BÀI PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HỆ THỐNG ĐỀ TÀI QUẢN LÝ THƯ VIỆN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
KHOA CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
====
BÀI PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HỆ THỐNG
ĐỀ TÀI QUẢN LÝ THƯ VIỆN
Thực hiện: Nhóm 1
MỤC LỤC
CHƯƠNG I............................................................................................................................................5
ĐẶC TẢ BÀI TOÁN............................................................................................................................5
I. BÀI TOÁN.....................................................................................................................................5
II. YÊU CẦU HỆ THỐNG...............................................................................................................5
III. KẾT HỢP KHỎA SÁT...............................................................................................................6
CHƯƠNG II..........................................................................................................................................7
PHÂN TÍCH HỆ THỐNG...................................................................................................................7
I. PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ CỦA BÀI TOÁN..........................................................................7
II. PHÂN TÍCH TÁC NHÂN VÀ XÁC ĐỊNH TƯƠNG TÁC.......................................................7
III. XÂY DỰNG BIỂU ĐỒ PHÂN CẤP CHỨC NĂNG................................................................8
IV. MÔ TẢ CHI TIẾT CÁC CHỨNG NĂNG LÁ..........................................................................9
V. CÁC HỒ SƠ SỬ DỤNG VÀ MA TRẬN THỰC THỂ CHỨC NĂNG...................................11
VI. BIỂU ĐỒ LUỒNG DỮ LIỆU..................................................................................................12
VII. MÔ HÌNH THỰC THỂ LIÊN KẾT........................................................................................22
VIII. MÔ HÌNH DỮ LIỆU LÔGIC................................................................................................26
IV. CƠ SỞ DỮ LIỆU VẬT LÝ......................................................................................................28
X. BIỂU ĐỒ LUỒNG HỆ THỐNG...............................................................................................30
CHƯƠNG III.......................................................................................................................................34
THIẾT KẾ HỆ THỐNG MỚI.............................................................................................................34
I. THIẾT KẾ CƠ SỞ DỮ LIỆU.....................................................................................................34
II. THIẾT KẾ GIAO DIÊN.............................................................................................................36
LỜI NÓI ĐẦU
Trong những năm gần đây, cùng với sự phát triển của xã hội và nền kinh tế thị
trường thì công việc quản lý ngày càng khó khăn và phức tạp. Công việc quản lý ngày càng

đóng góp một vai trò quan trọng trong các cơ quan, công ty, xí nghiệp .Việc áp dụng các
thành tựu của khoa học kỹ thuật nói chung và thành tựu của công nghệ thông tin nói riêng
vào công tác quản lý đã không ngừng phát triển. Công tác quản lý ngày càng được nhiều
các cơ quan và đơn vị quan tâm. Nhưng quản lý thế nào và quản lý làm sao cho đạt được
hiệu quả cao nhất như: nhanh, bảo mật, thân thiện? Tất cả những yếu tố trên chúng ta đều
có thể nhờ đến những thành tựu của ngành công nghệ thông tin, đó là những phần mềm trợ
giúp quản lý thay cho những tệp hồ sơ dày cộm, thay cho những ngăn tủ đựng hồ sơ chiếm
nhiều diện tích và có thể ta phải mất rất nhiều thời gian để lục lọi, tìm kiếm những thông tin
hay những dữ liệu quan trọng. Tất cả những điều bất tiện ở trên đều có thể được tích hợp
trong phần mềm – một sản phẩm của ngành tin học.
Tuy nhiên hiện nay, việc vận dụng ngay các phần mềm chuyên dụng còn là một vấn
đề gặp không ít khó khăn. Các hệ thống tin học hoá chưa đáp ứng được yêu cầu của các
nhà quản lý. Để đáp ứng được yêu cầu cấp thiết đó thì đòi hỏi phải có một đội ngũ cán bộ
chuyên môn có đủ trình độ để phân tích hệ thống quản lý một cách đầy đủ chi tiết mà
không bị thiếu sót hay thừa thông tin. Từ đó thiết kế hệ thống thành những chương trình
thuận tiện trong quá trình làm việc như : tìm kiếm, nhập liệu, thống kê ...
Ở bất cứ thời kỳ lịch sử nào, “Thư viện” đều được coi là kho trí tuệ của loài người.
Nhu cầu sử dụng thư viện rất rộng rãi. Có lẽ, không có một lĩnh vực hoạt động nào trong xã
hội lại không cần đến thư viện.
Quy mô của thư viện gắn liền với sự phát triển của loài người, cùng với sự phát triển
xã hội và phân ngành sản xuất. Thư viện ngày càng đa dạng về nội dung và lớn về số
lượng. Ngày nay, nhiều thư viện đã có số lượng hàng vạn cuốn sách, hàng trăm số báo, tạp
chí và có số lượng lớn độc giả đến thư viện mượn - trả sách mỗi ngày. Điều đó tạo nên sự
phức tạp về mặt quản lý và tra tìm sách. Điều phức tạp hơn là xử lý thông tin trong việc
quản lý sách để người sử dụng tìm được sách cần thiết phục vụ cho các vấn đề cần nghiên
cứu. Chính vì vậy việc tin học hoá hệ thống thư viện để cho hệ thống hoạt động có hiệu quả
hơn là một nhu cầu cần thiết hiện nay.
Với đề tài Quản lý thư viện chúng ta sẽ thấy được tầm quan trọng của việc ứng
dụng công nghệ thông tin trong việc quản lý, nghiên cứu và tìm kiếm thông tin thư viện.
----------------------

Đây là lần đầu tiên nhóm chúng em thiết kế một hệ thống thực tế, với sự hiểu biết và
kinh nghiệm chưa nhiều nên chắc chắn không tránh khỏi những sai sót và điểm chưa hợp
lý. Chúng em mong thầy bổ sung góp ý để hệ thống được hoàn chỉnh hơn.
Xin chân thành cảm ơn thầy Lê Văn Tấn đã tận tình giúp đỡ để chúng
em hoàn thiện đề tài này!
(*)Nhóm thực hiện:
CHƯƠNG I
ĐẶC TẢ BÀI TOÁN
I. BÀI TOÁN
Thư viện trường Đại học X có nhu cầu quản lý việc sử dụng sách. Thư viện làm các
áp phích sách gồm các thông tin sau: mã sách, tên sách, tên tác giả, nhà xuất bản, năm xuất
bản, số trang, tóm tắt nội dung, số bản. Sinh viên muốn đăng kí mượn sách thì tra cứu
phích sách rồi ghi vào phiếu yêu cầu mượn. Khi mượn, sinh viên phải sử dụng thẻ thư viện
chứa các thông tin về tên, ngày sinh, địa chỉ, lớp, chuyên ngành của người đọc. Mỗi lần
mượn sách được ghi nhận bằng phiếu mượn có dạng sau:
Khi sinh viên trả sách, việc trả sách được ghi nhận vào dòng ngày trả, tình trạng
trên phiếu mượn và phiếu mượn được lưu để theo dõi.
II. YÊU CẦU HỆ THỐNG
• Hỗ trợ làm thẻ thư viện và quản lý thông tin người đọc
• Cập nhật sách mới
• Giúp sinh viên tra cứu sách
• Cho biết đầu sách sinh viên đang mượn và hạn trả
• Số sách còn hay tên người đang mượn và hạn trả
• Hàng tháng thống kê số sách cho mượn theo chủ đề, tác giả, số người mượn, số
người mượn có phân theo chủ đề. Những sách không có người mượn trong 1,2,3
năm.
III. KẾT HỢP KHỎA SÁT
Qua khảo sát ta thấy để có thể quản lý được độc giả và sách trong thư viên, thư viện
ngoài cáp phích sách, phiếu mượn còn cần các hổ sơ khác để lưu trữ các thông tin.
Các hồ sơ bao gồm sổ thông tin độc giả (lưu trữ các thông tin về tên tuổi, ngày sinh,

địa chỉ, đơn vị… của độc giả); sổ thông tin sách( bao gồm các thông tin về tên sách, tên tác
giả, nhà xuất bản, năm xuất bản, nhà cung cấp, ngày nhập về, số bản…); sổ mượn trả ( bao
gồm các thông tin về độc giả, tên sách, mã sách, ngày mượn, ngày hẹn trả, ngày trả…)
CHƯƠNG II
PHÂN TÍCH HỆ THỐNG
I. PHÂN TÍCH CÁC YẾU TỐ CỦA BÀI TOÁN
Bảng phân tích:
Động từ + bổ ngữ Danh từ Nhận xét
Đăng ký mượn sách
Tra cứu phích sách
Ghi vào phiếu mượn
Mượn sách
Trả sách
Làm thẻ thư viện
Cập nhật sách
Cung cấp sách
Thư viện
Sách
Phích sách
Sinh viên
Phiếu mượn
Thẻ thư viện
Nhà cung cấp
=
HSDL
HSDL
Tác nhân
HSDL
HSDL
Tác nhân

II. PHÂN TÍCH TÁC NHÂN VÀ XÁC ĐỊNH TƯƠNG TÁC
Từ bảng phân tích ta rút ra tác nhân tới hệ thống là sinh viên(độc giả), và nhà cung
cấp.
Qua mô tả bài toán ta tìm được 10 luồng thông tin
- 4 luồng từ độc giả đến hệ thống
- 4 luồng từ hệ thống tới sinh viên
- 1 luồng từ nhà cung cấp tơi hệ thông
- 1 luồng từ hệ thống tới nhà cung cấp
Qua đó ta xác định được biểu đồ ngữ cảnh của hệ thống như sau:
III. XÂY DỰNG BIỂU ĐỒ PHÂN CẤP CHỨC NĂNG
Dựa vào bảng phân tích ta có nhóm các chức năng chi tiết lá như sau
Các chức năng chi tiết (lá)
Nhóm
lần 1
Nhóm lần
2
Quản lý thông tin bạn đọc
Quản lý
bạn đọc
Quản lý
Thư Viện
Cấp thẻ bạn đọc
Cập nhật sách mới
Quản lý
kho sách
Tra cứu sách
Mượn sách
Quản lý
mượn trả
Trả sách

Thống kê sách mượn
Thống kê
Thống kê sách còn
Thống kê người mượn
Thống kê quá hạn
Thống kê sách ko được mượn
0
HỆ THỐNG QUẢN
LÝ THƯ VIỆN
SINH VIÊN
TT sinh viên
Thẻ thư viện
Thông tin sách
Thẻ thư viên + phiếu mượn
Sách
Sách
Tình trạng sách
TT phan hồi
NHÀ CUNG CẤP
Nhu
cầu
sách
Đáp
ứng
sách
Từ bảng chức năng ta có biểu đồ phân cấp chức năng
IV. MÔ TẢ CHI TIẾT CÁC CHỨNG NĂNG LÁ
1. Chức năng làm thẻ thư viện:
Khi có độc giả có nhu cầu đọc sách( mượn sách) tại thư viện thì quản lý làm thẻ
thư viện cho người này, việc làm thẻ yêu cầu độc giả cung cấp các thông tin đầy đủ và

chính xác về mình để thư viện lưu lại cho việc theo dõi, quản lý. Đồng thời thư viện in các
thông tin lên thẻ để độc giả sử dụng trong việc tra cứu hay mượn tài liệu.
2. Chức năng quản lý thông tin:
Việc quản lý thông tin độc giả bao gồm thêm mới thông tin độc giả vào sổ độc giả,
xóa thông tin các độc giả không còn nhu cầu với thư viên, chỉnh sửa các thông tin sai lệnh
về độc giả.
Quản lí thư viện
1. Quản lí bạn đọc
4. Thống kê
1.1. Làm thẻ
thư viện
1.2. Quản lý TT
2. Quản lý sách
3. Quản lí mượn
- trả
2.1. Cập nhật
sách mới
2.2. Tra cứu
sách
3.1. Mượn sách
3.2. Trả sách
4.1. TK sách
mượn
4.2. TK sách

còn
4.3. TK người
mượn
4.4. TK quá

hạn
4.5. TK sách ko

được mượn
3. Chức năng cập nhật sách mới:
Khi có nhu cầu về sách mới thư viện liên hệ với nhà cung cấp để được cung ứng
sách. Sách mới được nhập về sẽ đưa vào kho và cập nhật thông tin vào sổ thông tin sách,
đồng thời bổ sung phích sách mới hoặc tăng số lượng bản sách
Ngoài ra, nếu có sai sót gì về thông tin sách thì chỉnh lí sửa đổi lại cho phù hợp.
4. Chức năng tra cứu sách:
Khi độc giả có nhu cầu tìm sách trong thư viện, chức năng này cho phép độc giả
cung cấp một giới hạn thông tin về sách cần tìm( tên, tác giả, thể loại…) sau đó tìm kiếm và
đưa ra mã sách cùng các thông tin còn thiếu khác.
5. Chức năng mượn sách:
Từ kết quả tìm kiếm độc giả tìm được sách mình cần, chức năng này ghi lại các
thông tin về độc giả và sách đang mượn vào sổ mượn trả cùng ngày tháng mượn và hạn trả.
6. Chức năng trả sách:
Khi độc giả đến trả sách, nhân viên thư viện đối chiếu sổ mượn trả, nếu khớp các
thông tin thì ghi vào sổ mượn trả ngày trả và tình trạng sách đem trả. Đồng thời, độc giả
cho thông tin phản hồi nếu nhân viên có nghi vấn về tình trạng sách.
7. Chức năng thống kê sách mượn:
Liệt kê ra các thông tin về đầu sách đang được mượn
8. Chức năng thống kê sách còn:
Liệt kê ra các thông tin về những sách đang còn trong kho
9. Chức năng thống kê người mượn:
Liệt kê ra danh sách độc giả đang mượn sách
10. Chức năng thông kê quá hạn
Liệt kê ra các đâu sách và độc giả mượn quá hạn
11.Chức năng thống kê sách không được mượn:
Liệt kê ra thông tin những sách không được độc giả mượn

V. CÁC HỒ SƠ SỬ DỤNG VÀ MA TRẬN THỰC THỂ CHỨC NĂNG
Các hồ sơ
STT Tên Hồ Sơ
1 Phích sách
2 Thẻ thư viện
3 Phiếu mượn
4 Sổ sách mượn - trả
5 Sổ thông tin độc giả
6 Sổ thông tin sách
Ma trận thực thể chức năng
Các thực thể dữ liệu
1. Phích sách
2. Thẻ thư viện
3. Phiếu mượn
4. Sổ mượn-trả
5. Sổ thông tin độc giả
6. Sổ thông tin sách
Các chức năng nghiệp vụ 1 2 3 4 5 6
1. Quản lí bạn đọc C U
2. Quản lí sách U U
3. Quản lý mượn - trả R U U
4. Thống kê R R R
VI. BIỂU ĐỒ LUỒNG DỮ LIỆU
1. Biểu đồ luồng dữ liệu ngữ cảnh
TT sinh viên
Thẻ thư viện
Thông tin sách
Thẻ thư viên +phiếu mượn
Sách
Sách

Tình trạng sách
TT phan hồi
Nhu cầu sách
Đáp ứng sách
0
HỆ THỐNG
QUẢN LÝ
THƯ VIỆN
SINH
VIÊN
NHÀ
CUNG
CẤP
SINH
VIÊN
NHÀ
CUNG
CẤP
2. Biểu đồ luồng dữ liệu mức 0.

6
Sổ TT sách
NCC
1.0
QUẢN LÍ
BẠN ĐỌC
2.0
QUẢN LÍ
SÁCH
4.0

THỐNG KÊ
SINH VIÊN
5
Sổ tt độc giả
TT sinh viên
Thẻ thư viện
P
h
i
ế
u

m
ư
ợ
n


T
h
ẻ

t
h
ư

v
i
ệ
n

S
á
c
h
S
á
c
h
T
ì
n
h


t
r
ạ
n
g

s
á
c
h
T
T

p
h
ả

n

h
ồ
i
Đáp
ứng
sách
Nhu
cầu
sách
2
Thẻ thư viện
1
Phích sách
4
Sổ mượn trả
3
Phiếu mượn
3.0
QUẢN LÍ
MƯỢN TRẢ
Kết quả tìm kiếm
TT tìm kiếm
3. Biểu đồ luồng dữ liệu vật lí mức 1
a.Chức năng 1.0 Quản lý bạn đọc
SINH VIÊN
5
Sổ TT độc giả
TT sinh viên

Thẻ thư viện
2
Thẻ thư viện
TT sinh viên
1.2
Quản lý TT
bạn đọc
QL thư viện
1.1
Làm thẻ thư
viện
NV thư viện
b. Chứ năng 2.0 Quản lý sách
NCC
1
Phích sách
Kết quả
2.1
Cập nhật
sách mới
NV thư viện
2.2
Tra cứu sách
NV thư viện
6
Sổ TT sách
SINH VIÊN
Nhu cầu sách
Đáp ứng sách
TT tìm kiếm

c. Chứ năng 3.0 Mượn trả sách
4
Sổ mượn trả
3.1
Mượn sách
NV thư viện
3.2
Trả sách
NV thư viện
3
Phiếu mượn
SINH VIÊN
Tình trạng sách
Phiếu mượn + Thẻ thư viện
Sách
Sách
TT phản hồi
2
Thẻ thư viện
d. Chức năng 4.0 Thống kê
4.1
TK sách mượn
NV thư viện
4.4
TK quá hạn
NV thư viện
4.3
TK người
mượn
NV thư viện

4.2
TK sách còn
NV thư viện
4.5
TK sách ko
được mượn
NV thư viện
4
Sổ mượn trả
5
Sổ TT độc giả
6
Sổ TT sách
4. Chuyển biểu đồ luồng dữ liệu vật lý sang biểu đồ lôgic
a. Chức năng 1.0 Quản lý bạn đọc
SINH VIÊN
5
Sổ TT độc giả
TT sinh viên
Thẻ thư viện
1.2
Quản lý TT
bạn đọc
1.1
Làm thẻ thư
viện
b. Chức năng 2.0 quản lý sách
NCC
Kết quả
2.1

Cập nhật
sách mới
2.2
Tra cứu sách
6
Sổ TT sách
SINH VIÊN
Nhu cầu sách
Đáp ứng sách
TT tìm kiếm