môi trường quốc gia khu công nghiệp Việt Nam

MÔI TRƯỜNG
KHU CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
BỘ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
HÀ NỘI - 2009
BÁO CÁO MÔI TRƯỜNG QUỐC GIA 2009

iii
MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI THAM GIA BIÊN SOẠN
BÁO CÁO MÔI TRƯỜNG QUỐC GIA 2009
“MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM”
Tập thể chỉ đạo:
TS. Phạm Khôi Nguyên, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường
TS. Nguyễn Xuân Cường, Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường
PGS.TS. Bùi Cách Tuyến, Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường
TS. Lê Kế Sơn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường
Tổ thư ký:
TS. Hoàng Dương Tùng, KS. Nguyễn Văn Thùy, ThS. Lê Hoàng Anh, CN. Nguyễn Thò Nguyệt
Ánh, KS. Phạm Quang Hiếu, CN. Mạc Thò Minh Trà, ThS. Lương Hoàng Tùng, CN. Nguyễn Hồng
Hạnh, CN. Dương Thò Phương Nga - Tổng cục Môi trường
Tham gia biên tập, biên soạn:
ThS. Đỗ Thanh Bái, GS.TS. Đặng Kim Chi, GS.TSKH. Phạm Ngọc Đăng, ThS. Lê Minh Đức, ThS.
Nguyễn Trinh Hương, TS. Trần Ngọc Hưng, TS. Đặng Văn Lợi, ThS. Cù Hoài Nam, GS.TS. Trần
Hiếu Nhuệ, ThS. Nguyễn Lê Tú Quỳnh, ThS. Nguyễn Thúy Quỳnh, TS. Nguyễn Ngọc Sinh, TS.
Phùng Chí Sỹ, TS. Nguyễn Văn Thanh, TS. Nguyễn Hoàng Yến
Đóng góp ý kiến và cung cấp số liệu cho báo cáo:
Các đơn vò thuộc Tổng cục Môi trường
Các đơn vò thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường
Bộ Công An, Bộ Công thương, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn,
Bộ Quốc phòng, Bộ Xây dựng, Bộ Y tế

Các Sở Tài nguyên và Môi trường và Ban Quản lý Khu công nghiệp các tỉnh, thành phố: Bà Ròa -
Vũng Tàu, Bắc Giang, Bắc Ninh, Bình Đònh, Bình Dương, Bình Phước, Cần Thơ, Đà Nẵng, Đồng
Nai, Hà Nội, Hà Nam, Hải Dương, Hải Phòng, Hưng Yên, Khánh Hoà, Long An, Nghệ An, Ninh
Thuận, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Thái Nguyên, Tiền Giang, Tp. Hồ Chí Minh
Tổ chức Quốc tế:
Cơ quan phát triển quốc tế Đan Mạch (DANIDA): Miles Burton, Lenart Emborg.

v
MỤC LỤC
Trang
Danh mục Bảng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .viii
Danh mục Biểu đồ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ix
Danh mục Khung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .xi
Danh mục Chữ viết tắt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .xiii
Lời nói đầu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .xv
Trích yếu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .xvi
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ KHU CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
1.1. Sự hình thành và phát triển KCN ở Việt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4
1.1.1. Sự hình thành và phát triển KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4
1.1.2. Sự phân bố KCN ở Việt Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9
1.1.3. Xu thế phát triển KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11
1.2. Vai trò KCN trong phát triển kinh tế - xã hội . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
1.2.1. KCN trong phát triển kinh tế và giải quyết lao động, việc làm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
1.2.2. KCN và một số vấn đề xã hội phát sinh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15
1.3. Áp lực môi trường từ hoạt động của các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17
CHƯƠNG 2
HIỆN TRẠNG MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP
2.1. Ô nhiễm nước mặt do nước thải KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23
2.1.1. Đặc trưng nước thải KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23

2.1.2. Ô nhiễm nước mặt do nước thải của các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27
2.2. Ô nhiễm không khí do khí thải KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30
2.2.1. Đặc trưng khí thải KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30
2.2.2. Ô nhiễm không khí tại các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33
2.3. Chất thải rắn tại các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
2.3.1. Đặc trưng thành phần chất thải rắn tại các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
2.3.2. Lượng chất thải rắn phát sinh tại các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38
2.3.3. Thu gom, phân loại, vận chuyển và xử lý chất thải rắn tại các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . .39
2.4. Xu thế diễn biến thải lượng chất thải từ các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
vi
2.4.1. Xu thế diễn biến tổng lượng nước thải và thải lượng các chất gây ô nhiễm nước
từ các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41
2.4.2. Xu thế diễn biến thải lượng các chất gây ô nhiễm không khí từ các KCN . . . . . . . . . . . .42
2.4.3. Xu thế diễn biến lượng chất thải rắn phát sinh từ các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43
CHƯƠNG 3
TÁC HẠI CỦA Ô NHIỄM MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP
3.1. Tổn thất tới hệ sinh thái, năng suất nông nghiệp và nuôi trồng thủy sản . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47
3.1.1. Một số dẫn chứng của khu vực miền Bắc . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
3.1.2. Một số dẫn chứng của khu vực miền Trung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48
3.1.3. Một số dẫn chứng của khu vực miền Nam . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .49
3.2. Gia tăng gánh nặng bệnh tật . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
3.2.1. Tổn thất do gia tăng gánh nặng bệnh tật . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
3.2.2. Một số bệnh liên quan đến ô nhiễm môi trường KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .53
CHƯƠNG 4
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP
4.1. Chính sách và hệ thống văn bản quy phạm pháp luật về quản lý môi trường KCN . . . . . . . . . . .61
4.2. Hệ thống quản lý môi trường KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65
4.2.1. Quy đònh về quản lý và bảo vệ môi trường KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .65

4.2.2. Các vấn đề còn tồn tại trong hệ thống quản lý môi trường KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66
4.3. Quy hoạch KCN gắn với bảo vệ môi trường . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68
4.4. Áp dụng các biện pháp kỹ thuật trong bảo vệ môi trường KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .69
4.5. Tổ chức thực hiện các biện pháp quản lý bảo vệ môi trường KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .73
4.6. Tài chính và nhân lực cho công tác bảo vệ môi trường KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .76
CHƯƠNG 5
GIẢI PHÁP BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP
5.1. Hoàn thiện cơ cấu tổ chức hệ thống quản lý môi trường các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79
5.1.1. Phân cấp và phân công trách nhiệm rõ ràng, cụ thể theo hướng tổ chức quản lý
tập trung . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79
5.1.2. Tăng cường năng lực cán bộ quản lý bảo vệ môi trường KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .80
5.1.3. Tăng cường phối hợp giữa các đơn vò có liên quan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81
5.2. Rà soát, bổ sung các văn bản về thể chế, chính sách và tăng cường thực thi pháp luật
về bảo vệ môi trường KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .81
5.2.1. Rà soát, bổ sung các văn bản, chính sách, luật pháp về bảo vệ môi trường KCN . . . . . .81
MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
vii
5.2.2. Tăng cường thực thi pháp luật về bảo vệ môi trường KCN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .82
5.3. Đẩy mạnh việc triển khai công tác bảo vệ môi trường của chính các KCN . . . . . . . . . . . . . . . . .83
5.3.1. Xây dựng, hoàn thiện các hệ thống xử lý chất thải tập trung của KCN . . . . . . . . . . . . . . .83
5.3.2. Các doanh nghiệp trong KCN thực hiện nghiêm túc việc xử lý chất thải . . . . . . . . . . . . . .83
5.3.3. Thực hiện nghiêm túc chế độ tự quan trắc và báo cáo môi trường . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
5.3.4. Tuyên truyền, phổ biến pháp luật, các mô hình quản lý và công nghệ
thân thiện môi trường . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
5.4. Quy hoạch phát triển KCN gắn với quy hoạch tổng thể phát triển KT-XH
và bảo vệ môi trường . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85
5.5. Một số giải pháp khuyến khích . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85
Kết luận và Kiến nghò . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .89
Tài liệu tham khảo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93

Phụ lục . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .99
MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM
MÔI TRƯỜNG KHU CÔNG NGHIỆP VIỆT NAM