phân loại rác thải tại nguồn và xử lý rác hữu cơ thành phần compost

Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 1 -
CHƯƠNG 1: MỞ ĐẦU
1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ
Trong xu thế phát triển kinh tế - Xã hội, đô thị hóa - Công nghiệp hóa đang
diễn ra hết sức mạnh mẽ tại tỉnh Đồng Tháp nói chung và thành phố Cao Lãnh nói
riêng, nhiều vấn đề môi trường bức xúc đã nảy sinh liên quan đến các hoạt động dân
sinh, công nghiệp…và các ảnh hưởng đến phát triển bền vững trong đó chất thải rắn
đô thị là một trong những vấn đề quan trọng.
Tại Phường 2, TP Cao Lãnh. Với dân số 14.432 người, hàng ngày thải ra một
lượng chất thải rắn, khoảng 16 tấn/ngày. Cho đến nay, toàn bộ lượng chất thải rắn
này, sau khi được thu gom từ nhiều nguồn thải khác nhau ( hộ dân, chợ, khu thương
mại, văn phòng, trường học, cơ sở y tế…) đều được vận chuyển và đổ về bãi rác
Quãng Khánh, TP Cao Lãnh.
Với hiện trạng quản lý chất thải rắn của thành phố Cao Lãnh hiện nay cần phải
cải thiện công tác thu gom và nâng cao nhận thức của người dân về bảo vệ môi
trường. Từ những cơ sở trên cho thấy việc thực hiện phân loại chất thải rắn tại
nguồn là một yêu cầu thực tiễn và mang tính hợp lý cao.
Phân loại chất thải rắn tại nguồn không chỉ làm giảm diện tích bãi chôn lấp,
giảm chi phí xử lý mà còn có ý nghĩa rất quan trọng trong việc tái chế tái sử dụng.
Bên cạnh đó, công tác tuyên truyền, vận động người dân tham gia thực hiện phân
loại rác tại nguồn cũng giúp nâng cao nhận thức cộng đồng đối với công tác bảo vệ
môi trường. Xuất phát từ những vấn đề trên, thực hiện Đề tài “Phân loại rác tại
nguồn và xử lý rác hữu cơ thành phân compost trên địa bàn Phường 2, Thành
phố Cao Lãnh, Tỉnh Đồng Tháp” là rất cần thiết đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi
trường hiện nay đồng thời xử lý tận thu nguồn năng lượng lâu dài.

Thực hiện thí điểm tại Phường 2 vì đây là khu vực trung tâm phát triển kinh
tế và làm cơ sở để nhân rộng trên toàn địa bàn TP Cao Lãnh.

Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 2 -
1.2. Ý NGHĨA CỦA ĐỀ TÀI
Nhằm nâng cao ý thức của người dân trong công tác vệ sinh đô thị và bảo vệ
môi trường, thúc đẩy quá trình xã hội hóa công tác quản lý chất thải rắn đô thị, nâng
cao hiệu quả tái chế lượng CTR có khả năng phân hủy sinh học để chế biến thành
phân compost và tận dụng triệt để các loại CTR có khả năng tái chế, tái sử dụng,
góp phần làm giảm khối lượng rác đưa đến bãi chôn lấp.
1.3. MỤC ĐÍCH ĐỀ TÀI
Mục tiêu chính của đề tài là phân loại rác tại nguồn, xây dựng và triển khai thử
nghiệm mô hình công nghệ xử lý rác thải hữu cơ thành phân compost trong điều
kiện Việt Nam.
1.4. NỘI DUNG ĐỀ TÀI
- Nghiên cứu và triển khai thực hiện phân loại rác, tổ chức thu gom rác phân
loại tại hộ gia đình và xử lý của “ Dự án thí điểm phân loại rác tại nguồn” trên
địa bàn Phường 2, TP Cao Lãnh. Đồng Tháp.
- Ứng dụng công nghệ xử lý CTR bằng biện pháp yếm khí tuỳ nghi – A.B.T
(Anoxy Bio Technology) và quá trình ủ hiếu khí (cấp khí tự nhiên) để xử lý
CTR hữu cơ dễ phân hủy sinh học trong nguồn CTRSH từ khu dân cư. Theo
dõi các thông số thực nghiệm và điều khiển để quá trình phân hủy diễn ra tốt.
Ghi nhận tỷ lệ thu hồi compost/CTR ủ.
So sánh kết quả của biện pháp ủ yếm khí tuỳ nghi – A.B.T và quá trình ủ hiếu
khí ( cấp khí tự nhiên ).
1.5. GIỚI HẠN ĐỀ TÀI
1.5.1. Địa điểm:

Phường 2, TP Cao Lãnh, Đồng Tháp
.

1.5.2.
Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu của luận văn là quy trình phân loại rác
tại nguồn, đặc biệt quan tâm chủ yếu đến thành phần dễ phân hủy sinh học và
mô hình ủ chất thải theo từng mẻ.
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 3 -
1.6. Ý NGHĨA KHOA HỌC VÀ Ý NGHĨA THỰC TIỄN
1.6.1. Ý nghĩa khoa học
Dùng các vi sinh vật để phân hủy chất hữu cơ thành phân compost. Đây là
phương pháp xử lý rác đơn giản nhưng đạt hiệu quả cao.
1.6.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Giảm lượng lớn rác thải chôn lấp tại bãi rác.
- Giảm được việc sử dụng phân bón hoá học, tiết kiệm chi phí, thân thiện với
môi trường.
- Tính kinh tế (bán phân bón, giảm chi phí vận chuyển và chi phí cho các bãi
chôn lấp).






Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 4 -
CHƯƠNG 2: TỔNG QUAN DỰ ÁN PHÂN LOẠI RÁC TẠI NGUỒN
VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT CÁC PHƯƠNG PHÁP Ủ PHÂN COMPOST
2.1. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ KHU VỰC DỰ ÁN
Thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp thuộc miền Tây Nam Bộ - Đồng bằng

sông cửu Long là một khu vực trung tâm phát triển kinh tế của Tỉnh nhưng điều
kiện cơ sở hạ tầng, mức sống cũng như nhận thức của người dân không ngang nhau.
Có nhiều hẽm nhỏ, tuyến đường chưa được đầu tư nên không chỉ ảnh hưởng đến
giao thông đi lại mà còn ảnh hưởng đến công tác thu gom rác.
Để phục vụ cho công tác quản lý chất thải rắn trên địa bàn Phường 2, TP Cao
Lãnh. Dự án đã thực hiện thí điểm đầu tư xây dựng hệ thống xử lý rác thải hữu cơ
thành phân compost với công suất 1 tấn/ ngày. Đối với rác sinh hoạt sau khi đã phân
loại thì một phần rác hữu cơ ( khoảng 1 tấn/ ngày) được đưa vào xưởng xử lý thành
phân compost, phần còn lại ủ luống tự nhiên. Phần rác vô cơ đưa vào xử lý chung
với bãi rác hiện hữu.
Được sự hỗ trợ của Liên minh Châu Âu và Chương trình quy hoạch môi
trường đô thị Việt Nam và 10% vốn đối ứng của UBND TP.Cao Lãnh. BLH dự án
TP.Cao Lãnh thực hiện Dự án thí điểm “Phân loại rác tại nguồn và xử lý rác hữu
cơ thành phân compost” tại Phường 2, thành phố Cao Lãnh với mục tiêu tổng thể
của dự án là góp phần bảo vệ môi trường và nâng cao sức khoẻ người dân trên địa
bàn thành phố Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp.
Và 02 mục tiêu cụ thể đặt ra trong dự án là:
1) Nhận thức người dân về bảo vệ môi trường được nâng lên.
2) Rác được phân loại tại hộ gia đình, được thu gom và xử lý.



Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 5 -
2.2. CÁC HOẠT ĐỘNG CỦA DỰ ÁN
2.2.1. Hoạt động 1: Tổ chức các hoạt động tuyên truyền, hoạt động BVMT
- Khảo sát nhận thức cộng đồng và hiện trạng môi trường nơi thực hiện dự án
- Thiết kế tài liệu tuyên truyền, tập huấn và tổ chức tập huấn.
- Tổ chức các hoạt động tuyên truyền, hoạt động bảo vệ môi trường.

2.2.2. Hoạt động 2: Tổ chức PLR tại hộ gia đình, tổ chức thu gom và xử lý
- Tổ chức lấy ý kiến người dân và hội thảo chuyên đề về mô hình thu gom,
vận chuyển và xử lý rác phân loại.
- Điều tra thái độ chấp nhận của người dân đối với dự án, thành phần, khối
lượng rác tại địa bàn dự án.
- Thiết kế tài liệu tuyên truyền, hướng dẫn phân loại và tổ chức tập huấn,
- Ký cam kết thực hiện phân loại rác cả địa bàn và thí điểm PLR tại trường
học, cụm dân cư.
- Trang bị, hỗ trợ dụng cụ chứa và vận chuyển rác phân loại.
- Triển khai thực hiện phân loại rác, tổ chức thu gom rác phân loại tại hộ gia
đình và xử lý.


Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 6 -
2.3. HIỆN TRẠNG CHẤT THẢI RẮN TẠI KHU VỰC DỰ ÁN
2.3.1. Hiện trạng hệ thống quản lý chất thải rắn đô thị tại Phường 2,
Thành Phố Cao Lãnh
Phường 2 có diện tích 0,53 ha, trong đó có 01 khu vực chợ trung tâm. Với dân
số 14.432 người/2.200 hộ dân, hàng ngày thải ra một lượng chất thải rắn khoảng
16 tấn/ngày.
a. Hệ thống lưu giữ chất thải rắn
Hiện tại, các gia đình thường sử dụng thùng chứa rác thải bằng nhựa, một số
gia đình sử dụng thùng chứa bằng kim loại hoặc các giỏ tre, nứa… Phổ biến nhất
hiện nay, người dân sử dụng các túi xốp, nilon để chứa chất thải rắn. Ở nhiều nơi
các hộ sử dụng chung một thùng chứa hoặc chứa trong các loại túi rồi đổ thành đống
tại một điểm nhất định. Tuy nhiên hầu hết các loại chất thải rắn đều chưa được phân
loại. Các loại chất thải không có giá trị hoặc có giá trị thấp được tập trung lưu giữ
trong thùng chứa hoặc trong các túi nilon. Khi đến thời gian thu gom rác, thông

thường các hộ đem thùng chứa hoặc túi nilon để trước cửa. Đối với những hộ không
ở nhà vào thời gian thu gom rác, thường bỏ rác vào các bọc nilon buộc chặt để trước
cửa, chính hành động này đã tạo điều kiện cho những người nhặt ve chai có thể
bươi, móc gây ô nhiễm, làm mất mỹ quan đô thị.
Đối với các loại rác có thể bán được, người dân phân loại ra để bán phế liệu.
Một số gia đình khá giả thường không lưu giữ những loại phế liệu này, họ thường
bỏ chung vào rác sinh hoạt hàng ngày.
Tại chợ, do diện tích kinh doanh hạn chế nên đa số các tiểu thương buôn bán
đều tận dụng khoảng trống làm nơi chứa hàng, rất ít nơi có thùng tiếp nhận rác, hầu
hết rác phát sinh đều được thải bỏ ngay tại các lối đi trong chợ. Sau khi tan chợ,
công nhân quét rác tại các quầy sạp, hốt rác vào thùng, hoặc cần xé trên xe đẩy nhỏ
(những đường hẹp, nhỏ, khó đi) rồi đổ vào thùng lớn đưa ra xe ép rác để vận chuyển
đến bãi rác xử lý.
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 7 -
Đối với trường học, công sở, nhà hàng, khách sạn, rác được lưu giữ trong các
thùng chứa nhỏ được trang bị ngay trong đơn vị. Sau đó hầu hết rác đều được
chuyển ra đổ vào các thùng 240L.
Rác bệnh viện và các cơ sở y tế được lưu giữ trong các thùng nhựa màu vàng
(rác y tế) và màu xanh (rác sinh hoạt) với các thùng có dung tích khác nhau.
b. Hệ thống thu gom và xử lý rác đô thị
Hiện nay, việc thu gom rác thải trên địa bàn phường 2 do 02 đơn vị phụ trách,
đó là Chi nhánh 2 Công ty TNHH một thành viên cấp nước và môi trường đô thị
Đồng Tháp (thu gom rác phố, hộ gia đình, cơ sở sản xuất - kinh doanh) và Công ty
TNHH Hoàng Anh (thu gom rác chợ - theo chủ trương xã hội hóa). Từ khâu thu
gom, vận chuyển rác từ các chợ, hộ gia đình, đường phố, cơ sở sản xuất - kinh
doanh, ... để được thực hiện chung và chuyển đến điểm cuối cùng để xử lý là bãi rác
Quảng Khánh (diện tích 04 ha), cách trung tâm thành phố 02 km. Biện pháp xử lý
rác hiện nay là rác sau khi đưa về bãi sẽ có một đội thu nhặt phế liệu để thu gom

những vật liệu có thể tái chế, tái sử dụng, phần còn lại sẽ được phun xịt thuốc
Tocazeo (TC-Z) để khử mùi hôi và hạn chế ruồi, phân những loại có thể đốt thì cho
đốt và phần còn lại là chôn.
Thực hiện với tổng số phương tiện như sau: 6 xe ép rác, 21 xe ba gác đẩy tay.
Thời gian thu gom được chia làm 2 đợt:
- Đợt 1: (Thu gom rác chợ): 9h – 14h
- Đợt 2: (Thu gom rác phố): 17h – 24h.





Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 8 -
2.3.2. Quy trình thu gom rác hiện tại trên địa bàn Phường 2
a. Quy trình thu gom rác chợ




Thuyết minh quy trình:
Công nhân quét rác tại các quầy sạp, hốt rác vào thùng, hoặc cần xé trên xe
đẩy nhỏ (những đường hẹp, nhỏ, khó đi) rồi đổ vào thùng lớn đưa ra xe ép rác để
vận chuyển đến bãi rác xử lý.

Rác tại các
quầy sạp
Thùng/cần xé
trên xe đẩy nhỏ
Thùng rác
công cộng
( 660 lít )


XE ÉP RÁC

BÃI RÁC
Chôn lấp,
tiêu hủy
đổ vào
Vận chuyển
Xử lý
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 9 -
b. Quy trình thu gom rác phố

Thuyết minh quy trình:
Công nhân dùng xe ba gác đẩy tay vào các hẻm nhỏ thu gom rác tại nhà dân,
rồi tập trung rác ở đầu đường lớn để đổ vào thùng rác 660l. Tại các đường lớn người
dân đổ rác trực tiếp lên xe ép rác, hoặc đổ vào thùng rác 660l để cặp vĩa hè. Rác vĩa

hè được công nhân quét đổ vào xe ba gác đẩy tay.
Rác sau khi được thu gom vào các thùng 660l, xe ép rác đến lấy và vận chuyển
về bãi rác xử lý bằng phương pháp chôn lấp, tiêu hủy.




Nhà dân
Các hẻm nhỏ Đường lớn
XE BA GÁC
Thùng rác
công cộng
( 660 lít )

XE ÉP RÁC

BÃI RÁC
Thu gom
Đổ trực tiếp
Đổ vào
Đổ trực tiếp
Đổ trực tiếp
Vận chuyển
Chôn lấp,
tiêu hủy
Xử lý
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 10 -
 Hệ thống tổ chức quản lý dự án

Cơ chế thực hiện, điều hành dự án

 Để dự án mang tính bền vững phải có sự tham gia của cộng đồng như sau:
 Cộng đồng tham gia đóng góp vào dự án trong công tác BVMT
- Các Ban ngành, đoàn thể và cộng đồng dân cư tích cực tham gia các hoạt động
tuyên truyền giữ gìn vệ sinh và bảo vệ môi trường chung ở địa bàn dự án.
- Tích cực đóng góp ý kiến về cách thu gom và xử lý rác thải được phân loại,
cũng như việc sắp xếp bố trí các thùng rác công cộng.
BAN LIÊN HIỆP
TỔ PHỤ TRÁCH CÔNG
TÁC TUYÊN TRUYỀN
TỔ PHỤ TRÁCH
PHÂN LOẠI RÁC
UEPP-VIỆT NAM
NHÓM
TNV, CTV
CỘNG ĐỒNG
NHÓM
TNV, CTV
NHÓM
TNV, CTV
NHÓM
TNV, CTV
TỔ PHỤ TRÁCH
QUỸ TÍN DỤNG
VỆ SINH
VĂN PHÒNG
DỰ ÁN

Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 11 -
- Tham gia góp ý kiến dự thảo các tài liệu tuyên truyền của dự án, để dự án biết
được mức độ tiếp thu và cách thức để dự án có thể cận với cộng đồng, đồng
thời nhận được sự ủng hộ, nhiệt tình tham gia của cộng đồng.
- Các Ban ngành, đoàn thể xây dựng và triển khai thực hiện kế hoạch tuyên
truyền, vận động người dân thường xuyên dọn dẹp vệ sinh xung quanh nhà ở
và những nơi công cộng; tổ chức vận động san lắp những nơi ao tù, nước đọng
và phát hoang cây xanh, bụi rậm.
- Tổ chức các hoạt động tuyên truyền, vận động mọi người dân tích cực tham gia
thực hiện thí điểm phân loại rác tại Hộ gia đình và bỏ rác đúng nơi quy định.
- Công ty TNHH Một Thành viên cấp nước- MTĐT Đồng Tháp là một đối tác
để phối hợp triển khai thi công xây dựng xưởng ủ phân vi sinh.
 Tính bền vững của dự án
Các hoạt động đề xuất trong dự án đều rất cần thiết cho công tác bảo vệ môi
trường hiện tại và trong tương lai.
Như hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng nhằm mục đích
làm cho người dân hiểu biết nhiều hơn nữa về tầm quan trọng của môi trường đối
với cuộc sống và công tác bảo vệ môi trường không phải là trách nhiệm của một tổ
chức hay cá nhân nào mà là trách nhiệm và quyền lợi của cả cộng đồng.
Thực hiện phân loại rác, tất cả mọi người đều biết sinh hoạt hàng ngày của
con người đã sản sinh ra rác và nơi nào có diễn ra hoạt động sống của con người là
nơi đó có rác. Đi đôi với sự phát triển thì dân số ngày càng tăng nhưng diện tích đất
và nguồn tài nguyên để sản xuất các nguyên vật liệu thì không tăng. Khi thực hiện
phân loại rác sẽ làm cho chúng ta thấy được những giá trị tiềm ẩn trong rác như
những nguồn nguyên liệu có thể tái chế, tái sử dụng, nguồn nguyên liệu để ủ phân vi
sinh để làm phân bón cho cây trồng, cải tạo đất và chúng ta không phải tốn nhiều
diện tích đất cho việc chôn lấp rác, ...Vì vậy việc phân loại rác là một cách để thể
hiện trách nhiệm của cộng đồng đối với môi trường. Trong khuôn khổ dự án, thì chỉ

Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 12 -
thực hiện phân loại rác tại hộ gia đình và thực hiện thu gom. Nhưng để dự án mang
tính bền vững và nhận được sự ủng hộ cao của người dân về mục đích dự án, về
phía UBND Thành phố sẽ có thêm công đoạn theo sau dự án đó là dùng rác hữu cơ
phân loại để ủ phân vi sinh.
Các loại rác thải hữu cơ nói chung và rác thải sinh hoạt nói riêng muốn được
tận dụng theo hướng chế biến thành phân hữu cơ thì phải được phân loại và trải qua
một quá trình ủ bằng kỹ thuật đặc biệt gọi là công nghệ composting
Công nghệ này được thực hiện nhiều phương pháp cổ truyền và hiện đại khác
nhau nhưng đều phải tuân theo một nguyên lý rác hữu cơ được chế biến thành phân
hữu cơ nhờ nhiệt độ, hệ sinh vật phân giải và tổng hợp chất hữu cơ, đó là một quá
trình chuyển hóa các chất hữu cơ của tàn tích/ xác hữu cơ thành chất hữu cơ mới gọi
là hữu cơ mùn chứa đựng các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng và cung cấp
cho cây trồng một cách từ từ khi bón chất mùn này vào đất.
 Tính bền vững của các hoạt động thực hiện trong dự án
Do thói quen lâu đời của người dân là chỉ thu gom rác, dọn dẹp sạch sẽ khuôn
viên sinh hoạt của gia đình mà ý thức giữ gìn vệ sinh chung cho cộng đồng còn hạn
chế, chưa biết thực hiện phân loại rác theo khoa học, hướng dẫn.
Vì vậy, thay đổi nhận thức của cộng đồng là một vấn đề quan trọng để đem lại
thành công của dự án và đảm bảo cho dự án được bền vững.
Đội ngũ cộng tác viên, tuyên truyền viên phải là những người nhiệt tình với
công tác bảo vệ môi trường, ý thức được tầm quan trọng của môi trường đối với
cuộc sống và kiên trì nhẫn nại, khôn khéo trong công tác tuyên truyền vận động.
Các tổ công tác phải đưa ra được những hoạt động, cách thức hướng dẫn hết
sức cụ thể, gần gũi, dễ hiểu, dễ nhớ để cho người dân dù ở trình độ nào cũng có thể
dễ dàng tiếp thu và thực hiện.
Ban Liên Hiệp dự án xây dựng kế hoạch, thiết kế những tài liệu tuyên truyền
cho cộng đồng dân cư, thiết kế những tài liệu tập huấn, sổ tay hướng dẫn thực hiện

Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 13 -
phân loại rác, quy trình vận hành xưởng ủ phân vi sinh cho đội ngũ CTV- TTV, cán
bộ các Ban ngành; đoàn thể chính quyền địa phương để tổ chức thực hiện tốt công
tác tuyên truyền, vận động cộng đồng tham gia góp phần bảo đảm sự bền vững dự
án đến khi kết thúc và chuyển giao dự án để tiếp tục nhân rộng.
Bên cạnh đó, vai trò của chính quyền địa phương cũng tích cực hổ trợ các
ngành chức năng: Công ty TNHH Một Thành Viên Cấp Nước Môi Trường Đô Thị
Đồng Tháp, Tổ tín dụng vệ sinh, Tổ phân loại rác để quản lý, giám sát việc thực
hiện phân loại rác tại Hộ gia đình, hoạt động vận hành xưởng ủ phân vi sinh là rất
quan trọng nhằm góp phần cho dự án được bền vững hơn.
 Vấn đề giới được đưa vào việc hoạch định, thực hiện, và quản lý dự án
Công tác giáo dục, tuyên truyền vận động cộng đồng trong việc thu gom, phân
loại rác thải sinh hoạt tại nguồn phải được đặt lên hàng đầu nhằm tạo ý thức và thói
quen cho người dân. Chương trình giáo dục cần đưa vào các trường phổ thông và
đại học để giảng dạy cho thanh thiếu niên như tuyên truyền dân chúng cần phải
được xây dựng, thiết kế theo nguyên tắc: Rõ, gọn, hấp dẫn để thu hút sự chấp nhận
và khơi dậy ý thức vì lợi ích cộng đồng, vì lợi ích bản thân mình, đặc biệt là phụ nữ
và trẻ em. Bởi do phụ nữ là người trực tiếp làm công việc nội trợ nhiều hơn như nấu
ăn, quét dọn vệ sinh...Trẻ em thì cần phải giáo dục ý thức từ nhỏ, các chương trình
giáo dục được xây dựng theo tuổi học: ở bậc mẫu giáo, cấp I thì chương trình giáo
dục gồm nhiều hình vẽ, câu chuyện đơn giản, bài hát, vở kịch vui khiến trẻ em dễ
nhớ và dễ thực hành ở gia đình và nơi công cộng, ở bậc trung học - đại học thì
chương trình giáo dục mang tính đạo đức, nhân văn và pháp lý để các thanh niên trở
thành những công dân có ý thức và nghĩa vụ thực hiện việc thu gom và phân loại
rác, đồng thời tham gia công tác tuyên truyền, cổ động dân chúng quanh mình.
Chính vì vậy khi các em lớn, ra đời, việc giữ gìn vệ sinh vứt rác đúng chỗ,
đúng thùng phân loại không chỉ là ý thức mà còn là thói quen hàng ngày. Đây là 1
chương trình giáo dục tuyên truyền hiệu quả nhất, bền vững nhất và không thể thiếu

được trong các trường học phổ thông.
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 14 -
Trong xã hội cần xem xét sự cân bằng giới tính, giữa nam giới và phụ nữ nên
đóng vai trò ngang nhau trong sự phát triển của xã hội. Điều quan trọng không
những phụ nữ phải được thông tin và tham vấn, mà còn tham gia một cách bình
đẳng vào các quyết định theo then chốt dự án. Nếu không có sự tham gia của phụ nữ
vào mọi cấp độ của dự án thì có thể làm giảm hiệu quả hoạt động. Nói như vậy
không phải phụ nữ tham gia nhiều vào các hoạt động là bình đẳng giới, đối với công
tác tuyên truyền vận động người dân tham gia thực hiện phân loại rác thì đối tượng
chính là phụ nữ. Mặc khác cung tham gia thực hiện phân loại rác thì đối tượng chính
là phụ nữ. Mặc khác cũng cần phải khuyến khích sự nhiệt tình của các đối tượng là
Nam giới tham gia vào các hoạt động phân loại rác tại gia đình, để phụ nữ dành thời
gian tiếp cận, tham gia các lớp tập huấn, hội thảo, đào tạo và nghiên cứu các hoạch
định.
Trong Ban Liên Hiệp cần xây dựng một đội ngũ cán bộ có trình độ có nhiệt
tâm và cơ cấu đủ thành phần như phụ nữ, thanh niên, giáo viên, cựu chiến binh,…để
tham gia vào công tác điều hành, quản lý và tuyên truyền, vận động cộng đồng.
 Việc kết nối đô thị và trao đổi thông tin trong thực hiện dự án.
Tổ chức các hoạt động tuyên truyền, hoạt động bảo vệ môi trường như: văn
nghệ, hội thi, phát tài liệu tuyên truyền, bản quang báo, panô, phát tờ bướm, sổ tay,
phát chương trình phóng sự, chữ tuyên truyền.
Ban Liên Hiệp Dự Án kết hợp các ngành chức năng tổ chức các buổi tập huấn
về công tác tuyên truyền- giáo dục truyền thông môi trường, một số kỷ năng và
những kiến thức cơ bản về môi trường, tổ chức 02 đợt trao đổi kinh nghiệm và tham
quan thực tế những hoạt động cải thiện môi trường tại Hội Liên Hiệp Phụ Nữ Thị
Xã Bạc Liêu; công ty công trình đô thị Ninh Thuận, Ban Quản lý dự án Thành phố
Quy Nhơn. Trong các đợt tham quan này, các tham dự viên đã nghe các chuyên gia
về xử lý rác thải trình những kiến thức liên quan đến lĩnh vực như:Rác thải đô thị;

hướng dẫn cách phân loại rác; cách bố trí thùng rác công cộng, phương thức vận
chuyển rác sau khi phân loại rác; cách bố trí thùng rác công cộng, phương thức vận
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 15 -
chuyển rác sau khi phân loại, kỹ thuật ủ phân vi sinh bằng biện pháp sinh học yếm
khí tùy nghi A-B-T. Đặc biệt là nguy cơ ô nhiễm môi trường ở các bãi rác hở, từ đó
nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc vận động người dân phân loại rác tại nguồn.
Với các chủ đề liên quan đến công tác truyền thông môi trường và những kiến
thức liên quan về lĩnh vực môi trường, Ban liên hiệp giới thiệu và chia sẽ những
kinh nghiệm được tham quan thực tế với các Ban liên hiệp dự án DATTN những
công việc trọng tâm như: các hoạt động tuyên truyền- giáo dục truyền thông, giải
pháp vận động người dân tham gia nhiệt tình phân loại rác tại Hộ gia đình, quy trình
thu gom và vận chuyển rác, phương pháp ủ phân vi sinh.
 Những rủi ro tiềm ẩn có thể ảnh hưởng đến việc thực hiện dự án
- Người dân không nhiệt tình tham gia các hoạt động của dự án.
- Khách vảng lai đến địa bàn dự án có hành động gây mất vệ sinh.
- Người dân thực hiện phân loại rác không đúng hướng dẫn.
2.4. CƠ SỞ LÝ THUYẾT CÁC PHƯƠNG PHÁP Ủ PHÂN COMPOST
2.4.1. Rác thải hữu cơ sinh hoạt
a. Định nghĩa
Theo định nghĩa khoa học thì đó là những thành phần tàn tích hữu cơ của các
chất hữu cơ phục vụ sinh hoạt sống của con người. Chúng không được con người sử
dụng nữa và vứt thải trở lại môi trường sống, gọi là rác thải hữu cơ sinh hoạt.
 Đặc điểm của rác thải sinh hoạt hữu cơ:
- Rác thải hữu cơ trong sinh hoạt hàng ngày chiếm một khối lượng và tỷ lệ rác
thải rất lớn so với các loại rác thải vô cơ khác.
- Rác hữu cơ sinh hoạt là những vật liệu dễ phân hủy, thối rữa.
- Khó được thu gom phân loại riêng tại nguồn, gây khó khăn cho việc xử lý rác.
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost

GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 16 -
- Rác thải hữu cơ sinh hoạt sẽ rất khó được tận dụng tái chế thành phân hữu cơ
nếu không được phân loại tại nguồn.
 Mục đích của việc thu gom phân loại và tận dụng rác thải hữu cơ sinh hoạt
làm phân compost.
- Thu gom, phân loại riêng rác thải hữu cơ sinh hoạt nhằm góp phần cải thiện
môi trường sống của cộng đồng: sạch, vệ sinh, văn minh.
- Rác thải hữu cơ được phân loại riêng tại nguồn nhằm thuận lợi và nâng cao
chất lượng sản xuất phân hữu cơ có từ nguồn rác thải này.
- Việc tận dụng được rác thải hữu cơ nhằm giảm công vận chuyển rác và diện
tích chôn rác.
- Phân hữu cơ được chế biến từ nguồn rác thải hữu cơ sinh hoạt góp phần cung
cấp thêm một lượng phân hữu cơ an toàn, có chất lượng cho sản xuất nông
nghiệp.
b. Công nghệ ủ và chế biến rác thải hữu cơ
Các loại rác thải hữu cơ nói chung và rác thải sinh hoạt nói riêng muốn được
tận dụng theo hướng chế biến thành phân hữu cơ thì phải trải qua một quá trình ủ
bằng kỹ thuật đặc biệt gọi là công nghệ composting.
Công nghệ này được thực hiện nhiều phương pháp cổ truyền và hiện đại khác
nhau nhưng đều phải tuân theo một nguyên lý rác hữu cơ được chế biến thành phân
hữu cơ nhờ nhiệt độ, hệ sinh vật phân giải và tổng hợp chất hữu cơ, đó là một quá
trình chuyển hóa các chất hữu cơ của tàn tích/ xác hữu cơ thành chất hữu cơ mới gọi
là hữu cơ mùn chứa đựng các chất dinh dưỡng cần thiết cho cây trồng và cung cấp
cho cây trồng một cách từ từ khi bón chất mùn này vào đất. Quá trình phân giải và
tổng hợp chất hữu cơ từ những rác thải hữu cơ có thể tóm tắt như sau:


Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu

SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 17 -









(Hình 2.1. Quy trình công nghệ composting)
2.4.2. Phân compost
Phân compost là một hỗn hợp bao gồm các khoáng chất và chất mùn ổn định
thu được từ quá trình phân huỷ tự nhiên các chất hữu cơ, không chứa các mầm bệnh
có hại, không lôi cuốn côn trùng, có thể lưu trữ an toàn và có lợi cho sự phát triển
của cây trồng cũng như làm tăng thêm độ màu mỡ cho đất.
2.4.2.1. Các khái niệm
a. Ủ hiếu khí
Là quá trình chuyển hóa các chất hữu cơ nhờ quá trình vi sinh vật khi có mặt
của ôxy. Sản phẩm cuối cùng của quá trình phân giải hiếu khí này là CO
2
, NH
3
,
nước, nhiệt, các chất hữu cơ đã ổn định và sinh khối vi sinh vật.
b. Ủ yếm khí
Là quá trình chuyển hóa các chất hữu cơ bởi các vi sinh vật khi không có mặt
của ôxy. Sản phẩm cuối cùng của quá trình này là CH
4
, CO

2
, NH
3
, một vài loại khí
Rác hữu cơ sinh
hoạt
Chất hữu cơ
mới
Nguyên liệu hữu cơ
kích thước lớn

Nguyên liệu hữu cơ
mịn, hạt nhỏ
Dùng làm giá thể hữu
cơ trồng cây chậu hoặc
bón cải tạo đất
Nguyên liệu hữu cơ
mịn, hạt nhỏ

ủ phân
Nước + t
0
+ vi sinh
vật
+ 10 - 20% phân
NPK
+ chế phẩm VSV
Đóng gói
Đóng bao
sàng

Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 18 -
khác với số lượng rất nhỏ, các axit hữu cơ, nhiệt, các chất hữu cơ ổn định và sinh
khối vi sinh vật.
NH
3
được tạo ra cả trong điều kiện hiếu khí và cả trong điều kiện yếm khí.
Chúng nhanh chóng được các vi khuẩn nitrát hóa có trong khối ủ chuyển thành NO
3
-

Ủ hiếu khí thường xảy ra nhanh, ủ yếm khí thường kéo dài thời gian
c. Ủ compost
Ủ compost được hiểu là quá trình phân hủy sinh học hiếu khí các chất thải hữu
cơ dễ phân hủy sinh học đến trạng thái ổn định dưới sự tác động và kiểm soát của
con người, sản phẩm giống như mùn được gọi là compost. Quá trình diễn ra chủ yếu
giống như phân hủy trong tự nhiên, nhưng được tăng cường và tăng tốc bởi tối ưu
hóa các điều kiện môi trường cho hoạt động của vi sinh vật.
2.4.2.2. Ưu điểm và nhược điểm ủ chất thải
a. Những ưu điểm
Cả quá trình ủ hiếu khí và ủ yếm khí đều có những ưu điểm :
 Làm ổn định chất thải:
Chất thải hữu cơ qua quá trình phân giải (yếm khí hoặc hiếu khí) sẽ gây chua,
các chất thải này dễ bị phân hủy trong môi trường tự nhiên, khó có thể kiểm soát
được. Do đó môi trường tự nhiên rất dễ bị ô nhiễm bởi chất thải, khi chất thải đã
được ủ, nhờ hoạt động sống của vi sinh vật, các chất thải sẽ được chuyển hóa sang
trạng thái ổn định. Khi đưa vào môi trường đất sẽ không gây ô nhiễm, và có lợi cho
cây trồng.
 Ức chế hoặc tiêu diệt mầm bệnh:

Chất thải hữu cơ thường được xem như một môi trường tự nhiên rất tốt cho
những mầm bệnh ( vi sinh vật gây bênh, giun, sán, các loài ký sinh trùng khác). Khi
chất thải được đưa vào ủ, các loại vi sinh vật và các sinh vật gây bệnh sẽ bị tiêu diệt
bởi nhiệt được tạo ra do quá trình phân hủy chất thải hữu cơ. Các vi sinh vật gây
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 19 -
bệnh thường có nhiệt độ phát triển trong khoảng 30 – 40
o
C. Khi khối ủ qua thời
gian 3 – 4 ngày, nhiệt độ đã có thể tăng đến 50 – 60
o
C. Ở nhiệt độ này, phần lớn các
vi sinh vật gây bệnh trong chất thải sẽ bị tiêu diệt. Số còn lại sẽ bị tiêu diệt dần do
nhiệt độ kéo dài trong nhiều ngày.
 Làm tăng chất lượng dinh dưỡng cho cây trồng:
Chất dinh dưỡng đa lượng N, P, K ở trong chất thải hữu cơ thường tồn tại ở
dạng hợp chất hữu cơ. Cây trồng không có khả năng sử dụng chất hữu cơ để sinh
trưởng và phát triển, chúng chỉ có thể sử dụng các chất dinh dưỡng ở trên dạng muối
vô cơ hòa tan. Chất thải hữu cơ sau khi ủ sẽ có sự chuyển hóa hóa học rất cơ bản,
các hợp chất hữu cơ sẽ bị phân giải, giải phóng N, P, K và chúng sẽ được các loài vi
sinh vật khác chuyển hóa sang dạng các chất vô cơ hòa tan, khi đó thực vật mới có
khả năng sử dụng để tiến hành các quá trình đồng hóa, một phần các chất dinh
dưỡng trên vẫn còn nằm trong các hợp chất hữu cơ khó tan trong nước. Vì vậy,
chúng khó bị rửa trôi trong nước , chúng được lắng xuống và được phân giải dần
dần tạo nên hiệu suất sử dụng các chất dinh dưỡng cao.
 Làm giảm độ ẩm cho khối ủ:
Các chất thải như phân gia xúc, gia cầm, cặn bùn, phân hầm cầu thường chứa
80 – 95% là nước, các chất thải chứa nhiều nước sẽ làm tăng chi phí vận chuyển, thu
gom, và rất dễ bị phân hủy sinh học, tạo nên mùi rất khó chịu.

Khi các chất thải này qua quá trình ủ nước sẽ được tách ra khỏi chất rắn nhờ
nhiệt độ của khối ủ. Đây được xem như quá trình sấy tự nhiên, rất tiết kiệm và rất
hiệu quả.
Những yếu tố ảnh hưởng tới quá trình ủ phân compost như:
- Ảnh hưởng của độ ẩm (độ ẩm tối ưu từ 52 – 58%)
- Ảnh hưởng của nhiệt độ (nhiệt độ tối ưu là 40 – 55
0
C)
- Làm thoáng và kích thước hạt
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 20 -
- Tốc độ tiêu thụ oxy (nhu cầu oxy trong thời tiết ấm sẽ cao hơn trong lúc
lạnh)
- Mức độ và tốc độ ủ
b. Những hạn chế
Chất lượng phân ủ phụ thuộc rất nhiều vào chất lượng các chất thải đem vào ủ.
Chất thải chứa các kim loại nặng và độc hại sẽ ảnh hưởng đến chất lượng phân
compost và phát sinh độc tố ảnh hưởng xấu đến cây trồng.
Trong quá trình ủ xảy ra rất nhiều phản ứng sinh hóa. Lượng nitơ mất mát
không được bù đắp như trong tự nhiên.
Trong quá trình ủ thường tạo ra một lượng khí có mùi hôi thối và một lượng
nước ở đáy khối ủ, cả khí thải và nước đọng đều phải được xử lý. Do đó tốn chi phí
để xử lý.
2.4.2.3. Sự phát triển của vi sinh vật khi ủ chất thải
Vi sinh vật có lợi: là toàn bộ các loài vi sinh vật có khả năng phân giải vật chất
hữu cơ có trong chất hữu cơ như protein, lipit, gluxit. Các vi sinh vật này tạo ra
những loại enzim tương ứng để thủy phân chúng, tạo ra những sản phẩm khác nhau.
Chúng bao gồm cả vi khuẩn, nấm sợi, xạ khuẩn và cả nấm men, trong đó chủ yếu là
các loài vi khuẩn. Ở giai đoạn đầu, các loài vi sinh vật sẽ tăng rất nhanh về số lượng,

nhiệt độ sẽ tăng dần đến nhiệt độ tối đa khoảng 60 – 65
o
C. Ở nhiệt độ này, phần lớn
vi sinh vật ưa ấm bị tiêu diệt, còn lại những vi sinh vật ưa nóng phát triển. Các loài
vi sinh vật này thay phiên nhau phân giải chất thải và chuyển chúng dần dần đến
trạng thái ổn định.
Vùng 1: Sự phát triển của các loài vi sinh vật ưa ẩm.
Vùng 2: Sự phát triển của các loài vi sinh vật ưa nóng.
Vùng 3: Sự phát triển trở lại của các loài vi sinh vật ưa ẩm.

Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 21 -





(Hình 2 .2 . Sự phát triển của vi sinh vật theo thời gian)
Tùy theo khí hậu vùng ta tiến hành ủ chất thải, thời gian đầu có thể kéo dài 3 –
7 ngày, thời gian kế tiếp bất đầu từ ngày thứ 5 trở đi. Sau đó nhiệt độ sẽ giảm dần và
luôn thay đổi trong khoảng 25 – 45
o
C. Theo đó, số loài vi sinh vật cũng tăng, giảm
liên tục.
Các loài vi sinh vật có hại: bao gồm các loài vi sinh vật gây bệnh và các loài
có hại khác. Chúng đi vào thành phần chất thải chủ yếu từ nguyên liệu, và một số
lượng không nhiều đi vào chất thải qua con đường không khí.
Các chất thải hữu cơ này có thể bao gồm cả phân người và gia xúc, do đó các
vi sinh vật gây bệnh sẽ theo phân nhiễm vào chất thải.

Các vi sinh vật gây bệnh và một số sinh vật khác (như động vật nguyên sinh)
thường phát triển tốt trong điều kiện nhiệt độ ôn hòa. Do đó, khi nhiệt độ của khối ủ
tăng cao (Khoảng 60 – 65
o
C) thì chúng sẽ bị tiêu diệt.
2.4.2.4. Các phương pháp ủ
Hiện nay trên thế giới và Việt Nam đang phát triển 3 nhóm phương pháp ủ chất
thải đô thị để làm phân bón:
- Chất thải được ủ ngoài trời theo từng đống hoặc theo luống có thổi khí hoặc
không thổi khí.
- Chất thải được ủ trong bể ủ có thổi khí cưỡng bức.
- Chất thải được xử lý theo quy mô công nghiệp.
Nhiệt độ
1 2 3
10
20
40
50
60
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 22 -
a. Ủ ngoài trời
Phương pháp ủ ngoài trời là phương pháp có chất thải đổ thành từng luống
hoặc thành từng đống, phương pháp này có thể thổi khí hoặc không thổi khí. Trong
phương pháp thổi khí, người ta thường tiến hành đảo trộn để làm tăng khả năng oxy
hóa sinh học.

( Hình 2.3. làm phân vi sinh bằng dãy ủ - dãy ủ có lớp che phủ
)

b. Chất thành đống không thổi khí
Đây là phương pháp ủ thủ công.
Trong quá trình ủ tự nhiên này, nhiệt độ trong khối ủ tăng rất nhanh vì thời
gian đầu độ ẩm còn rất cao nên các loài vi sinh vật thường phát triển mạnh, trong đó
vi khuẩn chiếm với số lượng nhiều.
Nhiệt độ tối ưu cho sự phân hủy rác là 45 – 55
0
C. Nếu tăng nhiệt quá 55
0
C và
chưa đạt đến 45
0
C, tốc độ phân hủy chậm lại. Khi ngưng ở nhiệt độ < 45
0
C, sau đó
tăng nhiệt độ từ 45 – 55
0
C, vi sinh vật không bị chết, tốc độ phân hủy xảy ra tối đa,
nhưng nếu đưa nhiệt độ lên > 55
0
C, sau đó giảm nhiệt < 45
0
C rồi lại tăng nhiệt 45 –
55
0
C, tốc độ phân giải không tăng do trước đó ta tăng nhiệt quá 55
0
C nhiều vi sinh
vật đã chết, sự khôi phục lại là rất khó thực hiện.
Khi đổ thành đống như trên, người ta để quá trình lên men tự nhiên. Cứ sau

một tháng hoặc 3 tuần, người ta sẽ đào sới khối ủ, sàn để thu nhận phần khối chất
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 23 -
thải đã phân hủy có kích thước nhỏ hơn 2 cm, phần hữu cơ qua sàng này được sử
dụng như một loại phân hữu cơ. Cứ làm như vậy cho đến khi nào đống ủ không còn
chất hữu cơ. Phần không lên men được chiếm số lượng lớn, bao gồm xà bần, giẻ
rách, cao su,… người ta mang đốt và chôn. Phương pháp này có ưu điểm là dễ thực
hiện và không phải chi phí ban đầu, nhưng phương pháp này cũng có những nhược
điểm cần khắc phục sau:
- Thời gian ủ kéo dài, vì quá trình ủ là quá trình lên men tự nhiên, không có bất
kỳ một tác động bên ngoài nào vào để thúc đẩy quá trình lên men nên thời gian
kéo dài từ 8 tháng đến 24 tháng.
- Chất thải đô thị không được phân loại trước nên chúng chứa nhiều tạp chất,
chính những tạp chất này gây ra những khó khăn cho quá trình ủ và chất lượng
sản phẩm.
- Làm chậm quá trình ủ: quá trình ủ bị chậm lại chủ yếu do các chất độc vô cơ
có trong chất ủ, làm ức chế sự sinh trưởng và phát triển của vi sinh vật.
- Các chất vô cơ và hữu cơ không có khả năng phân giải lẫn vào chất thải và
theo phân ủ cuối cùng, làm chất lượng phân không đồng đều và chất lượng
không cao.
- Những đống ủ này thường không được che đậy nên có nhiều động vật phá như:
chó, mèo, chuột,…Từ đó ruồi, muỗi phát triển mạnh, rất dễ truyền bệnh từ
đống ủ sang người và động vật.
- Hoàn toàn không kiểm soát được tác động của khí thải ra từ đống ủ, khí thải
gây ô nhiễm về mùi và tác động độc hại về hóa tính.
c. Ủ thành đống có thổi khí
Để khắc phục thời gian kéo dài của phương pháp trên, người ta thiết kế hệ
thống phân phối khí từ phía dưới các đống chất thải. Hệ thống phân phối khí thải có
thể là một ống, cũng có thể nhiều ống tùy theo khối lượng đống chất thải.

Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 24 -
Trong trường hợp ta thổi khí mạnh, không khí sẽ đưa nhiệt lên phía trên, do đó
nhiệt độ cao không ở dưới đáy đống chất thải mà ở phía trên đống chất thải.
Trong trường hợp ta thổi khí nhẹ, nhiệt độ cao sẽ nằm ở giữa đống chất thải.
Nhiệt độ một mặt làm tăng phản ứng hóa học và phản ứng enzym, mặt khác chúng
làm ức chế sự phát triển của vi sinh vật, thậm chí chúng còn tiêu diệt các vi sinh vật
ưa ấm (nhất là vi sinh vật gây bệnh).



( Hình 2.4. Làm phân vi sinh theo phương pháp phân hủy hiếu khí)
d. Ủ thành từng luống dài có đảo trộn thường xuyên
Theo phương pháp này, người ta phân loại các chất thải trước khi đưa chúng
vào ủ:
- Phương pháp dùng băng tải có vận tốc chuyển động rất chậm. Hai bên băng tải
là hai hàng công nhân được trang bị bảo hộ lao động, nhặt các loại chất thải không
có khả năng lên men ra khỏi băng tải và được chuyển đi nơi khác để xử lý. Các chất
không có khả năng lên men bao gồm: cao su, giẻ rách, đất dá, nilon,…Phương pháp
này thường được áp dụng ở các nước đang phát triển.
- Phương pháp sử dụng quạt gió để loại các chất có tỷ trọng cao, theo đó người
ta phân ra được 3 loại: Đất, đá, gạch ở ô thu gần nguồn gió, các chất có khả năng lên
men ở ô kế tiếp, còn giấy, báo và các loại nilon sẽ theo gió và thu ở cuối nguồn gió.
Đề tài Phân loại rác tại nguồn & xử lý rác hữu cơ thành phân compost
GVHD : Th.S Nguyễn Chí Hiếu
SVTH : Lê Thị Hồng Hảo - 25 -
Người ta thu nhận các chất hữu cơ có khả năng lên men ra và đi ủ. Phía dưới những
luống chất thải ủ được thiết kế hệ thống thu gom nước thải. Hệ thống này được
chuyển về khu tập trung để xử lý trước khi thải chúng vào môi trường.

Mỗi luống chất thải ủ này có chiều dài 20 – 30 cm, chiều rộng 2 – 3m (bằng
chiều ngang của xe xáo trộn) và chiều cao khoảng 60 – 80 cm.
Hằng ngày, các luống ủ này được phun các chất kích thích sự phát triển của vi
sinh vật và nước để điều chỉnh độ ẩm. Độ ẩm của khối ủ trong thang đầu tiên luôn
luôn được giữ trong khoảng 50 – 55
o
C, sau đó không cần điều chỉnh độ ẩm. Cuối
thời gian ủ, độ ẩm giảm xuống < 30
o
C và sản phẩm được nghiền nhỏ cho kích thước
đồng đều.
Ngoài số lượng vi sinh vật tự nhiên có trong chất thải hữu cơ, người ta còn bổ
xung nhiều vi sinh vật đặc chủng phân giải chất thải và phun chất kích thích sinh
trưởng vi sinh vật được chiết xuất từ thực vật. Do đó, quá trình phân giải này thường
rất ngắn (khoảng 45 ngày).
Phương pháp ủ này có ưu điểm là chi phí đầu tư ban đầu không cao, dễ thực
hiện và quá trình lên men khá ổn định, chất lượng sạn phẩm khá đồng đều. Tuy
nhiên, phương pháp này chỉ thưc hiện được nếu mặt bằng xử lý rộng, xa khu dân cư.
Phương pháp này cũng không quan lý khí thải mà chỉ quản lý và xử lý nước thải.
Phương pháp này là phương pháp đảo trộn, không cần thổi khí nên chi phí về
điện rất ít.

(Hình 2.5. Luống ủ và thiết bị lật các dãy ủ)