Bài giảng bài sự nở vì nhiệt của chất rắn vật lý 6 (17)

BÀI GIẢNG VẬT LÝ 6
BÀI 18
SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN

TaiLieu.VN

1


CHƯƠNG II: NHIỆT HỌC
Các chất dãn nở vì nhiệt như thế nào?
 Sự nóng chảy, sự đông đặc, sự bay hơi, sự ngưng tụ là gì?
 Làm thế nào để tìm hiểu tác động của một yếu tố lên một hiện
tượng khi có nhiều yếu tố cùng tác động một lúc?
 Làm thế nào để kiểm tra một dự đoán?

TaiLieu.VN

2


BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
*Các phép đo chiều cao tháp
vào ngày 01/01/1890 và ngày
01/07/1890 cho thấy trong vòng
6 tháng tháp cao thêm hơn 10
cm.
Tại sao lại có sự kì lạ đó?
Chẳng lẽ cái tháp bằng thép lại
có thể “lớn lên” được hay sao?

TaiLieu.VN

Tháp Épphen

3


BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm. Sử dụng bộ thí nghiệm như ở hình 18.1.

-Trước khi hơ nóng quả cầu bằng kim loại, thử thả xem quả cầu
có lọt qua vòng kim loại không. Nhận xét.
- Dùng đèn cồn hơ nóng quả cầu kim loại trong 3 phút, rồi thử thả
xem quả cầu có còn lọt qua vòng kim loại nữa không. Nhận xét.
- Nhúng quả cầu đã hơ nóng vào nước lạnh, rồi thử thả cho nó lọt
qua vòng kim loại. Nhận xét.
TaiLieu.VN

4


BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm.
2. Trả lời câu hỏi.
C1: Tại sao sau khi hơ nóng, quả cầu lại không lọt qua vòng
kim loại?
- Vì quả cầu nở ra khi nóng lên
C2: Tại sao khi được nhúng vào nước lạnh, quả cầu lại lọt
qua vòng kim loại?
- Vì quả cầu co lại khi lạnh đi

TaiLieu.VN

5


BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm.
2. Trả lời câu hỏi.
3. Rút ra kết luận.
C3: Chọn từ thích hợp trong khung để điền vào chỗ trống của
các câu sau:
a) Thể tích quả cầu tăng
khi quả cầu
-nóng
nóng lên.
lên
b) Thể tích quả cầu giảm khi quả cầu Lạnh đi
.
-lạnh đi
-tăng
-giảm


TaiLieu.VN

Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.
6

BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm.
2. Trả lời câu hỏi.
3. Rút ra kết luận.
Chú ý:

- Sự nở vì nhiệt theo chiều dài (sự nở dài)
của vật rắn có nhiều ứng dụng trong đời sống
và kĩ thuật.
Nhôm
0,12cm
* Bảng bên ghi độ tăng chiều dài
Đồng
0,086cm
của các thanh kim loại khác nhau có
chiều dài ban đầu là 100cm khi
Sắt
0,060cm
nhiệt độ tăng thêm 50oC.
C4: Từ bảng trên có thể rút ra nhận xét gì về sự nở vì nhiệt
của các chất rắn khác nhau?
 Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
TaiLieu.VN

7


BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm.
2. Trả lời câu hỏi.

3. Rút ra kết luận.
4. Vận dụng
C5: Ở đầu cán (chuôi) dao, liềm bằng gỗ, thường có một đai
bằng sắt gọi là cái khâu (hình 18.2) dùng để giữ chặt lưỡi
dao, liềm. Tại sao khi lắp khâu người thợ rèn phải nung nóng
khâu rồi mới tra vào cán?

- Vì khi được nung nóng, khâu sẽ nở rộng ra dễ lắp vào
8
cán, khi nguội đi khâu co lại xiết chặt vào cán.
TaiLieu.VN


BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
1. Làm thí nghiệm.
2. Trả lời câu hỏi.
3. Rút ra kết luận.
4. Vận dụng

C6: Hãy nghĩ cách làm cho quả cầu trong thí nghiệm hình
18.1, dù đang nóng vẫn có thể lọt qua vòng kim loại. Hãy làm
thí nghiệm kiểm chứng.
- Ta nung nóng quả cầu và vòng kim loại cùng một lúc
C7: Hãy tự trả lời câu hỏi nêu ở đầu bài học. Biết rằng, ở
Pháp tháng 1 đang là mùa Đông, còn tháng 7 đang là mùa Hè.

TaiLieu.VN

-Vì tháng 1 là mùa Đông (trời lạnh) nên thép co lại, đến
tháng 7 là mùa Hè (trời nóng) nên thép nở ra, vì vậy mà

9
tháp cao lên.


BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
 Có thể em chưa biết
Bêtông (là ximăng trộn với nước và cát, sỏi) nở vì
nhiệt như thép. Nhờ đó mà các trụ Bêtông cốt thép
không bị nứt khi nhiệt độ ngoài trời thay đổi.

TaiLieu.VN

10


BÀI 18: SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
Ghi nhớ

- Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.
- Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.


TaiLieu.VN

11


Củng cố
*Điền dấu X vào ô trống cho câu phát biểu đúng:
1/ Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi

2/ Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt giống nhau
3/ Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau
4/ Quả cầu nóng lên, thể tích quả cầu giảm
5/ Quả cầu lạnh đi, thể tích quả cầu giảm
6/ Quả cầu nóng lên, khối lượng của quả cầu không
thay đổi



TaiLieu.VN

12

x
x
x
x


 Câu 1
Một lọ thuỷ tinh được đậy bằng nút thuỷ tinh. Nút bị
kẹt. Hỏi phải mở nút bằng cách nào trong các cách sau
đây?
A. Hơ nóng nút.
B. Hơ nóng cổ lọ.

C. Hơ nóng cả nút và cổ lọ.
D. Hơ nóng đáy lọ.



TaiLieu.VN

13


 Câu 2:
Hiện tượng nào sau đây sẽ xảy ra khi nung nóng một
vật rắn?
A. Khối lượng của vật tăng.
B. Khối lượng của vật giảm.
C. Khối lượng riêng của vật tăng.
D. Khối lượng riêng của vật giảm.



TaiLieu.VN

14


- Học thuộc ghi nhớ.
- Làm bài tập trong sách bài tập.
- Đọc và chuẩn bị bài 19: “Sự nở vì nhiệt của chất lỏng”

TaiLieu.VN

15


Tiến hành thí nghiệm

Nhận xét

- Trước khi hơ nóng quả cầu kim loại, thử
cho quả cầu lọt qua vòng kim loại.

- Quả cầu lọt qua
vòng kim loại

- Dùng đèn cồn đốt nóng quả cầu, cho
quả cầu lọt qua vòng kim loại

- Quả cầu không lọt
qua vòng kim loại

- Nhúng quả cầu bị hơ nóng vào nước
lạnh rồi thử cho quả cầu lọt qua vòng kim
loại.

- Quả cầu lọt qua
vòng kim loại

TaiLieu.VN

16