lĩnh chính
trị, phâm chất đạo đức trong sáng và lối sống lành mạnh, trình độ chuyên môn
nghiệp vụ ngày càng được nâng cao, đã góp phần quan trọng thực hiện mục
tiêu nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.
Tuy nhiên, trước những yêu cầu của sự nghiệp phát triển giáo dục trong
thời kỳ CNH- HĐH đất nước, đội ngũ nhà giáo và CBQL giáo dục còn bộc lộ
những hạn chế, bất cập. số lượng giáo viên còn thiếu nhiều , đặc biệt ở vùng
sâu, vùng xa, vùng biên giới. Đội ngũ CBQL còn thiếu so với nhu cầu, số
lượng CBQL có trình độ chuyên môn trên chuẩn, được bồi dưỡng về chuyên
môn nghiệp vụ quản lý, bồi dưỡng về lý luận chính trị từ trung cấp còn ít.
Tính chuyên nghiệp của đội ngũ CBQL chưa cao, trình độ và năng lực điều

hành quản lý còn bất cập, đặc biệt trong tham mưu, chỉ đạo và tố chức thực
hiện v.v.
Nhận thức rõ vị trí, tầm quan trọng của cán bộ và công tác cán bộ, những
năm qua phòng GD&ĐT huyện Trảng Bàng luôn bám sát đường lối công tác
cán bộ của Đảng, có sự vận dụng sáng tạo, phù hợp với đặc điểm tình hình
của địa phương. Mặc dù, công tác xây dựng phát triển đội ngũ CBQL đã có sự
chuyển biến mạnh mẽ, nhưng nhìn chung đội ngũ CBQL trường THCS của
huyện Trảng Bàng hiện nay xét về số lượng, cơ cấu và chất lượng nhiều mặt
chưa ngang tầm đòi hỏi ngày càng cao của nhiệm vụ. Công tác cán bộ còn
chậm đổi mới, việc tham mưu đề xuất để xây dựng chiến lược phát triển đội


15

ngũ CBQL còn nhiều hạn chế, bất cập, yếu kém, chua ngang tầm với yêu cầu,
nhiệm vụ đặt ra của thời kì CNH, HĐH. Vì vậy, việc xây dựng, bồi dưỡng
phát triển đội ngũ CBQL các trường THCS hiện nay là một vấn đề hết sức
quan trọng và cấp bách đối với ngành GD-ĐT huyện Trảng Bàng.
Từ những lý do trên, chúng tôi chọn đề tài “Một so giải pháp phát triến
đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Trảng Bàng tỉnh Tây Ninh ”để
nghiên cứu.

2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp phát
triên đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS từ đó góp phần nâng cao chất
lượng đội ngũ CBQL trường THCS trên địa bàn huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây
Ninh trong giai đoạn hiện nay.
3. Khách thể, đói tượng và phạm vi nghiên cứu.
3.1. Khách thế nghiên cứu
Vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS trong giai đoạn

hiện nay.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện
Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.
3.3. Phạm vi nghiên cứu
Các trường trung học cơ sở huyện Trảng Bàng tỉnh Tây Ninh
4. Giả thuyết khoa học
Có thê phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THCS huyện Trảng
Bàng, tỉnh Tây Ninh một cách hiệu quả, nếu đề xuất được các giải pháp có cơ


16

5. Nhiệm vu nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý truờng THCS.
5.2.

Nghiên cứu cơ sở thục tiễn của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ
quản lý truờng THCS huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.

5.3. Đề xuất một số giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trirờng THCS
huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh, giai đoạn 2011 - 2020.
6. Phương pháp nghiên cứu
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nhóm plnrơng pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận đế xây
dựng cơ sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm phuơng pháp nghiên cứu lý luận
có các phirơng pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Phuơng pháp phân tích - tổng hợp tài liệu;
- Plnrơng pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.

6.2. Nhóm phương pháp nghiên cúu thực tiễn
Nhóm phuơng pháp này nhằm thu thập các thông tin thục tiễn đê xây
dụng cơ sở thục tiễn của đề tài. Thuộc nhóm phuơng pháp nghiên cứu thực
tiễn có các phuơng pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
- Plnrơng pháp quan sát;
- Plnrơng pháp điều tra;
- Phuơng pháp tống kết kinh nghiệm giáo dục;
- Plnrơng pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động;
- Phuơng pháp lấy ý kiến chuyên gia;
- Phirơng pháp khảo nghiệm, thử nghiệm.


17

6.3. Phương pháp thống kê toán học
7. Dóng góp của luận văn
7.1.

về mặt lý luận

Luận văn đã hệ thống hóa các vấn đề lý luận về phát triển đội ngũ
CBQL giáo dục nói chung, đội ngũ CBQL trường THCS nói riêng trong giai
đoạn hiện nay.
7.2.

về mặt thục tiễn

Luận văn đã khảo sát toàn diện thực trạng đội ngũ CBQL trường THCS
huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh; từ đó đề xuất các giải pháp phát triển đội
ngũ CBQL trường THCS huyện Trảng Bàng tỉnh Tây Ninh, giai đoạn 20112020.

8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục, nội
dung luận văn trình bày trong 3 chương:
-

Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
trường trung học cơ sở.

-

Chương

2:

Cơ sở thực tiễn của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý

trường trung học cơ sở huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.
-

Chương 3. Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung
học cơ sở huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây Ninh.


18

CHƯƠNG 1

Cơ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN DÈ PHÁT TRIẺN ĐỘI NGŨ
CÁN BỢ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC cơ sở

1.1 Vài nét về lịch sử nghiên cúu vấn đề:

1.1.1

Nghiên cứu ỏ ngoài nuớc

Trên thế giới có rất nhiều các công trình nghiên cứu về quản lý giáo dục
của các tác giả như:
“Những vẩn đề về quản lý trường học” (P. V.zimin,M.I.Kôndakốp), “Quản lý
vấn đề quốc dân trên địa bàn huyện” (M.I.Kôndakốp). Nhà giáo dục học Xô
Viết V.A Xukhomlinxki khi tống kết những kinh nghiệm quản lý chuyên môn
trong vai trò là Hiệu trưởng nhà trường cho rằng: “Kết quả hoạt động của nhà
trường phụ thuộc rất nhiều vào công việc tô chức đủng đan các hoạt động
dạy học”. Ông cũng khẳng định những thành công hay thất bại qua kinh
nghiệm thực tiễn làm công tác quản lý của một Hiệu trưởng. Cùng với nhiều
tác giả khác ông đã nhấn mạnh đến sự phân công, sự phối hợp chặt chẽ, sự
thống nhất quản lý giữa Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng đế đạt được mục tiêu
đề ra.
1.1.2

Nghiên cúu ỏ trong nuớc

ơ Việt Nam từ những năm 90 trử về trước đã có những công trình của
nhiều tác giả bàn về lý luận quản lý nhà trường và các hoạt động quản lý nhà
trường như: Phạm Minh Hạc; Đặng Quốc Bảo; Nguyễn Ngọc Quang; Phạm


19

(Hà nội 1998). Bên cạnh đó còn có một số bài viết đề cập đến quản lý giáo

dục như: “Vẩn đề về kinh tế thị trường, quản lý nhà nước và quyền tự chủ các
trường học”của Trần Thị Bích Liễu “CBOLGD&ĐT trước yêu cầu của sự
nghiệp CNH-HĐH đắt nước”của cố Thứ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo Lê
Vũ Hùng trên tạp chí số 60 tháng 6/2003... Đã có rất nhiều đề tài nghiên cứu
về giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý nói chung và quản lý trường
THCS nói riêng. Nhưng trên địa bàn Tỉnh Tây Ninh nói chung, hay địa bàn
Trảng Bàng nói riêng chưa có đề tài nào đi sâu nghiên cứu về giải pháp phát
triển độ ngũ CBQL trưừng THCS. Việc nghiên cứu giải pháp phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý các trường trung học cơ sở ở huyện Trảng Bàng, tỉnh Tây
Ninh có ý nghĩa to lớn về mặt lý luận và thực tiễn trong việc phát triển đội
ngũ cán bộ quản lý các trường trung học cơ sở đế đáp ứng được nhu cầu ngày
càng cao của sự nghiệp GD-ĐT của huyện.
1.2 Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1

Quản lý

Theo từ điển tiếng Việt thông dụng thuật ngữ quản lý được định nghĩa là:
“Tổ chức, điều khiển của một đơn vị, cơ quan” [3 8].
Quản lý là một hoạt động có chủ đích, được tiến hành bởi một chủ thể quản
lý nhằm tác động lên một khách thể quản lý để thực hiện các mục tiêu xác
định của công tác quản lý. Trong mỗi chu trình quản lý chủ thể tiến hành
những hoat động theo các chức năng quản lý như xác định mục tiêu, các chủ
trương, chính sách, hoạch định kế hoạch, tổ chức chỉ đạo thực hiện, điều hoà,
phối hợp, kiểm tra và huy động, sử dụng các nguồn lực cơ bản như tài lực, vật
lực, nhân lực, v.v. Đê thực hiện các mục tiêu, mục đích mong muốn trong bối
cảnh và thời gian nhất định [16].
Trong cuốn Lý luận quản lý nhà nước của Mai Hữu Khuê, xuất bản năm
2003 có định nghĩa về quản lý như sau: “Quản lý là một phạm trù có liên

20

quan mật thiết với hợp tác và phân công lao động, nó là một thuộc tính tự
nhiên của mọi lao động hợp tác. Từ khi xuất hiện những hoạt động quần thể
của loài người thì đã xuất hiện sự quản lý. Sự quản lý đã có trong xã hội
nguyên thuỷ, ở đó con người phải tập hợp với nhau để đấu tranh với thế giới
tự nhiên, muốn sinh tồn con người phải tổ chức sản xuất, tố chức phân
phối.” [20].
H.Koonz thì khẳng định: “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm
bảo phối hợp những nỗ lực hoạt động cá nhân nhằm đạt được mục đích của
nhóm (tổ chức). Mục tiêu của quản lý là hình thành một môi trường mà trong
đó con người có thê đạt được các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc,
vật chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất. Quản lý là một trong những loại hình
quan trọng nhất trong các hoạt động con người. Quản lý đúng tức là con
người đã nhận thức được quy luật, vận động theo quy luật và sẽ đạt được
những thành công to lớn [16].
Trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, con người muốn tồn tại và
phát triển đều phải dựa vào sự nỗ lực của cá nhân, của mọi tổ chức, từ một
nhóm nhỏ đến phạm vi rộng lớn hơn ở tầm quốc gia, quốc tế và đếu phải thừa
nhận và chịu sự quản lý nào đó.
Khái niệm quản lý có ngoại diên rất rộng, từ việc ăn uống đến sinh lão
bệnh tử, từ cá nhân đến gia đình’ từ quốc gia đến thế giới, từ vật chất đến tinh
thần, nơi nào có sự hiện diện của con người thì đều cần đến quản lý. C.Mác
đã coi việc xuất hiện quản lý như là kết quả tất nhiên của sự chuyển nhiều quá
trình lao động cá biệt, tản mạt, độc lập với nhau thành một quá trình xã hội
được phối họp lại.
Một cách hình ảnh C.Mác đã mô tả được bản chất của quản lý là hoạt động
lao động đê điều khiên lao động, ông nói: “Một nghệ sỹ vĩ cầm thì tự điều
khiến mình, còn dàn nhạc thì cần nhạc trưởng”. Hình ảnh này cho ta thấy

21

hoạt động quản lý là vô cùng quan trọng, đó là sự tất yếu không thể thiếu
trong quá trình phát triển của xã hội loài nguời. Bản chất của hoạt đông quản
lý là sự tác động có mục đích của người quản lý đến tập thể người bị quản lý
nhằm đạt được mục tiêu của tố chức đặt ra. Vì vậy nhiệm vụ của quản lý là
biến đối mối quan hệ trên thành những yếu tố tích cực, hạn chế xung đột và
tạo nên môi trường thuận lợi để hướng tới mục tiêu. Đó là “bí quyết”của
người quản lý, bí quyết sắp xếp các nguồn lực của tổ chức, là sự sáng tạo khi
phải đối phó với những tình huống khác nhau trong hoạt động của tổ chức,
điều này cho ta thấy quản lý là một nghệ thuật. Các “bí quyết”của người quản
lý được đúc kết kinh nghiệm thực tế. Những kinh nghiệm thực tế được khái
quát hoá thành những nguyên tắc, phương pháp, kỹ năng quản lý cần thiết, đó
chính là khoa học- khoa học quản lý. Do đó ta có thể nói rằng: Quản lý vừa là
khoa học vừa là nghệ thuật, hoạt động quản lý được mô tả qua sơ đồ sau:


22

Sơ đồ 1: Mô hình về quản lỷ

M:

Mục

tiêu

;

N:

Nội

dung;

P:

Phương

pháp

Trong sơ đồ 1 đã thể hiện các yếu tố của quản lý: “Ai quản lý?”đó là chủ
thẻ quản lý. Chủ thể quản lý chỉ có thể là người hoặc tổ chức do con người cụ
thể lập nên. Khách thể quản lý: Là đối tượng quản lý. Đối tượng quản lý có
thể là người, (quản lý ai), vật (quản lý cái gì), hay sự việc (Quản lý sự việc
nào). Cũng có khi khách thể là tập thể nhiều người tổ chức được con người
đại diện trở thành chủ thể quản lý cấp dưới thấp hơn. Giữa chủ thể quản lý và
khách thế quản lý có mối quan hệ tác động qua lại tương hỗ nhau. Chủ thể
làm nảy sinh các tác động quản lý, khách thể thì nảy sinh các giá trị vật chất
và tinh thần có giá trị sử dụng,trực tiếp đáp ứng nhu cầu của con người , thoả
mãn mục đích của chủ thể quản lý. Hoạt động quản lý thực hiện được thông
qua cơ chế quản lý. Cơ chế quản lý là phương thức nhờ nó mà hoạt động quản
lý được thực hiện và tác động qua lại giữa chủ thể quản lý và khách thể quản
lý. Bằng những phương pháp riêng của mỗi người mà chủ thể quản lý tác
động đến khách thê quản lý những nội dung cần thiết đế đối tượng quản lý
thực hiện , vận hành đạt được mục tiêu của tổ chức đề ra chức năng quản lý là
hình thức biểu hiện sự tác động có chủ đích của chủ thể quản lý lên đối tượng
quản lý.Đó là tập hợp những nhiệm vụ khác nhau mà chủ thể quản lý phải tiến

hành trong quá trình quản lý.Thực chất của các chức năng quản lý chính là do


23

sự tồn tại các hoạt động quản lý. Có 4 chức năng cơ bản của quản lý đó là: kế
hoạch hoá, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá.
Lập kế hoạch: Bao gồm xác định được mục tiêu của tổ chức, thiết lập chiến
lược tổng thể đế đạt được mục tiêu đó và phát triển một hệ thống thứ tự rõ
ràng của kế hoạch đê gắn kết và đan xen các hoạt động. Cụ thể là: Xác định
sứ mệnh chức năng nhiệm vụ; dự báo , đánh giá triển vọng ; xác định mục
tiêu (xa và gần); tính toán các nguồn lực các giải pháp.
Tô chức: (công việc và các nguồn lực) : Là quá trình sắp xếp và phân bổ
công việc, quyền hành và nguồn lực cho các bộ phận, các thành viên của tổ
chức đê họ có thể hoạt động và đạt được mục tiêu của tổ chức một cách có
hiệu quả. Các nội dung của tổ chức gồm: Phân tích công việc bằng nhiệm vụ ;
Lựa chọn người vào việc; Phân bố các nguồn lực khác; Xây dựng cơ chế làm
việc.
Chỉ đạo: là quá trình tác động đến các thành viên của tổ chức, làm cho họ
gắn kết, nhiệt tình tự giác và nỗ lực phấn đấu đạt được mục tiêu của tổ chức.
Kiếm tra, đánh giá: Là các hoạt động của chủ thể quản lý nhằm tìm ra mặt
ưu điếm, mặt hạn chế, qua đó đánh giá điều chỉnh và xử lý các kết quả của
quá trình vận hành trong tổ chức, làm cho mục tiêu của quản lý được thực
hiện đúng hướng và có hiêụ quả. Nội dung chức năng kiểm tra là: Xác định
tiêu chí (chuẩn mực, đạo đức); Sử dụng phương pháp phù hợp, thu thập thông
tin, phân tích thông tin và đánh giá, sử dụng kết quả đánh giá sao cho có lợi.
Các chức năng quản lý làm nên bản chất quản lý. Nó nâng cao hiệu quả
hoạt động của bộ máy và là nhân tố thúc đây sự phát triển của tố chức. Các
chức năng này của hoạt động quản lý được thực hiện liên tiếp, đan xen vào
nhau, phối hợp và bố sung cho nhau tạo thành chu trình quản lý. Trong chu

trình quản lý có một yếu tố không thể thiếu được, nó có mặt trong tất cả các
giai đoạn, nó vừa là điều kiện, vừa là phương tiện cho nhà quản lý thực hiện


24

các chức năng quản lý và ra quyết định quản lý đó là thông tin. Mối liên hệ
giữa các chức năng quản lý được thể hiện qua sơ đồ sau:
Sơ đồ 2: Mối liên hệ các chức năng quản lý

Ngày nay thuật ngữ quản lý đã trở nên phổ biến, nhưng chưa có một định
nghĩa việc qua sự nỗ lực của người khác. Cũng có người cho quản lý là một
hoạt động thiết yếu đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt mục
đích của nhóm. Tuy nhiên theo nghĩa rộng, quản lý là hoạt động có chủ đích
của con người, cho đến nay nhiều người cho rằng: Quản lý chính là các hoạt
động do một hoặc nhiều người điều phối hành động của những người khác
nhằm đạt được kết quả mong muốn. Từ những ý chung của các định nghĩa và
xét quản lý với tư cách là một hành động, có thể định nghĩa: Quản lý là sự tác
động có tổ chức, có hướng chủ đích của chủ thể quản lý tới đối tượng quản lý
nhằm đạt mục tiêu đề ra.
1.2.2.

Quản lý giáo dục

Có rất nhiều cách tiếp cận khác nhau trong việc đưa ra khái niệm quản lý
giáo dục bởi vì sự ra đời và phát triển của khoa học về quản lý giáo dục dựa
trên một số bộ môn khoa học như: kinh tế học, chính trị học, xã hội học, quản
lý đại cương . . . Mỗi môn học có cách tiếp cận riêng và nhấn mạnh khác nhau
trong quản lý giaó dục.

25

* Khái niệm về giáo dục

Để tồn tại và phát triển, con người phải trải qua quá trình lao động, học
tập, con người nhận thức thế giới xung quanh, dần dần tích luỹ được kinh
nghiệm, từ đó nảy sinh nhu cầu truyền đạt những hiểu biết ấy cho nhau qua
nhiều thế hệ dần trở thành giá trị văn hoá. Đó chính là nguồn gốc phát sinh
của hiện tượng giáo dục. Giáo dục lúc đầu xuất hiện như một hiện tượng tự
phát, sau dần trở thành một hoạt động có ý thức. Ngày nay giáo dục đã trở
thành một hoạt động được tổ chức đặc biệt, đạt tới trình độ cao, có chương
trình, có kế hoạch, nội dung, phương pháp hiện đại và trở thành động lực thúc
đâỷ sự phát triển nhanh chóng của xã hội loài người.
Như vậy, giáo dục là một hiện tượng xã hội loài người, bản chất của nó
là sự truyền đạt và lĩnh hội kinh nghiêm lịch sử xã hội của các thế hệ loài
người. Nhờ có giáo dục mà các thế hệ nối tiếp nhau phát triển, tinh hoa văn
hoá dân tộc, nhân loại được bảo tồn, kế thừa và bổ sung ngày càng hoàn thiện
hơn trên cơ sở đó, xã hội loài người không ngừng phát triển tiến lên.
* Khái niệm OL giáo dục

QLGD là sự tác động có ý thức của chủ thể quản lý đến khách thế quản lý
nhằm đưa hoạt động sư phạm của hệ thống giáo dục đạt tới kết quả mong
muốn. QL giáo dục theo nghĩa tổng quát là hoạt động điều hành, phối hợp
các lực lượng xã hội nhằm đấy mạnh công tác đào tạo thế hệ trẻ theo yêu cầu
phát triển xã hội.
Theo M.M Mechti- Zade, nhà lý luận Xô Viết trước đây: QLGD là tập hợp
những giải pháp nhằm đảm bảo sự vận hành bình thường của các cơ quan
trong hệ thống giáo dục, đảm bảo sự tiếp tục phát triển và mở rộng hệ thống
cả về số lượng và chất lượng.

26

“Văn hoá - Tư tưởng”; “QL kinh tế”. QLGD nằm trong “QL văn hoá - tư
tưởng”[42]. Trong cuốn “Cơ sơ lý luận của khoa học quản lý giáo dục”.
Theo Phạm Minh Hạc: QLGD là tổ chức các hoạt động dạy học. Có tổ chức
được các hoạt động dạy học, thực hiện được tính chất của nhà trường phổ
thông Việt Nam xã hội chủ nghĩa, mới QL được giáo dục, tức là cụ thể hoá
được đường lối giáo dục của Đảng và biến đường lối đó thành hiện thực, đáp
ứng nhu cầu học tập của nhân dân, của dân tộc. [25]
Theo Nguyễn Ngọc Quang: “QLGD là hệ thống các tác động có mục đích,
có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể QL nhằm làm cho hệ vận hành theo
đường lối và nguyên lý GD của Đảng, thực hiện được các tính chất của nhà
trường XHCN Việt Nam, và tiêu điểm hội tụ là quá trình dạy học - giáo dục
tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về chất.”[22]
QLGD cũng là một ngành, một bộ môn khoa học có tính liên ngành nhằm
vận dụng những khoa học quản lý sao cho phù hợp với nhu cầu và đặc điểm
của các hệ thống GD. QLGD là hệ thống tác động có mục đích, có kế hoạch,
hợp quy luật của chủ thế quản lý (hệ GD) nhằm làm cho vận hành theo
đường lối và nguyên lý GD của Đảng, thực hiện được các tính chất của nhà
trường Việt Nam XHCN, mà tiêu điểm là quá trình dạy học - giáo dục thế hệ
trẻ, đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến lên trạng thái mới về chất.
QLGD còn được hiểu là hệ thống những tác động có ý thức, hợp quy luật của
chủ thế quản lý ở các cấp khác nhau đến tất cả các khâu của hệ thống nhằm
đảm bảo sự vận hành bình thường của các cơ quan trong hệ thống GD, đảm
bảo sự tiếp tục phát triển và mở rộng hệ thống cả về mặt số lượng cũng như
chất lượng. QLGD gồm hai nội dung chính là quản lý nhà nước về GD, quản
lý nhà trường và các cơ sở GD khác. Tóm lại, QLGD có thể được hiểu một
cách đơn giản là sự quản lý hệ thống GD & ĐT bao gồm một hay nhiều cơ

sở GD, trong đó nhà trường là đơn vị cơ sở, ở đó diễn ra các hoạt động