Đề tài Tiếng Việt lớp 1 Công nghệ giáo dục: Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 (Thi giáo viên giỏi cấp tỉnh)

Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:
Kỹ năng đọc là sự khởi đầu giúp cho học sinh chiếm lĩnh một công cụ mới để sử
dụng trong học tập và trong giao tiếp. Nếu kỹ năng viết được coi là phương tiện
ưu thế nhất trong hệ thống ngôn ngữ thì kỹ năng đọc có một vị trí quan trọng
không thiếu được trong chương trình môn Tiếng Việt ở bậc tiểu học.
Cùng với kỹ năng viết, kỹ năng đọc có nhiệm vụ lớn lao là trao cho các em cái
chìa khóa để vận dụng chữ viết trong học tập. Khi biết đọc, biết viết các em có
điều kiện nghe lời thầy giảng trên lớp, sử dụng sách giáo khoa, sách tham khảo...
từ đó có điều kiện học tốt các môn học học khác có trong chương trình.
Ở lớp Một các em học sinh bắt đầu làm quen với: Nghe, nói, đọc, viết. Và
kỹ năng đọc rất quan trọng, nếu kỹ năng đọc được rèn luyện tốt, hình thành tốt ở
các em nó sẽ giúp các em đọc tốt suốt cả cuộc đời, giúp các em phát triển tư duy,
cảm nhận cái hay, cái đẹp trong mỗi bài học, hiểu được nghĩa của tiếng, từ, câu,
đoạn văn, bài văn mình vừa đọc, hiểu được các lệnh các yêu cầu trong các môn
học khác. Mặt khác ở lớp Một các em được tập đọc thành thạo, đọc đúng, đọc trôi
chảy thì khi lên các lớp trên các em sẽ học vững vàng, học tốt hơn. Và các em sẽ
ham học, tích cực trong học tập hơn nếu kết quả học tập của các em đạt khá - giỏi.
Chính vì những lý do trên mà tôi chọn đề tài ‘’Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1
qua môn Tiếng Việt 1 – CGD” .
2. Mục đích nghiên cứu
Bản thân tôi khi nghiên cứu đề tài này nhằm mục đích tìm ra phương pháp
và hướng đi giúp học sinh học tập tốt hơn. Qua đó từng bước nâng cao năng lực
đọc đúng, đọc hay, đọc diễn cảm của mỗi học sinh.
+ Về đọc đúng: HS đọc đúng các phụ âm đầu, vần, thanh, đọc đúng các
tiếng, từ, câu, đoạn văn, bài văn, bài thơ.

Trang 1

Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
+ Đọc hay, đọc diễn cảm: HS khi đọc bài văn, bài thơ phải biết ngắt, nghỉ
đúng các dấu chấm, dấu phẩy, dấu chấm hỏi, dấu chấm cảm. Khi đọc biết lên
giọng, hạ giọng ở những câu văn, bài thơ, hơn nữa là đọc phân vai.
+ Học sinh hiểu được nôi dung văn bản và thể loại, từ đó có thái độ, tình
cảm đúng trong cuộc sống.
Thông qua dạy học giúp các em có điều kiện tiếp cận và nắm bắt các môn
học, hiểu các văn bản, tiếp thu và chiếm lĩnh được tri thức, tự tin khi giao tiếp
nhằm góp phần hình thành nhân cách con người Việt Nam hiện đại, phát triển
toàn diện về mọi mặt Đức - Trí - Thể - Mĩ cho học sinh.
3. Thời gian, địa điểm nghiên cứu:
- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9/2014 đến tháng 5/2015
- Địa điểm nghiên cứu: Trường Tiểu học thị trấn Tiên Yên.

4. Đóng góp mới về mặt thực tiễn
- Đưa ra một số biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học tiết Tiếng
Việt 1 - CGD.
- Qua nghiên cứu trang bị thêm vốn hiểu biết của bản thân về phương pháp
dạy học tích cực trong môn Tiếng Việt 1- CGD.
- Nâng cao kĩ năng đọc tốt cho học sinh, qua đó nâng cao chất lượng môn
Tiếng Việt 1 cho học sinh lớp 1.
- Đóng góp kinh nghiệm giảng dạy của mình với bạn bè đồng nghiệp để
cùng nhau nâng cao tay nghề, tích luỹ chuyên môn.
- Vận dụng những hiểu biết trang bị cho tiết dạy đạt kết quả cao.

Trang 2


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD

Trang 3


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
II. PHẦN NỘI DUNG
1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN

1.1. Cơ sở lí luận
Từ những đổi mới của chương trình tiểu học, đòi hỏi phải đổi mới chương
trình môn Tiếng Việt. Chương trình Tiểu học thực hiện đổi mới đồng bộ về:- Mục
tiêu giáo dục - Nội dung và phương pháp dạy học - Cách thức đánh giá học tập
của học sinh. Theo đặc trưng của môn Tiếng Việt tập trung vào sự hình thành và
phát triển kĩ năng: Nghe - đọc - nói - viết, góp phần vào quá trình hình thành các
giá trị mới như: Năng lực tự học, tự phát hiện và giải quyết vấn đề, tự chiếm lĩnh
kiến thức và thực hành vận dụng kiến thức đó theo năng lực bản thân. Như chúng
ta đã biết môn Tiếng Việt ở trường tiểu học có nhiệm vụ hình thành năng lực hoạt
động ngôn ngữ cho học sinh. Năng lực hoạt động ngôn ngữ đó được thể hiện qua
4 kĩ năng: Nghe - đọc - nói - viết. Tập đọc là một phân môn của chương trình
Tiếng Việt bậc Tiểu học. Đây là phân môn có vị trí đặc biệt quan trọng trong
chương trình, vì nó đảm nhiệm việc hình thành và phát triển cho kĩ năng “đọc”
nói chung và “đọc đúng” nói riêng. Một kĩ năng quan trọng hàng đầu của bậc Tiểu
học. Tập đọc là môn học công cụ, là chìa khoá, là phương tiện để học sinh tiếp
nhận tri thức loài người. Tập đọc giúp các em hiểu được cái hay, cái đẹp tinh tế
của nghệ thuật ngôn từ. Tập đọc, đặc biệt là đọc đúng giúp các em học được cách
nói, cách viết một cách chính xác, trong sáng có nghệ thuật, góp phần không nhỏ
vào việc rèn luyện kĩ năng đọc mà còn phát triển cho học sinh vốn từ ngữ Tiếng
Việt phong phú. Từ đó, các em sẽ học tốt các môn học khác, bởi đọc đúng được
chính xác nội dung một vấn đề nào đó. Từ đó, các em sẽ làm Toán đúng, viết
đúng và nói đúng, ... Đọc đúng góp phần quan trọng vào việc hình thành và phát

triển năng lực cho học sinh. Những bài tập đọc trong chương trình sách giáo khoa
Tiếng Việt 1 - CGD là những câu chuyện gần gũi, những bài văn, bài thơ hay.
Chính vì thế mà các em có vốn văn học phong phú. Cũng như các môn học khác ở
các cấp học, môn Tập đọc đòi hỏi giáo viên phải đổi mới phương pháp: Lấy học
Trang 4


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
sinh làm trung tâm, học sinh giữ vai trò chủ đạo trong quá trình học tập, thầy thiết
kế - trò thi công. Tự tìm tòi để hiểu nội dung, phát hiện kiến thức dưới sự chỉ đạo,
hướng dẫn của người thầy. Với những yêu cầu quan trọng như vậy thì người thầy
phải là người tổ chức linh hoạt chuẩn bị được nhiều tình huống phong phú cho
học sinh. Trong chương trình tiểu học, các bài tập đọc của lớp 1 đã được chọn lọc
kĩ càng. Nhằm cung cấp, bồi dưỡng cho các em lòng yêu thiên nhiên, yêu đất
nước, yêu người lao đông, yêu người thân, hiểu và yêu thêm lịch sử Việt Nam.
1.2. Cơ sở thực tiễn:
- Năm học 2014 - 2015, tôi được nhà trường phân công chủ nhiệm lớp 1A
với tổng sĩ số là 34 em, trong đó:
+ Học sinh đọc lưu loát: 16 em
+ Học sinh đọc hơi chậm: 12 em
+ Học sinh đọc còn hay vấp: 04 em
+ Học sinh không đọc được: 02 em ( Thiểu năng + nhận thức
chậm)
Với đặc điểm của lớp như trên, tôi cũng gặp những khó khăn nhưng cũng
có phần thuận lợi như sau:
1.2.1. Thuận lợi:
- Học sinh có đầy đủ SGK và đồ dùng học tập.
- Đa số các em đều ngoan, lễ phép và biết nghe lời.
- Phần lớn phụ huynh học sinh quan tâm đến việc học của con em mình.
- Hầu hết các em đều biết các chữ cái khi vào đầu lớp 1.

- Đa số các em tiếp thu nhanh.
1.2.2. Khó khăn:
- Là chương trình Tiếng Việt mới (năm nay mới áp dụng cho 8 trường trong
toàn huyện) nên giáo viên còn mất nhiều thời gian nghiên cứu, đọc tài liệu.
Trang 5


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
- Cách phát âm của một số chữ cái không giống với chương trình hiện hành
( VD: âm /k/ theo chương trình hiện hành đọc là “ ca” nhưng theo chương trình
mới lại đọc là “ cờ”, hay âm /gi/ theo chương trình hiện hành đọc “di” nhưng theo
chương trình mới đọc là “ dờ”)
- Một số em còn nói ngọng, phát âm chưa chuẩn và chưa thực sự chú ý đến
lời nói trong giao tiếp hàng ngày sao cho đúng ngữ pháp.
- Một số phụ huynh học sinh chưa có thời gian cũng như một số ít phụ
huynh không biết chữ nên không thể giúp đỡ các em trong việc học ở nhà, và
chương trình Tiếng Việt 1 – CGD là chương trình mới nên phụ huynh còn gặp
nhiều khó khăn khi con cái có thắc mắc muốn cha mẹ giải đáp thì phụ huynh còn
lúng túng khó giải đáp.

2. CHƯƠNG 2: NỘI DUNG VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU
2.1. Thực trạng dạy và học Tiếng Việt 1 - CGD ở trường Tiểu học thị
trấn Tiên Yên.

Trang 6


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
Năm 2014 – 2015 tôi được phân giảng lớp 1A với sĩ số lớp 34 gồm 16 nam
và 18 nữ (1 em mắc bệnh tự kỉ, 1 em tiếp thu cực chậm) và trực tiếp dạy phân

môn Tiếng Việt 1 – CGD. Từ khi nhận lớp tháng 8 năm 2014 đến tháng 5 năm
2015 tôi đã nghiên cứu, tìm hiểu và thấy được một số thực trạng như sau:
1. Về phía giáo viên.
1.1. Ưu điểm:
-Giáo viên có ý thức tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ, tay nghề và luôn trăn trở về phương pháp dạy học Tiếng Việt 1 –
CGD.
- Giáo viên đi đúng phương pháp, sách thiết kế.
- Giáo viên có ý thức trách nhiệm với học sinh, giảng dạy nhiệt tình, chữa
bài nghiêm túc, khách quan, tỉ mỉ.
- Giáo viên luôn có ý thức vận dụng đổi mới phương pháp dạy học.
- Giáo viên nắm chắc tiến trình tiết dạy, đi đúng mục tiêu của bài.
1.2. Tồn tại:
- Một số giáo viên còn lẫn chương trình cũ với chương trình Tiếng Việt 1 –
CGD.
- Ba quyển sách thiết kế phục vụ cho giáo viên là ba quy trình khác nhau vì
vậy rất mất thời gian cho giáo viên nghiên cứu đi đúng tiến trình.
- Một số đồng chí giáo viên diễn đạt còn lúng túng chưa sáng tạo.
- Một số giáo viên trẻ chưa có kinh nghiệm trong giảng dạy.
2. Về phía học sinh:
- Khảo sát đầu năm ( Tháng 9)
TSHS

Đọc tốt

Đọc khá

Đọc trung

Đọc yếu

Đọc ngọng

2

6

bình
34

5

7

20

Trang 7


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
- Học sinh hiểu nghĩa của từ còn hạn chế.
- Vốn từ của các em còn quá ít ỏi.
- Kĩ năng nói và viết chưa thực sự tốt.
- Vẫn có em đọc còn ngọng ( l/n, thanh hỏi, thanh ngã...)
- Tìm hiểu về nghĩa của từ còn hay lẫn lộn vv...
- Một số em yếu khi học sang phần nguyên âm đôi hoặc âm đệm ( vì một
kiểu vần lại có cách đánh vần riêng) còn nắm chưa chắc.
3. Về chương trình Tiếng Việt 1 – CGD
- Phương pháp dạy học mới khơi gợi tính sáng tạo, tự giác thiếp thu bài, tạo
sự hứng thú giúp học sinh làm chủ kiến thức.

- Phương pháp mới giúp học sinh nắm chắc kiến thức ngữ âm, chất lượng
môn học Tiếng Việt của học sinh đã được nâng lên nhiều so với trước.
- Lượng kiến thức nặng so với học sinh lớp 1 (VD: Ngay bài đầu tiên, nhiều
học sinh chưa biết chữ cái nhưng đã phải viết như dạng chính tả. Trong quá trình
học, các em còn phải phân biệt được tiếng có âm đầu; tiếng có âm chính; tiếng có
âm đệm, âm chính; tiếng có âm đệm, âm cuối… Trước đây, học hết 8 tuần, các
em thuộc bảng chữ cái và có thể ghép vần thành âm, tiếng. Nay, hết 6 tuần, học
sinh đã phải đọc những bài dài tới 30 tiếng, hay có bài học bốn vần hay có khi học
sáu vần một ngày đối với HS lớp một là quá nhiều)
- Nhiều bài đọc không gần gũi với học sinh nên học sinh khó nhớ.
3. Những lỗi thường thấy của học sinh lớp1 khi học phân môn tiếng
Việt.
3.1. Lỗi về phát âm:
3.1.1. Sai về phụ âm đầu
- Đây là lỗi mà nhiều em mắc phải, nguyên nhân này có thể do ảnh hưởng
của tiếng địa phương, do nói theo bạn nhiều thành quen( bạn phát âm sai), do bản
Trang 8


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
thân các em chưa kiên trì luyện tập, do bộ phận phát âm chưa hoàn chỉnh vì vậy
dẫn đến phát âm không chuẩn từ đó làm cho người nghe hiểu sai ý muốn nói.
VD: “nòng nọc” ý muốn nói đến con “nòng nọc” nhưng lại phát âm là
“lòng lọc” làm cho người nghe hiểu sang cái lòng được lọc, dẫn đến sai ý muốn
nói.
3.1.2. Sai về dấu thanh
- Lỗi về dấu thanh là lỗi HS cũng hay bị mắc nhưng không nhiều bằng lỗi
về phụ âm đầu, tuy nhiên lỗi về dấu thanh rất khó sửa, cần nhiều thời gian và kiên
trì luyện tập.
VD: “ củ sả” ý muốn nói đến củ sả để nấu ăn, nhưng HS phát âm thành “ cụ

sạ” dẫn đến người nghe không hiểu được nghĩa muốn nói.
3.1.3. Sai về vần
Lỗi này thường mắc ở một số em do thói quen sử dụng từ ngữ của vùng
miền ( rượu – riệu, gãy – gẫy...)
VD: “ cô Thanh” ý muốn nói đến cô tên Thanh nhưng HS lại phát âm lại
đọc là “ cô Thăn” làm cho người nghe hiểu lầm sang tên cô là Thăn.
4. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng đọc sai của học sinh tiểu học hiện
nay là:
Từ việc điều tra, tìm hiểu, tôi thấy việc đọc sai của học sinh lớp 1 chủ yếu
tập trung ở một số nguyên nhân sau:
Một là: Các em chưa hiểu một cách sâu sắc, cặn kẽ về nghĩa của tiếng, của
từ, của câu.
Hai là: Chưa ý thức được phải phát âm chuẩn thì người nghe mới hiểu hết
nghĩa mà mình muốn diễn đạt.
Ba là: Do bản thân các em đọc sai lại chưa kiên trì, tự giác tập luyện để sửa
sai.

Trang 9


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
2.2. Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng
Việt 1 - CGD
Từ việc điều tra tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến đọc sai của học sinh lớp 1
theo tôi để khắc phục những hạn chế trên cần chú ý đến một số biện pháp sau:
Biện pháp 1: Hướng dẫn học sinh phát âm
Hướng dẫn cách phát âm là phương pháp quan trọng hàng đầu, đòi hỏi
người giáo viên phải có những hiểu biết, kinh nghiệm và cả kĩ năng hướng dẫn
tốt. Khi hướng dẫn học sinh phát âm, cần dùng lời nói mạch lạc, đơn giản để học
sinh dễ hiểu và có thể tự mình phát âm đúng. Đối với những âm, vần, tiếng dễ

nhầm lẫn, giáo viên cần phải so sánh, phân tích cụ thể cách phát âm (môi – răng –
lưỡi, đường dẫn hơi, điểm thoát hơi…)
VD: Khi học sinh sai lẫn âm l / n giáo viên cần hướng dẫn:
+ Âm l: lưỡi uốn cong, bật đầu lưỡi cho hơi thoát ra mạnh, dứt khoát.
+ Âm n: Lưỡi ép sát lợi trên, cho hơi thoát ra đường mũi, sau đó mở miệng cho
hơi thoát ra trên mặt lưỡi, luồng hơi có thể kéo dài. Với những học sinh vẫn chưa
phát âm được, giáo viên có thể yêu cầu các em dùng hai ngón tay, bóp mũi lại để
đọc âm l (đối với âm n, khi bóp mũi lại sẽ không thể đọc được).
VD: HS sai lẫn ở những âm đầu vần và cuối vần “ac” đọc thành “at”:, giáo
viên cần hướng dẫn:
+ ac: mở miệng rộng, hơi thoát ra gần trong chân lưỡi.
+ at: môi mở hơi rộng, đưa lưỡi chạm vào lợi trên, hơi ra trên mặt lưỡi.
VD: HS sai lẫn dấu thanh (gặp ở những học sinh có hệ thống bộ máy phát
âm chưa hoàn chỉnh) giáo viên cần hướng dẫn:
- Những tiếng có thanh hỏi / thanh nặng: đi ngủ - đi ngụ, cử tạ - cự tạ, củ sả - cụ
sạ…)
+ Tiếng có thanh hỏi: giáo viên cần hướng dẫn cho học sinh phát âm trầm, hơi
luyến giọng, lên cao, kéo dài hơi. Có thể kèm theo động tác ngửa cổ hướng mắt
lên trên.

Trang 10


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
+ Tiếng có thanh nặng: phát âm thấp giọng và nặng, dứt khoát (không kéo dài).
Khi phát âm có thể làm động tác gật đầu.
- Những tiếng có thanh sắc – thanh ngã (em bé ngã – em bé ngá, lọ mỡ - lọ mớ,
ghế gỗ - ghế gố…)
+ Những tiếng có thanh ngã đọc nhấn mạnh, hơi kéo dài, luyến giọng, lên cao
giọng.

+ Những tiếng có thanh sắc: Đọc nhẹ nhàng hơn tiếng có thanh ngã, hơi ngăn, đọc
nhanh, không kéo dài. Bằng cách hướng dẫn (như một vài ví dụ nêu trên) học sinh
có thể dễ dàng phát âm và đạt hiệu quả cao.
Biện pháp 2: Giáo viên đọc mẫu phải chuẩn
Ở lứa tuổi học sinh tiểu học, các em luôn coi thầy, cô giáo của mình là thần
tượng, là chuẩn mực. Đặc điểm tâm lí của học sinh ở lứa tuổi này là hay bắt
chước, hay làm theo. Các em thích mình giống như thầy cô và người lớn. Các em
thường “bắt chước” cô từ cách ăn mặc, đi đứng, cho đến lời nói, cử chỉ, chữ viết
…Học sinh lớp 1 hằng ngày đến lớp chủ yếu được nghe giọng của giáo viên. Vì
vậy giáo viên cố gắng cho học sinh nghe đúng, nghe hay thì việc học sinh đọc sai,
viết sai từng bước được khắc phục. Muốn học sinh phát âm tốt thì giáo viên phải
phát âm chuẩn xác.
Tuy vậy, nếu sử dụng phương pháp làm mẫu không khéo léo, sẽ dẫn đến
tình trạng “lạm dụng”, tiết học sẽ trở nên nhàm chán và không phát huy được tính
tích cực, chủ động của học sinh. Vì thế, giáo viên chỉ nên sử dụng phương pháp
này khi thấy thật cần thiết, đó là khi các em học sinh dù qua hướng dẫn, không thể
tự mình phát âm đúng. Khi vận dụng phương pháp đọc mẫu cho học sinh, giáo
viên cần rèn luyện cho các em biết kết hợp cả kĩ năng nghe và nhìn (nghe tiếng
phát âm và quan sát môi, miệng, lưỡi của cô). Như thế học sinh sẽ phát âm đúng
và dễ dàng hơn. Người giáo viên khi đọc mẫu, không đơn giản chỉ là phát ra âm
tiết mà cần biết phối hợp với thuật “hình môi” nhằm hướng dẫn các em phát âm
chuẩn xác hơn. Học sinh nếu chỉ nghe mà không nhìn miệng cô đọc thì việc phát
âm sẽ không đạt hiệu quả cao, vì trong môn Tiếng Việt 1_CGD việc quan sát môi
cô khi phát âm âm mới là rất quan trọng.
Trang 11


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
Biện pháp 3: Khuyến khích học sinh phát hiện và điều chỉnh lẫn nhau
Hoạt động dạy – học luôn luôn được thực hiện trong mối quan hệ tương

tác: giáo viên với học sinh, học sinh với giáo viên, học sinh với học sinh. Một tiết
học diễn ra nếu thiếu sự tương tác giữa học sinh với học sinh thì tiết học sẽ trở
nên đơn điệu, không phát huy được tích cực, chủ động của học sinh, đồng thời
bầu không khí lớp học sẽ thiếu sự nhẹ nhàng, tự nhiên; người giáo viên cũng
không thể hiện rõ được vai trò là người chỉ dẫn để giúp các em tự tìm tòi, lĩnh hội
kiến thức mà trong môn Tiếng Việt 1 – CGD thì phương trâm là “ thầy thiết kế trò thi công”. Trong quá trình rèn kĩ năng phát âm cho học sinh, giáo viên luôn
đặc biệt quan tâm đến mối quan hệ tương tác giữa học sinh với học sinh. Giáo
viên cần chú trọng việc rèn cho các em có kĩ năng nghe – nhận xét – sửa sai giúp
bạn và tự sửa sai cho mình. Các em sử dụng các kĩ năng ấy thường xuyên trong
các tiết học trở thành một thói quen, tạo nề nếp học tập tốt. Qua quá trình nghe để
nhận xét, sửa sai giúp bạn, sẽ giúp học sinh tự điều chỉnh, sửa sai cho mình. Đồng
thời còn rèn luyện cho các em tác phong mạnh dạn, tự tin trong góp ý, trao đổi,
trình bày ý kiến, góp phần hình thành nhân cách. Thực hiện thường xuyên như thế
sẽ tạo được bầu không khí học tập nhẹ nhàng, thân thiện, đảm bảo được mục tiêu
của việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích cực.
Biện pháp 4: Rèn luyện tính kiên trì cho học sinh
Rèn cho học sinh có tính kiên trì là nhiệm vụ quan trọng. Bản thân người
giáo viên cũng phải rất kiên trì để hình thành tính cách ấy cho học sinh. Khi có
được lòng kiên trì, học sinh sẽ vượt qua những khó khăn để đạt tới cái đích cao
nhất. Trong dạy phát âm cho học sinh, khi các em phát âm chưa đúng, phải điều
chỉnh nhiều lần mà vẫn chưa đạt yêu cầu, các em sẽ dễ chán nản, không muốn
luyện tập. Khi ấy, giáo viên cần kiên trì hướng dẫn, làm mẫu, yêu cầu học sinh
phát âm nhiều lần, thường xuyên động viên khích lệ học sinh bằng những lời khen
“Em đã đọc tốt hơn rồi, em cố gắng thêm tí nữa nhé”, “em đã đọc được rồi đấy,
em cố gắng lên nhé”…được động viên như vậy, học sinh sẽ không nản lòng vì
nghĩ rằng mình sẽ làm được, sắp làm được, bạn làm được thì mình cũng sẽ làm
được…từ đó học sinh sẽ quyêt tâm hơn. Trong số những học sinh phát âm sai, có
Trang 12

Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
một phần nhỏ học sinh do lười biếng, không muốn rèn luyện mình nên chỉ phát
âm một cách nhanh chóng, đại khái cho xong, dần dần thành quen nên phát âm
không chuẩn xác. Với những đối tượng này, giáo viên phải thật nghiêm khắc,
khen – chê đúng mực để các em thấy rằng mình có khả năng học tập rất tốt, mình
cần phải thể hiện hết khả năng của mình.
Biện pháp 5. Quan tâm rèn luyện cho học sinh ở mọi nơi, mọi lúc
Để giúp học sinh phát âm chuẩn, giáo viên không chỉ hướng dẫn, sửa sai
cho các em trong giờ học môn Tiếng việt mà cần luôn theo dõi, uốn nắn cho các
em cả trong các tiết học khác, trong giờ chơi, trong hoạt động tập thể… Bởi vì
những lúc vui chơi là lúc các em sử dụng lời nói một cách tự nhiên nhất. Người
giáo viên cần chú ý quan sát để phát hiện những lỗi phát âm của các em và kịp
thời sửa chữa, đồng thời tạo cho học sinh thói quen phát âm chuẩn dù ở bất cứ nơi
đâu.
Biện pháp 6. Kết hợp với phụ huynh rèn luyện phát âm cho học sinh
Giáo viên có thể cùng bàn bạc và thảo luận với phụ huynh nêu ra cách đọc
một số chữ khó để phụ huynh nắm bắt được, từ đó tạo điều kiện rèn luyện phát âm
cho các em khi ở nhà. Với một số em cá biệt về phát âm, giáo viên có thể gặp trực
tiếp phụ huynh trao đổi và động viên họ nên chọn mua những quyển truyện tranh
trong đó có lời đối thoại nhiều phụ âm mà học sinh hay nhầm lẫn và dành thời
gian đọc, kể cho các em nghe, dạy em kể lại chuyện. Ngoài ra cần nhắc nhở phụ
huynh thường xuyên chú ý tới lời nói, cách phát âm của mọi người trong gia đình,
giải thích cho phụ huynh hiểu chính lời nói của người thân trong gia đình là môi
trường giáo dục cho các em khi ở nhà. Như vậy việc phối hợp giữa gia đình và
nhà trường đều tạo môi trường phát âm chuẩn mực giúp các em ngấm dần một
cách tự nhiên khi đọc phát âm đúng. Một số trường hợp, học sinh phát âm sai
không phải do hệ thống phát âm của các em chưa hoàn chỉnh, cũng không phải do
các em chưa hiểu cách phát âm mà là do thói quen sử dụng từ ngữ địa phương
(rượu - riệu). Đối với những trường hợp này, trong mỗi bài dạy, khi có từ ngữ
hoặc chủ đề liên quan, giáo viên cần quan tâm tới các em thường nói sai, giải

thích cho các em hiểu đúng nghĩa của từ cũng như cách dùng từ đúng, từ đó giúp
Trang 13


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
các em tránh phát âm sai theo cách nói của địa phương. Ngoài ra, người giáo viên
hoàn toàn có thể thông qua họp phụ huynh học sinh, qua phiếu phối hợp giáo dục
giữa giáo viên và gia đình để hướng cho phụ huynh học sinh có cách dùng từ
đúng để sửa đổi.
Biện pháp 7. Tuyên dương, khuyến khích học sinh.
Trong năm học 2014 – 2015 tôi đã áp dụng các biện pháp nêu ở trên để áp
dụng rèn đọc cho các em đồng thời cũng thường xuyên kiểm tra đánh giá kết hợp
với biện pháp tuyên dương, khuyến khích các em, từ đó các em rất hứng thú, vui
vẻ, tạo được không khí thoải mái, là động lực cho các em tiếp tục rèn luyện, sửa
chữa các lỗi mà các em mắc phải. Khi các em có tiến bộ, dù nhỏ nhất tôi cũng
dùng những lời động viện để khuyến khích các em ( VD: “ em đã phát âm chuẩn
hơn hôm qua rồi, cố lên em nhé”,
“ em đã có tiến bộ nhiều hơn rồi, cô khen em”...), cũng có thể bằng hình thức
nhận xét vào vở của các em khi chấm vở chính tả, với em hay viết sai lỗi l/n mà
bây giờ đã viết sai ít hơn tôi cũng vẫn khen em đó (VD: “em viết bài có tiến bộ,
đã ít sai lỗi l/n hơn rồi, em cần phát huy” ....). Không chỉ khen những em đã biết
sửa lỗi mà tôi còn khen cả những em đã giúp bạn phát âm đúng, để từ đó các em
có động lực giúp bạn hơn, hừng thú với công việc đó hơn.
2.3. Kết quả nghiên cứu
Sau một thời gian tìm hiểu nguyên nhân và áp dụng những biện pháp về
việc rèn đọc cho HS lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 – CGD. Để biết được kết
quả bước đầu cả những phương pháp mình thực nghiệm thực tế, tôi đã cho học
sinh của lớp mình thực hành đọc một số bài bất kỳ, em sau không đọc trùng bài
của em trước.
- Điểm 9, 10: Đảm bảo đọc to rõ ràng, lưu loát, không có lỗi về phát âm.

- Điểm 7, 8: Đọc to, rõ ràng. Phát âm đôi chỗ chưa thật sự đúng. Sai không
quá 3 lỗi chính tả/bài.
- Điểm 5, 6: Đọc còn nhỏ, đọc chậm và còn sai quá 5 lỗi chính tả/bài
- Dưới điểm trung bình: chưa đọc được hết bài. Sai nhiều lỗi phát âm.
Trang 14


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
Sau khi kiểm tra có kết quả như sau:
95% các em đã đọc được hết bài. Tuy nhiên vẫn có em đọc nhỏ, đọc chậm
và có em vẫn sai lỗi phát âm, nhưng nhiều em đã có sự tiến bộ trong cách đọc
cũng như số lượng mắc lỗi phát âm của các em đã giảm.
Cụ thể là:
Căn cứ vào bài chấm tôi thống kê điểm bài đọc của học sinh như sau:
TSHS

Đọc tốt

Đọc khá

Đọc trung

Đọc yếu

Đọc ngọng

2

1

bình
34

15

11

6

Tổng số học sinh: 34 em
- Số học sinh có kỹ năng đọc đúng ở mức:
+ Tốt: 15 em = 44,1%
+ Khá: 11 em = 32,4 %
+ TB: 06 em = 17,6%
+ Yếu: 02 em ( tự kỉ + tiếp thu chậm) = 5,9 %
Từ kết quả đạt được cuối năm học, tôi thấy khả năng đọc cũng như lỗi phát
âm của các em được cải thiện đáng kể, chất lượng đọc được nâng lên, học sinh
hứng thú học tập, tạo không khí thoải mái khi học, học mà chơi, chơi mà học. Từ
đó tôi cũng mạnh dạn so sánh kết quả của năm học này và năm học trước.
Năm học

TSHS

Đọc tốt

Đọc khá

Đọc trung

Đọc yếu

bình

Đọc
ngọng

2013-2014

34

8

10

11

5

5

2014-2015

34

15

11

6

2

1

Nhận xét
Bằng sự nhiệt tình trong công tác nghiên cứu giảng dạy, tôi đã vận dụng
sáng tạo những phương pháp đã học để hướng dẫn kèm cặp đối tượng học sinh
Trang 15


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
lớp 1 để giúp các em không chỉ viết tốt mà còn đọc tốt, đọc chuẩn, đọc không sai
lỗi.
Tuy rằng số lượng các em đọc tốt vẫn còn hạn chế nhưng những biện pháp
mà tôi đưa ra để giúp em đọc tốt hơn phần nào đã giúp các em học sinh lớp 1A
nhìn nhận ra lỗi phát âm của mình để có biện pháp sửa chữa hợp lý.
2.4. Một số bài học kinh nghiệm:
Trong thời đại ngày nay, khi xã hội càng phát triển càng đòi hỏi con người
khả năng giao tiếp tốt hơn trong mọi hoàn cảnh, mọi môi trường. Trong hoạt động
giao tiếp, vì vậy phát âm đúng được coi là yếu tố không thể thiếu. Vì vậy, sửa lỗi
phát âm cho học sinh là một việc làm thường xuyên và liên tục trong dạy học. Và
cũng là để thực hiện nhiệm vụ “giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt”, để “nói và
viết Tiếng Việt sao cho đúng, cho hay”. Chính vì tầm quan trọng như vậy nên tôi
rất trăn trở về đề tài “Rèn đọc cho học sinh lớp 1 thông qua phân môn Tiếng
Việt 1 - CGD” để tìm ra nguyên nhân và đề ra những giải pháp có hiệu quả phục
vụ cho nghiên cứu và giảng dạy.
Ở đề tài này tôi đã tìm hiểu các lỗi về phát âm mà học sinh lớp 1 trường
Tiểu học thị trấn Tiên Yên thường mắc phải để từ đó tìm hiểu nguyên nhân và tìm
ra những biện pháp khắc phục mang tính khả thi. Hơn nữa tôi cũng mạnh dạn đề
xuất một số biện pháp để hạn chế lỗi sai về phát âm, để rèn kĩ năng đọc đúng cho

học sinh lớp 1. Qua đó, tôi rút ra được một số bài học cho bản thân như sau:
1. Phải nâng cao nhận thức của giáo viên là biện pháp tiên quyết để nâng
cao chất lượng dạy học.
2. Giáo viên phải thường xuyên tự học, tự bồi dưỡng chuyên môn nghiệp
vụ, tham gia các buổi sinh hoạt chuyên môn nghiên cứu sâu thiết kế.
3. Giáo viên phải thực sự tâm huyết với nghề, đầu tư nhiều thời gian nghiên
cứu cho mỗi bài giảng, có kế hoạch và phương pháp giảng dạy theo từng đối
tượng học sinh. Sử dụng phương pháp dạy học thích hợp, tạo ra những giờ dạy
gây hứng thú học tập cho học sinh và đạt kết quả học tập cao.
Trang 16


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
4. Giáo viên phải thực sự linh hoạt, sáng tạo trong giảng dạy.
5. Mở đầu tiết học cần giới thiệu bài một cách tự nhiên để gây hứng thú học
tập cho học sinh nhằm lôi cuốn các em vào nội dung bài.
6. Khi đọc mẫu giáo viên cần phát âm chuẩn vì ở lứa tuổi các em bắt chước
rất tốt tránh để tiếng địa phương là ảnh hưởng đến các em.

Trang 17


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD

III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận:
Qua quá trình nghiên và tìm hiểu thực tế tôi thấy người giáo viên muốn
thực hiện tốt nhiệm vụ của mình thì phải miệt mài nghiên cứu tài liệu và điều
quan trọng là phải đi sâu vào thâm nhập đối tượng học sinh để có thể tìm ra
phương pháp giảng dạy tốt nhất giúp cho học sinh hiểu và nắm được nội dung của

vấn đề.
Qua thực tế giảng dạy, qua nghiên cứu chương trình Tiếng việt 1 - CGD,
trao đổi với giáo viên giảng dạy cùng khối, dự giờ, dạy thử nghiệm, tiến hành tìm
hiểu nguyên nhân việc đọc sai của học sinh và đề ra một số biện pháp sửa chữa,
xem xét kết quả thu được… Tôi đã tự rút ra bài học cho bản thân về phương pháp,
trình độ, năng lực truyền đạt kiến thức cho học sinh, nhất là việc sửa lỗi phát âm
cho học sinh khi đọc, cụ thể là học sinh lớp 1 là vô cùng cần thiết và cấp bách.
Tuy các em học sinh có rất nhiều tiến bộ song tôi không phải đã thật sự yên tâm,
bởi vì liệu các em có sửa chữa khắc phục thường xuyên hay không? Nhưng tôi tin
rằng các em sẽ tiếp tục sửa chữa trong quá trình học tập thường xuyên ở tất cả các
môn học.

Trang 18


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
Từ thực tế giảng dạy cùng với việc nghiên cứu đề tài này, tôi thấy mình vẫn
còn một số hạn chế, đó là chưa phát huy được tuyệt đối biện pháp của mình đưa ra
cho nên kết quả của việc sửa chữa cách phát âm sai của học sinh chưa đạt 100%.
Qua đây tôi thấy người giáo viên phải không ngừng học hỏi, tự rèn luyện,
tự bồi dưỡng cho mình tất cả các kiến thức của mọi môn học để phục vụ cho việc
giảng dạy ngày càng tốt hơn và hiệu quả hơn.
2. Kiến nghị:
2.1. Đối với nhà trường:
- Khuyến khích giáo viên đầu tư trao đổi kế hoạch bài học, cùng thống nhất
cách dạy để thực hiện có hiệu quả môn học mới nhưng cũng không hẳn là mới
này.
- Thường xuyên cho giáo viên đi học hỏi, trao đổi cách dạy hay của các
trường bạn trong huyện.
- Cho giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Tiếng Việt 1 – CGD đi tập huấn ở

các cấp để nâng cao trình độ chuyên môn phục vụ cho giảng dạy.
2.2. Đối với Phòng GD&ĐT:
- Thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo chuyên đề và bố trí giáo viên
trực tiếp dạy môn Tiếng Việt 1 trong huyện tham gia giảng dạy luân phiên để các
trường về dự và cùng nhau thống nhất cách dạy sao cho đạt hiệu quả cao nhất.
- Cần tạo mọi điều kiện có thể cho các giáo viên trực tiếp dạy Tiếng Việt 1
có cơ hội nhiều nhất để học tập ở các trường ngoài huyện cũng đang thực hiện
chương trình Tiếng Việt 1.
- Cho giáo viên tham gia các lớp tập huấn ở các cấp cao hơn.
Trên đây là một số việc mà bản thân tôi đã thực hiện để rèn kỹ năng đọc
đúng cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD. Trong điều kiện còn
hạn chế, đề tài này chỉ đề cập đối tượng học sinh Tiểu học thuộc lớp 1A ở trường
Tiểu học thị trấn Tiên Yên. Tôi rất mong được sự giúp đỡ góp ý của các cấp quản
Trang 19


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
lý, các anh chị em đồng nghiệp để bản thân tôi có những biện pháp phù hợp hơn
trong giảng dạy cho học sinh trong những năm học tiếp theo.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

Xác nhận của nhà trường

Tiên Yên, ngày 15 tháng 5 năm 2015

Hiệu trưởng

Người viết

Hoàng Thị Nhung

Trang 20


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD

IV. TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Sách thiết kế tập 1 và Sách giáo khoa Tiếng Việt 1 – CGD tập 1, NXB Giáo
dục.
2. Sách thiết kế tập 2 và Sách giáo khoa Tiếng Việt 1 – CGD tập 2, NXB Giáo
dục.
3. Sách thiết kế tập 3 và Sách giáo khoa Tiếng Việt 1 – CGD tập 3, NXB Giáo
dục.
4. Tài liệu tập huấn môn Tiếng Việt 1 – CGD, NXB Giáo dục.
5. Các tài liệu tham khảo khác.

Trang 21


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD

PHỤ LỤC
Nội dung

Trang

I. Phần mở đầu:

1

1. Lí do chọn đề tài.

1

2. Mục đích nghiên cứu.

1
Trang 22


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
3. Địa điểm, thời gian và đối tượng nghiên cứu.

1

4. Đóng góp mới về lí luận và thực tiễn.

2

II. Phần nội dung.

3

Chương I: Tổng quan.

3

1.1. Cơ sở lí luận.

3

1.2. Cơ sở thực tiễn

3

Chương II: Nội dung vấn đề nghiên cứu.

6

2.1. Thực trạng về kỹ năng đọc của học sinh lớp 1 Trường TH Thị

6

trấn.
2.2. Một số biện pháp rèn đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn

7

Tiếng Việt 1 - CGD Trường TH thị trấn Tiên Yên
2.3. Kết quả nghiên cứu.

10

2.4. Một số bài học kinh nghiệm.

11

III. Phần kết luận, kiến nghị.

13

IV. Phần tài liệu tham khảo - Phụ lục

15

V. Nhận xét của Hội đồng chấm sáng kiến kinh nghiệm.

17

V. NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Trang 23


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................
....................................................................................................................................

Trang 24


Rèn kỹ năng đọc cho học sinh lớp 1 qua phân môn Tiếng Việt 1 - CGD

Trang 25