Bài giảng bài luyện tập hiđrocacbon thơm hóa học 11 (4)

TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG

Lý thêng kiÖt
HÓA HỌC 11

LUYỆN TẬP

HIĐROCACBON THƠM
Lớp: 11A7

Giáo viên: TRÇN V¡N TRUNG


Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Viết các đồng phân là hiđrocacbon thơm
ứng với CTPT C8H10 và gọi tên?
Câu 2: Hoàn thành các phương trình phản ứng sau:
CH3

CH3

a)

+ Br2

Fe


1:1

d)




CH3

CH3

b)

+ KMnO4

to

H2SO4 ®Æc, to
1:1


+ HNO3

e)

¸nh s¸ng

+ Br2 
1:1
CH=CH2

c)

+ H2

Ni , to




f)

+ Br2(dd)





Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Viết các đồng phân là hiđrocacbon thơm
ứng với CTPT C8H10 và gọi tên?
Trả lời:
CH 2 - CH 3

CH3

CH3

CH3
CH3

etylbenzen

1,2-đimetylbenzen
(o-đimetylbenzen)

CH3

1,3-đimetylbenzen
CH3
(m-đimetylbenzen)
1,4-đimetylbenzen
(p-đimetylbenzen)


CH3

Câu 2:

CH2Br

CH3
Br

CH3

a)

+ HBr
+ Br2

Fe
1:1

CH 3

CH=CH2

+ HBr
CH3
Br

CH3

b)

+

c)

H 2 SO 4 ®Æc, t o
HNO3
1 :1

+ 3H2

as


+ Br2 
1:1

e)

f)

+ Br2(dd) 

NO2

+ H2O
CH 3

+ H2O

Ni , to



NO 2

CH3

d)

COOK

+ 2KMnO4

to




+ KOH + 2MnO2 + H2O

+HBr
CHBr--CH2Br


Tiết 53: LUYỆN TẬP HIĐROCACBON THƠM
I. Kiến thức cần nắm vững
1. Đồng đẳng, đồng phân và danh pháp
- Benzen và ankylbenzen có công thức chung là CnH2n-6 (n≥6)
- Ankylbenzen có đồng phân:
+ Cấu tạo mạch cacbon của mạch nhánh
+ Vị trí tương đối các nhóm ankyl xung quanh vòng benzen
- Danh pháp: tên ankylbenzen = tên các nhóm ankyl + benzen
2. Tính chất hoá học chung của hiđrocacbon thơm
+ Dễ tham gia phản ứng thế nguyên tử H của vòng benzen
( phản ứng: halogen hoá, nitro hoá) (chú ý: quy tắc thế)
+ Khó tham gia phản ứng cộng
(Benzen và ankylbenzen không làm mất màu dung dịch nước Br2)
+ Khó bị oxi hoá
( benzen không làm mất màu dung dịch KMnO4,
toluen làm mất màu khi đun nóng)
- Ngoài tính chất ở vòng benzen hiđrocacbon thơm còn có tính chất ở
mạch nhánh


Tiết 53: LUYỆN TẬP HIĐROCACBON THƠM
I. Kiến thức cần nắm vững
II. Bài tập

Bài tập 1: Ankylbenzen X có phần trăm khối lượng cacbon bằng 91,31%
a) Tìm công thức phân tử của X.
b) Viết công thức cấu tạo, gọi tên chất X.
Lời giải:
Gọi CTPT của X là CnH2n-6 (n≥6)
Ta có phần trăm khối lượng cacbon trong X là:

12n
%mC 
 100  91,31  n = 7  X: C7 H8
14n  6
CH3

CTCT của X:

metylbenzen (toluen)


Tiết 53: LUYỆN TẬP HIĐROCACBON THƠM
Bài tập 2: Phân biệt các chất lỏng sau bằng phương pháp hóa học:
benzen, toluen, stiren, hex-1-in. Viết các phương trình phản ứng xảy ra?
Lời giải: Có thể phân biệt các chất lỏng trên theo sơ đồ sau:
 Vàng nhạt: CH3[CH2]3C≡CH
C6H6
ddAgNO3/NH3
C6H5–CH3
C6H5CH=CH2
Mất màu: C6H5CH=CH2
Không hiện tượng:
CH3[CH2]3C≡CH

C6H6
dd Br2
C6H5–CH3
C6H5CH=CH2 K0 hiện tượng:
Mất màu:C6H5CH3
C6H6
dd KMnO4
C6H5–CH3 đun nóng
Các phương trình phản ứng:
K0 hiện tượng: C6H6
CH3[CH2]3C≡CH + AgNO3 + NH3  CH3[CH2]3C≡CAg  + NH4NO3
C6H5CH=CH2 + Br2(dd)  C6H5CHBr–CH2Br
o

t
C6H5CH3 + 2KMnO4 
 C6H5COOK + KOH + 2MnO2 + H2O


Tiết 53: LUYỆN TẬP HIĐROCACBON THƠM
I. Kiến thức cần nắm vững
II. Bài tập
Bài tập 3: Cho 46,0 kg toluen tác dụng với hỗn hợp HNO3 đặc, dư
(xúc tác H2SO4 đặc). Giả sử toàn bộ toluen chuyển thành
2,4,6-trinitrotoluen (TNT). Khối lượng TNT thu được là



A. 140,5 kg.
C. 137,5 kg.

Lời giải:
PTP Ư:

CH3

3

46, 0  10
 500
Số mol toluen là
92

B. 113,5 kg.
D. 115,0 kg.
CH3

O 2N

+ 3HNO3

mol
NO2

H 2 SO 4 ®Æc, t o

   


+ 3H2O
NO2

500 
500
mol
Khối lượng TNT thu được là: 500227 = 113500 g = 113,5 kg


HÃY GIẢI ĐÁP CÁC Ô CHỮ SAU
1

N

A

P

H

T

A

L

S

T

I

R

E

N

C

O

N

G

H

I

D

H

E

X

A

C

L

O

R

A

N

E

T

Y

L

B

E

N

Z

E

N

2
3
4
5

M

E

N

R

O

3.
Xiclohexan
làcủa
sản
phẩm
của
phản
ứng
2.
(6
một
hidrocacbon
thơm
có
công

thức
4. (9
(10chữ
chữcái)
cái)Tên
Hoạt
chất
dùng
để
điều
thuốc
5.(11
chữ
cái)
Tên
gọi
khác
toluen
?chế
1.
(9
chữ
cái)
Băng
phiến
còn
có
tên
hóa
học

là gì
? …
với
benzen
phân
tử 666
C8Hcó
trừ sâu
tên nhạt
gọi làmàu
? dung dịch brom ?
8 làm

CÂU HỎI
TỪ KHÓA
I
H

IH

D

R

O

T
C

O

A

C

N
B

O

C
N

A
T

H

M
O

B
M


Tiết 53: LUYỆN TẬP HIĐROCACBON THƠM
I. Kiến thức cần nắm vững
II. Bài tập
Bài tập 4: Hoàn thành dãy biến hoá sau:
(1)
(2)

(3)
CH 4 
 C 2 H 2 
 C6 H 6 
 C6 H 5 NO 2

Lời giải:
1500 oC

(1): 2CH 4  C2 H 2  3H 2
C, 600oC

(2): 3C2 H 2 
 C6 H 6
H 2SO 4 , ®Æc
(3): C6 H 6 + HNO3 
 C6 H 5 NO 2 + H 2 O


Tiết 53: LUYỆN TẬP HIĐROCACBON THƠM
I. Kiến thức cần nắm vững
II. Bài tập
Bài tập 5: Người ta điều chế được 45,4 kg 2,4,6-trinitrotoluen(TNT)
bằng cách cho toluen tác dụng với hỗn hợp HNO3đặc,dư (xúc tác H2SO4).
(Giả sử phản ứng xảy ra với hiệu suất 100%). Hãy tính
a) Khối lượng toluen tham gia phản ứng.
b) Khối lượng axit HNO3 đã phản ứng.


Gi¸o viªn: TrÇn v¨n Trung

Trêng THPT Lª V¨n ThÞnh


ĐÚNG


SAI RỒI!