Phương pháp kiểm tra chất lượng mối hàn

Lời nói đầu
Trong sản xuất cơ khí ,công nghệ hàn được sử dụng hết sức phổ biến
được dùng để chế tạo các kết cấu bằng kim loại .Bằng phương pháp hàn có
thể chế tạo những kết cấu phức tạp từ những chi tiết đơn giản .Có thể hàn
được thép với thép ,gang với gang ,những kim loại có tính chất khác nhau
như gang với thép hoặc kim loại đen với kim loại mầu.Hàn giúp tiết kiệm
kim loại (so với tán ,hàn tiết kiệm 10-20% ;với đúc tiết kiệm tới 60% kim
loại ..).Hàn giúp giảm thời gian chế tạo ,độ bền ,độ kín cao,khả năng cơ khí
hóa tự động hóa cao …
Nhưng nhược điểm của hàn là thường có các khuyết tật như cong
,vênh ,nứt rỗ khí …Phát hiện và khắc phục các khuyết tật này là hết sức khó
khăn .Điều đó làm giảm khả năng chịu tải ,đặc biệt là tải trọng động của các
kết cấu hoặc chi tiết hàn .
Kiểm tra chất lượng mối hàn đóng vai trò quan trọng ,giúp nâng cao
chất lượng, tuổi thọ và độ tin cậy của sản phẩm hàn . Những hỏng hóc gây
hậu quả nghiêm trọng về mặt tài chính và xã hội có thể được ngăn chặn bằng
những kỹ thuật kiểm tra thích hợp. Trong đó, kiểm tra không phá hủy (Non
destructive test – NDT) -là thuật ngữ chỉ các biện pháp kiểm tra cho phép
xác định tình trạng bề mặt và bên trong chiều dày của kết cấu mà không ảnh
hưởng đến thiết bị - được sử dụng rất phổ biến.
Ở đây em xin được giới thiệu một số phương pháp chủ yếu dùng để
kiểm định mối hàn mà không làm tổn hại đến cấu trúc của mối hàn .
1
1.Kiểm tra siêu âm (Ultrasonic test) -UT
Phương pháp kiểm tra siêu âm sử dụng chùm sóng âm có tần số trên
ngưỡng con người nghe được (siêu âm) đập vào vùng cần kiểm tra. Nếu
không có khuyết tật, chùm siêu âm sẽ đi thẳng, còn nếu gặp khuyết tật, chùm
siêu âm sẽ phản xạ trở lại, tương tự như tiếng vọng ta nghe được từ vách núi.
Thiết bị siêu âm có thể giúp ta thấy được sóng âm phản hồi và từ đó có thể
biết được khuyết tật năm ở đâu trong vật kiểm tra. Dựa vào mức độ mạnh
yếu của chùm âm vọng, ta cũng có thể đánh giá được kích thước của khuyết

tật.
2
(Thiết bị siêu âm kiểm tra mối hàn)
Ưu điểm của phương pháp :
• có thể chứng minh tất cả các dạng của các bất bình thường.
• có khả năng kiểm tra tất cả các vật liệu bằng siêu âm.
3
• Kết quả kiểm tra, hồ sơ,văn bản dữ liệu kiểm tra có thể số hóa.
• Kỹ thuật siêu âm được sử dụng không chỉ kiểm tra mối hàn mà còn sử
dụng trong rất nhiều lĩnh vực.
Nhược điểm của phương pháp :
• Nó đòi hỏi nhiều về kinh nghiệm và kỹ năng chuyên môn của người
tiến hành kiểm tra.
• Kỹ thuật siêu âm và các trang thiết bị có giá thành rất cao, bởi vậy gây
ra chi phí cao cho việc tiến hành kiểm tra.
2.Phương pháp chụp ảnh phóng xạ (Radiographic
Testing- RT)
Sử dụng ống phóng tia X (tương tự như đèn hình vô tuyến) hoặc nguồn
phóng xạ phát ra chùm tia gamma chiếu qua vật cần kiểm tra. Khi đi qua vật,
chùm tia phóng xạ bị suy yếu đi, mức độ suy giảm của chùm phụ thuộc vào
loại vật liệu (nhẹ hay nặng) và chiều dày mà nó đi qua. Khi đi qua các vùng
có khuyết tật, rỗ khí chẳng hạn, cường độ của chùm tia bị suy giảm ít hơn
khi đi qua vùng không có khuyết tật. Nếu ta đặt tấm phim ở phía sau vật
kiểm tra ,ta sẽ thấy trên ảnh chụp dược, có các vùng đen sẫm hơn rất nhiều
so với vùng xung quang. Đó chính là hình chiếu của khuyết tật trên phim. Ta
cũng có thể xác định được kích thước của khuyết tật qua ảnh chụp được.
4
(Ống phát tia X)
Ưu điểm của phương pháp :
• Kiểm tra chiếu tia có thể thực hiện với bất cứ loại vật liệu nào và

không có ngoại lệ.
• Là phương pháp kiểm tra có độ tin cậy cao
• có thể lưu trữ hồ sơ hình ảnh lâu dài trong các điều kiện bảo quản nhất
định.
5