Bài giảng bài hàm số bậc nhất đại số 9 (4)

TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ PHAN BỘI CHÂU
TỔ : TOÁN – LÝ -TIN

CHÀO MỪNG TẤT CẢ QUÝ THẦY CÔ
CÙNG CÁC EM HỌC SINH THÂN MẾN


KIM TRA BI C

1. Nờu khỏi nim hm s ?
y l hm s ca x khi :

-i lng y ph thuc vo i lng thay i x
-Mi giỏ tr ca x xỏc nh duy nht mt giỏ tr tng
ng ca y
2. Điền vào chỗ (...):
Cho hàm số y=f(x) xác định với mọi x R.
Với mọi x1,x2bất kì thuộc R:
đồng biến trên R.
Nếu x1biến trên R.
Nếu x1<x2mà f(x1)>f(x2) thì hàm số y=f(x)nghịch
.................


Bi toỏn: Mt ụtụ ch khỏch i t bn xe phớa nam H
Ni vo Hu vi vn tc trung bỡnh 50km/h. Hi sau t
gi xe ụtụ cỏch trung tõm H Ni bao nhiờu kilụmột ?
Bit rng bn xe phớa nam cỏch trung tõm H Ni 8 km.
BN XE

Trung tõm
H NI

8 km

50 t

HU

Hãy điền vào chỗ trống () cho đúng

Sau 1giờ, ôtô đi đợc : ....
50(km)
50t (km)
Sau t giờ, ôtô đi đợc :..
=50t + 8 (km)
Sau t gi, ụtụ cỏch trung tõm H Ni l: s.


Tiết 23 HÀM SỐ BẬC NHẤT
1. Khái niệm về hàm số bậc nhất
TÝnh c¸c gi¸ trÞ t¬ng øng cña s khi cho t lÇn lît c¸c gi¸ trÞ:
1h, 2h, 3h, 4h...

t

1

2

s= 50t+8

58

108

3

4

158 208

…

…

 Tại sao đại lượng s là hàm số của đại lượng t ?

Đại lượng s là hàm số của đại lượng t vì:
- Đại lượng s phụ thuộc vào đại lượng thay đổi t
- Với mỗi giá trị của t, xác định được chỉ một giá trị
tương ứng của s

S = 50t + 8 là hàm số bậc nhất


Tiết 23 HÀM SỐ BẬC NHẤT
1. Khái niệm về hàm số bậc nhất
S = 50t + 8 là hàm số bậc nhất
Vậy hàm số bậc nhất có dạng như thế nào ?

a xt
yS = 50

+

b8

NÕu thay 50 bëi a
vµ 8 bëi b ta cã
c«ng thøc nµo?

VËy hµm sè bËc nhÊt lµ g×?

NÕu thay s
bëi y; t bëi
x ta cã c«ng
thøc hµm sè
nµo?


Tiết 23 HÀM SỐ BẬC NHẤT
1. Khái niệm về hàm số bậc nhất
a) Định nghĩa
Hàm số bậc nhất là hàm số được cho bởi công thức
y = a x + b
Trong đó a, b là các số cho trước và a  0


Bài tập 1: Trong các hàm số sau, hàm số nào là

hàm số bậc nhất, xác định hệ số a, b.
1)

y = - 2x + 3
2) y =1- 5x
3)y=x 2 - 1
4) y = mx + 2
5) y = 2x2 + 3
6) y = 2(x + 1) – 2x
7)

y =

1
x

+4

8) y = 0,5x

(a = -2; b = 3)
(a = -5; b = 1)
(a = 2 ; b = - 1)
Không là hàm số bậc nhất
Không là hàm số bậc nhất
Không là hàm số bậc nhất
Không là hàm số bậc nhất
(a = 0,5; b=0)

Tiết 23 HÀM SỐ BẬC NHẤT
1. Khái niệm về hàm số bậc nhất
a) Định nghĩa
Hàm số bậc nhất là hàm số được cho bởi công thức
y = a x + b
Trong đó a, b là các số cho trước và a  0
b) Chó ý:
- Khi b = 0 th× hµm sè bËc nhÊt cã d¹ng : y

=

a x


Bài tập 2

y = g(x) = 3x + 1

y = f(x) =- 3x + 1

-Xác định hệ số a

-Xác định hệ số a

-Tìm TXĐ của g(x).

-Tìm TXĐ của f(x).

-Chứng minh hàm số
đồng biến trên R

-Chứng minh hàm số
nghịch biến trên R


y = g(x) = 3x + 1
Lời giải:
+) Xét: y = g(x) = 3x + 1
a = 3
Hm s y = 3x + 1 xỏc nh
xR.

y = f(x) = -3x + 1
Lời giải:
+) Xét: y = f(x) = -3x + 1
.a = - 3

Hm s y = -3x + 1 xỏc nh
xR.

Cho x hai giá trị bất kỳ x1, x2 Cho x hai giá trị bất kỳ x1, x2 sao cho
sao cho:
x1 < x2 hay x1 - x2 < 0.
x1 < x2 hay x1 - x2 < 0.
Xét f(x1) - f(x2) =
Xét g(x1) - g(x2) =
=( -3x1 + 1)-( -3x2 + 1)
= ( 3x1+1)-( 3x2 + 1)
= -3x1 + 1+3x2-1 = -3(x1 - x2 ) > 0
= 3x1 + 1-3x2-1 = 3(x1 - x2 ) < 0

(vì x1 - x2 < 0).
(vì x1- x2< 0).
Vậy hàm số bậc nhất
Vậy hàm số bậc nhất
y = f(x) = -3x+1 nghch bin trên R.
y = g(x) = 3x + 1 đồng biến
trên R.


Hãy điền hoàn chỉnh bảng sau:

Hm s
bc nht

a

y = 3x + 1

3

1

đồng biến

y = -3x + 1

-3

1

nghịch biến

Tớnh ng bin, So sỏnh
b nghch bin
a vi 0
a>0
a< 0


Tit 23 HM S BC NHT
1. Khỏi nim v hm s bc nht
nh ngha
Hm s bc nht l hm s c cho bi cụng thc
y = a x + b
Trong ú a, b l cỏc s cho trc v a 0
2. Tớnh cht
Tổng quát. Hàm số bậc nhất y = ax + b xác định với
mọi giá trị x thuộc R và có tính chất sau:
a) ng bin trên R, khi a > 0
b) Nghịch biến trên R, khi a < 0


Bài 3:Xét xem hàm số bậc nhất nào đồng biến,
nghịch biến ?

1)

y = - 2x + 3

2) y

=1- 5x

3) y

= x

5) y

2

a = -2 < 0

< 0 Nghịch biến

a = -5
-1

= 0,5x

a=

Nghịch biến

2

> 0 Đồng biến

a = 0,5 > 0 Đồng biến

Hµm sè y = mx + 2 ( m lµ tham sè) lµ hµm sè bËc nhÊt khi:
m 

A

B

HÕt
Giê

10
11
12
13
14
15
1
2
3
4
5
6
7
8
9

C

D

§¸p ¸n §óng:

0

m



0

m



0

m = 0

C


Hµm sè bậc nhất y = f(x) = (m – 2)x + 1 (m lµ tham sè)
nghịch biến khi .
A

m

m  2

B

Hết
16
17
18
19
20
12
13
14
15
10
11
1
2
3
4
5
6
7
8
9
giờ

C

m

D

§¸p ¸n §óng:

 2



2

m = 2

B


Hµm sè bËc nhÊt y = (6 – m)x + 3 (m lµ tham sè) ®ång biÕn
Khi:

m6

A

m6

B

Hết
16
17
18
19

20
12
13
14
15
10
11
1
2
3
4
5
6
7
8
9
giờ

m <6

C

D

§¸p ¸n §óng:

m> 3

C

Kin thc cn nh
1. nh ngha
Hàm số bậc nhất y = ax + b (a, b là các số cho trớc
và a 0)
Làm thế nào để nhận biết một hàm số là hàm số bậc nhất ?
2. Tớnh cht
Hàm số bậc nhất y = ax + b xác định với mọi giá trị của x
thuộc R

- Đồng biến trên R, khi a > 0
- Nghịch biến trên R, khi a < 0
Làm thế nào để kiểm tra tính đồng biến, nghịch biến của
một hàm số bậc nhất y = ax + b ?


Hớng dẫn về nhà
Nắm vng định nghĩa, tính chất hàm số bậc nhất
Làm bài tập 9, 10, 11 SGK trang 48.
Làm bài tập 6, 8 SBT trang 57.
Hớng dẫn bài 10 SGK:
30cm
Chiều dài HCN là 30cm
20cm
Khi bớt x(cm) chiều dài là
30 x (cm)
Sau khi bớt x(cm) chiều rộng là
20 x(cm)
Công thức tính chu vi p = 2.(d+r)
* Chun b tit sau: Luyn tp

x

x


Hà Nội- Nha Trang: 1287 km
Hà Nội – Huế :688 km
Huế - Nha Trang: ?